Vi?t Nam – nh?ng ngày tr? l?i c?a c?u chi?n binh Eric Henry

Ng� Th? Vinh

L?i D?n Nh?p: B�i vi?t v? TS Eric Henry v?i d? ki?n ban ??u k?t h?p v?i Ch�n Dung Ph?m Duy. Nh?ng r?i, ri�ng ph?n Ph?m Duy ?� d�i t?i ng�t 50 trang gi?y, n�n Ch�n Dung Eric Henry ph?i t�ch ra m?t b�i kh�c, v?n mong b?n ??c c� c�i nh�n k?t h?p hai ch�n dung do t�nh b? sung c?a hai nh�n v?t Ph?m Duy v� Eric Henry tr�n ch?ng ???ng t�m hi?u n?n T�n nh?c Vi?t Nam c�ng v?i c�c b??c gian tru�n ?? h�nh th�nh v� xu?t b?n b? H?i K� ti?ng Anh The Memoirs of Ph?m Duy, d? tr� s? do Cornell University Press xu?t b?n. T??ng c?ng c?n n�i th�m, Th? vi?n ??i h?c Cornell l� n?i c�n l?u tr? ??y ?? nh?t di s?n 20 n?m V?n h?c Mi?n Nam 1954-1975, v� �ng?n l?a ph?n th?� c?a nh?ng ng??i C?ng s?n Vi?t Nam mu?n t?n di?t n?n v?n h�a ?y ?� kh�ng sao lan t?i ???c.

H�nh 1: Ch�n dung TS Eric Henry, ?nh tr�ch t? Jacket cu?n Garden of Eloquence / Thuy?t Uy?n, c?a L?u H??ng, do Eric Henry d?ch v� gi?i thi?u, University of Washington Press xu?t b?n 2021. [ngu?n: photo by Nguy?n Phong Quang]

ERIC HENRY V� T�I

L?n ??u ti�n t�i g?p TS Eric Henry, c�ch ?�y 5 n?m (2017), v� ng?c nhi�n khi bi?t Eric � l� m?t c?u chi?n binh Hoa K? trong chi?n tranh Vi?t Nam, nh?ng l?i r?t ��t ch?t l�nh�. B??c v�o l?a tu?i 20, t?i h?n qu�n d?ch Eric quy?t ??nh ??n gi?n: nh?p ng? l�m b?n ph?n m?t c�ng d�n, sau ?� tr? v? ?i h?c l?i. Ngay trong th?i gian qu�n ng?, Eric v?n r?t ham ??c, v� ?� c� ???c m?t s? hi?u bi?t v? n?n v?n h�a ?�ng ph??ng, ??c bi?t l� Vi?t Nam v� Trung Hoa. Eric c� n?ng khi?u v? ng�n ng?, n�i ti?ng Vi?t kh� th�ng th?o v� tinh t?, kh�ng c� �m h??ng th? ti?ng Vi?t t?c t?n c?a m?y ch� GI�s h?c ???c t? c�c qu�n bars trong th?i gian ph?c v? ? Vi?t Nam. T?i m?t ??t n??c chi?n tranh l?i c� nhi?u t�n gi�o nh? ? Vi?t Nam, Eric c?ng ?� h?c ???c c�ch tr? l?i d� d?m v� an to�n cho m?y c�u h?i d? ph�n c�ch l�ng ng??i, nh? �Anh theo ??o g�?� � �T�i theo ??o v?�, v� ??o v? m?c nhi�n ???c c�ng nh?n nh? m?t th? ??o ph? qu�t cho ?�m ?�n �ng l�nh tr�ng l�c ?�, cho d� khi sang Vi?t Nam, Eric v?n ?ang c�n l� m?t thanh ni�n ??c th�n.

Khi bi?t t�i c?ng l� ng??i c?m b�t, m?i v? l? ra Eric ?� ??c cu?n ti?u thuy?t V�ng ?ai Xanh, t? m?t ?n b?n ti?ng Vi?t do Nxb V?n Ngh? California t�i b?n n?m 1987. Eric cho bi?t v?n gi? cu?n s�ch ?� tr�n k? s�ch v� anh c?ng r?t quan t�m t?i ng??i Th??ng tr�n Cao nguy�n. Do �v?n k? thanh�, ch�ng t�i ?� d? d�ng n�i chuy?n v?i nhau h?n.

Eric Henry cho bi?t anh m� nh?c Ph?m Duy, ?� th�ch th� ??c v� d?ch xong to�n b? H?i K� 4 t?p d�i h?n 1500 trang c?a Ph?m Duy trong v�ng h?n m?t n?m. B?n d?ch ?y ?� ???c Cornell University Press nh?n xu?t b?n t? 2009, b?n n?m tr??c ng�y Ph?m Duy m?t nh?ng cho ??n nay c?ng ?� 13 n?m (2009-2022) cu?n s�ch ?y v?n c�n ? d?ng b?n th?o.

H�nh 2a: tr�i, Eric Henry, 27 tu?i, sau khi ho�n t?t kh�a h?c ti?ng Vi?t 12 th�ng t?p trung / intensive t?i Defense Language Institute, Fort Bliss, El Paso, Texas. Eric ???c g?i sang Vi?t Nam ph?c v? trong ng�nh qu�n b�o S? ?o�n 25 K? binh (25^th Infantry Division) ?�ng ? C? Chi. H�nh ch?p n?m 1970, Eric b?o: �Thu? ?y t�i n�i ???c ti?ng Vi?t nh?ng ch?a b?t ??u h?c ti?ng T�u�; ph?i, Ng� Th? Vinh, 28 tu?i l� qu�n y s? qu�n l?c VNCH, h�nh ch?p n?m 1969, sau khi t?t nghi?p kh�a hu?n luy?n L?c L??ng ??c Bi?t v� Nh?y D� t?i ??ng Ba Th�n, gia nh?p binh ch?ng M? Xanh L?c L??ng ??c Bi?t (Green Beret / Special Forces), sau n�y l� Li�n ?o�n 81 Bi?t C�ch D�.

H�nh 2b: 42 n?m sau chi?n tranh Vi?t Nam, c?u chi?n binh Hoa K? Eric Henry nay l� m?t h?c gi? v� c?u chi?n binh VNCH Ng� Th? Vinh nay l� m?t b�c s? trong m?t VA Hospital, c? hai ??u b??c qua ng??ng tu?i �c? lai hy� g?p nhau ? Huntington Beach, California, nh�n chuy?n ?i c?a Eric sang g?p nh?ng ng??i con trong gia ?�nh Ph?m Duy � ?? th?o lu?n v? m?t h?p ??ng v?i Cornell University Press ti?n t?i xu?t b?n b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy, m?t d? �n m� Ph?m Duy khi c�n s?ng ?� r?t ao ??c nh?ng ch?a th?c hi?n ???c cho ??n ng�y Ph?m Duy m?t (27/01/2013). [photo by Ph?m L? H??ng, t? li?u Ng� Th? Vinh]

H�nh 3: Ti?p ?�n anh Eric Henry t?i nh� ch? Ph?m L? H??ng, Huntington Beach California, t? tr�i: Ng� Th? Vinh, Nguy?n Duy Ch�nh, Ph?m Ph� Minh, Eric Henry, B�i B�ch H�, Tr?n Huy B�ch; ph?i: Eric Henry ?ang ng?m b?c tranh M? v� Con c?a h?a s? Lemur. (photo by Ph?m L? H??ng v� Ng� Th? Vinh).

ERIC HENRY N?M N?M SAU

M?i ?�y n?m 2022, khi v�o th? m?c c?a Cornell University Press t�m mua b?n ti?ng Anh b? H?i K� Ph?m Duy ?? t?ng m?t ng??i b?n M? v?n r?t quan t�m t?i v?n h�a Vi?t Nam, nh?ng kh�ng th?y, t�i li�n l?c v?i Eric v� ???c bi?t cu?n s�ch v?n ch?a xu?t b?n, v?i l� do l� sau khi Ph?m Duy m?t, kh�ng c� di ch�c ch? ??nh quy?n th?a k? cho ri�ng m?t ng??i con n�o, n�n cho ??n nay, v� ch?a c� s? ??ng thu?n c?a t?t c? 7 ng??i con trong gia ?�nh Ph?m Duy, Cornell University Press v?n ch?a th? xu?t b?n b? H?i K� The Memoirs of Ph?m Duy.

V� ti?p theo ?� l� m?t chu?i emails trao ??i v?i Eric Henry cho th?y nh?ng b??c gian tru�n c?a Eric v?i b? H?i K� Ph?m Duy, v� t�i c� h?a v?i Eric s? l�m nh?ng g� c� th? l�m ???c trong kh? n?ng ?? b? H?i K� The Memoirs of Ph?m Duy c� th? s?m ra m?t.

N?N T�N NH?C VI?T NAM V� ERIC HENRY

*

H�nh 4: H�nh ch?p Nh?c s? Ph?m Duy v� Ti?n s? Eric Henry trong qu�n c� ph� Nirvana / Ni?t B�n, 29 ???ng Ph�ng Kh?c Khoan, ph??ng ?a Kao, qu?n 1, Saigon; v?i ghi ch� c?a Eric: �Bu?i s�ng 9 th�ng 7, n?m 2005 � t�i ??n Nirvana ?? g?p m?t nh� b�o l�m vi?c cho t?p ch� Ng??i Vi?n X?, c� Qu?nh L? n�i l� mu?n ph?ng v?n t�i. Khi b�c Ph?m Duy ???c bi?t l� t�i s? ?i ??n ?� th� ngay l?p t?c t�nh nguy?n th�p t�ng ?? gi�p t�i tr? ?�p nh?ng c�u h?i c?a c� L?�. [photo by Qu?nh L?, t? li?u Eric Henry]

?� l� th�ng B?y n?m 2005, ch? m?i hai th�ng sau �ng�y v? c?a Ph?m Duy�, khi tr? l?i m?t c�u h?i c?a ph�ng vi�n Qu?nh L?: Gi�o s? nh?n x�t v� ?�nh gi� th? n�o v? n?n �m nh?c Vi?t Nam? Eric Henry ?� ??a ra m?t nh?n ??nh kh� b?t ng? v� th� v?:

