Thơ Mark Strand

Người dịch: Linh Văn

 

KHÚC BI CA CHO CHA CA CON

  (Cho Robert Strand, 1908- 1968)

 

XÁC THÂN TRNG RNG

 

Bàn tay là ca cha, cánh tay là ca cha,

Nhưng cha đã không đó.

Đôi mt là ca cha, nhưng chúng đã khép và s không m ra.

Mt tri xa xôi đã đó.

Trăng treo lơ lửng trên b vai trng ca ngn đồi đã đó.

Gió trên vnh Bedford Basin đã đó.

Ánh sáng mùa đông xanh nht đã đó.

Ming ca cha đã đó,

Nhưng cha đã không đó.

Khi ai đó ct li, chng có chi đáp li.

Mây đổ xung

Và chôn vùi nhng công trình dc theo dòng nước,

Và nước lng im.

Nhng con mòng bin nhìn chm chm.

Nhng năm, những gi, th s không tìm thy cha

Đã quay trong c tay người khác.

Không có đớn đau. Nó đã biến mt.

Không có bí mt. Chng có chi để nói.

Vong hn ri tro ca nó.

Xác thân là ca cha, nhưng cha đã không đó.

Không khí run lên trên lp da ca nó.

Bóng ti nghiêng xung đôi mt ca nó.

Nhưng cha đã không đó.

 

2

Chân dung Mark Strand

NHNG ĐÁP HI

 

Ti sao cha đi?

Vì ngôi nhà lnh lo.

Ti sao cha đi?

đó là nhng gì cha luôn làm trong khong gia hoàng hôn và rng đông.

Cha đã mc gì?

Cha mc mt b vest xanh, sơ mi trắng, cà vt và tt vàng.

Cha đã mc gì?

Cha không mc gì c. Tm khăn choàng ca đớn đau đã gi m cho cha.

Cha đã ng vi ai?

Cha đã ng vi nhng người đàn bà khác nhau vào mi đêm.

Cha đã ng vi ai?

Cha đã ng mt mình. Cha đã luôn ng mt mình.

Ti sao cha li di con?

Cha luôn nghĩ rằng cha đã nói s tht.

Ti sao cha li di con?

Vì s tht không ging như bất c th gì khác và cha yêu s tht.

Ti sao cha đi?

Vì vi cha chng còn chi nghĩa lý.

Ti sao cha đi?

Cha không biết. Cha chưa bao giờ biết.

Con s đợi cha bao lâu?

Đừng đợi cha. Cha mt và cha mun nm xung.

Cha mt và cha mun nm xung ư?

Phi, cha mt và cha mun nm xung.

 

S CHT CA CHA

 

Không gì có th cn ngăn cha.

Không phi ngày tt nht. Không phi ni yên ng. Không phi đại dương rung chuyển.

Cha bước tiếp vi s chết ca cha.

Không phi nhng tán cây

Dưới đó cha bước đi, không phi nhng tán cây che bóng mát cho cha.

Không phi bác sĩ

Người đã cnh báo cha, v bác sĩ trẻ tóc bc đã mt ln cu cha.

Cha bước tiếp vi s chết ca cha.

Không gì có th cn ngăn cha. Không phi con trai cha. Không phi con gái cha

Người đã bón cho cha ăn và biến cha thành tr con thêm ln na.

Không phi con trai cha người nghĩ rằng cha s sng mãi.

Không phi ngn gió lay ve áo ca cha.

Không phi s tĩnh lặng, th hiến dâng nó cho chuyn động ca cha.

Không phi đôi giày ca cha, th tr nên nng n hơn.

Không phi đôi mt ca cha, th khước t nhìn v phía trước.

Không gì có th cn ngăn cha.

Cha ngi trong phòng và nhìn trng trng vào thành ph

Và bước tiếp vi s chết ca cha.

Cha đã đi làm và để cho cái lnh len vào qun áo cha.

Cha để máu thm vào tt.

Mt cha trng bch.

Ging cha v làm đôi.

Cha chng gy.

Nhưng không gì có th cn ngăn cha.

Không phi bn bè cha, nhng người đã khuyên nh cha.

Không phi con trai cha. Không phi con gái cha, người đã thy cha nh li.

Không phi ni kit mi sng trong tiếng th dài ca cha.

Không phi lá phi ca cha th cha đầy nhng nước.

Không phi tay áo ca cha, th mang ni đau của cánh tay cha.

Không gì có th cn ngăn cha.

Cha bước tiếp vi s chết ca mình.

Khi cha chơi với bn tr, cha bước tiếp vi s chết ca mình.

Khi cha ngi xung ăn,

Khi cha thc gic na đêm, đầm đìa nước mt, xác thân cha thn thc,

Cha bước tiếp vi s chết ca mình.

Không gì có th cn ngăn cha.

Không phi quá kh.

Không phi tương lai với tiết tri tươi đẹp ca nó.

Không phi quang cnh t ca s ca cha, quang cnh ca nghĩa trang.

Không phi thành ph. Không phi thành ph gm giếc vi nhng tòa nhà bng g ca nó.

Không phi tht bi. Không phi thành công.

Cha không làm gì khác ngoài vic bước tiếp vi s chết ca cha.

Cha đeo đồng h vào tai.

Cha thy mình trượt xung.

Cha nm trên giường.

Cha khom tay trước ngc và mơ về thế gii không có cha na,

Mơ về không gian dưới tán cây,

V không gian trong phòng cha,

V không gian mà gi đây s thiếu khuyết cha,

Và cha bước tiếp vi s chết ca mình.

Không gì có th cn ngăn cha.

Không phi hơi thở ca cha. Không phi cuc sng ca cha.

Không phi cuc sng mà cha mun.

