THƠ ĐINH CƯỜNG

 

Đinh Cường, Thơ giữa croquis và nhật ký

 

Dinh-CuongĐộc giả tờ VĂN vào những năm 60 ở Sài gòn hay Huế đôi lúc thích thú bắt gặp một bài thơ của ĐINH CƯỜNG. Nhà họa sĩ vẽ nhiều tranh biểu hiện-tượng trưng này có tâm hồn lãng mạn của rừng thu và dòng máu trữ tình của loài chim biển. Với sức làm việc và óc sáng tạo ngoại hạng, ông đã cống hiến cho đời hàng trăm họa phẩm giá trị vừa làm giàu cho tâm linh và mỹ thuật VN. Bên cạnh cuộc tình của nhà tạo hình còn song hành mối duyên ngôn ngữ, Đinh Cường quay về với thơ một cách đam mê trong mấy năm gần đây. Có lần trò chuyện, tôi nói cho ông biết cảm tưởng khi đọc các bài thơ không dụng công nhưng chân tình hồn nhiên của Đinh Cường: “Ông làm thơ thoải mái khoan thai như phác họa croquis trên giấy!” Rõ ràng với sự từng trải trong sáng tác cùng độ chín của tư tưởng thẩm mỹ, ông đã vượt ra ngoài sự câu thúc của ý đồ hay thói cầu kỳ làm dáng. Ông đến với tờ giấy như ngồi xuống cạnh người bạn cũ, tâm sự một cách tự nhiên các chuyện buồn vui, đôi lúc tán gẫu dăm ba việc vặt thường ngày…

 

Ngày đầu năm khi tôi phone hỏi thăm sức khoẻ và bình phẩm về thi pháp của bạn, Đinh Cường đã nói thật lòng: “Tôi làm thơ như viết nhật ký…” Còn tiếng nói nào bằng tiếng lòng thì thầm cùng trang nhật ký, khi quá khứ với kỷ niệm bay về trên cặp cánh của thời tiết mùa màng, khi tuổi tác và năm tháng một bước không rời trong ý thức người nghệ sĩ trước vô thường và biến dịch.

 

Nam mô a di đà… Alleluia…

 

Chân Phương

 

Mười bài thơ của Đinh Cường

(tác giả tự chọn)

 

 

 

                   vẫn rừng cao su của ta

 

tặng TCS

 

hãy chảy nhựa lại đi

những cây cao su đã từ lâu tội nghiệp

mùa mưa tới rồi lá hãy thêm xanh

 

những chiều ta qua rừng Bình Long

buồn không biết mấy

ôi những rừng cao su nuôi tuổi nhỏ ta

mang đầy vết thương tàn nhẫn

làm sao ta lấy nhựa làm trái banh

những người phu không còn đi lấy mủ

bây giờ những xác người làm rừng cao su sợ hãi

bom đạn tha hồ rơi như mưa

những chiếc lá úa phủ đầy trên hố thẳm

ta bước đi buồn quá đỗi chiều nay

những chiều rừng cao su lá phủ

những chiều mặt trời không thấy ta nhỏ nhoi

ngày xưa chạy chơi trong rừng cao su đầy mộng mị

ta ôm trái banh còn thơm mùi nhựa mới

nay ta về sau bao nhiêu năm

bao nhiêu năm rồi rừng cao su ơi

những cây cao su già đã chết

như người u già của ta

 

hãy chảy nhựa lại đi

những cây cao su vừa đến tuổi

chiều nay ta ngồi nghe chim hót một mình

thứ chim hoàng hôn kêu gào thảm thiết

nhớ bạn bè ta nổi trôi lênh đênh

những giọt rượu nồng đã cạn

những đêm sương mù phủ đầy ta trên Dran

hay bờ biển nào hoang vu nhất

cho ta gởi lời thăm chiều nay

 

chiều một mình ta nhớ một chiếc hôn

 

hãy đem cho ta trái banh bằng nhựa mới

ta đá một mình, tuổi nhỏ tàn phai…

hãy chảy nhựa lại đi

rừng cao su ơi

một ngày bình yên nào trở lại

một ngày mưa nào thơ mộng quá đi thôi

 

29.4.1969 

 

Tranh _Cthăm những nhà ga sắp hồi sinh

 

sao lòng ta bỗng rộn ràng

như những toa tàu sắp chạy

thăm những nhà ga sắp hồi sinh

những nhà ga sắp thở.

