Gi?i thi?u “��N C�, S? ph?n Vi?t Nam d??i ch? ?? c?ng s?n” c?a TR?N �?NH (T? truy?n c?a ng??i t?ng vi?t ti?u s? H? Ch� Minh)

Qu� v? ph?i l?ng nghe b�i ?�n C�. T? m�nh h�t l�n, h�t cho th?m th�a v�o l�ng, cho nh?ng c�u d�n ca v?ng v?ng trong ??u trong khi ??c ?�n C� c?a Tr?n ??nh. Khen ai kh�o v? (?i a) ?�n c�. Voi gi?y (?i a) ng?a gi?y, t�t m� n� ch?y v�ng quanh� Voi gi?y (?i a) ng?a gi?y, v�ng quanh n� ch?y t�t m�. ?�n C�, c?ng g?i l� ?�n k�o qu�n, l� m?t trong s? ?�n Trung Thu, ?? ch?i cho tr? em v� cho c? ng??i l?n. Qu� v? s? d?n d?n nh�n th?y ho?t c?nh x� h?i Vi?t Nam nh?ng h�nh nh�n voi gi?y, ng?a gi?y t�t m� n� ch?y v�ng quanh tr�n m�n ?nh ?�n c� trong h?n n?a th? k?. Trong ?� c� t�c gi?. M?t nh�n ch?ng, m?t ng??i tham d? trong ?�m Voi gi?y (?i a) ng?a gi?y l?n l?n h?i t??ng l?i nh?ng c?nh c�ng nhau ch?y v�ng quanh (?i a) n� t�t m�. Nhi?u t�c gi? ?� vi?t v? x� h?i mi?n B?c Vi?t Nam d??i ch? ?? c?ng s?n, d??i d?ng h?i k�, ti?u thuy?t, bi?n thuy?t v� l� lu?n, v�n v�n. ?�n C� n?i b?t l�n trong t? s�ch ?�. N?u ch?a ph?i l� m?t kho ch?ng li?u quan tr?ng v� ??y ?? nh?t th� ?�y l� cu?n s�ch ??c l� th� nh?t. R?t nhi?u chuy?n m?i nghe l?n ??u. R?t nhi?u chuy?n c? ???c nh�n d??i con m?t kh�c, th?y nh?ng kh�a c?nh ch?a ai t?ng th?y. Qu� v? s? c??i, s? kh�c, s? th?c m?c, s? d?n v?t, thao th?c, kinh t?m, gi?n d?, s�t th??ng, khi b? cu?n theo nh?ng Voi gi?y (?i a) ng?a gi?y ch?y quanh trong c�i ?�n c�.

Tr?n ??nh v?n l� m?t thi s?, lo?i ng??i th�ch s�ng t?o ng�n ng?, b?y ??t, ?�a r?n, vui ch?i v?i ng�n ng?. ??o g?t, m�i r?a, �nh? thi?t nh? tha, nh? tr�c nh? ma,� r�ng m�nh s?ng kho�i hay qu?n qu?i ?au kh? v?i ng�n ng?. Tr??c khi gia nh?p t�a so?n b�o S? Th?t, ? chi?n khu Vi?t B?c v�o n?m 1949, tu?i 19, �ng ?� vi?t b�o r?i. Nh?ng cu?n s�ch n�y tuy?t nhi�n kh�ng d�ng l?i v?n vi?t b�o. Nh� b�o kh�ng ai m? ??u m?t b�i b?ng m?y ch?: �Vi?t n�y v?t v?,� r?i ch?m c�u. �L??i l� r�,� l?i ch?m c�u. C�i kh� v?n ?� tr�n su?t t�c ph?m. C� th? g?i ?� l� Kh� v?n Tr?n ??nh. C?ng nh? ch�ng ta c� th? nh?n ra Kh� v?n Ph�ng Qu�n, Kh� v?n Thanh T�m Tuy?n, v�n v�n, c�c thi s? c� l�c vi?t v?n su�i. N� ri�ng bi?t, v?n ?� ?�ng l� ng??i, m?i ng??i m?t v?.