�Nh?c Vi?t Nam n�i chung nhi?u ch?t "mineur" [�m giai th?, ghi ch� c?a ng??i vi?t]. N?i dung ph?n l?n xoay quanh 3 ?? t�i ch�nh, ?� l� th??ng nh? ??n m?t qu� h??ng ?� xa x�i, th??ng nh? m?t cu?c t�nh ?� qua, mong mu?n ???c tr? v? m?t kho?ng th?i gian trong qu� kh? m� m�nh y�u qu� � th??ng l� th?i th? ?u. C? 3 ?? t�i ?� h?u h?t ??u mang t�m tr?ng ti?c nu?i, bu?n ?au. Kh�c h?n v?i nh?c Trung Qu?c, ph?n l?n l� vui t??i, r?n r�ng, c� c�u c� ng?n g?n v� mang t�nh ??i x?ng � symmetry � 4 c�u, 8 c�u. B�i h�t T�y ph??ng c?ng th??ng c� t?ng 8 � nh?p, 16 � nh?p. B�i h�t Vi?t Nam phong ph� v? ti?t ?i?u v� c�u c� h?n, c�ch t? ch?c m?i c�u nh?c th??ng kh�ng r?p khu�n. T�i th�ch nh?c Vi?t Nam v� th�ch nh?ng nh?c s? s�ng t�c nh?ng ca kh�c c� nh?ng c�u nh?c kh�ng ??u. ?� nh? l� m?t s? kh�m ph� c�i m?i.� ^[5]

Tr?nh Y Th? � anh b?n vong ni�n c?a t�i, m?t nh� th?, m?t nh� v?n, m?t tay ?�n guitar classic c� h?ng, m?t d?ch gi? uy t�n qua c�c t�c ph?m c? ?i?n, anh n?i ti?ng ngay v?i t�c ph?m ??i nh? kh�n kham (The Unbearable Lightness of Being), cu?n ti?u thuy?t kh� d?ch c?a nh� v?n Ph�p g?c Ti?p Milan Kundera, t?p ch� V?n H?c xu?t b?n, 2002 � anh c?ng l� ng??i vi?t L?i T?a cho Tuy?n T?p Ch�n Dung II V?n H?c Ngh? Thu?t v� V?n H�a (2022), Tr?nh Y Th? ?� r?t t�m ??c v?i nh?n x�t c?a TS Eric Henry v? n?n t�n nh?c Vi?t Nam. Tr?nh Y Th? vi?t:

Th?a anh Ng� Th? Vinh, � ki?n c?a Gi�o s? Henry l� r?t ch�nh x�c. Nh?c Vi?t n�i chung mang nhi?u t�nh ho�i ni?m (nostalgia), v� c� l? ?� l� t�nh c�ch chung c?a ng??i Vi?t, lu�n lu�n th??ng nh? c�i g� thu?c v? qu� kh?, m?t qu� kh? ?�i khi ???c ch?t l?c qua m?t l?ng k�nh. Do ?�, �m nh?c n?ng t�nh tr? t�nh, kh�ng th?c, v� ph?i v?n d?ng tr� t??ng t??ng nhi?u. Nh?c �t n�i v? hi?n th?c, v? ??i s?ng th?t ngo�i ??i, v? t??ng quan gi?a con ng??i v?i con ng??i hay gi?a con ng??i v?i thi�n nhi�n, ngo?i c?nh. Gi?a th?i chi?n tranh kh?c li?t, nh?c n�i v? cu?c chi?n c� r?t �t, ch? c� m?y ca kh�c ph?n chi?n c?a Tr?nh C�ng S?n, v� m?t v�i b�i ph? th? c?a Ph?m Duy l� h?t…

V? m?t k? thu?t s�ng t�c, nh?n ??nh Gi�o s? Henry ??a ra c?ng r?t ?�ng. ?a s? nh?c s? Vi?t Nam s�ng t�c theo c?m quan tr?c c?m, �t ai tri?n khai m?t b�i nh?c theo quy tr�nh h�n l�m. Nh?c ?i theo ca t?, ?�i khi ch? l� ph??ng ti?n ?? di?n ??t ca t?. V�i tr??ng h?p ngo?i l? l� Cung Ti?n, V? Th�nh… ?i?m ??c bi?t l� nh?c Vi?t ch� tr?ng ph?n nhi?u ??n giai ?i?u, b�i n�o c� giai ?i?u hay, du d??ng, tr? t�nh, b�i ?� ?n kh�ch. ?� l� l� do nh?c Vi?t r?t ngh�o h�a �m, m?t kh�c nh?c th??ng ch? chuy?n cung (modulation) 3, 4 l?n l� xong b�i.

Tuy nhi�n, theo quan ?i?m Gi�o s? Eric Henry, th� t?t c? nh?ng ?i?u tr�n l?i l� ?u ?i?m c?a nh?c Vi?t, b?i n� l� s? l?ch chu?n, n� ?i ch?ch ra ngo�i nh?ng khu�n kh? (?�i khi r?t khu�n s�o) th�ng th??ng… Tr?nh Y Th?

Sau khi ???c ??c � ki?n c?a Tr?nh Y Th?, Eric c� th�m m?t b�nh lu?n cho r?ng, �c�ch ?�nh gi� c?a anh Tr?nh Y Th? kh�ng g?n v?i c�ch ?�nh gi� c?a t�i�. Eric vi?t nh? sau:

C�m ?n Anh Vinh ?� cho t�i th?y nh?ng nh?n x�t v? n?n �m nh?c Vi?t Nam c?a anh Tr?nh Y Th?. Ph?n ?ng c?a t�i l� m?c d?u anh ?y th?y c�c ??c t�nh c?a �m nh?c VN m� t�i ?� ??a ra v?i c� Qu?nh L? kh�ng ph?i sai l?m, nh?ng t�i v?n th?y l� c�ch ?�nh gi� c?a anh ?y kh�ng g?n g� v?i c�ch ?�nh gi� c?a t�i � t?i v� anh cho l� nh?ng ??c t�nh ?y ??u l� khuy?t ?i?m, c�n t�i cho l� ?u ?i?m! T�i ?� nghi�n c?u kh�ng �t v? c�c n?n �m nh?c c?a nh?ng nh� n??c ?�ng �, Trung Qu?c, ??i H�n, Nh?t B?n, ?�i Loan, Phi Lu?t T�n l? d? nhi�n c� m?t s? ca kh�c tuy?t ??p � nh?ng v?n kh�ng nhi?u b?ng n??c Vi?t Nam � v� b? s�u s?c c?ng kh�ng b?ng! T�i c� khi n�i v?i ng??i ta l� ng??i Vi?t l� ng??i � ??i L?i c?a Vi?n ?�ng!

C?ng v?n Eric Henry, khi n�i t?i nh?c s? Ph?m Duy th� anh r?t say s?a. Eric nh?n ??nh:

�Ca kh�c c?a Ph?m Duy r?t phong ph�. C� th? chia l�m nhi?u th?i k? kh�c nhau: th?i kh�ng chi?n, th?i ? Nam b?, th?i h?i ngo?i. Ri�ng th?i h?i ngo?i c?ng c� th? ph�n th�nh nhi?u giai ?o?n. Nh?c Ph?m Duy kh�ng c� nh?ng ti?c nu?i ?au bu?n nh? ph?n ?�ng c�c nh?c s? kh�c. C� khi c?ng c� kh�c l�c nh?ng kh�ng qu� s?u n�o. Th??ng th??ng, �ng ?y hay vi?t theo m?t l?i n�i nh? l� k? chuy?n. Ch? ?? trong nh?c Ph?m Duy r?t ?a d?ng v� nhi?u s?c ??, g?n nh? kh�ng c� gi?i h?n n�o c?. V� d? nh? v?i ch? ?? M? th� m?i b�i l� m?t s?c th�i, m?t y?u t? ri�ng bi?t; nh? b�i �B� M? Gio Linh�, �B� M? qu� �

Qua th?c t? hi?n nay, c?ng ?? th?y r?ng, Eric Henry kh�ng ch? l� qu� l?c quan m� c�n l� l?c quan qu� s?m khi cho r?ng, �ch�nh quy?n Vi?t Nam s? cho ph�p ph? bi?n c�c ca kh�c hay c?a nh?c s? Ph?m Duy.� Qua b�i vi?t n�y, t�i mu?n n�i v?i anh Eric Henry r?ng: ch? khi n�o m?t ??t n??c Vi?t Nam b??c v�o th?i k? d�n ch?, c� m?t n?n v?n ngh? t? do, th� l�c ?� �m nh?c Ph?m Duy m?i c� th? c?t c�nh v� bay b?ng.

V?I THE MEMOIRS OF PH?M DUY

�L?ch s? c?a c�c n? l?c c?a t�i ?? xu?t b?n s�ch The Memoirs of Ph?m Duy, gi?ng nh? l?ch s? c?a chi?n tranh l?nh gi?a M? v� Li�n X� � l� m?t ?o?n l?ch s? v� c�ng d�i v� v� c�ng ph?c t?p. B?t ??u t? ?�u ?? k? cho r� r�nh ?�y?� [tr�ch d?n email c?a TS Eric Henry, g?i Ng� Th? Vinh ng�y 04/05/2022]

Eric Henry ?� g?p nh?c s? Ph?m Duy nh? th? n�o?

Eric Henry k?: �Cu?i m�a h� n?m 2003, khi t�i ?ang ?i th?m Ti?u S�i G�n, g?p nh� b�o ?? Ng?c Y?n, ch? b�t t? b�o Ng??i Vi?t, ?� gi�p t�i l�m quen v?i gia ?�nh Ph?m Duy.

H�nh 5: tr�i, n?m 1975, Ph?m Duy g?p ?? Ng?c Y?n trong nh?ng ng�y ??u t? n?n t?i Hoa K?; t? tr�i, ?? Ng?c Y?n, Th�i H?ng, ?? Qu� To�n, Ph?m Duy, L� T?t ?i?u; ph?i, n?m 2002, ?? Ng?c Y?n, ng??i s�ng l?p nh?t b�o Ng??i Vi?t, ti?p Ph?m Duy trong cu?c H?i lu?n v? Nh?c Ph?m Duy t?i Little Saigon. Eric Henry k?, ch�nh nh� b�o ?? Ng?c Y?n ?� gi�p t�i l�m quen v?i gia ?�nh Ph?m Duy. [t? li?u Ph?m Duy, v� Ph?m Ph� Minh]

L?n ?� Ph?m Duy ?ang ?i th?m Vi?t Nam (2003) ch?a v?, cho n�n t�i ch?a c� c? h?i g?p �ng, nh?ng t�i ?� l�m quen v?i anh Ph?m Duy H�ng, l� con th? ba c?a nh?c s?. Khi g?p nhau ? nh� cha t?i Midway City, ch�ng t�i n�i chuy?n 2 ti?ng ??ng h? v? nh?c c?a ng??i cha, v� l?n ?� t�i c?ng ???c bi?t l� Duy H�ng l� ng??i ?�n ghi-ta r?t gi?i. Anh ?y m?i t�i ??a ra nhan ?? c?a b?t c? ca kh�c n�o c?a nh�m Beatles, v� b?o ??m l� anh s? tr�nh di?n ???c tr�n ghi-ta. V?y n�n t�i ??a ra t�n b�i �Across the Universe� c?a John Lennon, v� anh H�ng, kh�ng ch�t n�o do d?, ?� ?�n v� h�t cho t�i nghe b�i ?y m?t c�ch to�n v?n l?m � kh�ng c� �m n�o ?�nh sai.

