Phóng viên vườn
Năm nay giỗ đầu Bùi Ngọc Tấn nhằm trúng ngày 8 tháng 12 năm 2015, và trúng cả ngày … in xong “Thời biến đổi gien”. Ông bố đẻ đã đi xa, ông bố đỡ đầu Nguyễn Chí Cư nâng niu những cuốn sách thơm phức đem về Hải Phòng thắp hương cho Tấn, và hóa vàng cả một cuốn nặng trịch, thêm một lá thư của Dương Tường gửi Bùi Ngọc Tấn “Thư gửi bạn ở Cõi-Bên-Kia – Người nhận: Bùi Ngọc Tấn – Địa chỉ: Cõi-Bên-Kia”, thêm một số tạp chí “Người yêu sách” có ảnh nhà văn họ Bùi che kín trang bìa… Chen chúc trên nấm mộ cỏ xanh rờn còn có bài báo mới của chú Thụy Kha, và hai tấm “thiệp hồng” to cỡ A4 gửi cho bạn Tấn với những lời không thể mộc mạc hơn: một tấm “VĂN VIỆT không quên Bùi Ngọc Tấn”, một tấm “VĂN VIỆT nhớ mãi Bùi Ngọc Tấn”.
Không ai quên Tấn! Và không ai quên chào chị Bích, người từng lặn lội (cùng Nguyên Bình) thăm nom Tấn không ngơi nghỉ – chị Bích bị đột quỵ từ năm ngoái, hôm nay ngày giỗ, không ra thăm mộ Tấn được, nhưng con trai, con gái, con rể, con dâu, ba ông bạn già từ Hà Nội xuống sớm, Nguyễn Xuân Khánh, Dương Tường, Châu Diên, vừa đến đất Cảng đã gặp ngay Đào Trọng Khánh và Lê Đại Chúc, hòa vào một đoàn kéo nhau ra nghĩa trang. Khi đem “hóa” cuốn tiểu thuyết mới in, Châu Diên hơi tiếc, khẽ nhắc “đừng đừng…”, cháu Yến vội chạy lại, an ủi, “bác Cư muốn thế, gửi đi cho bố cháu vui”. Ờ thôi cũng được, chiều lòng người sống, chiều lòng người bạn chân tình của người … nhanh thế đấy, mới hôm nào còn nhăn nhó kêu đau, thế mà đã ra đi trọn một năm … 
Mọi người không quên người bạn cao niên của Bùi Ngọc Tấn cũng nằm chung nghĩa trang. Anh em kéo nhau qua thắp hương cho ông Lê Đại Thanh. Châu Diên đọc to một câu thơ của Lê Đại Thanh, và bình “Kháng chiến trường kỳ, tôi ngủ dưới rừng bương” … hề hề, ông ấy chẳng khoe công trạng, ông ấy chỉ khoái chí phô trương gì chuyện ông ngủ dưới rừng bương” … Và Châu Diên nói thêm: “Lời bình thơ Lê Đại Thanh mình vừa nhắc lại là của con rể xứ Cảng, đạo diễn Nguyễn Tự Huy – anh cũng vừa nằm xuống mùa hè vừa rồi, đi chợ về, ăn cơm xong, nằm nghỉ, và đi luôn, nhẹ nhõm như tấm thân gày gò chở những bộ phim nặng trịch của anh: Làng Vũ Đại ngày ấy, Núi tương tư, Người trở về… Đất Cảng nhiều người tài: đang chuyện điện ảnh, bà con ta vây lấy Đào Trọng Khánh, người lĩnh ngót nghét chục giải thưởng, “ba mươi năm làm phim, trung bình ba năm một giải”… Rồi lan man sang những thân phận nghệ sĩ đất Cảng. Không biết vì sao, câu chuyện dừng lại ở Tường Vân, người được quy kết là bị tâm thần và được chết trong một cái chuồng gà công nghiệp … người đã nằm gọn trong tiểu thuyết mới nhất của Nguyễn Khắc Phục, cũng lại là một người đất Cảng…
Sáng hôm sau … Bè bạn kéo về đông vui. Một số phận gian nan đã kêu kéo bè bạn tụ tập về thành một niềm an ủi không dễ mà mua được mà tranh mà giành được… Giáo sư Vật lý Phạm Duy Hiển với họa sĩ Tạ Chí, đôi bạn thơ được ghép và tự ghép Tạo Kha, họa sĩ Đinh Quân và chú Vũ “thợ ảnh”, … kể sao cho đủ. Nhưng đây là điều phải kể: mọi người cùng nhớ ra, ngày giỗ Tấn hôm nay, ngày mai là giỗ Vũ Huy Cương đấy – đôi bạn từ thời báo Tiền Phong những năm 1950 và cũng là đôi bạn cùng Vũ Thư Hiên lang bạt qua những Quảng Nạp, Phong Văn, Phố Lu … những tên người tên đất không thể nào hủy hoại!
Toàn bộ cuộc bè bạn Tấn hạnh ngộ hôm nay chỉ có một dấu hiệu buồn… Và Dương Tường chính là người nhìn ra điều u sầu đó. Tường nói khẽ bằng cách nói thủ thỉ vốn có của nó:
– Tao cứ nghĩ mãi, hình như có quên điều gì đó, bây giờ mới nhớ ra, tức ghê, hóa ra là quên Bùi Văn Ngợi.
Phải dỗ Tường: thôi đừng nói ra, về Hà Nội lẳng lặng chữa cũng được… Hôm nay quên không nhắc gọi Bùi Văn Ngợi, giám đốc nhà Thanh Niên, người đã ra tay đỡ đầu cho Chuyện kể năm 2000 chào đời …
Cuộc vui nào thì cũng có những phút ngậm ngùi. Câu thơ vận vào cái số thằng Tường đấy mà, Tôi đứng về phe nước mắt.
