Nguyễn Đình Đăng
Đại dịch COVID-19 đã làm đình trệ mọi hoạt động của Tanaami Keiichi (1936 – 2024), nghệ sỹ đa thể loại người Nhật Bản. Để khỏi “ăn không ngồi rồi”, ông lôi tranh của Picasso ra chép. Ông không ngờ công việc tưởng như chỉ để giết thời gian này lại trở nên lôi cuốn đến thế. Ông nói: “Tôi rất ngạc nhiên khi việc vẽ tranh chỉ đơn thuần như một cách tìm sự bình yên trong tâm hồn, không có ý định, thời hạn, hay kế hoạch triển lãm cụ thể nào, lại có thể mang lại sự thỏa mãn sâu sắc đến vậy.”
Sau khi mua tại một cửa hàng bán họa phẩm một số lượng lớn canvas cỡ F6 (41 x 31.8 cm), đã được căng sẵn trên strainer, hằng ngày Tanaami bắt đầu vẽ. Cứ thế liên tục trong suốt 3 năm liền, ông đã vẽ hơn 400 bản sao các tác phẩm của Picasso. Mỗi ngày, Tanaami xếp ra 4 – 5 canvases. Trên canvas đầu tiên, ông copy trực tiếp một phiên bản trong một cuốn album tranh của Picasso. Canvas thứ hai được vẽ dựa trên bức đầu tiên. Từ bức thứ ba trở đi, ông làm các thay đổi và điều chỉnh theo ý muốn, dựa trên trí nhớ về bức tranh gốc. Kết quả là ông “đã sản xuất” ra một loạt tranh, có đôi chút khác biệt so với nhau, giống như trò chơi thì thầm truyền tai nhau, bị biến tướng bằng hội họa.
Theo Aristotle, bắt chước là một bản năng của con người và con người học thông qua bắt chước (hay mô phỏng). Bản thân nghệ thuật có nguồn gốc từ việc con người bắt chước tự nhiên. Lịch sử nghệ thuật có rất nhiều ví dụ về các nghệ sỹ bắt chước tác phẩm của các nghệ sỹ khác. Việc sao chép và tái tạo giúp các nghệ sỹ tránh được sự tiếp thu hời hợt, hiểu được cách thể hiện các chi tiết, các cách nhìn độc đáo, các kỹ thuật riêng biệt, cũng như các khái niệm và ý tưởng được thể hiện trong tác phẩm.
Ví việc copy này như “sao chép kinh Phật” (Sutra copying), thông qua đó người ta bày tỏ lòng mộ đạo, Tanaami nói rằng quá trình lặp đi lặp lại việc tái tạo tác phẩm của Picasso đã khiến ông hiểu được quy trình vẽ tranh, cách tạo ra màu sắc, và những điểm nhấn trong hình ảnh của “đại danh họa” hội họa Hiện đại.
Triển lãm “Tấm gương phản chiếu thế giới” (世界を映す鏡), diễn ra tại Tokyo từ 12/11/2022 tới 9/2/2023, đã trưng bày khoảng 300 bức tranh trong loạt “copy Picasso” này của Tanaami Keiichi.
Tanaami Keiichi qua đời ngày 9/8/2024, thọ 88 tuổi.
Nguồn: FB Nguyễn Đình Đăng
