Cảm nhận đầu tiên khi có những tập thơ của Mai Quỳnh Nam trong tay là sự tối giản.
Bắt đầu là sự tối giản của tên gọi: Bước trượt (NXB Văn học – 1995), Các sự việc rời rạc (NXB Hôi nhà văn – 2002), Phép thử thuật tư biện (NXB Hội nhà văn – 2007), Biến thể khác (NXB Hội nhà văn – 2012) và Không thiên vị (NXB Hội nhà văn – 2014). Tiếp sau là sự tối giản của cách trình bày các tập thơ: Các tập thơ của Mai Quỳnh Nam thường có màu nền nhạt, vài khối hình đơn giản và tên tập thơ viết rất nhỏ, bằng mẫu chữ thông thường. Và sự tối giản quan trọng nhất nằm trong chính các bài thơ. Thơ 2 câu, 3 câu, 5 câu chiếm phần lớn các bài thơ của anh, thậm chí, có đoạn thơ chỉ có một câu. Và, rất nhiều bài thơ không có tựa đề. Chúng được đánh số hoặc dấu hoa thị (*).
Sự tối giản là việc làm đầy ý thức của tác giả. Là một nhà nghiên cứu Xã hội học, thói quen khảo sát xã hội, đời sống rộng lớn để rút ra những kết luận sắc sảo, ngắn gọn, rõ ràng đã ảnh hưởng đến nhà thơ Mai Quỳnh Nam.
Người đọc dễ có cảm giác khô lạnh khi đọc thơ anh. Cảm xúc thơ được giấu rất kỹ. Hoàn toàn không dẫn giải, không chú thích. Thế nhưng, nếu bạn tìm ra cách đọc, bạn sẽ nhận được niềm xúc cảm mạnh mẽ được phong kín trong những con chữ.
Văn Việt trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc chùm thơ rút từ tập thơ mới xuất bản của Mai Quỳnh Nam: Không thiên vị.
***
Không đến nỗi tồi tệ
thì em còn có anh
anh còn có trời xanh
trời xanh còn mây trắng
tính trọn gói một ngày
thế là ta thắng đậm.
***
Bức tranh không còn trên tường
ám ảnh vẫn ở đó
nỗi sợ
quá khứ bị gỡ bỏ
***
Tang lễ
quá nhiều nghi thức
quá ít nước mắt
***
Rắn là loài bò sát không chân
hắn là loài bò sát có chân
***
Máu tươi đỏ chuyển dần thành đỏ sẫm
máu trào dâng trong huyết quản
không dừng
máu bầm dập hứng chịu ngàn cú đấm
phía mặt tiền và cả phía sau lưng
***
Những người dấn thân ít dần
họ tụ thành nhóm nhỏ
những kẻ hợm hĩnh
trương phình
trong nhóm lớn
quyền lực phi kiểm soát
hai nhóm ngược đường đi
trong cùng lát cắt phân kỳ
***
Những cái bắt tay dưới gầm bàn
hết sức dã man
hoa hồng
không thể phi tang
giọt máu
***
Chúng ta đang trong quá trình
phân hóa và tan rã
xô bồ và tự phát
không cánh hữu
không cánh tả
một số người văng ra
một số người tụng ca
số đông im lặng
quyền lực thúc làm nhanh
làm nhanh
là dấu hiệu rõ rành rành
sang hồi kết
***
Họ kiểm soát niềm tin
bằng gọng kìm thể chế
nhưng đâu có dễ
lòng tin là thứ vô hình
còn thực tồn
cái quy định lòng tin
lại rộng lớn
hơn gọng kìm thể chế
***
Bản án đã định sẵn
Họ tiêm thuốc tâm thần
Hủy diệt chứng nhân
***
Rác trên Ti Vi
rác đang chuyển động
rác phát tán ở quy mô đại chúng
Về sự khách quan của truyền thông
Báo in đưa tin
người ta thích mèo hơn chó
ti vi đưa tin
người ta thích chó hơn mèo
chó sủa gâu gâu
mèo kêu meo meo
tội nghiệp chó, mèo
vì sở- thích -người
chúng bị cuốn theo
***
Họ chèn ép chúng ta
bằng cách chồng cao những tòa nhà
những tòa nhà chất ngất
những tầng người san sát
chúng ta đang thở
trong không gian ngập tràn khí thải
trong sự ngưng đọng
tóm lại
chúng ta bị đóng hòm
khi đang sống
***
Mặt hồ xanh thắm nuôi sống niềm hy vọng
Joseph Brodski
Giã biệt sông Nhe va
lạnh buốt
ẩn ức trắng xóa
bỏ hết ngoài tai mọi điều thóa mạ
bất chấp sự gột rửa
tượng đài là vinh quang
tượng đài là khổ ải
trong lửa hừng hực cháy
***
Công việc như quả bóng cao su
rơi xuống
lại nảy lên
tình yêu như quả bóng thủy tinh
trượt tay là vỡ.
***
Trong suốt cũng nhiều khi bối rối