 

những nhà ga không nhớ hết

ta sẽ ghi lại từng tên

dù tàu qua mau không dừng lại

hay những nhà ga mang nhiều kỷ niệm

đêm nào dừng lại Sông Pha

uống ly cà phê đen ghé ga Mường Mán

tiếng còi kêu buồn qua ga Ninh Hòa…

 

chiều ai đứng đợi

chiều tàu đi trên đường răng cưa

đến ga Đà Lạt

 

những nhà ga bên rừng núi sẫm

cho ta vẽ lại màu xám xanh

tàu băng qua, băng qua hầm cho anh hôn em

 

gió sớm mai bên bờ Đại Lãnh

mơn trớn bàn tay ai

ngoài bao lơn buốt lạnh

hơi thở sương mù…

những giọt long lanh trên hàng dây điện

bầy chim sẻ rũ lông

(mặt trời mọc rưng rưng mùa hoa gạo)*

 

tàu băng qua cánh đồng lúa mạ

gió chạy trên màu xanh non

hay ven theo bờ biển biếc

bao nhiêu hàng thùy dương…

 

hãy thắp lại ngọn đèn bấc cũ

mảnh khăn đỏ cho người phu già

phất lên khi tàu đổi kíp

và tặng người ly rượu

uống buồn trong đêm âm u

uống buồn bên triền núi đá

 

chim tô hố ở đâu kêu

vang vọng rừng núi lạ

tàu cứ qua cứ qua than hồng bay trở lại

sao như đời ta phù du…

 

1969

____________________

* thơ Quách Thoại

 

 

nối một dòng sông trắng

 

những ngày chưa tới mùa xuân
sao thấy lòng buồn vô hạn
có ai hát bài tình buồn
dòng sông chảy hoài không cạn

ta một mình giữa bờ thành cũ
bứt ngọn cỏ tranh lòng thấy bơ vơ
tháng chạp rồi em, hãy dậy
sao ngủ hoài dưới mộ sâu

đêm thắp nhang ngoài trời mù sương
thắp một đời phiêu lãng
nhớ không Sơn rượu chiều Đơn Dương
bạn cùng ta uống cạn

những ngày mưa Huế mù tăm
thấy hồn mình lãng đãng
bạn bè sao không về thăm
nối một dòng sông trắng

 

1973

 

 

cào lá ngoài sân đêm

 

tặng Bửu Ý

 

chiều mù cây nhánh trơ

tôi mù sương mất hút

giữa muôn trùng lạnh tăm

cuối năm rào lá đổ

 

suốt ngày nghe tiếng quạ

kêu ngoài hiên xanh rêu

đôi khi vờ ngủ muộn

giấc mộng đầy quạnh hiu

 

chiều ra sông bến lạ

bên kia phố lên đèn

mới biết mùa đông gọi

một mặt trời không tên

 

như người xưa nhớ bạn

cánh nhạn nhờ đưa tin

tôi một mình đứng lặng

cào lá ngoài sân đêm

 

Virginia, November 1997

 

 

bài Reston

 

tặng Nguyễn Xuân Hoàng

 

tôi vẫn một mình

với chiều mù. hàng cây bên đường

không ánh đèn

em ở đâu xa

bên kia đầu ngọn sóng

núi cũng khuất chìm

không dấu vết

mây bỏ tôi mà bay đi…

làm sao níu nổi

và gió rất buồn

qua hai bàn tay không

buốt lạnh.

những tảng màu đớn đau

réo gọi

réo gọi

em hãy về

giữa thinh không

cho chiều Reston mặt hồ

nghe tiếng mưa reo

tiếng nước trong như giọng nói

Cybèle, Cybèle

hãy vuốt mái tóc ướt sũng

bên kia cửa kính

cho đóa hồng khô thức dậy

mùa đông, ôi mùa đông thứ mấy

một người đàn ông buồn

một chiếc contrebasse ám bụi

không còn tiếng đàn trầm

 

tôi vẫn một mình

ngồi uống ly rượu cuối năm

không hết

 

Virginia, December 1999

 

 

có khuôn mặt ai như

 

 

tôi vẽ tảng đá rồi mỗi ngày

cứ ngồi nhìn trên những đường nứt

có đường nào là lời sám hối

không phải bên tảng đá năm xưa

 

Đức Giáo Hoàng đã đến sám hối

tôi bỏ quên lớp rong rêu ngoài

Thành Nội có con chim mùa hè

cứ kêu hoài bắt cô trói cột

 

như tiếng quê hương ngày lửa đạn

tràn về thành phố chúng tôi chạy

theo đoàn người trên quốc lộ một

có mây bay trên đèo Hải Vân

 

đưa tôi đến phương nào khỏi Huế

để bây giờ mùa thu trở lại

mùa thu Virginia người ta

đi xem lá vàng trên Skyline

 

mà sao tôi vẽ tảng đá đứng

sừng sững có khuôn mặt ai như

em nhìn xuống ký ức chìm lỉm

vực sâu tôi hú tiếng vang dài

 

Virginia, May 2000

 