Nh?ng Tr?n ??nh v?n gi? nguy�n c�i ??c c?a ng??i vi?t b�o, l� n�i s? th?t, k? nh?ng chuy?n th?t. ??c t?i ?�u ng??i ta c?ng c?m th?y: ?�y l� nh?ng chuy?n th?t, s? th?t ???c b�y ra, s? th?t r�ng, nh? th?t x??ng c�n s?ng, t�u l� c�n xanh, nh? g? m?c kh�ng s?n ph?t. Nh?ng suy t?, thao th?c c?a t�c gi? ???c tr�nh b�y ri�ng, b�n ngo�i l?i k? c�c s? ki?n. Ng??i vi?t kh�ng th�m th?t t�nh c?m, suy t?, ph� ph�n, nh? th�m m?m mu?i, ti�u, h�nh, v�o cho m�n ?n th�m m�i v?. Nh? khi �ng thu?t l?i nh� b�o Ti�u Lang ?� ch?ng ki?n c?nh m?y anh du k�ch ??t c�i x�c b� Nguy?n Th? N?m v�o �o quan, �o quan nh? qu� kh�ng v?a. M?y anh b�n ??ng l�n tr�n x�c b� ??y cho l?t xu?ng. �Nghe x??ng k�u r?ng r?c m� t? kh�ng d�m ch?y, s? b? quy l� th??ng ??a ch?.� Hay khi �ng k? chuy?n v? h?a s? Phan K? An, m?t trong b?n n?m ng??i c�ng ph? tr�ch b�o S? Th?t l�c ??u. �M?t d?o Phan K? An ng�y ng�y ??n v? C? H?. M?t chi?u v? s?m h?n, An n�i: �, c�i Z. t? nhi�n mang ba l�, ch?n chi?u ??n ch? �ng C?, t? ???c xua v? s?m. V�i th�ng sau, An l?i v? mu?n. H?i v� sao th� An n�i kh�ng th?y Z. ??n n?a. Ch?c �m�y� c? y?u, gi?i ?�p thu?n t�y sinh h?c. Kh�ng t�nh ??n s? th�ch, �gu� c?a c?.� Tr?n ??nh c?ng nh? trong l?p h?c �chu?n b? c?i c�ch ru?ng ??t� th�ng B?y n?m 1953, �C? H? ??n gi?ng c�ch nh?t, c� l�c c? ?�a h� l�n trong h?i tr??ng H? Ch� Minh Mu?n N?m!� �R?i tay ch? v�o ??u [n�i]: T? ?�y th� B�c gi�, nh?ng t? ?�y (tay ch? v�o b?ng) th� B�c tr?.�

Tr?n ??nh k? chuy?n v? nh� th? L� ??t, �ng b? ??a ?i lao ??ng �c?i t?o� v� tham gia nh�m Nh�n V?n Giai Ph?m. Ng??i ?�n b� mang t?i l� �v? Nh�n V?n� � b? �c? quan, t?p th? li�n t?c �p b? ch?ng� nh?ng b� kh�ng b?. ���� [N]h?ng ?�m gi� bu?t Th�y di?n k?ch ? H?i Ph�ng, ??t t? ch? lao ??ng c?i t?o xu?ng t�m v?. Kh�ng c� gi?y ch?ng minh nh�n d�n, ??t kh�ng thu� ???c nh� tr?, hai ??a ng?i gh? v??n hoa su?t ?�m nghe c�i t�u th?y h� thi v?i gi� bi?n.� M?t c�u v?n ng?n cho ch�ng ta s?ng c? m?t ?�m d�i nghe ti?ng t?u th?y vang v?ng trong ti?ng gi� h�. T�c gi? ?�ng vai m?t nh�n ch?ng, m?t ng??i quan s�t, ch? thu?t l?i nh?ng g� m�nh nghe, m�nh th?y. Th?i sau chi?n tranh, b�o Nh�n D�n c� cu?c h?p n?m s�u ch?c ng??i ��n l?i th�nh t�ch tuy�n truy?n chi?n tranh ch?ng M?. �Nguy?n Sinh, x?a ph�ng vi�n th??ng tr� V?nh Linh, V?nh M?c l�n n�i. L?i t? c�o nh?ng chi?n c�ng gi? ng??i ta g�n cho M? Su?t, Tr?n Th? L� s�ng L?p Qu?ng B�nh. S�ng ?� l?p th�nh t�n [t�n S�ng L?p] m� nh� b�o c? ca ng?i c� L� o?n l?ng ch�o l�i� H?u h?t nghe ??u c??i. T? gi?u v� r?ng l??ng. Nh?ng khi Sinh n�i ? V?nh Linh, anh ?� ch?ng ki?n nnngngg b�n kia b? ta b?t sang ch�n s?ng k�u r?t l�u d??i huy?t, t�i l?i th?y m?i ng??i m?t l?nh tanh.� Th�m m?t chuy?n ng�i nh� c?a b� L?i Quy?n, m?t nh� t? s?n ?� n?i ti?ng ?�ng g�p nhi?u v�ng c�ng v?i nh� c?a trong �Tu?n L? V�ng� th?i tr??c kh�ng chi?n. Sau chi?n tranh b� L?i Quy?n v?n c�n m?t ng�i nh� t?i H� N?i. ??u th?p ni�n 1980 �???c ban Tuy�n Hu?n Trung ??ng ??n h?i. Ch� ??t [kh�ng mua]. ?�ng m?t h�m xe tuy�n hu?n ch? m?y bao t?i ti?n ??n mua, ??t c?ng ???c. Ba ng�y sau ??i ti?n.� T�c gi? ghi th�m: �T? H?u [ph� th? t??ng ??i ti?n], nguy�n tr??ng ban tuy�n hu?n ?� h? th?i c? tuy?t h?o �� V� �ng nh?c l?i b�i Qu?c T? Ca h�t r?ng: �Bao nhi�u l?i quy?n t?t qua tay m�nh!� Ph�: �Qu� gi?i!�

Su?t cu?c ??i c?m b�t (�ng m?i t?p d�ng m�y vi t�nh khi ?� v? gi�), Tr?n ??nh n�i, �T�i v?n mong r?i c� m?t quy?n s�ch th?t s? c?a t�i, c?a ch�nh t�i.� B?i v�, g?n su?t cu?c ??i vi?t, l�ch �t�i ?� t? nguy?n l�m th? ph?m t�n ph� tr??c h?t v�o ch�nh ngay m�nh. T�i v?n y�u vi?t. Nh?ng ?� kh�ng vi?t n?i. ??a th? ph?m l� t�i b?t t�i vi?t d??i b�ng t?i c?a Th� H?n v� D?i Tr� ��

Tr?n ??nh bi?t r?t nhi?u chuy?n. Anh coi Tr??ng Chinh l� th?y trong ngh? b�o, ???c �ng t?ng bi�n t?p b�o S? Th?t d?y t?ng ch? khi anh nh� v?n 19 tu?i m?i v�o trong A T� Ka (An To�n Khu). Anh ng? chung l?u v?i L� Quang ??o, nhi?u l?n ph?i h?t tay L� Quang ??o ra, v� nghe l?i xin l?i, �Ch�ng t? ? t� l�u ng�y sinh h?.� Anh ng?i sau l?ng H? Ch� Minh trong bu?i l? truy ?i?u Stalin ch?t; nh�n c?nh T? H?u di?n vai ?au kh? �m b?c h�nh Stalin ??t l�n ban th?, sau nay ngh? c� l? �ng ta kh�c Stalin l� kh�c th?t. R?i nh�n th?y h?p thu?c l� Trung Hoa B�i H? Ch� Minh b? qu�n tr�n gh? b�n c?nh, anh c?m l?y mang ??n t?n ph�ng, �D?, th?a b�c, B�c ?? qu�n ?!� V� nh�n th?y �M?t c? x?ng l�n, ??m ?�a n??c m?t, hai m?t h�p l?i � C? ng? ng?n nh�n t�i, nh�n h?p thu?c l� nh? kh�ng hi?u t�i v�o l�m g� �� Trong l?p ch?nh hu?n chu?n b? c?i c�ch ru?ng ??t n?m 1953, m?t h�m �C? H? n�i: C�c ch� c�c c� kh�ng s? ng??i ta k�u m�nh k�m tr� th?c, �t l� lu?n. H? k�u th� b?o h? r?ng t�i l� nh?ng ch� t�i kh�n. Ch� t�i l� Stalin, Mao Tr?ch ?�ng��

Tr?n ??nh ch?c l� ng??i th? nh?t ti?t l? H? Ch� Minh ?� t?i quan s�t cu?c ??u t? ??u ti�n ? ??ng B?m, h�a trang che b? r�u ?? kh�ng ai nh?n ra. V� Tr??ng Chinh th� ?eo k�nh ?en t?i d?, ?? r�t kinh nghi?m m� r�n luy?n c�c ??i c?i c�ch ??u cho ?�ng ti�u chu?n th� gh�t. X?a nay nhi?u ng??i v?n k? r?ng H? Ch� Minh kh�ng mu?n gi?t b� Nguy?n Th? N?m, nh?ng b? c? v?n Trung C?ng �p bu?c n�n ph?i gi?t. Tr?n ??nh ??a ra m?t b�i b�o ng?n do H? Ch� Minh vi?t k?t t?i ?�ch danh b� ??ng th?i ?? k�ch c? giai c?p ??a ch?. B�i b�o n�y, ???c d?n ch?ng ??y ??, d�ng m?t b�t hi?u, k� t?t, cho n�n ch? ng??i b�n trong t�a b�o m?i bi?t ng??i vi?t l� H? Ch� Minh. Tr?n ??nh c?ng l� t�c gi? ??u ti�n ?� g?p c� Xu�n (nh�n v?t ?� ???c V? Th? Hi�n k? trong ?�m Gi?a Ban Ng�y) ? tr�n chi?n khu t? n?m 1953, c� l� �Con nu�i B�c.� C� l�c Tr?n ??nh ?� n?m tay c� Xu�n, khoe ?� l?y t�n c� gh�p l�m b�t hi?u tr�n b�o c?a m�nh, khi?n c� c?m ??ng. �ng c?ng k? chuy?n n?m 1960 theo H? Ch� Minh ?i M�ng C�i, d? m�t tinh r?i �?i l??n ph?, th?m tr??ng h?c�. H? vi?t l�n b?ng m?t ch? H�n �nh�n,� r?i h?i: �Tr�y s?n m� ch?� ngh?a l� �?�y l� ch? g�?� �ng n�i b?ng ti?ng Kh�ch Gia, Hakka, mi?n Nam g?i l� ti?ng H?; l� th? ng? c?a ng??i g?c Hoa ? ??a ph??ng n�y. T�c gi? th?c m?c, �t?i sao ??n ?�y C? ?i ch?i ph? nhi?u nh? th?? Kh�o [c?] ?� ? ?�y th?t?� V� c� l�c ?i trong ph? �C? ch? v�o m?t ng�i nh� ph�a b�n kia ???ng n�i v?i t�i, ?i b�n c?nh: ? nh� n�y ng�y x?a c� m?t ch? b� th? chi b?. T�i ng? ngay. C� quan h? t�nh c?m g� [gi?a c� ?�] v?i B�c?�

Tr?n ??nh l� nh�n ch?ng ??u ti�n cho bi?t ?� nghe H? Ch� Minh n�i th�ng th?o ti?ng H?, v� ?o�n r?ng �ng ?� ho?t ??ng c�ng c�c ??ng vi�n� c?ng s?n ? M�ng C�i t? th?i tr??c. Ch?a c� m?t t�c gi? hay m?t ng??i nghi�n c?u l?ch s? n�o bi?t ??n chi ti?t n�y. ??c gi? s? kh�ng ng?c nhi�n khi ??c nh?ng t�nh c?m th�n m?n c?a t�c gi? v?i nh�n v?t H? Ch� Minh; v� ?� s?ng r?t g?n g?i trong nhi?u n?m. Trong l?n ?i th?m khu gang th�p Th�i Nguy�n, �Sau b?a c?m tr?a, th?y C? qu?n �o c�nh n�u ?i v�ng ra sau d?y nh� tranh ??n r?ng chu?i thay h�ng r�o, t�i ?i theo. � Th?y t�i g?n nh? ? ngay b�n, c? quay ngo?t l?i h?i, ?i?u thu?c kh? l?t b?t ? m�i: �Ng??i ta ?�i c?ng theo �?� �Kh�ng ?, ch�u �!� �Th? ??ng s�t v�o ng??i ta nh�m g�?�� R?i Tr?n ??nh k? ti?p, �Chi?u ?y, kho?ng b?n gi? v? t?i ch? t?ch ph?, tha th?n ? s�n ch? l?y xe ??p � b?t th?n ch?t nh? ??n Xu�n, c� con g�i nu�i c?a B�c. H?i m?y ng??i ??ng tu?i nom c� v? quen t? tr�n r?ng. A, c� Xu�n ?y h?? L?y ch?ng r?i. Ch?ng l�i xe. Nh?ng ch?t r?i. � b? � t� ?� ��

Trong ch??ng ch�t, Tr?n ??nh n�u m?t nh?n ??nh chung v? H? Ch� Minh: L�ng trung c?a H? Ch� Minh ??i v?i L� Nin, Stalin, Mao Tr?ch ?�ng l� v� b?. Cho n�n l�ng trung v?i n??c Vi?t, d�n Vi?t v?i ?i.

Ng??i th? hai m� Tr?n ??nh c� l�ng c?m m?n l� Tr??ng Chinh. N?m 1962 Tr??ng Chinh ?� nh? Tr?n ??nh vi?t h?i k�, nh?c l?i t? nh?ng ng�y ?i h?p ? P?c B� n?m 1941, v?i � ??nh d�ng qu� kh? vinh quang �ph?t m?t ng?n c? t?p h?p� phe m�nh. Nh?ng sau t?p h?i k� kh�ng d�ng ??n v� Tr??ng Chinh bi?t m�nh ?� thua phe c�nh L� Du?n, L� ??c Th?, Nguy?n Ch� Thanh r?i. Nhi?u ng??i c?ng mu?n nh? vi?t, v� Tr?n ??nh n?i ti?ng khi vi?t h?i k� cho nhi?u ng??i kh�c. Anh k? chuy?n nh?ng ng??i t� C�n ??o, v?n s?ng v� kh�ch ??ng, nh? ch�nh anh ?� tr?i qua c�c gian kh? ?�. Cu?n B?t Khu?t (vi?t n?m 1965) k? chuy?n Nguy?n ??c Thu?n, m?t ng??i t� C�n ??o tranh ??u trong t�, ???c ??a t? Nam ra ngo�i B?c. L� ??c Th?, T? H?u, Ho�ng T�ng ch? tr??ng d�ng c�u chuy?n Nguy?n ??c Thu?n ?? tuy�n truy?n kh�ch ??ng cho ng??i d�n mi?n B?c ?ng h? cu?c t?n c�ng v�o mi?n Nam. Vi?t B?t Khu?t, c�i t�n do T? H?u ??t, Tr?n ??nh kh�ng k� t�n, ti?n nhu?n b�t c?ng nh??ng cho Thu?n. �V� kh�ng th�ch n�i d?i.� Nh?ng khi ???c nghe m?t ??c gi? nh? Tr?n D?n khen th� v?n th�ch: �M�y vi?t c�i B?t Khu?t ?y, tao th�ch c�i grammaire.� Nguy�n H?ng th� b?m m�i, vu?t r�u n�i: �M�y, Tr?n ??nh �, m�y c� t�m h?n, m�y c� ngh? thu?t n�n m�y vi?t c�i ?y cho Thu?n hay.�

�M?t l?n n?m 1960 Tr?n ??nh g?p V? K? (th? k� ri�ng c?a H? Ch� Minh): �V? K? b?o t�i s? c?ng t�c v?i anh vi?t h?i k� v? B�c �khi B�c hai n?m m??i.� Vi?t xong b?n ti?u s? ch�nh th?c, t�i (Tr?n ??nh) g?i l�n cho C? m?t b?n ?? duy?t. C? ch?a t?ng trang. C� nh?ng ?o?n vi?t ra ngo�i l?: Xem l?i? H?i l?i? B?n th?o n�y t�i gi?.� Sau ?� s�ch in ra, �M?ng ti?u s? ch�nh th?c ??u ti�n c?a H? ch? t?ch ra ??i, T? H?u khao m?t b?a th?t ch� th?nh so?n t?i nh�� (T? H?u ???c l�nh nhu?n b�t 200 ??ng v� c� c�ng ??c v� ki?m duy?t, ng??i vi?t ch? ???c 400 ??ng; c�n �Huy T??ng, Ho�i Thanh ch? [???c] t?o n�o).

Tr?n ??nh c?ng vi?t h?i k� cho Ph?m H�ng, L� V?n L??ng, B�i L�m (m?t trong v�i ba ??ng vi�n c?ng s?n Vi?t Nam ??u ti�n). L� ??c Th? c?ng c� l�c mu?n nh?. �C?u vi?t gi?i l?m, t? r?t th�ch. Kh�ng ? t� m� vi?t � nh? th?ng ?� ? t�� T? s? nh? c?u vi?t h?i k� c�i ?o?n t? chu?n b? t?ng kh?i ngh?a r?t hay.� V� Th? h?a h?n s? ?em Tr?n ??nh theo ph�i ?o�n sang Paris ?�m ph�n. Sau Tr?n ??nh kh�ng ph?i vi?t, �H� v�a!� L� Thanh Ngh?, Nguy?n Duy Trinh c?ng nh? vi?t h?i k�, ??u t? ch?i. Tr?n ??nh l�m vi?c g?n v?i c�c l�nh t? c?ng s?n Vi?t Nam t? n?m 19 tu?i, cho n�n bi?t nhi?u chuy?n. Nh? khi ??n nh� S�u Th?, ng?i ngo�i s�n b�n c?nh c�i h?m tr�nh bom, th� nh?n ra c�i h?m n�y s�u 10 m�t, trong khi c�i h?m nh� L� Thanh Ngh? (anh ?� nhi?u l?n xu?ng ?n trong h?m n�y), ch? s�u c� t�m m�t, d� c? hai ??u trong B? Ch�nh Tr? (vai v? mang ngau). G?n g?i h?, cho n�n m?i bi?t m?t c?nh trong nh� L� ??c Th?: M?t �ng t??ng ch�o S�u Th? xong, b??c ra v? m� c? th? ?i gi?t l�i, ??n n?a c�i s�n m?i d�m quay l?ng r?i ra c?ng. Nh�n m?t, th� ra L� ??c Anh.�

