Quen mà l?, chuy?n làng quê…

(??c th? Nguy?n Th? H?i [1])

Ho�ng H?ng

M? s�ch ??c v�i b�i, b?ng b?i h?i nh? g?p l?i m?t th?i� t??ng nh? kh�ng bao gi? tr? l?i. Gi?a m?t m�a h� nghi?t ng�, ??y bi?n ??ng, ??y b?c x�c, ??y tr?n tr?, ??y d? c?m kh�ng l�nh[2]� b?ng ???c d�u v�o m?t c?nh gi?i an nhi�n, c?a hoa c?i v�ng v� b??m, v�� nh?ng �m thanh ?� qu� l�u kh�ng nghe, nh? v?ng l?i t? m?t l�ng qu� Y�n ?? xa x?a (l�ng x�m ng??i v? nghe xao x�c, n? n?n n?m c? h?i lung tung�),  nh?ng l?i l� r?t m?i:

Hoa c?i

Nh� b� h�ng x�m tr?ng m?t ?�m c?i
Rau c?i ?n ho�i h?y su?t m�a ?�ng
Sau c�ng s�t l?i m?t ?�m hoa c?i
T?ng l? b??m xu�n v?a m?i ra r�ng

Rau c? m�a ?�ng

Trong m�n s??ng mu?i gi� bu?t
Nh?ng ng??i ?i ch? s?m
G�nh rau th? c?
K?u k?t
M? t�i c?m v�i ??ng ti?n
Ch? s?n ??u c?u
?i g?i b�n rau g� ??y
?�p l?i l�
Xu h�o x� l�ch b?p c?i c� chua
C?i ??ng c?i ng?t s�p l?
Khoai t�y rau m�i rau di?p

Nh?ng rau c? m�a ?�ng
L?n l??t qua c?u
M? ?o trong s??ng
V� hi?n ra r?t th?c
Trong chi?c r? c?a m?

Kh�ng ph?i nh?ng b?c tranh qu� l?m m�u c?a c� ho? s? h�ng t?nh (Anh Th?), c�u ca dao t�nh t? c?a ch�ng trai ph? huy?n (Nguy?n B�nh), c�u h�t quan h? d?t d�u c?a anh l�nh nh? qu� (Ho�ng C?m), c�i ng? ng??c ngh�nh ngang c?a c?u trai l�ng nhi?m m�u giang h? b?t t? (??ng ??c B?n)� L�ng qu� n�y l� nh?ng m?u chuy?n nho nh?, kh�ng ??u kh�ng ?u�i, ch?ng c� chuy?n g�, nh? v? v?n� c?a m?t c� g�i ?�ch th? ng??i l�ng. V?i gi?ng k? th?t th�, l?i m?c m?c, ch?ng ch�t tu t?. Nh?ng ghi ch�p t�nh c? b?t g?p trong s? tay c?a m?t c� h?c tr� l�ng v? m?i sinh ho?t ng�y th??ng ? l�ng, ?? t�nh ?? c?nh.

M?t b?t ch?t � nh?, ?�ng y�u:

C� d�u

C?m ch?i qu�t x�c ph�o t?i b?i
Ng?i n?t m�i thu?c ph�o th?m ?m
Khu�n m?t ??y ??n nh? n�ng Ti?t B?o Thoa
?� r?a s?ch ph?n son ?�m c??i
M?m c??i � nh? v?i anh ch?ng t?t m� m� ?o?ng
?ang ng?n ng? nh�n

M?t c?nh quen thu?c trong nh� qua c�i nh�n d� d?m:

Gi?t n??c m?a

B� c? c�n gi?n chuy?n ng�y h�m kia
Ch�u ng? say r?i v?n v? ru

Gi?t tr??c r? ?�u
Gi?t sau r? ??y

�ng con d?i
M?t h?m h?m kh�ng n�i
H�t thu?c l�o ph? kh�i
V�o tr?i m?a

M?t h� ho? d�n d�:

Ti?ng k�n

Khi l�ng tr�n l�c x�m d??i
Khi k? ngay b�n v�ch
K�n ?�m ma nh? b�ng hoa s?t
M� c�i cu?ng g?n ch?t v�o v�m mi?ng h�i s?c m�i thu?c l�o v� r??u th?t ???c th?t ?�i
C?t l?c th?i ra �m thanh bu?i l? ch?t
Loan b�o kh?p v�ng

B� c? ng?i nhai tr?u n�t m?t cau c�
B?o ?�m ma tao may m� tao ch?t
Kh�ng c?ng b? ch�ng n� th?i cho th?ng l? tai

Th? th�i c?ng ?�ng ?? y�u m?t gi?ng th? l�m s?ng l?i c�i l�ng qu� m?i ?�y m� ?� kh�ng th? c�n g?p ???c sau v�i ch?c n?m ?� th? ho� �o ?t x� b? b?a b�i tr�n kh?p ??t n??c!