N?m th�ng v? sau, t?c l� th�ng Gi�ng n?m 2004, khi t�i ?i Cali l?n n?a, t�i m?i ???c g?p Ph?m Duy l?n ??u ti�n. Sau ?� hai th�ng, t�i ?� g?p m?t v?i �ng l?n n?a, v� sau hai th�ng, t�i ?� ?? ngh? v?i �ng (b?ng m?t b?c th? g?i qua b?u c?c) l� t�i d?ch H?i K� Ph?m Duy sang ti?ng Anh.

B?c th? l� nh? th? n�y:

Th? g?i Nh?c s? Ph?m Duy:

K�m theo ?�y l� ba ch??ng m? ??u c?a H?i K� I d?ch sang ti?ng Anh �xin m?i �ng coi th?. T�i th?y r?ng b?n quy?n H?i K� c?a �ng l� m?t t�c ph?m c� gi� tr? t?i cao ??i v?i b?t c? ai mu?n hi?u th�m v? Vi?t Nam trong th? k? v?a qua.

N?u �ng th?y c�ch phi�n d?ch c?a t�i trong m?y ch??ng n�y ch?p nh?n ???c, th� t�i s? ti?p t?c l�m, v� s? ?i t�m m?t nh� xu?t b?n ?? in ra v? sau � t�i th?y l� s? ??ng � c?a �ng s? gi�p t�i n�i chuy?n v?i c�c nh� xu?t b?n � nh?ng n?u �ng kh�ng mu?n t�i l�m c�ng vi?c n�y � c� l? �ng ?� c� ng??i phi�n d?ch r?i, ch?ng h?n � th� t�i s? ng?ng tay ngay.

T�i th?y vi?c phi�n d?ch d�ng v?n c?a �ng r?t th�ch th� v� kh�ng kh� kh?n l?m � n?u m?i bu?i t?i t�i d�nh m?t ti?ng ??ng h? cho c�ng vi?c n�y th� trong v�ng 3 ??n 5 ng�y t�i ??u d?ch xong m?t ch??ng ???c, v� khi n�o g?p ch? kh� hi?u, th� t�i c� th? ?i tham kh?o v?i m?t s? ng??i b�n ?�y. Ti?n ?�y, xin cho �ng bi?t l� m�a h� n�y t�i s? ? Vi?t Nam v?i 10 sinh vi�n t? 13 th�ng 6 ??n 12 th�ng 8 � v? tr� l� �Nh� Kh�ch Ph?m Ng?c Th?ch,� Saigon � v� sau ?� t�i s? c� m?t ? qu?n Cam t? ng�y 12 ??n ng�y 17, th�ng 8. Hy v?ng vi?c s�ng t�c M??i B�i H??ng Ca ?ang ti?n tri?n t?t ??p, thu?n l?i. D? �m c?a m?y b�i ?� v?n trong tai t�i.

PH?M DUY: V� T�I L� TARZAN

M?i l?n t�i / Eric Henry g?i email ??n �ng / Ph?m Duy ?? ??t ra v�i c�u h?i ??i v?i H?i K�, th� �ng ??u g?i h?i �m r?t nhanh � c� khi ch? c?n ??i m?t hai ti?ng ??ng h? th�i. C� l?n t�i ?� g?i m?t s? c�u h?i ??n �ng, v� tr�n email ?� n�i l� t�i bi?t r?ng �ng l�c ?y r?t b?n v?i vi?c t? ch?c m?t c�i show � cho n�n t�i th?y l� �ng kh�ng c?n tr? l?i nhanh � t�i ch? ??i ???c, kh�ng sao. Sau m?t hai ti?ng, t�i nh?n ???c th? h?i �m c?a �ng. Tr�n ?� �ng n�i, �?�ng nh? anh n�i, t�i hi?n gi? b?n l?m, nh?ng t�i v?n tr? l?i nhanh ???c, t?i v� t�i l�� Tarzan!�. Sau ?�, tr�n m?t b?c th? kh�c c?a �ng c� c�u: �Anh th?y kh�ng? Tarzan* v?n ?ong ??a trong r?ng!"

*Ghi ch� c?a ng??i vi?t: Tarzan l� m?t nh�n v?t ?i?n ?nh h? c?u, m� ph?ng theo cu?n ti?u thuy?t �Tarzan of the Apes� xu?t b?n 1912 c?a Edgar Rice Burroughs. Tarzan l� c�u chuy?n m?t ??a tr? hoang ???c ?�n kh? ??t nu�i d??ng v� l?n l�n trong r?ng r?m Phi ch�u, sau tr? th�nh m?t tr�ng s? d?ng m�nh c?a r?ng xanh; cho d� c� ???c ti?p x�c v?i x� h?i v?n minh nh?ng Tarzan v?n ch?n tr? v? v?i thi�n nhi�n hoang d�, v??t qua bao hi?m nguy, s?ng nh? ng??i v??n t? do tung ho�nh trong r?ng s�u. Tarzan ?� t?ng l� ng??i h�ng c?a nhi?u th? h? thi?u ni�n th? k? tr??c.

PH?M DUY: ?? T�I NH?Y THEO

Khi m?i b?t ??u l�m quen v?i Ph?m Duy, t�i � Eric Henry � h?a v?i �ng l� s? l�m hai vi?c: l?i h?a th? nh?t l� t�i s? l�m tr?n vi?c phi�n d?ch b?n quy?n H?i K� c?a �ng, l?i h?a th? hai l� s? t�m ???c m?t nh� xu?t b?n cho t�c ph?m ?� ? b�n M?.

M?t n?m sau t�i ?� ho�n t?t vi?c phi�n d?ch, v� b?n n?m sau ?� t�i ?� t�m ???c m?t nh� xu?t b?n, l� Southeast Asian Publications c?a ??i h?c Cornell � sau n�y l� Cornell University Press. R?i t�i tr? v? Vi?t Nam ?? l�m m?t b? ch� th�ch v?i h?n 1.500 footnotes v? nh?ng nh�n v?t v� ??a danh trong H?i K� v� ?? k� m?t h?p ??ng v?i Ph?m Duy v� ??i h?c Cornell.

Khi s?p k� h?p ??ng, Ph?m Duy ch?t nh? l� �ng c� m?t h?p ??ng kh�c v?i C�ng ty V?n h�a Ph??ng Nam m� �ng ?� k� v�i n?m tr??c, n�i l� Ph??ng Nam c� quy?n tuy?t ??i bu�n b�n nh?ng t�c ph?m c?a Ph?m Duy � nh?ng H?i K� kh�ng ph?i l� m?t b�i ca, ch?c l� �ng c� th? k� m?t h?p ??ng v?i ??i h?c Cornell kh�ng sao.

Nh?ng khi �ng tham kh?o v?i Ph??ng Nam v? vi?c n�y, th� �ng kh�m ph� ra l� t? ng? �t�c ph?m� kh�ng ch? bao g?m t�c ph?m �m nh?c m� bao g?m t�c ph?m v?n ch??ng n?a. Nh? v?y �ng kh�ng c� quy?n k� h?p ??ng v?i Cornell.

?i?u n�y khi?n t�i � Eric Henry th?t v?ng n?ng n?, v� t�i vi?t th? cho Ph?m Duy, n�i n?a ?�a n?a th?t l� n?u kh�ng c� c�ch xu?t b?n b?n ti?ng Anh cu?n H?i K�, th� t�i sau n�y s? ch? c� n??c nh?y xu?ng s�ng t? t? th�i. [Sic]

Trong th? h?i �m c?a Ph?m Duy, �ng n�i l� t�i kh�ng ph?i qu� b?n t�m v? vi?c n�y. Ch?c l� trong t??ng lai s? c� c�ch xu?t b?n H?i K� b?ng ti?ng Anh. V� �ng ?� ?? ngh? v?i t�i m?t v�i k? ho?ch ?? ??t ??n m?c ?�ch ?�.

V� cu?i c�ng Ph?m Duy ?� c� m?t t�i b�t nh? th? n�y: �Khi n�o �ng quy?t ??nh nh?y xu?ng s�ng, xin cho t�i bi?t nh� � ?? t�i nh?y theo!� ?i?u ?y c?ng cho th?y t�nh h�i h??c v� th�i ?? lu�n lu�n l?c quan c?a nh?c s? Ph?m Duy.

M?T TI?U S? DO ERIC HENRY T? VI?T

C�ng v?i b�i vi?t v? �Nh?ng Ch�n Dung Ph?m Duy�, t�i c� d? ??nh vi?t th�m Ch�n Dung c?a TS Eric Henry. Khi ???c t�i y�u c?u m?t ti?u s? do ch�nh Eric Henry vi?t, anh ?� tr? l?i t�i qua m?t email (Ch? Nh?t ng�y 8/05/2022):

�T�i coi l?i ti?u s? m� t�i ?� vi?t cho BBC nay b? sung th�m v� s?a ch?a nh? sau: T�i sinh n?m 1943 [15/03/1943], b? m? t�i ??u l� nh?c s? nh� ngh?. Th?i th? ?u ?� t?p d??ng c?m v� d??i ?nh h??ng c?a song th�n ?� c� c�ch hi?u bi?t v� y�u d?u ???c nh?c c? ?i?n ph??ng t�y. T? n?m 1960, t�i b?t ??u ?�nh d??ng c?m v� d?y d??ng c?m l�m sinh k?, nh?ng ch?a bi?t g� h?t v? n??c Vi?t Nam, hu?ng chi nh?c Vi?t Nam. N?m 1968 t�i nh?p v�o l?c qu�n M? v� ???c hu?n luy?n t?p trung c?p t?c 12 th�ng v? ti?ng Vi?t.

??n n?m 1970, t�i ???c ?�ng ? Vi?t Nam (C? Chi, Xu�n L?c, r?i ??n t?nh Qu?ng Tr?) v?i l?c qu�n M?. Ngo�i vai tr� th�ng d?ch, t�i c�n ph?ng v?n n�i chuy?n v?i kh� nhi?u t� binh c?a B?c qu�n. Thu? ?� t�i l�m quen v?i Truy?n Ki?u v� m?t s? ti?u thuy?t c?a Kh�i H?ng, Nh?t Linh, Duy�n Anh, nh?ng v?n kh�ng bi?t nhi?u v? nh?c ph? th�ng Vi?t Nam. C� l?n t�i ch�p ra c�i giai ?i?u c?a b�i �T�i ??a Em Sang S�ng� (Nh?t Ng�n s�ng t�c). T�i c?ng ?� nghe n�i m?t ch�t v? t�n tu?i c?a Ph?m Duy v� Tr?nh C�ng S?n. Nh? th? l� h?t.

