Cư sĩ Minh Đạt
- Paris – Đà Nẵng
đường bay của một trái tim
có những nghệ sĩ đến Việt Nam như một chuyến du lịch
có những người ở lại vì sự bình yên
nhưng với Mathilde Granveau
cô gái Pháp duyên dáng đến từ một miền Paris đầy thơ —
Việt Nam là một tiếng gọi
một tiếng gọi dịu dàng nhưng mãnh liệt
kéo cô đến gần
rồi giữ cô ở lại
Mathilde sống ở Đà Nẵng với một sự trân quý lạ thường
nắng ấm miền Trung
gió biển mặn mòi
tiếng rao buổi sáng
những con hẻm nhỏ
mùi cà phê rang…
tất cả hòa vào cô
nhẹ nhàng như một giai điệu Pháp
và sâu sắc như một câu chuyện Á Đông
có phải vì thế mà tranh của Mathilde bắt đầu mang hai nhịp tim:
một nhịp Paris
một nhịp Việt Nam
- Đông Dương – ký ức của kiến trúc và ánh sáng
ngắm tranh Mathilde
ta thấy lại bóng dáng của thời kỳ kiến trúc Đông Dương (1930–1940)
khi các kiến trúc sư Pháp tìm cách hòa trộn vẻ sang trọng cổ điển châu Âu
với sự tinh tế bản địa Việt – Lào – Campuchia
những biệt thự Đông Dương cổ kính có ba linh hồn chính:
(1) hình học Pháp cổ điển
trục đối xứng
bố cục vuông
chữ nhật hoàn hảo
(2) nhịp thở bản địa
hoa văn Champa
họa tiết miền núi phía Bắc
cùng đường nét của thổ cẩm
(3) màu của đất, hơi của gỗ rừng già Tây Nguyên và rực nắng bãi biển miền Trung
là vàng đất
nâu gỗ
xanh ngọc
xanh rêu
và đỏ gạch
tranh của Mathilde chính là sự tiếp nối tinh thần Đông Dương
bằng ngôn ngữ hội họa hiện đại
những bố cục hình học của cô trật tự như một biệt thự Pháp
nhưng lại phảng phất sự mềm mại của văn hoá Việt
chúng có cấu trúc
nhưng không cứng
có trật tự
và thở vào thở ra điều hòa
giống như cách kiến trúc Đông Dương từng hòa mình vào khí hậu và tâm hồn bản địa
- gạch bông – ký ức sống trong từng ô vuông
nếu kiến trúc Đông Dương có trái tim
thì trái tim ấy đập bằng nhịp của gạch bông cổ
thứ vật liệu xinh đẹp
mộc mạc
được lát trên nền nhà của bao biệt thự tại Sài Gòn lộng gió và rực nắng
tại Hà Nội văn hiến
và Đà Lạt xưa thơ mộng
gạch bông là tập hợp của bốn yếu tố
hình học lặp lại
màu ấm đặc trưng
ký hiệu bản địa hóa thành họa tiết
và sự giản dị khó quên
và bạn có nhận ra không?
tranh của Mathilde chính là “gạch bông” trong hình hài hội họa
những ô màu lặp lại tạo nhịp
những đường kẻ mạnh mẽ tạo cấu trúc
những tam giác
những hình thoi
và những cung tròn
y như hoa văn gạch lát nền của thập niên 40
những đường cong, nét gãy, chấm tròn, dấu móc
tự nhiên như hơi thở của thổ cẩm miền núi
và họa tiết Champa cổ
Mathilde không sao chép
cô dịch lại
cô tinh lọc
cô hấp thụ và
cô hồi sinh nó trong thăng hoa
khiến gạch bông trở thành ngôn ngữ chuyển động
đầy tự do và tràn nhạc tính
- hình học bản địa – những mật mã của ký ức
mảng hình học trong tranh Mathilde không chỉ là trang trí
chúng giống như
ký hiệu trên trống đồng
đường viền thổ cẩm
hoa văn cổng tháp Mỹ Sơn
họa tiết từ khăn Piêu
hay những dấu hiệu tổ tiên để lại cho đất…
có lẽ bởi vì Việt Nam đã đi vào cô thật tự nhiên
như thể cô từng mang ký ức này từ trước
rồi chỉ cần đến gặp để nhớ lại
khi đứng trước tranh cô
ta như đang đứng trước một bản đồ cảm xúc
ở đó có đường đi, ngã rẽ và dòng sông
có nhịp lúa và con đường làng
có vầng trăng
mắt người đang yêu
và cả những trục năng lượng vô hình
tất cả hòa quyện như một Mandala Đông Dương
- một tâm hồn Pháp lãng mạn – và một trái tim Việt Nam ấm áp
điều làm Mathilde khác biệt không phải ở kỹ thuật
mà ở tinh thần Parisienne trong từng đường nét
sự mềm mại không bao giờ phô trương
sự thanh lịch không bao giờ cố làm nổi bật
sự duyên dáng tự nhiên giống một cô gái Paris đội nón beret
ngồi vẽ trong quán cà phê quận 5
và sự lãng mạn kín đáo như ánh đèn vàng ở rue de Rivoli
nhưng khi sống ở Đà Nẵng
tâm hồn ấy lại gặp một điều kỳ diệu
sự ấm áp
gần gũi
mộc mạc của người Việt.
thế là Paris và Việt Nam hòa vào nhau
tinh tế và giản dị
cổ điển và bản địa
văn minh, từ tốn và lãng mạn
tranh của Mathilde vì vậy mang hai ánh sáng
một ánh sáng đến từ Paris
và một ánh sáng mọc lên từ dải đất miền Trung
- kết thúc – hay là một sự bắt đầu?
khi bạn bước vào không gian trưng bày này
hãy để đôi mắt dẫn đường
bạn sẽ thấy
những ô màu như gạch bông cổ
những đường thẳng như bản vẽ kiến trúc
những đường cong như họa tiết Champa
những mảng vàng như nắng Hội An
những ô xanh ngọc như bóng râm của một biệt thự Đông Dương
và rồi bạn chợt nhận ra
Mathilde đã vẽ Việt Nam bằng trái tim của một cô gái Pháp
và vẽ Paris bằng cảm xúc của một người đang yêu mảnh đất này
trong những bức tranh ấy có một Việt Nam rất xưa
một Paris rất mềm
và một Mathilde rất hiện đại
đó chính là vẻ đẹp trọn vẹn của triển lãm ROOT collection