***

Nh?ng c�n h?n th?. Ngo�i nh?ng c?nh, t�nh d? th?y ? l�ng, v� c?ng l� quen trong v?n ch??ng v? l�ng l�u x?a, c� g�i l�ng n�y b?t ???c nh?ng c?nh t??ng kh� l?.

C� c�i g� ?� nh? d?u hi?u c?a m?t thi�n nhi�n ?e do?:

Tr?ng ??

?�m t?i c� ng??i ?i ??n
Kh�ng ?�nh ti?ng
C? b??c s?m s?m
K�o l?i h?i chuy?n g�
B�n ng?a m?t l�n tr?i
Tr? v�o v?ng tr?ng ?? qu?ch
Qu?ng ng? s?c r?ng r?c 
N�i nh? ?inh ?�ng c?t
Th? n�o mai c?ng m?a

C� c�i g� ?� nh? m?t g??ng m?t b� m?t m? h? l?t v�o gi?a ?�m ?�ng quen thu?c:

L�ng nh?

M?t c?n b�o
M?t tr?n l?
C� l?p ng�i l�ng nh?
M?i ng??i t? t?p xem c�y c?u g�y
Ngo?nh l?i th?y r?t ng??i l�ng
C� m?i m?t ng??i kh�ch l?
??n nh� �ng B tu?n tr??c
?i m?t tr??c c?n b�o t?i
�

Th� ra c� g�i l�ng n�y kh�ng ??n gi?n. C� c� chi?u h??ng suy t?, h??ng n?i trong nh?ng sinh ho?t di?n ra ??n ?i?u c?a l�ng qu�:

T�t n??c

M?nh ru?ng th� to
G?u d�y th� nh?
Hai ng??i l?ng l?ng t�t
T�t tri?n mi�n
??n ??
Qu�n lu�n m?nh ru?ng
Qu�n lu�n chi?c g?u
Qu�n lu�n b?n th�n
??u �c tr?ng r?ng
?�ng l�c ?y m? b?o
G??m. ??i b�n c�i n�o

C?u ao

Ch?m r�i r?a t?ng l� rau tr�n c?u ao nh� m�nh
??a m?t nh�n sang c?u ao ??i di?n
S?p t?i gi? b� c? nh� ?y vo g?o n?u b?a tr?a
Nh?ng c?ng c� th? th?ng con ra t?p b?i
Th�n th? ?ang l?n c?a n� du?i c?ng trong l�n n??c
M�nh ngh? m�nh h�a th�nh ?�
B?t ??ng trong kh�ng gian n�y m�i m�i
Ch� t�m r?a s?ch t?ng l� rau
Nh?ng v?t b�n, con s�u nh?
Th� m�nh s? tr� ho�n ???c th?i gian
Tr� ho�n ???c d�ng ch?y c?a ??i m�nh
?? n� kh�ng cu?n m�nh ph?ng ph?ng v? ph�a tr??c

�m r? rau xanh ng?t
D??i g?c h�e m�a kh�ng hoa
M�nh ??i m�i
M� ch?ng c� ai ra c?

C� ph?i v� th? m� c� b?t ???c t? h? kh�ng nh?ng h�nh b�ng qu� kh?:

H??ng nh�

T? h??ng nam xoay ng??c sang h??ng b?c
Tr? m?t l?i ng� m?i ra ???ng
X�y gian b?p, kho?ng s�n m?i
Nh� tr??c th�nh v??n sau
Ch�m d?n v�o qu�n l�ng
??a ch�u ?�ch t�n th?a k? m?nh ??t t? ti�n
M?t ?�m s�ng tr?ng m? c?a s? bu?ng ng?
Tr�ng th?y b� n?i qu� c? nhi?u n?m tr??c
D� d?m b??c xu?ng b?c c?u ao hoang ph?
T?m l?ng c�ng nh? b�
K� c? chi?c n?i gang ?� b�n ??ng n�t khi n�o

M� c� suy t??ng t? nh?ng c�i �th?c� ??n nh?ng c�i �?o�, nh? c�i �t�nh linh�, ��ng bu?n �ng vui�; m� c� s?ng th?c v?i ��ng Th�nh �ng Thang�, v?i �c�i m�nh mang� ?