V� t�i ?� r?i Vi?t Nam m�a h� n?m 1971. Sau ?� t�i l�m nghi�n c?u sinh (graduate student) v? v?n ch??ng Trung Qu?c ? ??i h?c Yale. N?m 1980 b?t ??u d?y Trung v?n, h?i tr??c t?i Dartmouth College, v� t? 1982 tr? ?i t?i University of North Carolina. N?m 1995, t�i b?t ??u m? l?p Vi?t ng? ? Carolina, v� t? n?m 1999 b?t ??u coi nh?ng video Paris by Night. T�i r?t ng?c nhi�n khi th?y l� trong nh?ng ca kh�c Paris by Night, c� kho?ng 40 ph?n tr?m c� gi� tr? ngh? thu?t; v? l?i, l?i h�t c?a nhi?u ca s? tr�n ?� h?p d?n l?m, ?i�u luy?n l?m!

T? n?m 2000 tr? ?i t�i ?� kh�ng ng?ng t�m hi?u b?ng m?i c�ch v? �m nh?c Vi?t Nam. V� m?y n?m g?n ?�y c?ng ?� t�m c�ch hi?u ???c m?t ch�t v? v?n h�a ca h�t c?a Nh?t B?n, ??i H�n, Trung Qu?c, ?�i Loan, v� Phi Lu?t T�n. Kho?ng n?m 2002 trong khi ?i th?m m?t nh� s�ch Vi?t Nam � nh� s�ch Th? H? ? Falls Church, Virginia, t�i ?� th?y, mua, v� ?em v? nh�, quy?n I H?i K� c?a Ph?m Duy, v� ?� th?y ngay r?ng ?�y l� m?t t�c ph?m c� gi� tr? t?i cao ??i v?i b?t c? ai mu?n hi?u th�m v? Vi?t Nam trong th? k? v?a qua�

V? qu� tr�nh h?c v?n c?a Eric Henry, ???c ng??i vi?t tr�ch d?n t?: Eric Henry Curriculum Vit�, University of North Carolina.

H?c v?n:

Ti?n s? / Ph.D. 1979, V?n ch??ng Trung Qu?c / Chinese Literature, Yale University, Department of East Asian Languages and Literatures. Dissertation title: �Chinese Amusement: An Introduction to the Plays of Li Y�� / L� Ng?

Th?c s? / M.Ph. 1976, V?n ch??ng Trung Qu?c / Chinese Literature, Yale University, Department of East Asian Languages and Literatures. Research paper title: �On the Nature, Structure, and Evolution of the Chin Yun Ch�iao chuan [Kim V�n Ki?u truy?n], a popular novel of the Early Ch�ing [Thanh]�

C? nh�n / B.A. 1972, V?n ch??ng Anh / English Literature, Amherst College, summa cum laude. Senior thesis title: �On Doan Truong Tan Thanh�, the National Poem of the Vietnamese�

Other education:

1977�78: One–year intensive language study at the International University Program for Chinese Language Studies at the Stanford Center in Taipei

1968�69: One–year intensive language training in Vietnamese at the Defense Language Institute Support Command, Fort Bliss, Texas

Nh?ng t�c ph?m ?� xu?t b?n:

S�ch vi?t:

Chinese Amusement: The Lively Plays of Li Y� ?? [L� Ng?]: Henry, Eric. Hamden, CT: Shoe String Press (Archon Books), 1980, xvi, 288 pp.

S�ch d?ch:

Garden of Eloquence; a translation of Shu? Yu�n ?? [Thuy?t Uy?n] in bilingual format with textual notes; commissioned by the editorial board of The Culture and Civilization of China (a joint program of the American Council of Learned Societies and Washington University Press). Shu? Yu�n (Thuy?t Uy?n) is a collection of 718 items, of which most are historical narratives, compiled by Li� Xi�ng ?? (L?u H??ng) and presented to the throne in 17 BCE. Seattle: University of Washington Press, 2022

In Whose Eyes; a translation, with Nguy?n Quang Dy and Wayne Karlin, of Chuy?n ngh? c?a Th?y by Tr?n V?n Th?y and L� Thanh D?ng (2013), Amherst: University of Massachusetts Press, 2016, xv, 219 pp.

Ch??ng s�ch v� b�i b�o:

�Running Amok in Early China�; in Behaving Badly in Ancient China edited by Norman Rothschild and Leslie Wallace; Honolulu: University of Hawaii Press, 2017, pp. 171-188

�Some East Asian Popular Song Lyrics� Southeastern Review of Asian Studies 33 (Jan. 2012)

�Evidence for a Usurpation in S�ng� Warring States Papers 1 (2010), pp. 227-230

. �A Note on Ch?nqi? Sh�y? ???? (Xu�n Thu S? Ng?) Item 5� Warring States Papers 1 (2010), pp. 55-58.

�The Submerged History of Yu� Sino-Platonic Papers, pub. by Victor Mair, Univ. of Pennsyvania, no. 176 (June, 2007)

�B??c ???ng L? Th?,� (�Footsteps of a Wayfarer�) Carolina Vi?t B�o 22 (Oct. 2006), pp. 79 � 84 (in Vietnamese; consists of cross-cultural observations prompted by travel in China and Vietnam)

�Ph?m Duy v� l?ch s? Vi?t Nam hi?n ??i� (a translation by Ph? T?nh of the article below); posted on the website TALAWAS (2005)

�Ph?m Duy and Modern Vietnamese History,� Southeastern Review of Asian Studies 27 (2005), pp. 89 � 105

T�n Nh?c: Notes Toward a Social History of Vietnamese Music in the 20th Century / M?t v�i ghi ch� v? l?ch s? x� h?i �m nh?c Vi?t Nam. Michigan Quarterly; 44.1 (winter, 2005), pp. 135-147

Anachronisms in L�sh� Chunqiu ???? (L? Th? Xu�n Thu) and Shu?yu�n ?? (Thuy?t Uy?n); Early Medieval China, vol 9 (2003), pp. 127-138

�Chinese and Indigenous Influences in Vietnamese Verse Romances of the 19th Century� Crossroads 15.2 (2001); pp. 1 � 40

�The Social Significance of Nudity in Early China,� Fashion Theory 3.4 (Dec., 1999), pp. 1-12

�Junzi yue ??? (Qu�n-t? vi?t) Versus Zhongni yue ?? (Tr?ng Ni vi?t) in Zuo zhuan (T? Truy?n)�; Harvard Journal of Asiatic Studies 58.1 (June, 1999), pp. 125-161

�Chu-ko Liang ??? (Gia C�t L??ng) in the Eyes of His Contemporaries,� Harvard Journal of Asiatic Studies 52.2 (Dec., 1992), pp. 589-612

�The Motif of Recognition in Early China,� Harvard Journal of Asiatic Studies 47.1 (June, 1987), pp. 5-30

�On the Nature of the Kieu Story,� Vietnam Forum (Yale University Council on Southeast Asian Studies) 3 (Winter-Spring 1984), pp. 61-98

Nh?ng b�i ?i?m s�ch

Poetic Transformations: Eighteenth-Century Cultural Projects on the Mekong Plains, Claudine Ang; Harvard University Asia Center, 2019, in China Review International, 25.1 (2020)

The Commentarial Transformation of the Spring and Autumn, Newell Ann Van Auken; Albany; SUNY Press, 2016, in Dao: A Journal of Comparative Philosophy, Fall 2018

The Kim V�n Ki?u of Nguy?n Du (1765 � 1820), translated by Vladislav Zhukov; Canberra; Pandanus Books, 2004, in Journal of Vietnamese Studies 3:1 (Winter 2008), pp. 240-245

Persons, Roles, and Minds: Identity in Peony Pavilion and Peach Blossom Fan, Tina Lu, Stanford University Press, 2001; 2001; in CLEAR [summer, 2002]

Guanzi [Qu?n T?]: Political, Economic, and Philosophical Essays from Early China; A Study and Translation. Volume II. By W. Allyn Rickett. Princeton: Princeton University Press, 1998; in Journal of Asian Studies [1999]

Nh?ng s�ch ch?a xu?t b?n:

S�ch vi?t:

�Historical Narrative in Early China� (a study of genre and content among the narratives collected in Zuo zhu�n, Gu� yu, Zh�ngu�c�, and Shij�; 336 pp.) Zuo zhu�n ?? (T? Truy?n), Gu� yu ?? (Qu?c Ng?), Zh�ngu�c� ??? (Chi?n Qu?c S�ch), and Shij� ?? (S? K�)

�Readings in Chinese Historical Legend� (course textbook; 543 pages)

�Xin x� Summaries� (detailed summaries of the 176 narratives of the extant Xin x� ?? (T�n T?), with notes on sources and allusions; a research tool; a collaboration with Professor Anne Kinney)

�Chinese Phrase Lexicon.� Approx. 10,000 phrases, proverbs, and short classical passages cross-referenced by lexical item; computer document in process of expansion.

�Vietnamese Proverb Lexicon.� Similar in scope and concept to the above, but more focused on proverbs; computer document in process of expansion.

S�ch d?ch:

From classical Chinese:

�Stories from the States� (a bilingual edition of Gu�y? ?? (Qu?c ng?) with introduction and notes; approx. 1,000 pp. Gu�y? ?? (Qu?c ng?) is a collection dating from c. 300 BCE consisting of 243 historical narratives)

�Chronicle of the States of the Eastern Chou, Vol. I� (a translation, Chinese to English, of the first forty chapters of Dong Zhou li� gu� zh�; ?????; (?�ng Chu Li?t Qu?c Ch�) 762 pp.

From Vietnamese:

Memoirs (H?i K�) by Ph?m Duy, four volumes (approximately 1,200 pages); Volume One: Coming of Age in the North; Volume Two: The Resistance; Volume Three: The Period of Division; Volume Four: My Sojourn Abroad. More than 1,500 detailed footnotes on persons, places, and events, to be published by Cornell University Press.

