Huỳnh Như Phương
Sáng nay, đang giữa chừng câu chuyện, Thầy bỗng dừng lại rồi nói: “Quý vị thấy ngôn ngữ có kỳ diệu không? Bây giờ đây Nhất Hạnh đang ngồi trong Thiền viện Vạn Hạnh. Như giọt nước rơi vào giữa chậu nước!”.
Thưa Thầy, 40 năm không chỉ giọt nước mà cả chậu nước – hay là biển nước? – cùng mơ giấc mơ đoàn tụ. Chúng tôi, những người đọc Thầy 30 năm trước và vẫn đọc Thầy 30 năm qua, đang đứng chào trên đường về của Thầy đây.
Ngày đó chúng tôi đã lắng nghe Thầy Nói với tuổi hai mươi và cùng Thầy Chắp tay nguyện cầu cho bồ câu trắng hiện. Thầy là Tâm Quán. Thầy là Nguyễn Lang. Thầy là Trần Thạc Đức. Rồi Thầy hóa thân thành làng B’su Danglu để tác phẩm Đạo Phật ngày mai có thể đi vào cuộc đời.
Ngay khi bước vào cổng tam quan, Thầy đã ngước nhìn lên bầu trời xanh trên mái cao thiền viện và mỉm cười. Trời hôm nay xanh thật là xanh. Và đâu có cái lọng vàng nào trên lối đi của Thầy. Mà dẫu có lọng vàng thì cũng không làm sao che được mắt Thầy màu trời xanh như ngọc bích trên đầu kia.
Chúng tôi đã trải qua những phút giây cảm động khi chứng kiến Thầy đảnh lễ trước bàn thờ Phật. Thầy Minh Châu ngồi trên xe lăn bên cạnh Thầy. Và Thầy đã cúi xuống quỳ lạy thật lâu; qua cái lạy của Thầy, thấy 40 năm dồn lại, thấy cả một đời người dồn lại. Chính vào giây phút đó, trong tôi có một ý thức sáng rõ rằng Thầy đang hiện hữu ở đây, lúc này, hiện hữu cùng chúng tôi, hiện hữu với chúng tôi. Chúng ta cùng ở trong một chậu nước, cùng ở trong một biển nước. Như đã từ bao giờ. Và như là mãi mãi.
Cũng trong giây phút ấy, những câu thơ của Thầy bỗng trở về trong tâm trí tôi:
mười năm vườn xưa xanh tốt
hai mươi năm nắng dọi lều tranh
mẹ tôi gọi tôi về
bên bếp nước rửa chân
hơ tay trên bếp lửa hồng
đợi cơm chiều khi màn đêm buông xuống.
tôi không bao giờ khôn lớn
kể gì mười năm, hai mươi năm, ba mươi năm
mới hôm qua đây, tôi thấy bướm bay từng đàn rộn rã
trong khu vườn cải hoa vàng
mẹ và em còn đó
gió chiều như hơi thở
mơ gì một mảnh tương lai xa xôi?
Thầy đã chuẩn bị bao nhiêu lâu cho một chuyến trở về? Phải bao nhiêu chuyến trở về trong tâm thức để có một chuyến trở về thực tại? 40 năm, bếp lửa bà mẹ quê nghèo trong thơ Thầy vẫn không thôi soi chiếu tâm tưởng mỗi người chúng tôi:
tôi biết có những nhà nghèo
nhưng trấu hồng ngún cháy ngày đêm
trong bếp hồng âm ỉ
tôi sẽ nhớ lời em không quấy động bếp lành
một nắm rơm đặt vào
đợi khói tỏa màu xanh,
em nhìn xem: chỉ một hơi thở nhẹ của hồn tôi
cũng đủ gọi về lửa đỏ.
Giá như Tết này Thầy về được Phương Bối để sống lại đêm giao thừa đầu tiên ở đó hơn 40 năm trước! Nhưng mà xuân này, dù không về Phương Bối, Thầy đi đến đâu trên quê mình thì bếp vẫn hồng ánh lửa.
Thầy có vui sướng không?
Thiền viện Vạn Hạnh, tháng 01-2005
