Hôm nay chúng ta quây quần ở đây để tiễn đưa anh Nguyễn Đức Dương về cõi Vô Cùng.
Anh Nguyễn Đức Dương sinh ngày 3/9/1939 tại Nghệ An. Năm 4 tuổi anh theo gia đình vào Quảng Nam sinh sống. Năm 1954, anh tập kết ra Bắc, học trường Hàn Thuyên ở Bắc Ninh. Năm 1960, anh học trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Khoa Nga văn. Sau khi tốt nghiệp, năm 1965 anh dạy tiếng Nga tại trường Thương Nghiệp, Hà Nội. Năm 1968, anh chuyển công tác sang Viện Ngôn ngữ học, lúc đó vừa được thành lập. Năm 1977, anh cùng vợ con chuyển vào sinh sống tại TP HCM, làm việc tại Viện Khoa học Xã hội tại TP HCM. Năm 1990, lúc mới 51 tuổi, anh xin nghỉ với lý do không đủ sức khỏe.
Anh Nguyễn Đức Dương là nhà Ngôn ngữ học tận tụy và yêu nghề, tác giả của nhiều bài báo khoa học và sách khảo cứu, trong đó phải kể Từ điển tục ngữ Việt, Tìm về linh hồn tiếng Việt, Từ điển tiếng Việt (2005, đồng tác giả). Anh cũng là dịch giả tinh tế và tài hoa với những tác phẩm như Sáu ngày của Condor (2001, dịch của James Grady), Những cánh buồm đỏ thắm (2008, dịch của Aleksandr Grin), … Phần lớn công trình của anh đều được hoàn thành sau khi anh nghỉ công tác “vì không đủ sức khỏe”. Tất cả những thành tựu ấy đều là do anh có “năng khiếu quan sát các sự kiện cụ thể của ngữ pháp tiếng Việt, được mài sắc thêm nhờ quá trình học và sử dụng tiếng Nga, và nhất là do một sự quan tâm không phút nào lơ là – một mối quan tâm chỉ có thể có được ở một người yêu tiếng mẹ đẻ một cách tha thiết và say mê” như đánh giá của một đồng nghiệp thân thiết với anh: Cao Xuân Hạo.
Anh Dương ơi! Bên anh là bạn bè, là thân quyến, là người vợ tận tụy và người con hiếu thảo. Gần năm mươi năm trước, trên đất Hà Nội, anh đến với chị, con một gia đình ngoan đạo Ninh Bình. Và từ đấy anh trở thành Antôn Nguyễn Đức Dương.
Trọng kính Antôn Nguyễn Đức Dương,
Hôm nay Antôn Nguyễn Đức Dương được Chúa gọi về nhà Cha. Xin tiễn anh bằng lời của Thánh Phaolô: “Đã đến giờ tôi phải ra đi. Tôi đã đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin. Và giờ đây, tôi chỉ còn đợi vòng hoa dành cho người công chính.”