H�nh 6a: tr�i, b�a s�ch In Whose Eyes, do University of Massachusetts Press xu?t b?n, 2016 l� b?n d?ch ti?ng Anh cu?n h?i k� Chuy?n ngh? c?a Thu?; ph?i, v?i l?i ?? t?ng: �Th�n t?ng B�c s? Ng� Th? Vinh, b?n ??ng ??i c?a t�i – Eric Henry�, ng�y 28/05/2022. [t? li?u Ng� Th? Vinh]

H�nh 6b: tr�i, b�a cu?n s�ch Thuy?t Uy?n / Garden of Eloquence c?a L?u H??ng, s�ch d�y 1232 trang, do TS Eric Henry d?ch v� gi?i thi?u, University of Washington Press, Seattle xu?t b?n 2021; ph?i, trang s�ch ?? t?ng v?i 3 ng�n ng? Vi?t, Hoa, Anh. Eric Henry c�n c� t�n Vi?t Nam l� V? V?n H�a* � H�a l� t�n c?a GS Nguy?n ?�nh H�a, t�c gi? b? t? ?i?n Anh Vi?t m� Eric lu�n lu�n �m theo khi anh b?t ??u h?c kh�a ti?ng Vi?t ? El Paso tr??c khi sang chi?n tr??ng Vi?t Nam. [t? li?u Ng� Th? Vinh]

* N?a th? k? tr??c, khi b?t ??u h?c ti?ng Vi?t t?i Defense Language Institute ? Fort Bliss, Texas, t�i ?� m?i ng??i xung quanh g?i t�i l� �anh H�a�, v� thu? ?� t�i hay s? d?ng m?t cu?n t? v? c?a m?t h?c gi? c�ng t�n: Nguy?n ?�nh H�a. Sau ?� v�i th�ng, khi th?y l� c?n ??n m?t t�n ??y ?? h?n, t�i ch?n �V?n� l�m ti?ng ??m, v� ?� h�nh nh? l� th�i quen c?a nhi?u gia ?�nh Vi?t Nam � v� sau ?� t�i ch?n �V? / V�� l�m h?, t?i v� �m thanh c?a �V? V?n H�a� nghe l?i h�nh nh?� �m tai. Sau khi b?t ??u tr? v? t? Vi?t Nam v� x� giao th??ng xuy�n v?i ng??i Vi?t, th� t�i ?� d?n d?n ch?m d?t s? d?ng t�n �H�a�, v� c?m th?y l� ng??i Vi?t kh�ng c� v?n ?? n�o c? v?i t�n �Eric�. Nh?ng khi n�o ti?p x�c v?i ng??i Hoa th� ti?p t?c d�ng t�n �V? V?n H�a�, v� th?y l� h? th�ch c�ch g?i V? Ti�n Sinh (???) kh�ng th�ch c�ch g?i Eric Ti�n Sinh �Eric ??� cho m?y.

??c l??c qua s? t�c ph?m c?a Eric Henry, t�i ?� r?t ng?c nhi�n v� h?i Eric l� th?i gi? ?�u v� c? b� quy?t l�m vi?c c?a anh ra sao ?? c� th? vi?t ???c nhi?u t�c ph?m nh? th?? Eric tr? l?i t�i ngay:

Anh Vinh th�n qu�,

T�i th?y Anh l� v? t�c gi? �?a s?n ??, prolific� [ch? c?a Eric] b?ng t�i � v� tr�i v?i t�i, anh c� m?t ngh? kh�c ?i song v?i ngh? vi?t v?n: ngh? l�m b�c s?! Nh?ng n?u Anh c� h?ng th� h?i t�i c� b� quy?t g� ?? c� c�ch vi?t nhi?u, th� t�i s? tr? l?i nh? th? n�y:

T�i v?n l� ng??i l�m bi?ng. Nh?ng ??ng th?i t�i c?ng l� ng??i r?t th�ch tu�n th? th�i quen. N?u mu?n ho�n t?t m?t t�c ph?m, th� ph?i l?p th�nh m?t b? th�i quen n�o ?� � nh? m?i ng�y vi?t m?t trang v?n, ch?ng h?n. N?u gi? th�i quen ?� su?t m?t n?m, th� khi ??n cu?i n?m m�nh s? c� 365 trang � ?? ?? t?o th�nh c? m?t cu?n s�ch!

Tuy v?y, c�i th� v?t y�u qu� nh?t c?a t�i trong gi?i v?n v?t l� con l??i (sloth) c?a Ch�u Nam M?. ??c g� c� th? treo m�nh xu?ng li�n mi�n t? m?t c�nh c�y nh? th� v?t ?y! Th�n qu�, Eric

V� r?i nh?ng emails trao ??i ti?p theo gi?a Eric v� t�i ??u c� li�n quan t?i ch?ng ???ng 13 n?m g?p gh?nh c?a b? s�ch ti?ng Anh The Memoirs of Ph?m Duy cho ??n nay v?n ch?a c� th? xu?t b?n.

Email 1: Anh B�c s? Ng� Th? Vinh th�n k�nh, [May 4, 2022]

R?t c?m ?n Anh quan t�m ??n vi?c xu?t b?n s�ch phi�n d?ch H?i K� Ph?m Duy. L?ch s? c?a c�c n? l?c c?a t�i v� c�c ng??i "??ng minh� ?? xu?t b?n s�ch n�y gi?ng nh? l?ch s? c?a chi?n tranh l?nh gi?a M? v� Li�n X� � l� m?t ?o?n l?ch s? v� c�ng d�i v� v� c�ng ph?c t?p. B?t ??u t? ?�u ?? k? cho r� r�nh ?�y?

M?t l?n, Ph?m Duy v� t�i s?p k� h?p ??ng v?i Cornell S.E. Asia Publications v�o n?m 2009 ?? xu?t b?n s�ch n�y � nh?ng m?t c�ng ty VN mang t�n l� Ph??ng Nam kh�ng cho ph�p � t?i v� Ph?m Duy m?y n?m tr??c ?� k� m?t h?p ??ng v?i Ph??ng Nam v� d�nh cho c�ng ty ?y ??c quy?n xu?t b?n v� ph? bi?n t?t c? s?n ph?m c?a Ph?m Duy, g?m c� c? s?n ph?m thu?c l�nh v?c v?n ch??ng (nh? H?i K�, ch?ng h?n).

V? sau, v�o n?m 2012, v�i th�ng tr??c khi qua ??i, Ph?m Duy ?� th?c hi?n ???c m?t s? thay ??i tr�n h?p ??ng n�y, n�i l� ??c quy?n n�y c?a Ph??ng Nam ch? h?u hi?u tr�n ??t Vi?t Nam m� th�i, ch? kh�ng h?u hi?u trong l�nh v?c c?a c�c n??c kh�c. Bi?n ph�p n�y ?� gi?i quy?t v?n ?? v?i Ph??ng Nam, nh?ng ch?a gi?i quy?t ???c v?n ?? v?i nh?ng ng??i con c?a Ph?m Duy � ??c bi?t l� v?i Duy ??c, ng??i con trai �t c?a Ph?m Duy.

Xin l?i, t�i ph?i t?m ng?ng vi?t, v� t�i s? gi?i th�ch th�m v�o bu?i chi?u ng�y mai. K�nh th?, Eric

Email 2: Anh Vinh th�n m?n, [May 5, 2022]

Ngo�i Duy ??c ra, m?t nh�n v?t kh�c trong vi?c n�y l� Tina Ph?m, lu?t s? c?a gia ?�nh Ph?m Duy � t�i ?� t?ng trao ??i th? t? v?i Tina t? n?m 2009. Duy ??c l�c n�o c?ng l�m theo � ki?n c?a Tina. Theo Tina, Duy ??c n�n ?�i h?i nh� xu?t b?n Cornell b?o ??m l� h? s? �indemnify� (b?i th??ng) gia ?�nh Ph?m Duy n?u h? b? c�ng ty Ph??ng Nam ki?n. Nh?ng Sarah Grossman, t?ng bi�n t?p c?a Cornell n�i v?i t�i l� Cornell kh�ng th? ph�t h�nh m?t v?n ki?n �b?o ??m" nh? th?. Sarah Grossman ?� ph�t h�nh gi�m t�i m?t v?n ki?n kh�c tuy�n b? l� Nxb Cornell s? tuy?t ??i kh�ng t�m c�ch b�n t�c ph?m n�y tr�n ??t Vi?t Nam. Nh?ng Tina v� Duy ??c ch?a th?a m�n v?i l?i h?a ch�nh th?c n�y c?a Cornell.

Eric Henry sau ?� ?� li�n l?c v?i Ban Gi�m ??c Cty Ph??ng Nam, v� b�y gi? Cty Ph??ng Nam ?� c� gi�m ??c v� ph� gi�m ??c m?i. Eric Henry ?� nh?n ???c th? h?i �m c?a Tr?nh H?i Ph??ng, ph� gi�m ??c Ph??ng Nam.

K�nh ch�o �ng Eric Henry,

T�i l� Tr?nh H?i Ph??ng, Ph� Gi�m ??c c�ng ty TNHH MTV S�ch Ph??ng Nam, c� nh?n ???c th? c?a �ng Eric Henry ?? ngh? cho ph�p xu?t b?n b?n ti?ng Anh "H?i k� nh?c s? Ph?m Duy" ? M?. Sau khi ch�ng t�i ki?m tra l?i n?i dung h?p ??ng ??c quy?n khai th�c c�c t�c ph?m c?a nh?c s? Ph?m Duy th� nh?n ra c�ng ty Ph??ng Nam ch? ??c quy?n khai th�c tr�n ph?m vi l�nh th? Vi?t Nam. Do ?� c�ng ty Ph??ng Nam kh�ng gi? quy?n khai th�c t�c ph?m c?a nh?c s? Ph?m Duy ngo�i l�nh th? Vi?t Nam.

V? ?? ngh? c?a �ng th� thu?c quy?n quy?t ??nh c?a gia ?�nh nh?c s? Ph?m Duy, nh?ng ng??i th?a k?. Do ?� �ng c� th? li�n h? v?i gia ?�nh nh?c s? Ph?m Duy ?? trao ??i.

Tr�n tr?ng, Tr?nh H?i Ph??ng

Nh?n ???c th? n�y, t�i g?i th? h?i �m nh? sau:

K�nh g?i �ng Tr?nh H?i Ph??ng,

R?t c�m ?n �ng g?i th? h?i �m. Th? c?a �ng r?t r� r?t v� r?t l� gi�p vi?c. T�i s? cho Nxb Cornell v� gia ?�nh nh?c s? Ph?m Duy bi?t v? th? n�y ngay l?p t?c. T�i th?y l� m?i ng??i s? y�n t�m h?n; (v� trong b?n d?ch H?i K� t�i s? n�i v? vai tr� quan tr?ng c?a C�ng ty Ph??ng Nam trong vi?c h?i h??ng c?a nh?c s? Ph?m Duy. T�i th?y l� n?u h?i tr??c kh�ng c� Ph??ng Nam, th� cu?c h?i h??ng ?y ch?c l� kh�ng c� c�ch n�o th?c hi?n ???c.) M?t l?n n?a, xin h?t l�ng ?a t? �ng v� c�c ??ng nghi?p. Xin ch�c �ng m?i s? t?t ??p.

Eric Henry

V� �ng Ph??ng ?� tr? ?�p nh? th? n�y:

K�nh g?i �ng Henry,

C�m ?n �ng ?� h?i �m, c�ng ty Ph??ng Nam ch? g�p m?t ph?n nh? trong vi?c ph? bi?n nh?ng gi� tr? ngh? thu?t c?a nh?c s? Ph?m Duy ??n v?i ng??i d�n Vi?t Nam.