 

bâng quơ

 

tặng Đặng Tiến

 

chiều ra sông Loiret

vịn vai cầu bâng quơ

người bạn nhiều năm cũ

từ thời xanh trầm mi

mây trời xanh mênh mông

hàng platanes lá reo

sóng gợn buồn xa bến

đá cũng buồn, đá tảng

rêu phong mấy độ thì …

 

chiều ven sông Loiret

đàn chim động cánh bay

đàn ngỗng trời xuôi theo

con nước trầm mi lặng

đôi mắt buồn xanh tro

mắt ai xanh màu khói

nhớ không người bạn cũ

vịn vai cầu bâng quơ …

 

Orléans, November. 2010

 

 

g

 

Je criais, j’affrontais de ma face le vent…

(Yves Bonnefoy)

 

mùa đông đã trở lại trên cánh rừng sau nhà

đôi khi rừng gọi gió về làm bạn, nhưng sáng nay

trận gió lớn quá làm bay các chậu cây

nhớ mùa gió của Nguyễn Ngọc Tư vừa đọc lại:

… “Tôi vẫn thường hình dung, một mai mình đi xa,

xa lắm, xa cả những mùa gió, hoặc đọc, hoặc ai đó nhắc

chỉ gọn lỏn hai từ “gió chướng, ngay lập tức tôi sẽ chết giấc

trong nỗi nhớ quê nhà …” *

 

tôi như có ngọn lửa trong đầu, muốn gào thét, muốn gọi lớn

nhưng vô ích. không có tiếng vọng từ ngọn núi xa kia,

có phải mây mù nhiều quá

phủ dày một mùa đông ẩm đục

tôi mặc nhiều lớp áo che kín gió

ra đứng giữa trời

gió quất tôi rát mặt, quất tôi nghiêng ngả

tôi cúi xuống nhặt một cành cây khô, hai cành cây khô

nhặt một xác chim, hai xác chim sẻ yếu đuối

dưới lớp tuyết vừa tan

hai con quạ đen thay nhau mổ xác con sóc chết

giữa đường vắng

con suối nhỏ đã đóng băng

rừng cây trơ xương màu xám tro

như màu ruốc sậm quê nhà…

cuối năm em đâu còn sắm đôi guốc mộc

đâu còn mặc áo lụa vàng đi bên hàng sầu đông

mùa này dòng sông có sương mù dày thêm mỗi sớm mai

bên kia thành phố ngái ngủ

những nụ hải đường đã nở trong vườn xưa?

đôi khi mùi khói nhang cứ vàng thêm

trên tấm giấy ánh bạc, che một khoảng trần nhà

vết tích những lời cầu nguyện…

mà gió cuối năm vẫn thổi buốt

muôn vàn nỗi nhớ

chiếc nœud hồng ai trôi mù tăm ngoài biển đêm

sao không có tiếng vọng từ ngọn núi xa khuất, xa khuất…

 

chỉ là tiếng gió lồng lộng băng qua cánh rừng

tôi che kín mặt

đứng giữa trời cuối năm.

 

Virginia, ngày gió lớn, December 5, 2010

___________________________

* Trở gió – tạp văn Nguyễn Ngọc Tư – nhà xb. Trẻ 2006

 

 

nhớ Sơn Núi

 

hiên nhà gió lộng ban trưa

mùi măng tươi trộn có thừa vị chay

gặp nhau đâu có gì say

uống trà búp ngọn thơm đầy nguyệt kinh

 

Virginia, May 17, 2011

 

 

Chuông gió đứng

Mùa này không nghe tiếng

phong linh reo

mùa này gió đứng

chiều mù sương đi bộ về

ngồi trước thềm cửa

 

ước gì có gió chuông sẽ reo

như trong truyện dễ thương

của ý nhi mới đọc hôm nào

cái chuông gió nữu mua

từ new mexico về tặng

tượng trưng thần mặt trời

tặng cho phạm cao hoàng

thần mặt trăng…

 

hình như ý nhi cũng đã qua

new mexico và cũng đã mua

cái chuông gió

tôi còn nhớ đã đọc bài thơ

người đàn bà ngồi đan

của chị... cuộn len

như quả cầu xanh…

ôi một thời hà nội

một thời hải phòng

 

hai nơi tôi đã đi qua

chuyến tàu nửa khuya buồn

trên ga hàng cỏ

lang thang hoài trên phố cổ

vì nhớ thạch lam

đọc hồi xưa. một tâm hồn hiền hậu

 

nay tôi hay rong chơi cùng

nguyễn tường giang con thạch lam

trên phố georgetown

ghé vào quán nhạc blues jazz

cùng nguyễn mạnh hùng

để nghe người nhạc sĩ

chỉ lắc leng keng như chuông gió

người thổi kèn đồng

người đệm đàn contrabass

 

nhưng sao quá đủ

để uống cùng nhau vài ngụm rượu

như đọc thơ đọc truyện ý nhi

sao như nhìn lại một mảng màu trầm

một dòng sông sóng ngầm. xúc động…

 

Virginia, October 4, 2014

 

 

 

Comments are closed.