Thơ Cư sĩ Minh Đạt

Kinh dịch luật của sự sống & các dòng chảy nhỏ 

 

Kinh dịch luật về tính liên tục của sự sống 

Cổ–Lâm–Quán là hành trình thức tỉnh của nhận biết,

Khiêm–Tốn–Tế là hành trình trong suốt của hành động,

Tụ–Tán–Hồi là hành trình tự giải phóng của sự sống — nơi Đạo thở bằng nhịp của tự do.

Động – Tĩnh – Hóa là hơi thở của tình yêu và từ bi.

 

Kinh dịch  – luật của sự sống

 

sự sống là liên tục

không có khoảng hở

không có điểm bắt đầu

không có điểm kết thúc

 

sự sống là một dòng chảy vô tận

 

cuộc sống

cái mà chúng ta thường gọi là đời sống hàng ngày

là sự đứt đoạn

là sự rời rạc hóa sự sống

bằng hai mặt đối lập

thành công và thất bại

đúng và sai

quân tử và tiểu nhân

 

sự sống có ba luật nền tảng

 

luật thứ nhất: tương đồng

 

mọi sự vật

mọi hiện tượng

mọi tính chất…

khác nhau trên nền của cái giống nhau

và giống nhau trên muôn mặt khác nhau

 

cấu trúc một nguyên tử

phản chiếu cấu trúc một hệ mặt trời

 

con người không sáng tạo ra sự sống

chúng ta chỉ là bản sao

là ánh phản chiếu của vũ trụ

 

sự tương đồng phổ quát nhất

được diễn đạt bằng âm và dương

 

hôm nay

ngôn ngữ nhị nguyên của 0 và 1

đang dệt nên thế giới phẳng

nhưng cũng chỉ là một vòng quay trở lại

của âm và dương trong Kinh dịch

 

luật thứ hai: chuyển động

 

mọi sự vật

mọi thực thể…

đều chuyển động

chuyển động bên trong

và chuyển động bên ngoài

 

không có gì đứng yên

cả vũ trụ là một điệu vũ vô tận

nên mọi thứ vô thường

 

luật thứ ba: liên thuộc

 

không một điều gì tồn tại độc lập

không một hạt bụi nào rơi xuống

mà không làm rung động các vì sao

 

cái vẫy cánh của một con bướm

có thể chạm tới cả thiên hà

 

luận quẻ và lăng kính

 

Kinh dịch thì thuần khiết

nhưng cách diễn giải các quẻ

lại do con người đặt ra

 

từ Văn vương, Võ vương

đến Khổng tử

đều mang lăng kính của quyền lực

thành công và thất bại

quân tử và tiểu nhân

vào diễn giải Kinh dịch theo cách của mình

 

nếu Lao Tzu chịu diễn giải Kinh dịch

các quẻ ấy sẽ không bị nhuộm màu

chỉ còn sự trung thực

của thiên nhiên

và sự sống

 

giống như tử vi

đời người thường được nhìn qua ba vector:

mệnh

tài

quan

 

người thầy bói giỏi nhất cũng bị giới hạn

bởi chính ba vector đó

nhưng với một hành giả

mọi thứ đã thay đổi

 

ba vector của ông ấy

trở thành nhận biết

tự do

và tình yêu

 

hàm mục tiêu đã khác

mệnh tài quan

không còn có ý nghĩa

 

nhiều những ông thầy cũ

đứng ngoài cánh cửa

chỉ thấy bóng dáng mà không thấy tâm

 

điều này không có nghĩa

người hành giả đã thoát khỏi ảnh hưởng của các vì sao

 

các vì sao vẫn xoay vần

vẫn tác động như thuở ban đầu

chỉ có điều

người hành giả không còn bị xiềng xích

bởi định nghĩa thành công hay thất bại

ông ấy nhận biết mọi sự kiện

dù là tiền định hay ngẫu nhiên

như một làn gió lướt qua mặt hồ

 

trái đất vẫn quay.

thiên hà vẫn trôi về hố đen

Kinh dịch vẫn nguyên vẹn

như từ thuở khởi đầu

 

chỉ có lăng kính của con người

là thay đổi

méo mó

qua từng thế hệ

 

đọc Kinh dịch

không phải để biết tương lai

mà để soi thấy mình trong hiện tại

 

quẻ không phán xét

quẻ chỉ là tấm gương

 

khi lòng bạn tĩnh lặng

tấm gương ấy trong suốt

khi lòng bạn đục

hình bóng méo mó

 

Kinh dịch không sai bao giờ

chỉ có cách ta nhìn nó

chưa đúng

khi lòng ta chưa tĩnh 

 

 

dòng chảy nhỏ 1 –  

Cổ (蠱) – Lâm (臨) – Quán (觀) 

– thức tỉnh 

 

trong bóng tối của núi

một giọt nước ra đời

từ tiếng nứt nhỏ của lòng đá

nó không biết mình là khởi đầu hay tàn dư

chỉ biết rơi

 

mỗi va chạm là một lời tạ lỗi

mỗi rung động là lời cầu nguyện

ánh sáng chưa tới

nhưng giọt nước đã biết hướng về nó

như một ký ức cổ xưa vẫn còn ấm trong hạt bụi

 

đó là Cổ

khi cái cũ tan ra

và cái trong trẻo bắt đầu thở

 

giọt nước đi qua rễ cây

qua hang đất

qua những tĩnh mạch âm thầm của rừng

nó nghe tiếng rên của sâu

tiếng ngáy của đá

và tự thấy mình cũng là phần của cơn mơ ấy

 