C� nh�n Ph??ng Nam c?ng r?t c?m k�ch c�ng vi?c anh ?� l�m cho nh?c s? Ph?m Duy v� hy v?ng t?p h?i k� ???c s?m xu?t b?n.

Tr�n tr?ng, Tr?nh H?i Ph??ng

Nh? v?y, C�ng ty Ph??ng Nam kh�ng nh?ng kh�ng ph?n ??i vi?c n�y, m� c�n hy v?ng l� The Memoirs of Ph?m Duy ???c s?m xu?t b?n.

Email 3: Anh Vinh th�n qu�, [May 7, 2022]

C�m ?n Anh g?i cho t�i th?y thi?p ch�c m?ng 1996, v� b?c th? 1995 m� ??u mang b�t t�ch c?a c? nh?c s?. T�i s? ti?p t?c cung c?p chi ti?t v? v? t�m c�ch xu?t b?n The Memoirs of Ph?m Duy. Th�n �i, Eric

�

C�m ?n Anh li�n l?c v?i Duy Minh, Duy C??ng v� Duy ??c. T�i th?y l� Duy C??ng, gi?ng nh? t�i, r?t mu?n th?y Cornell xu?t b?n The Memoirs. Th�n �i, Eric

Email 4: Anh Vinh th�n qu�, [May 10, 2022]

Nay mai, t�i s? vi?t th�m m?t ch�t v? v? xu?t b?n �The Memoirs�. �, su�t qu�n: 3 b?n h?p ??ng m� t�i ?� g?i cho Anh kh�ng ch�t n�o �classified�. Mu?n tr�ch d?n c�u n�o, xin t�y nghi! Ch�c Anh tho?i m�i, y�n t�m, Th�n �i, Eric

�

NG�I NH� M?I C?A PH?M DUY

H�nh 7a: tr�i, ng�i nh� m?i 3 t?ng trong c? x� L� ??i H�nh, ph??ng 13, qu?n 11 n?i Ph?m Duy ?� s?ng t�m n?m c�n l?i cu?i ??i, t? tr�i: Ph?m Duy Minh, Ph?m Duy, v� ki?n tr�c s? t�n trang c?n nh�. N?u kh�ng c� g� bi?n ??ng, c?n nh� n�y s? thu?c quy?n s? h?u c?a gia ?�nh Ph?m Duy sau 20 n?m 2005 � 2025. [ngu?n: photo by Nguy?n Phong Quang]

H�nh 7b: D?n ??n ng�i nh� m?i, Ph?m Duy ??i L?c S? � ch? c?a Nguy�n Sa � v?n mi?t m�i l�m vi?c v?i d�n m�y ?i?n to�n Macintosh ? tu?i ?� g?n 90. [Photo by Nguy?n Phong Quang]

H�nh 8: H�nh ch?p th�ng 8 n?m 2006 t?i c?n nh� Ph?m Duy trong c? x� L� ??i H�nh, t? tr�i, Eric Henry d?ch gi? B? H?i K� Ph?m Duy, nh?c s? Ph?m Duy l�c ?� 85 tu?i, Harry Diakoff l� b?n t?m c�m c?a Eric, c?ng r?t m� nh?c Ph?m Duy. Harry Diakoff ?� quay phim hai c� b?n g�i d�ng v? ?i?u ?? di?n gi?i hai ca kh�c c?a Ph?m Duy l�: Ng�y Tr? V?, v� Ru Con, khi ???c xem kh�c phim ?y, Ph?m Duy t? ra r?t h?ng th�. [t? li?u v� ghi ch� c?a Eric Henry]

H�nh 9: Eric Henry t?i th?p n�n nhang tr�n ng�i m? ch?a x�y c?a nh?c s? Ph?m Duy. Eric Henry vi?t: ?nh n�y ???c ch?p v�o ng�y 13 th�ng 11, n?m 2013. Ng�y ?� t�i ?i v?i Nguy?n Phong Quang, Duy C??ng, v� m?t b?n g�i c?a Duy C??ng t? S�i G�n ??n ngh?a trang t?nh B�nh D??ng ?? th?m m? Ph?m Duy. N?m m? khi ?� ch?a ???c ho�n th�nh, ch?a c� pho t??ng Ph?m Duy. [Photo by Nguy?n Phong Quang]

BA B?C TH? NG� TH? VINH G?I

NH?NG NG??I CON NH?C S? PH?M DUY

Qua ?i?n tho?i, t�i li�n l?c ???c v?i Ph?m Duy Minh, ng??i con trai th? hai c?a nh?c s? Ph?m Duy, ?ang s?ng n?i c?n nh� c?a cha ? Midway City. T�i c� n�i v?i Duy Minh v? � ngh?a to l?n c?a b? H?i K� ti?ng Anh ??i v?i s? nghi?p c?a B? Ph?m Duy khi ???c University Press c?a m?t ??i h?c danh gi� l� Cornell nh?n xu?t b?n. ?�y c?ng l� ?i?u m� Ph?m Duy khi c�n s?ng ?� r?t mong ??c.

Nh?ng r?i qua Duy Minh � nay l� con c? trong gia ?�nh sau khi Duy Quang m?t, t�i ???c bi?t l� t?t c? b?y anh em � c�ng c� quy?n th?a k? gi?ng nhau, n?u ch?a c� s? ??ng thu?n tuy?t ??i 7/7 th� ch?a th? c� m?t h?p ??ng v?i ??i h?c Cornell. V� sau ?� Duy Minh ?� cho ??a ch? email c?a ba ng??i: Duy Minh, Duy C??ng v� Duy ??c ?? t�i c� th? trao ??i li�n l?c.

M?c d� ?ang r?t b?n r?n, nh?ng do s? tr�n qu� s? nghi?p �m nh?c / v?n h�a c?a nh?c s? Ph?m Duy, t�i ?� kh�ng ng?n ng?i chia s? nh?ng � ngh? t�m huy?t v?i Duy Minh, Duy C??ng, Duy ??c v� c�c Anh Em trong gia ?�nh Ph?m Duy, ch? v?i m?c ?�ch duy nh?t l� l�m sao v??t qua t?t c? nh?ng tr? ng?i hi?n nay ?? b? H?i K� The Memoirs of Ph?m Duy s?m ???c xu?t b?n.

V� sau ?�y l� v?n t?t n?i dung ba b?c th? ng?, trong ?� t�i x?ng Anh v?i nh?ng ng??i con c?a nh?c s? Ph?m Duy, v� t?t c? ??u nh? tu?i h?n.

T�i c� nh?c, l� m?y n?m cu?i ??i B? Ph?m Duy ?� quan t�m v� k? v?ng r?t nhi?u v? b? H?i K� b?n ti?ng Anh n?u ???c xu?t b?n ? M?. N?m 2012, m?t n?m tr??c khi Ph?m Duy m?t, trong m?t cu?c ph?ng v?n �ng c�n h�nh di?n nh?c b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy. ??n nay 2022, 10 n?m ?� tr�i qua, b?n ti?ng Anh ?y v?n c�n n?m ? ??i h?c Cornell nh? m?t b?n th?o. V� ng??i d?ch cu?n s�ch ?y l� Ti?n s? Eric Henry, m� m?y Anh Em c?ng ?� t?ng g?p, Anh ?y n?m nay c?ng ?� 79 tu?i r?i, v?i tu?i ?� cao nh? v?y, n?u c� v?n ?? g� v? s?c kh?e ??t ng?t x?y ra cho Anh ?y, th� bao nhi�u c�ng s?c c?a Anh Eric Henry v� c?a B? Ph?m Duy s? c� nguy c? b? r?i v�o qu�n l�ng! S? r?t ?�ng ti?c!

T�i c?ng nh?c t?i ?i?u m� Duy Minh v� m?y Anh Em c� th? e ng?i l� c� vi ph?m b?n H?p ??ng v?i C�ng ty V?n H�a Ph??ng Nam, nh?ng ?i?u ?� kh�ng c� � v� tr??c khi B? Ph?m Duy m?t, b?n h?p ??ng v?i Ph??ng Nam ghi r� ch? hi?u l?c trong l�nh th? Vi?t Nam!

V� nh? v?y, ti?ng n�i quy?t ??nh cu?i c�ng ?? The Memoirs of Ph?m Duy c� th? ???c Cornell University Press xu?t b?n l� n?i 7 anh em � nh?ng ng??i con th?a k? di s?n Ph?m Duy.

T�i ?� ?? ngh? Duy Minh, Duy C??ng, Duy ??c v� t?t c? m?y Anh em trong gia ?�nh n�n c�ng nhau b�n b?c ?? c� m?t quy?t ??nh ?�ng v� s? nghi?p l�u d�i c?a nh?c s? Ph?m Duy. V� th?i gian sinh h?c th� kh�ng ph?i l� b?t t?n. T�i c?ng nh?c cho Duy Minh, Duy C??ng, v� Duy ??c c�ng c�c anh em trong gia ?�nh nh?c s? Ph?m Duy th�m m?t v?n ki?n t? ??i h?c Cornell / attachment c?a "Sarah Grossman b?o ??m l� Nxb Cornell s? tuy?t ??i kh�ng b�n The Memoirs of Ph?m Duy tr�n ??t Vi?t Nam."

Cho d� ngay t? ban ??u, Nh?c s? Ph?m Duy ?� ??ng thu?n l�m vi?c song h�nh v?i TS Eric Henry ?? h�nh th�nh ???c b? s�ch ti?ng Anh ?? s? The Memoirs of Ph?m Duy. Nh?ng nay do B? Ph?m Duy ?� m?t, Nxb University Press Cornell v?n c?n th�m m?t gi?y cho ph�p / Permission c?a nh?ng ng??i con th?a k? di s?n Ph?m Duy, t�i c?ng ?� g?i k�m theo eMail th? 3 n�y m?t m?u b?n th?o / draft l� th? cho ph�p ?y. M?t th? t?c ??n gi?n nh?ng quan tr?ng ?? ??i h?c Cornell c� th? kh?i s? in b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy. B?n th?o g?i � ?� nh? sau:

To: Eric Henry

Cc: Cornell University Press

I, Ph?m Duy Minh, the son of the Vietnamese song composer and author Ph?m Duy, am the copyright proprietor (representing both myself and my six brothers and sisters), of the musical and literary works of my father, including his four-volume set of Vietnamese-language memoirs, H?i K� Ph?m Duy. I, Ph?m Duy Minh, hereby grant you permission to promote your annotated English translation of this autobiographical work, which I have seen and approved.

With this letter I certify as well that I grant you permission to publish this work with Cornell University Press.