Tr?n ??nh s?ng trong c�i ?�n c� ?�, trong l�ng kh�ng y�n. Anh b?t ??u n?y m?i b?t nh?n trong l�ng khi ch?ng ki?n nh?ng t?i �c trong cu?c c?i c�ch ru?ng ??t. Nh?ng anh v?n tin t??ng v�o ??ng, tin v�o nh?ng ??ng c? t?t c?a c�c l�nh t?. Chuy?n bi?n t�m l� m?nh nh?t ph�t sinh trong n?m n?m du h?c ? B?c Kinh, s?ng qua th?i k? c�c phong tr�o b??c nh?y v?t, ?�nh h?u ph�i, c�ng x� nh�n d�n, v�n v�n, t? 1955 ??n 1959. Trong th? vi?n ??i h?c B?c Kinh, m?t g�c b�y c�c s�ch c? ti?ng ngo?i qu?c, anh ???c ??c cu?n �T? s? kh�ng ??n v� ??nh� c?a Arthur Koestler; c�u chuy?n m?t ng??i b? Stalin b? t�. Anh c?ng ???c ??c b�o Le Monde trong th? vi?n ??i h?c, v� bi?t chuy?n t? c�o t?i �c c?a Stalin trong ??i h?i th? 20 ??ng C?ng s?n Li�n x�. Nh?ng ?nh h??ng quan tr?ng nh?t l� do anh s?ng b�n ng??i Trung Hoa, anh tr?c ti?p g?p nhi?u sinh vi�n c�ng tu?i, ???c nghe, ???c th?y, ?? bi?t ch? ?? Mao Tr?ch ?�ng gi? d?i, t�n b?o v� coi khinh m?ng s?ng d�n ch�ng nh? th? n�o. Khi Mao Tr?ch ?�ng cho ph�p �tr?m hoa ?ua n?� b�o Nh�n D�n (B?c Kinh) c?ng ??ng nh?ng b�i ph� ph�n ?�ch ?�ng. Nh?ng trang b�o n�y m? m?t anh du h?c sinh ng??i Vi?t �???c th?y tr� th?c Trung Qu?c s�i s?c ch?ng ??ng.� Quan s�t th?c t?, l?i th?y �d�n Trung Qu?c kh?n kh? v� ??ng.� Cho n�n, �T�i b?t ??u �h? h?ng� (nghi ng? ??ng) v� ?� nh?n ra ch�n t??ng ??i b?p. Ng??i ta l?a b?p ??i tr� ???c l� nh? khai th�c nh?ng b?n n?ng th?p k�m c?a con ng??i: S? v� tham.� T? ?�, Tr?n ??nh ch?ng Mao, kinh t?m Mao, sau khi h?c xong v? n??c v?n ti?p t?c. V� th? anh l� ??i t??ng ??u tranh, c?a ?�m c�c ??ng nghi?p th?n ph?c Mao trong b�o Nh�n D�n, m� anh g?i l� b?n �Mao nh?u.� Ki?u nh? H?ng H�, ng??i t?ng ngh?n ng�o n�i nh? m?u: �T�i xin c?m ?n Mao Ch? t?ch v? ??i ?� m? m?t ra cho t�i th?y Li�n x�, Kroutchev l� ph?n b?i, ??u h�ng, x�t l?i��

Tr?n ??nh gh� s? �m m?u l?i d?ng c?a Mao Tr?ch ?�ng, nh?c l?i nhi?u l?n c�u �ng ta n�i: �Thi�n h? ??i lo?n, Trung Qu?c ???c nh?.� Ch? tr??ng n�y d?n ??n cu?c chi?n tranh Vi?t Nam. Mao ch?p nh?n chi?n tranh nguy�n t?. T?i B?c Kinh, Tr?n ??nh ???c hai ng??i b?n Trung Hoa l�m cho V?n Ngh? B�o ti?t l? v? cu?c h?p chi b? ?? nghe m?t ch? th? t?i quan tr?ng. Hai anh k?, ch? th? ???c ban xu?ng cho d�n Trung Qu?c th?u tri?t l� h? kh�ng c?n ph?i s? bom nguy�n t?. �V� d� M? c� n�m xu?ng m?t ngh�n qu? bom nguy�n t?, d?u tr�i ??t c� b? t�n hoang ?i n?a th� �t nh?t c?ng c�n s�t l?i m?t huy?n d�n Trung Qu?c, huy?n ?y s? ??ng l?i gi?ng ng??i tr�n tr�i ??t n�y.� Thi�n h? ??i lo?n, Trung Qu?c ???c nh?. Cho n�n Mao mu?n ph�t ??ng chi?n tranh, �?�nh M? t?i ng??i Vi?t cu?i c�ng.� Mao c?ng mu?n ??ng ??u phong tr�o c?ng s?n th? gi?i, sau khi th?n t??ng Stalin b? ?�n em l?t ??. L� Du?n ng? theo ch? tr??ng Mao; t?ng ca ng?i Mao Tr?ch ?�ng l� �L� Nin c?a th?i ??i ba d�ng th�c c�ch m?ng ch�u �, ch�u Phi v� ch�u M? La Tinh.�

B�n trong, L� Du?n t?o ra v? �n �x�t l?i, ch?ng ??ng;� ?�nh v�o nh?ng ng??i b? coi l� th�n Li�n X�. L?n ??u ch? ?�nh gi?n m?t b?ng ph� b�nh, ki?m th?o. N?m sau Chu �n Lai sang H� N?i ph? bi?n tin t?c Mao ?�nh c�c ??ng ch� l�nh t? trong ??ng c?a �ng ta r?i, Du?n m? chi?n d?ch th? hai, t?ng giam h?t c? ?�m. Gi?ng nh? ?em h? ra l�m v?t �th? ch?p� ?? ?i vay s�ng ??n, g?o, v?i, qu�n trang c?a Mao Tr?ch ?�ng. Tr?n ??nh b? nghi ng?, h? t?ng c�ng t�c, b? b?t giam v� h?i cung. C� l�c anh h�nh di?n k�o chi?c xe hai b�nh �di?u h�nh gi?a thanh thi�n b?ch nh?t, ? trung t�m H� N?i, t??i t?nh ?i tr�nh ???ng ph?, nh?n minh b?ch ???ng ho�ng m�nh ch?ng ??ng.� L� ??c Th? g?i Tr?n D?nh t?i, ng?i k? t?i ?�m x�t l?i cho nghe: �V?a ? Paris v? nghe an ninh n� n�i c?u d�nh v�o v? ch�ng n� t? � ti?c l?m. � T? ?� n�i l� t? m?n c?u v� c?u tr?, c?u c� t�i ��

??i v?i b�n ngo�i, l�c ?� Nga ch? tr??ng chung s?ng h�a b�nh v?i M?. L� Du?n b�m s�t ch? tr??ng c?a Mao, g�y chi?n tranh chi?m mi?n Nam. Theo Tr?n ??nh th� H? Ch� Minh v� V� Nguy�n Gi�p kh�ng ??ng �, nh?ng kh�ng chi?m ???c ?a s? n�n ch?u ph?c t�ng. Cu?c C�ch m?ng V?n h�a ?i�n ??o khi?n cho L� Du?n lo Trung Qu?c s? lo?n l?n, s? tan v?. Du?n quy?t ??nh ph?i ?�nh ngay, lo kh�ng c�n ch? d?a khi Mao ??. Cho n�n chu?n b? cu?c t?n c�ng T?t M?u Th�n. Sau n?m 1975, L� Du?n theo Nga, ch?ng Trung C?ng, th� l?i h?t l?i m?t s�t t? Mao Tr?ch ?�ng t?i ??ng Ti?u B�nh.

?�n C� ??a ch�ng ta v�o m?t x� h?i ?i�n ??o, �s�ng ?�ng, chi?u sai, mai l?i ?�ng.� Voi gi?y (?i a) ng?a gi?y, t�t m� n� ch?y v�ng quanh�. Nh?ng t�c gi? s?ng v?i ng??i d�n ngo�i ph?, v?i gi?i v?n ngh?, b�o ch� nhi?u h?n l� v?i c�c l�nh t? ??ng. Nh?ng ?o?n phim th� v? nh?t ch?p cu?c s?ng h�ng ng�y; c?a nh?ng con ng??i b�nh th??ng, c�c nh� v?n, nh� b�o, c�c c�n b? th?p, nh?ng ng??i qua ???ng.