Không phi cuc sng mà cha đã có.

Không gì có th cn ngăn cha.

 

CÁI BÓNG CA CHA

 

Cha có cái bóng ca mình.

Nhng chn cha tng qua đã mang tr li nó.

Hành lang và bãi c trơ trụi ca cô nhi vin đã mang tr li nó.

Newsboys ’Home đã mang tr li nó.

Nhng con ph ca New York đã mang tr li nó và nhng con ph ca Montreal cũng vậy.

Nhng căn phòng Belém nơi thằn ln đớp mui đã mang tr li nó.

Nhng con ph ti tăm của Manaus và nhng con ph m thp Rio đã mang tr li nó.

Mexico City nơi cha muốn ri đi đã mang tr li nó.

Và Halifax nơi bến cng s ra sch tay cha đã mang tr li nó.

Cha có cái bóng ca mình.

Khi cha đi, đường r nước trng xoá ca cuc hành trình đã gi cái bóng ca cha bên dưới, nhưng khi cha đến, nó đã đó để chào đón cha. Cha đã có cái bóng ca mình.

Nhng ngưỡng ca cha bước vào đã nhc cái bóng ca cha ra khi cha và khi cha bước ra ngoài, nó s mang tr li. Cha đã có cái bóng ca mình.

Ngay c khi cha quên mt cái bóng ca mình, cha vn tìm thy nó mt ln na; nó đã cùng cha.

Mt ln x y bóng cây ph ly bóng cha mà cha không biết.

Mt ln x y cha nghĩ rằng bóng cha đã b bóng k khác ph lên. Cái bóng ca cha không nói gì.

Qun áo ca cha mang cái bóng bên trong; khi cha ci chúng ra, cái bóng lan ra như bóng ti quá vãng ca cha.

Và li nói ca cha th lơ lửng như lá bay trong không khí ri mt đi, ở mt nơi không ai biết đến, đã mang tr li cho cha cái bóng ca cha.

Bn bè ca cha đã tr li cho cha cái bóng ca cha.

K thù ca cha đã tr li cho cha cái bóng ca cha. H nói rng nó nng và s che lp m phn cha.

Khi cha chết, cái bóng ca cha ng trên ming lò la và ăn tro thay bánh mì.

Nó vui mng gia đống đổ nát.

đã nhìn khi nhng người khác ng.

Nó ta sáng ta pha lê gia nhng nm m.

Nó t to ra nó như không khí.

Nó mun ging như tuyết trên mt nước.

Nó mun thành hư không, nhưng điều đó bt kh.

đến nhà con.

Nó ngi trên vai con.

Cái bóng ca cha là ca cha. Con đã nói vi nó như vậy. Con đã nói nó là ca cha.

Con đã mang nó bên mình quá lâu. Con tr li nó cho cha.

 

KHÓC THAN

 

H khóc than cha.

Khi cha thc dy lúc na đêm,

Và sương lấp lánh trên hòn đá ca gò má cha,

H khóc than cha.

H dn cha v li căn nhà trng.

H khiêng bàn ghế vào trong.

H đặt cha ngi xung và dy cha th.

Và hơi thở ca cha bùng cháy,

đốt cái hòm bng g thông và tro rơi xuống như nắng tri.

H đưa cho cha một cun sách và bo cha đọc.

H lng nghe và mt h a l.

Nhng người đàn bà ve vut ngón tay cha.

H chi màu vàng tr li tóc cha.

H co lp sương ra khỏi râu cha.

H nhào trn cp đùi ca cha.

H mc cho cha nhng b qun áo đẹp.

H xoa tay cha để gi m.

H nuôi cha. H cho cha tin.

H qu xung và cu xin cha đừng chết.

Khi cha thc dy lúc na đêm, h khóc than cha.

H nhm mt và thì thm tên cha nhiu ln.

Nhưng họ không th kéo ánh sáng b chôn vùi ra khi huyết qun ca cha.

H không th chm đến gic mơ của cha.

Người cha già ơi, chẳng còn có cách nào.

Dâng lên và tiếp tc dâng lên, chng có ích chi.

H khóc than cha theo cách h có th.

 

NĂM MỚI

 

Bây gi đang là mùa đông và là năm mới.

Không ai biết đến cha.

Xa khi nhng vì sao, khi trn mưa ánh sáng,

Cha nm dưới tiết tri ca đá.

Không có si ch nào để dn cha quay v.

Bn bè ca cha gt gà trong bóng ti

Ca ni vui thú và không th nh ra.

Không ai biết đến cha. Cha là hàng xóm ca hư không.

Cha không thy mưa rơi và người đàn ông b đi,

Ngn gió bn thu thi đám tro bay khp thành ph.

Cha không thy mt tri kéo theo mt trăng như một tiếng vng.

Cha không thy trái tim thâm tím b thiêu cháy bi ngn la,

Nhng cái s ca người vô ti biến thành mây khói.

Cha không thy vô vàn nhng vết so, nhng đôi mt không ánh sáng.

Đã hết. Bây gi là mùa đông và là năm mới.

Nhng người hin lành đang kéo tm da ca h lên thiên đường.

Nhng k vô vng đang phải chu đựng giá rét cùng vi nhng k không có chi mà che giu.

Đã hết và không ai biết cha.

Có ánh sao trôi trên mt nước đen.

Có nhng viên đá dưới bin không ai nhìn thy.

Có mt bến b và mi người đang đợi.

Và không chi quay v.

Bi nó đã hết.

Bi có ni lng im thay cho mt cái tên.

Bi đang là mùa đông và đang là năm mới.

 

"Elegy for my father" t tp thơ “The story of our lives” (1973) – Mark Strand

 

Comments are closed.