Th? m?c

Ng?ng tay ??c gi?a ?�m d?m b�o m�n c?a
M�i th?t g? v�ng v?t n?ng ???m
L�o th? m?c nh�n ra m?nh v??n
Th? th? ng?m con g� tr?ng ch?n r?n khoe tr? b? m� l�e lo?t
                                   v?i l? g� m�i ch�n ch? ch?t ph�c v� nh? d?
Trong tho�ng ch?c n� nh? h�a c�ng h�a ph??ng
R?o r?c t�nh linh
H�a th�n ?o di?u tr�n c�nh t�o sum su� xanh bi?c
L�o th? m?c nh?m nghi?n ?�i m?t
Nh? th?t k? trong �c kho?nh kh?c bi?n hi?n v?a r?i
Tr??c khi tr? l?i v?i m?i ??c v� phi?n g?

Trong g? s? s?ng thi�n thu con chim ph??ng ho�ng linh th�nh mang c?p m?t g� nh�
                                                     thu?n l??ng th?o d�
B� m?t c?a b?c s�ng t?o ?n d?t trong ngh? m?n ??i c?m mua r??u ch?n qu� m�a

Ng�

Ti?ng c??i ph� l�n trong ng�
R?i t?t ?i th�nh c�i m�m chi
R?i th�nh n�t v�nh nghi�m ngh?
R?i th� kh�e m�p tr? xu?ng r?u r?u
Ng� g� m� d�i th?
M?t ng??i m� nh? hai
�ng bu?n ?�nh tr�o �ng vui
? qu�ng n�o ch?ng r�

 

Ch�

?�ng l�c t�i ngh? m�nh c� hai �ng ch�
M?t �ng t�n Th�nh
M?t �ng t�n Thang
Nghe c? m�nh mang
Th� t? ??ng xa
Ch� t�i ?i l?i
Vai quang g�nh
G�nh nh? h?u
Nh? kh�ng g�nh
T�i n�p sang v? ch�o
  �Ch��
Ch� m? h? ch�o
  �Ch�u�
Nh? kh�ng ph?i ch�
Nh? kh�ng ph?i ch�u
Nh? t�i m?i ch�o c�i m�nh mang
V� th? r?i m�nh mang ch�o l?i

?i?u ?�ng n�i l� t?t c? nh?ng g� mang d�ng d?p �tri?t l�� ?y ??u h?t s?c gi?n d?, ch�n th?t, t? n� to�t l�n t? c�u chuy?n v? v?n, v?n v?t.
B?i trong cu?c ??i, th?c ra c�i th?c v� c�i ?o l?n l�m m?t nh? ?o?n ?ng d�y t??i n�y. Nh� th? c� nh�n ra n� hay kh�ng m� th�i! 

?ng d�y t??i

B? v?t l?i gi?a v??n
C?nh nh?ng lu?ng rau xanh t?t
V�o l�c n?a ?�m
B?ng h�a th�nh con r?n
Tr??n ?i
Kh�ng ti?ng ??ng
Gi?a m�n s??ng r?i xu?ng l?p ??p

??n r?ng s�ng
Ng??i ta tr�ng th?y n�
V?y b�n n?m c?ng ??
C�n nguy�n ?o?n d�y thun b?ng b�
Cho m?t l?n th??ng t�ch c?

??n ?�y, kh�ng kh?i li�n t??ng m?t b�i th? r?t ng?n ?� l�m n�n c? m?t tr??ng ph?i th? ??u th? k? 20 ? M? (imagism):
 

Qu� nhi?u th? ph? thu?c
v�o

m?t chi?c xe c�t k�t
??

tr�ng men m?a

b�n l? g� con
m�u tr?ng

(Williams Carlos Williams)

Ch? s? v?t, kh�ng l?i b�nh, kh�ng c?m x�c, nh?ng l� s? v?t �m ch?a trong b?n th�n n� t? t??ng.
�

L� m?t k? su?t n?a ??i ng??i ?i t�m c�i M?I L? trong th? th? gi?i, h�m nay b?ng th?y m�nh b?i h?i khi b?t g?p c�i L? M� QUEN trong th? c?a m?t c� g�i l�ng Vi?t th?i nay. Nh? m?t v?t c?i hoa v�ng g?p l?i sau ch?ng ???ng d�i leo n�i tr�o non�

Plano, TX th�ng 12/2018

[i] M?t d�ng ti?u s? c?a b?n t�i, NXB ?� N?ng & DOMINO BOOKS 2018.

[2] Nh?n ???c t?p th? v�o gi?a m�a h� 2018, tr??c nh?ng ng�y to�n qu?c bi?u t�nh ch?ng Lu?t ??c khu v� lu?t An ninh m?ng.