(Trả lời Tạp chí Harper’s Magazine, Hoa Kỳ)
Chúng tôi thật ngây thơ, tôi thật ngây thơ, giống như Oedipus, ông ta cũng ngây thơ, cho đến ngày tất cả chúng tôi hiểu vì sao Oedipus tự chọc mù mắt mình.
Thực vậy, ngay từ cuối những năm cuối thập kỷ 50 của thế kỷ trước, nhiều lần anh em thế hệ tôi thường hỏi nhau “VÌ SAO” – chỉ là để bày tỏ những băn khoăn về các tội ác của Stalin, về cuộc xâm lăng của quân đội Xô viết nhằm đàn áp những cuộc nổi dậy của các nước Đông Âu… Chúng tôi trao nhau những tài liệu liên quan đến Imre Nagy bất hạnh của Hung Ga Ry, chúng tôi tán phát những tin tức liên quan đến vụ bắt giữ Dubcek và ban chấp hành trung ương của ông… Chúng tôi thường chào nhau bằng câu cuối cùng trong tuyên bố của Louis Aragon “Tôi đã uổng phí đời mình, chỉ có thế thôi!”… Nhưng kể cũng lạ, chúng tôi không hiểu từ sâu xa điều gì đang xảy ra trên đất nước mình và dường như cuộc đời chúng tôi không “bị phung phí” như Aragon.
Cái gọi là lối sống xã hội chủ nghĩa làm cho chúng tôi dễ bị uốn nắn theo những cái dị thường của đời sống thực. Là nhà giáo, cũng là dịch giả và nhà văn, từng bước tôi nhận ra cái hố ngăn cách lý tưởng trinh trắng của mình với cuộc đời thực tàn ác. Chúng tôi cần có thời gian để nhận ra con đường đưa chính đời mình cũng như đời các đồng bào mình vào nhà tù nhỏ hay nhà tù lớn.
Cho dù chúng tôi ngây thơ, cho dù tôi ngây thơ, nhưng không như Oedipus, phản ứng đúng đắn là không làm cho mình bị mù.
Tôi chọn Văn đoàn Độc lập để xây nên một xứ sở lý tưởng ảo tưởng khác cho những ngày cuối cùng của đời mình trên cái thế giới được tạo nên một cách tồi tệ này.
Cuộc đời tôi chỉ còn đếm ngày đếm tháng. Dẫu sao, tôi vẫn còn hy vọng.
Why did I Join the League of Independent Writers?
Pham Toan (Chau Dien), Writer, Translator, Pedagogue, from Hanoi
We were naive, I was naive, like Oedipus, he was naive too, until the day all of us we understood why Oedipus has made himself blind.
In fact, since the late fifties of the last century, by many times, people of my generation used to ask one another with the term “WHY” — Just to show our concerns about the crimes of Stalin, the invasion of the Soviet Army to suppress insurgencies in Eastern Europe countries… We shared papers related to the poor Imre Nagy of Hungary, we dispatched the news related to the arrest of Dubcek and his central committee… We used to greet each other with the last phrase in the statement of Louis Aragon: “J’ai gâché ma vie, c’est tout!” … But strange enough, we did not know in depth what really happened in our own country and it seemed that our life was not “dilapidated” like Louis Aragon’s.
The so-called socialist life style made us malleable to any abnormalities of the real life. As teacher, and also translator and writer, step by step I realized the gap between our immaculate ideal and the dirty and cruel real life. We need time to recognize the way conducing my own life as well as lives of my countrymen into the small or the great jail.
Anyhow we are naive, I am naive, but unlike Oedipus, the true reaction is not to make us blind.
I chose the League of Independent Writers to found another illusory idealistic country for the rest of my days in this ill-made world.
My days are numbered. Anyway, still remains for me any hope.