ở nơi đất hé nắng đầu tiên

giọt nước dừng lại

lăn tròn trên lá cỏ non

trong veo

run rẩy

đó là Lâm

khi sự trong sáng tìm thấy điều mong manh hơn mình

 

nó không cứu ai

chỉ thấm vào

chậm rãi như lời thưa của buổi sáng

như nỗi nhớ không gọi tên

 

khoảnh khắc ấy

đất và nước không còn hai

chúng lắng nghe nhau bằng tĩnh lặng

cái hiểu sâu không phải đến từ lời nói

mà từ sự đồng hiện

của im lặng

 

rồi mặt trời lên

trong mắt của giọt nước

bầu trời hiện nguyên vẹn

không gương

không ranh giới

chỉ còn Quán

cái thấy không còn người thấy

 

gió đi qua giọt nước tan

hóa thành hơi

nó không mất

chỉ trở nên không còn bị thấy

 

và trong cái vô hình ấy

nó chạm mọi hình:

núi

biển

mây

người và

hạt bụi

 

mọi thứ cùng thở chung một hơi

đó là sự sống

đang thì thầm qua muôn hình tướng

rằng chẳng có gì tách biệt

 

cổ là bóng tối tự biết mình đã chín

lâm là ánh sáng đến gần mà không hỏi tên

quán là im lặng soi ra vạn vật

 

và người hành giả

chẳng làm gì ngoài việc

lắng nghe giọt nước nhỏ trong tim

nó rơi mãi

qua các tầng hiện hữu

không tìm nơi đến

chỉ tan vào khúc hát vô biên của Sự sống

 

hành động trong dòng nhỏ thứ hai Khiêm (謙) – Tốn (損) – Tế (濟)

 

trong lòng sông đá không nói

nhưng nước biết đường

nó đi quanh

lách qua

không vì muốn đến

chỉ vì không thể dừng

 

mỗi va đập là một bài học về lặng thinh

mỗi chuyển động

là một cách từ bỏ quyền định hướng

 

đó là Khiêm

khi hành động trở nên thấp

như người cúi đầu mà bước vào vô hạn

 

nước tiếp tục đi qua ruộng đồng

mang theo ánh trăng

mảnh gỗ

và cả rác

nó không giữ

không khước từ

chỉ trôi

 

mỗi cái mất là một lần trở về

mỗi buông ra là một lần sinh mới

 

đó là Tốn

khi hành động là phủ định chính mình

là thấy mọi thêm thắt đều là thừa

mọi ý định đều là che khuất

 

ở đây

người hành giả không tìm cách hành thiện

chỉ làm trong suốt

để sự việc tự trôi qua bàn tay

mà không mang mùi của bản ngã

 

rồi nước gặp biển

không còn nơi để đi

cũng không còn lý do để dừng

nó tan vào toàn thể

nhưng vẫn là nó

vì biển chỉ là nước biết mình mênh mông

 

đó là Tế

sự hoàn thành không kèn trống

nơi hành động và không hành động trở thành một

 

không còn lao động để mong thu hoạch

cũng không còn hoạt động để chứng minh

chỉ còn hành động

trong suốt như gió qua rừng

như nhịp tim không cần ai ra lệnh

 

một người đang quét sân

một người đang lau mặt

một người đang cúi nhặt hòn đá

không ai trong họ biết rằng Đạo đang vận hành

qua từng đường cong của lưng

qua từng hơi thở cúi xuống

 

và nơi ấy

sự vượt chiều của lao động bắt đầu:

khi làm không còn là tiêu phí

mà là thức tỉnh

khi từng chuyển động nhỏ đều trở thành minh triết

 

Khiêm là cúi

Tốn là buông

Tế là tan

 

và hành động

là con đường trong suốt dẫn từ cúi đầu đến vô biên

 

Tụ (聚) Tán (散) Hồi (回) – khúc tự do của dòng chảy nhỏ thứ 3

 

đêm

trong khe núi hẹp

một giọt sương chậm rãi tụ lại

trên đầu cỏ non vừa hé

 

chẳng có ý muốn gom

chẳng có bàn tay nào gọi

chỉ là hơi lạnh và hơi ấm gặp nhau

chạm khẽ

và nở thành trong suốt

 

đó là Tụ

sự hội về không bởi nỗ lực

mà bởi nhớ

 

mọi hạt trong vũ trụ đều đang tụ về nhau

bằng tiếng gọi không lời của tự do –

sự trở lại của những mảnh đã từng tan

 

rồi gió thổi qua

giọt sương run nhẹ

tan thành vô số ánh lung linh trên lá

nó không cưỡng lại

chỉ mở

 

mỗi hạt nhỏ bây giờ là một khúc ca

vỡ ra để mang tiếng ngân của ánh sáng đi xa

 

đó là Tán

khi tự do thôi thúc sự sống lan tràn

khi không gì còn giữ lấy mình

khi chia lìa cũng là một cách để trở về

 

vì trong Tán có Tụ

trong mỗi tan rã đều ẩn mầm gặp gỡ

 

và khi nắng tàn

hơi nước bay lên

gặp trời

gặp gió

gặp mây

rồi rơi lại xuống dòng suối đã từng là nó

 

chẳng ai bảo nó đi đâu

chẳng ai gọi nó trở về

 

This entry was posted in Thơ and tagged . Bookmark the permalink.