Nguyễn Thị Tịnh Thy
Tiểu thuyết Hồ Dương của nữ tác giả Trường An xuất bản từ năm 2017.
Tám năm qua, ta đã làm gì, mà lại bỏ qua nó? Bây giờ, đọc rồi nhưng vẫn cứ thấy tiếc. Tiếc, vì mình đã lãng quên một tuyệt tác tiểu thuyết lịch sử trong tám năm. Và, nói như nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù: “Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.
Tác giả tự giới thiệu mình sinh năm 198x. Vậy là, khi viết Hồ Dương, cô ấy mới ngoài 30 tuổi. Thật đáng kinh ngạc!
Am hiểu sâu sắc về lịch sử, triết học, văn hoá; trầm tư về những vấn nạn của nhân sinh; kỹ xảo tiểu thuyết trường thiên vào loại thượng thừa, Trường An đã mang đến cho độc giả một bộ tiểu thuyết lịch sử cuốn hút lạ lùng.
Hồ Dương công nữ là chị của chúa Nguyễn Phúc Ánh, cũng là vợ của tướng quân Võ Tánh. Trong cuộc nội chiến trường kỳ giữa nhà Nguyễn và Tây Sơn, nàng công nữ ấy trở thành chinh phụ, rồi thành goá phụ. Từ điểm nhìn của nàng, sự khốc liệt của chiến tranh, sự đen tối của những mưu mô, sự mong manh của sinh mệnh và chân lý “nhất tướng công thành vạn cốt khô” được thể hiện một cách đau đớn đến tận cùng.
Hai tập truyện dày với hơn 1400 trang chứa đựng sức nặng của lịch sử, kể từ khi chúa Nguyễn Ánh long đong lận đận ở trời nam cho đến khi thống nhất được giang sơn, trở thành vua Gia Long rồi vĩnh viễn nằm lại dưới chân núi Thiên Thọ. Đó là quá trình của thù hận, khát vọng, máu xương, đại nghiệp lẫy lừng của đàn ông và nỗi mất mát, tuyệt vọng, chơ vơ và đắng cay oán hận của đàn bà.
Năm tháng qua đi, máu xương của những kẻ tử thù cùng hoà vào đất mẹ. Họ đều là anh hùng – những người đàn ông anh hùng đã sống và chết trong rừng dao biển lửa vì khát vọng thống nhất giang sơn; những người đàn bà anh hùng vì lòng yêu thương, sự chờ đợi mỏi mòn và nỗi đớn đau câm lặng.
Trên mảnh đất đẫm máu xương ấy, bà công chúa già gieo những hạt giống còn sót lại của mùa cũ xa xưa. Những mầm cây đã mọc lên…
*****
Hồ Dương, Trường An, Nxb. Phụ nữ, 2017.