Hiền Trang dịch
Vậy là danh hiệu “nữ nhà văn châu Á đầu tiên giành giải Nobel” đã có chủ. Nếu có gì tôi tiếc nuối thì đó là, việc Han Kang được trao giải có lẽ cũng đồng nghĩa với việc các nhà văn nữ châu Á khác mà chúng ta vẫn nhắc nhiều mỗi mùa Nobel như Tàn Tuyết hay Yoko Tawada sẽ khó có cơ hội được vinh danh. Vì cũng như cuộc thi hoa hậu thôi, còn bao nhiêu hạng mục, trao cho cô da trắng rồi, da nâu rồi, da đen rồi, da vàng rồi, vẫn chưa xong, bao nhiêu vùng lãnh thổ khác cũng đang đợi công bằng mà.
Nhưng thôi, ai được chả được, quan trọng có Nobel thì hằng năm cả văn đàn đều có dịp chạy ra xem náo nhiệt. Xin dịch mấy bài thơ của Han Kang, gọi là góp vui. Tôi tra thấy bà có một tập thơ nghe tên rất hay “Tôi cất buổi tối vào ngăn kéo”. Văn chương bà cũng thơ. Thế thì thơ hẳn phải hay.
1.
Mark Rothko và tôi – Cái chết tháng Hai
Chẳng có gì để tuyên bố trước,
không có mối quan hệ nào giữa Mark Rothko và tôi.
Ông sinh ngày 25 tháng 9 năm 1903,
chết ngày 25 tháng 2 năm 1970.
Tôi sinh ngày 27 tháng 11 năm 1970
và tôi vẫn sống nhăn.
Chỉ là đôi khi tôi nghĩ về 9 tháng
cách ngăn giữa ngày tôi sinh và ngày ông lìa trần.
Chỉ vài ngày sau
cái buổi tinh mơ khi ông r//ạch cả hai cổ tay
trong căn bếp nối liền studio
thì cha mẹ tôi hợp thể
và rồi chẳng bao lâu một vụn sống
hẳn đã cư lưu bên trong tử cung ấm áp.
Trong khi đó nơi nghĩa trang New York cuối đông
cơ thể ông hẳn còn chưa rã nát.
Đó chẳng phải điều gì tuyệt vời,
chỉ cô đơn thôi.
Tôi hẳn đã trú chân như một hạt bụi
mà tim còn chưa đập,
không hay gì về chữ,
không hay gì về sáng,
không hay gì về lệ,
nằm bên trong một tử cung hồng.
Giữa chết và sống,
một tháng Hai như vách ngăn
cam chịu,
cam chịu,
đến khi lành lặn,
Dưới lòng đất đương tan còn giá băng hơn nữa
hẳn bàn tay ông, lúc đó, đang hư tàn.
2.
Mark Rothko và tôi 2
Nếu tách đôi hồn người
và xem ẩn gì trong đó, nó sẽ là thế này thôi.
Cho nên
đây là mùi máu huyết.
Bên trong lớp sơn lan muôn đời
không quét cọ, quét bằng bọt biển,
đỏ lặng lờ,
huyết hồn mùi của nó.
Nó dừng như vậy.
Hồi ức,
Điềm báo,
một chiếc la bàn,
và sự thật
rằng tôi chính là tôi
Một thứ gì đó rỉ ra,
Một thứ gì đó lan xa,
như sóng triều hữu hình,
nhập thành mạch tôi,
máu huyết người.
Giữa bóng đêm
và ánh sáng.
Đêm thăm thẳm
không vẳng thanh âm,
hay tia nắng,
một đêm trường tồn,
nằm cạnh tinh vân
nổ bùng từ thiên niên kỷ trước.
Có gì đó thấm lên
Có gì đó lan ra
Có gì đó trỗi dậy ngậm đêm máu me
trong miệng
như chú chim
vừa can qua đám mây
phát ra sấm sét
Nhập vào mao mạch tôi
huyết hồn người
3.
Một thứ được gọi là tim
Tôi nghiền ngẫm một từ bị xoá
Một bộ phận của cái nét mờ còn sót lại
Chỗ nơi ㄱ hay ㄴ gấp khúc,
những ô trống đã rỗng đục
từ trước khi bị xoá,
những chỗ ấy tôi thấy mình muốn tiến tới
luồn vai
uốn eo
gập gối
mắt cá chân khép lại,
dẫu trái tim đã nhạt
cũng chẳng khiến thứ gì khác nhoà theo
một lưỡi dao tẩy chưa kỹ
cắt lìa môi tôi.
Kiếm tìm một chỗ tối hơn,
lưỡi tôi rùng mình cuốn lấy