Signed,

Ph?m Duy Minh

�V� r?i t�i c� nh?c t?i ng�y 27.01.2023 s?p t?i ?�y s? l� Ng�y Gi? th? 10 c?a nh?c s? Ph?m Duy. Ng�y Gi? s?p t?i ?y s? c� th�m r?t nhi?u � ngh?a n?u tr�n b�n th? B? Ph?m Duy, thay v� ch? c� hoa tr�i nhang ?�n, s? l� m?t b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy, ?i?u m� Anh Vinh bi?t ch?c ch?n l� nh?c s? Ph?m Duy ?� r?t ao ??c l�c sinh th?i!�

M?t cu?n s�ch ???c xu?t b?n b?i m?t ??i h?c danh ti?ng nh? Cornell, s? ???c l?u tr? n?i c�c th? vi?n l?n tr�n th? gi?i, ?? t? ?� c� th? m? ra c�c cu?c nghi�n c?u, ?�y kh�ng ch? l� ni?m t? h�o c?a B? Ph?m Duy m� c�n ni?m h�nh di?n cho c�c th? h? th? 2 th? 3 c?a gia ?�nh nh?c s? Ph?m Duy. H�y kh�ng ?? d? �n l?n n�y b? "??t g�nh gi?a ???ng� ?? sau n�y ch? c�n l?i l� s? h?i ti?c!

…

B?ng m?i gi�, Duy Minh Duy C??ng Duy ??c v� C�c Anh Em c?n c� n? l?c "t?o thu?n" cho gi?c m? c?a B? Ph?m Duy tr? th�nh hi?n th?c, ?? r?i ra, Duy Minh Duy C??ng Duy ??c v� C�c Em s? kh�ng ph?i th?t n�n c�u l� "r?t ti?c"…

Last but not least, Think Big nha m?y Anh Em!

�

C�c emails n�y t�i ??u c� g?i cho Anh Eric ???c ??c, trong m?t email th? ba kh�ng r�t ng?n, c� th�m ?o?n n�y:

�

Th?p ni�n 1970, khi anh Vinh h?p m?t H?i ngh? Sinh Vi�n � Ch�u b�n Nh?t, anh Vinh th?y c�c b?ng hi?u r?m r? qu?ng c�o cho cu?n phim "Love Story" m� ph?ng theo cu?n ti?u thuy?t c�ng t�n c?a Erich Segal: c�u catchphrase ?y l�: "Love means never having to say you’re sorry / Y�u l� kh�ng bao gi? ph?i n�i c�u l� anh r?t ti?c". Anh Vinh l�c n�y th� ngh? t?i t�nh y�u th??ng c?a nh?ng ??a con ??i v?i B? Ph?m Duy. B?ng m?i gi�, Duy Minh v� C�c Em c?n ph?i "t?o thu?n" cho gi?c m? c?a B? Ph?m Duy tr? th�nh hi?n th?c, ?? r?i ra, Duy Minh v� C�c Em s? kh�ng ph?i th?t n�n m?t c�u l� "r?t ti?c".

?� l� nh?ng ?i?u t�m huy?t m� Anh Vinh mu?n chia s? v?i Duy Minh, Duy C??ng, Duy ??c v� c�c Anh Em.

�

Eric Henry vi?t:

Anh Vinh th�n qu�, Thi?t ra, t�i r?t th�ch draft email [3] m� Anh ?� g?i cho t�i th?y ng�y h�m qua � trong khi ??c, t�i th?y l� c�ch vi?t c?a n� h�ng bi?n ??n ?? �chuy?n tr?i rung ??t�, c� ??y ?? s?c l?c khi?n th?n qu? r?i l?, tuy v?y, n?u Anh th?y l� draft m?i nh?t s? h?u hi?u h?n, th� t�i c?ng xin tu�n theo. I trust your judgement.

V?i 3 b?c t�m th? ???c g?i ?i v� ?� ??n ng??i nh?n, nh?ng r?i v?n l� s? im l?ng c?a nh?ng ng??i con Nh?c s? Ph?m Duy.

Kh�ng bi?t ng�y mai c?a b? H?i K� ?y s? ra sao: Que Sera, Sera� V� r?i trong s? tin c?y, Eric Henry sau ?� c?ng ?� g?i t�i m?t copy b?n th?o b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy nh? "C?a tin g?i m?t ch�t n�y l�m ghi." [Nguy?n Du]

PH?M DUY � ERIC HENRY V� HU?

Trong m?t b�i vi?t thay l?i ch�c m?ng th??ng th? Ph?m Duy 90 tu?i (2011) nhan ?? Ph?m Duy v� Hu?, ??ng Ti?n vi?t:

�Nh?c s? Ph?m Duy kh�ng c� quan h? d�y m? r? m� g� v?i ??t Hu? v� ng??i Hu?, nh?ng x? th?n kinh ?� ?? l?i trong nh?c ph?m anh nhi?u �m h??ng v� h�nh ?nh s�u ??m, ??c bi?t sau b?n l?n gh� Hu?: 1944 khi ?i h�t rong; 1946 sau c�ch m?ng th�ng 8, t? chi?n khu Nam B? v? B?c; 1948 trong kh�ng chi?n ch?ng Ph�p; v� 1953 khi v? th�nh.�

Kh�ng ph?i ch? c� 4 l?n gh� Hu?, Ph?m Duy ?� c� r?t nhi?u l?n ra Hu? sau th?p ni�n 1960, khi c??ng ?? chi?n tranh Vi?t Nam ?i v�o giai ?o?n kh?c li?t nh?t, c?ng l� th?i gian Ph?m Duy vi?t 10 b�i T�m Ca. Ri�ng Nguy?n ??c Xu�n c� ba b�i th? ???c Ph?m Duy ph? nh?c: ?? L?i Cho Em, Nh�n Danh, Chuy?n Hai Ng??i L�nh. B�i T�m Ca S? 5 � ?? L?i Cho Em, l� m?t d?u ?n ??c bi?t c?a giai ?o?n ?y.

T�M CA S? 5: ?? L?I CHO EM

(nh?c: Ph?m Duy – th?: Nguy?n ??c Xu�n)

�? l?i cho em n�y n??c non m�nh

�? l?i cho em m?t n??c ??p xinh

M?t mi?n oai linh hi?n h�ch

Ch? c�n d? vang th?n th�nh

�? l?i cho em h�n k�m c?a anh

�? l?i cho em cu?c s?ng m?t nho�i

�? l?i cho em h?n n??c t? t?i

�??ng ??i quanh co k?t l?i

L�ng ng??i kh�ng c?m gi?n d?i

�? l?i cho em t?i l?i qua r?i�

Cu?c g?p g? gi?a Ph?m Duy � Nguy?n ??c Xu�n, v� t�i sau n�y n?i c?n nh� b�n b? s�ng H??ng ?y ???c ghi l?i trong Ch??ng XVII cu?n ti?u thuy?t V�ng ?ai Xanh, v?i nh�n v?t h? c?u t�n Vy, m?t sinh vi�n Ph?t t? tranh ??u ch�nh l� Nguy?n ??c Xu�n v� m?t nh?c s? n?i danh v? D�n Ca l� Ph?m Duy.

?�i l?n v�o S�i G�n, Nguy?n ??c Xu�n ??u c� t?i t�a b�o T�nh Th??ng, Xu�n ?�ch th�n ?em theo m?t b�i vi?t hay ?�i b�i th? ?? ???c ch?n ??ng tr�n t? b�o T�nh Th??ng.

Kho?ng th�ng 4/1965, khi ?y t�i ?ang l� T?ng th? k� t�a so?n b�o Sinh Vi�n Y Khoa T�nh Th??ng, Nguy?n ??c Xu�n, trong m?t chuy?n v�o th?m c�c Th?y ? ch�a Gi� Lam, c� t?i t�a so?n 103 Nguy?n B?nh Khi�m g?n ?�i Ph�t thanh S�i G�n, trao tay m?t b�i vi?t nhan ??: B�i �u Ca c?a Ph?m Duy, sau ?� b�i ???c ch?n ??ng tr�n b�o T�nh Th??ng s? 17, ph�t h�nh th�ng 5/1965. Nguy?n ??c Xu�n r?t m� nh?c Ph?m Duy v� nh?t l� ph?n ca t?, Xu�n vi?t: �l?i nh?c c?a anh hay h?n c? th?�. Nguy?n ??c Xu�n c?ng c� l�m th?, B�i T�m Ca s? 5 s�ng t�c n?m 1965 c?a Ph?m Duy ph? t? b�i th? �?? L?i Cho Em� c?a Nguy?n ??c Xu�n.

H�nh 9: B�i �u Ca c?a Ph?m Duy, c?a Nguy?n ??c Xu�n ???c ??ng tr�n b�o SVYK T�nh Th??ng s? 17, th�ng 5/1965. Trong c�ng n?m, Ph?m Duy s�ng t�c b?n nh?c T�m Ca S? 5 ph? t? b�i th? ?? L?i Cho Em c?a Nguy?n ??c Xu�n. [t? li?u Ng� Th? Vinh]

M?t n?m sau ?�, th�ng 5/1966, t�i g?p l?i Nguy?n ??c Xu�n ? Hu? trong chuy?n ra Ch�a T? ?�m, c�ng Ch? Nhi?m Ph?m ?�nh Vy th?c hi?n cu?c ph?ng v?n 96 Ph�t v?i Th??ng T?a Th�ch Tr� Quang.

Khi ?y, Nguy?n ??c Xu�n l� sinh vi�n n?m cu?i ban Vi?t H�n ??i h?c S? ph?m Hu? v� l� ?o�n tr??ng ?o�n Sinh vi�n Quy?t t? Hu?, ???c coi nh? m?t th�nh ph?n ch? ch?t c?a Phong tr�o ?� th? ??u tranh c?a c?ng s?n n?m v�ng n?p b�ng Ph?t gi�o, sau ?� b? l? di?n v� truy l�ng, Xu�n tr?n v�o s?ng trong c�c ch�a v� sau ?� tho�t ly v�o m?t khu c?a c?ng s?n t? cu?i 1966.

T?i T?t M?u Th�n 1968, th� Nguy?n ??c Xu�n xu?ng n�i, l? nguy�n h�nh l� m?t c�n b? c?ng s?n v� ?� c� m?t ? Hu? trong su?t chi?u d�i t?n th?m k?ch T?t M?u Th�n, n?i di?n ra v? th?m s�t h?n ba ng�n th??ng d�n Hu? v?i c�c n?m m? ch�n t?p th?.

Sau 1975, v?i c�ng lao c�ch m?ng ?y, ??ng vi�n c?ng s?n Nguy?n ??c Xu�n ???c phong l�m c�n b? Tuy�n gi�o Th�nh ?y Hu?, ???c k?t n?p v�o H?i Nh� v?n Vi?t Nam, r?i sau ?� ???c b?u l�m T?ng th? k� H?i V?n ngh? Th�nh ph? Hu? v� ki�m nhi?m nhi?u ch?c v? kh�c.

V� t? 1966 cho t?i nay 2022, ch?a bao gi? t�i g?p l?i ng??i sinh vi�n quy?t t? n?m x?a � nay Xu�n c� th�m danh x?ng l� �nh� Hu? h?c�, c� ng??i c�n d? d�i g?i Nguy?n ??c Xu�n l� s? gia. ? tu?i 85, Nguy?n ??c Xu�n (sinh n?m 1937), kh�ng c�n l� h�nh ?nh g?y ?m c?a m?t sinh vi�n �h�n nho� thu? n�o, v� khi g?p ph�ng vi�n Phan ??ng, b�o C�ng An Nh�n D�n, Nguy?n ??c Xu�n v?i gi?ng h�nh ti?n: "T�i x�y nh� ???c nh? vi?t s�ch. Cho con c�i ?i h?c n??c ngo�i nh? vi?t s�ch. S?ng kh?e nh? vi?t s�ch." [B�o C�ng An Nh�n D�n PV nh� nghi�n c?u v?n h�a Nguy?n ??c Xu�n, 25.03.2019]

Nguy?n ??c Xu�n � nh�n danh m?t nh� Hu? h?c, ?� n�i v? C? ?� Hu? nh? sau: �Kh�ng ?�u �m ?, ph?ng l?ng t?a nh? m?t n??c s�ng H??ng nh?ng c?ng kh�ng ? ?�u s�ng l? d? d?i nh? ? Hu?. Kh�ch ???ng xa ??n Hu? ai c?ng th?y ??i s?ng ch?m, khoan thai, h? kh�ng hi?u Hu? l� n?i c� nh?ng bi?n ??ng kh�ng n?i n�o tr�n n??c m�nh s�nh ???c.�

V� bi?n ??ng �kh�ng n?i n�o tr�n n??c m�nh s�nh ???c� v?n l� v? th?m s�t T?t M?u Th�n 1968 � k�o d�i su?t 26 ng�y hay ?�ng h?n 624 gi? � m� m?i gi? l� gi? th? 25 / La Vingt-cinqui�me Heure c?a m?i ng??i d�n Hu? s?ng s�t � v� trong �m?t b�o� T?t M?u Th�n ?�, t�n tu?i Nguy?n ??c Xu�n lu�n lu�n ???c nhi?u ph�a nh?c t?i, nh? m?t t�c nh�n v� l� nh�n ch?ng s?ng.

NGUY?N ??C XU�N �??� V� NH?C �V�NG�

M�a H� 2017, 4 n?m sau ng�y Ph?m Duy m?t, TS Eric Henry ???c m?i ra n�i chuy?n ? Nh?c vi?n Hu?, v?i ?? t�i ban ??u l�: �Nh?c � ?�ng, nh?c Ph?m Duy� sau ph?i ??i l� �L?ch s? nh?c ph? th�ng Vi?t Nam v� c�c n??c l�ng gi?ng�, t�n Ph?m Duy kh�ng ???c ch�nh th?c ghi tr�n Poster trong s? ki?n v?n h�a ?y. Eric Henry qua m?t email, ?� k? cho t�i nghe di?n ti?n tr??c v� sau chuy?n ?i Hu? ?y:

�Khi n�i v?i kh�n th�nh gi?, t�i � Eric Henry mu?n k? l? cho h? nghe m?t m?nh ??i tho?i ng�y n�o gi?a t�i v� Ph?m Duy. Ph?m Duy ?� h?i t�i, ��ng ngh? g� v? nh?c v�ng?� Tr? ?�p c?a t�i l�c ?y l�: �T�i th?y nh?c v�ng l� m?t lo?i nh?c ch�n th?t.� [khi nghe c�u ?y, Ph?m Duy ?� kh�ng n�i g�, nh?ng c� v? n?a ??ng � n?a b?t ??ng �.]

Khi t�i th?o lu?n v? vi?c n�y v?i Nguy?n ??c Xu�n, anh Xu�n ?� �c?nh c�o� t�i l� trong m?t n?i c�ng c?ng nh? Nh?c vi?n Hu?, t�i kh�ng ???c n�i l� nh?c v�ng l� lo?i nh?c �ch�n th?t� � v� n?u n�i th?, th� m?i ng??i nghe s? hi?u l� b�n c?nh nh?c ch�n th?t ph?i c� m?t lo?i nh?c �kh�ng ch�n th?t� n?a � v� m?i ng??i s? hi?u ngay l� nh?c �kh�ng ch�n th?t� l� c�i g�: nh?c ??.

Cho n�n t�i � Eric Henry ?�nh ph?i theo l?i d?n Nguy?n ??c Xu�n v� t? ki?m duy?t. Trong khi di?n gi?ng tr??c kh�n th�nh gi?, t�i ch? n�i: �nh?c v�ng l� m?t lo?i nh?c m� bi?u t? c?m t??ng ch�n th�nh v? ??i s?ng c?a ng??i b�nh th??ng�. T�i r?t l� kh�ng th�ch c�u ?y � qu� thi?u b? th?ng th?n, thi?u b? trung th?c! Trong bu?i n�i chuy?n, TS Eric Henry ?� n�i ???c nh?ng n�t c? b?n v? t�n nh?c t?i Vi?t Nam v� m?t s? n??c trong khu v?c ?�ng Nam �, v� c? ??i H�n, Trung Qu?c.

TS Eric Henry ch? y?u nh?n m?nh ??n n?n t�n nh?c Vi?t Nam, trong ?� ?�ng ch� � nh?t l� nh?c s? Ph?m Duy, TS Eric Henry ?� nh?n x�t: �Nh?c c?a nh?c s? Ph?m Duy ?a d?ng nh? c�c b?c tranh c?a danh h?a Picasso�.

H�nh 10: tr�n, TS Eric Henry tr�n s�n kh?u c?a H?c vi?n �m Nh?c Hu?, trong m?t bu?i thuy?t gi?ng: ng�y 07/06/2017 v? chuy�n ?? v?i t�n ban ??u l�: �Nh?c � ?�ng, nh?c Ph?m Duy� sau ph?i ??i l� �L?ch s? nh?c ph? th�ng Vi?t Nam v� c�c n??c l�ng gi?ng�; d??i, TS Eric Henry ?ang tr�nh di?n piano b?n nh?c �Thuy?n Vi?n X?�. Ri�ng v?i hai ca kh�c k? chuy?n �Chi?c C?p T�c Th?m Tho" v� "T�nh S?u�, t�i ch? tr�nh di?n t?ng ?o?n ?? gi�p th�nh gi? hi?u c�ch c?u tr�c trong hai b�i ?�. [t? li?u Eric Henry]

Trong b�i di?n v?n t�i � Eric Henry, c?ng k? m?t truy?n ng? ng�n, �Hai ??a b� ?? bi?u t? s? kh�c bi?t then ch?t gi?a nh?c Ph?m Duy v� nh?c Tr?nh C�ng S?n. C� l? ?�y l� ph?n duy nh?t trong b�i c� m�i v? bu?n c??i. C�u chuy?n ?y nh? sau:

C� l?n, khi ?i th?m Ph?m Duy ? nh� c?a �ng t?i Midway City b�n Cali, t�i ?ang ng?i b�n c?nh �ng tr�n gh? s�-pha, v� ch�ng t�i b?t ??u n�i chuy?n v? s? kh�c bi?t gi?a nh?c c?a �ng v� nh?c Tr?nh C�ng S?n. Nh�n d?p ?y, t�i n�i v?i �ng l� ?? t�i n�y th??ng hay khi?n t�i li�n t??ng ??n m?t truy?n c??i, m� t�i xin k? ra cho �ng nghe. L�c ?y t�i h?i s? l� truy?n n�y c� th? khi?n �ng th?y m?ch l�ng, nh?ng t�i kh�ng s? l?m, t?i v� t�i bi?t Ph?m Duy kh�ng nh?ng th�ng minh t?t ??, m� c�n l� ng??i c� �c kh�i h�i, cho n�n ch?c s? c� s?c th??ng th?c ???c. Truy?n l� nh? th? n�y:

Hai ??a B�: C� ng�y m?t c?p v? ch?ng ?i th?m m?t b�c s? t�m l�. H? h?t s?c lo �u t?i v� hai ??a con trai c?a h? ??u c� m?t b?nh t�m l� n?ng n?. M?t ??a b� th� l?c quan tuy?t ??i, l?c quan qu� ??, l?c quan v� l�. C�n ??a b� th? hai c� m?t th? b?nh t?t ??i ngh?ch � b� ?y bi quan tuy?t ??i, bi quan qu� ??, bi quan v� l�.

Sau khi b�c s? nghe xong, �ng ta n�i, �???c r?i, t�i c� m?t ph??ng ph�p ?i?u tr? hai ??a ?y. C�i qu� tr�nh ?i?u tr? m� t�i ??nh s? d?ng s? k�o d�i ba ng�y. Xin �ng b� tr? l?i ?�y ng�y mai v?i hai ??a b�. Ng�y k? ti?p, khi v? ch?ng tr? l?i v?i hai ??a con, th� b�c s? ?� chu?n b? xong hai c?n ph�ng kh�c nhau. M?t c?n ph�ng ??y ?? ch?i. ?? ch?i ?y c� r?t nhi?u th?, ???c l�m m?t c�ch r?t tinh vi, v� c� nhi?u m�u s?c v?a s�ng v?a ??p. C�n c?n ph�ng th? hai, th� ??y c?t ng?a. Ch? c� c?t ng?a th�i, kh�ng c� g� kh�c b�n trong.

V� b�c s? cho ??a bi quan d?n v�o ph�ng ?? ch?i v� ? l?i ?� ba ng�y, trong khi ??a l?c quan ? l?i ph�ng c?t ng?a ba ng�y. Sau th?i gian ch? ??nh ?� qua, c�c ng??i l?n b??c v�o ph�ng ?? ch?i, v� th?y l� ??a bi quan ?ang kh�c li�n mi�n v?i nh?ng gi?t n??c m?t l?n r?i xu?ng m?t.

B�c s? h?i em:

�Em sao th?? Em kh�ng th�ch ?? ch?i n�y sao?�

V� em tr? ?�p:

�Nh?ng ?? ch?i n�y th?t l� ??p, th?t tinh vi, th?t ?�ng qu�. V� ch�nh v� th? t�i c?m th?y ?au bu?n v� c�ng. V� t�i bi?t r� l� nh?ng ?? ch?i n�y kh�ng th? t?n t?i v?nh vi?n. M?t ng�y s? ??n khi t?t c? ?? ch?i n�y s? b? tan v? h?t.� N�i xong, em b� kh�c l?n n?a, v?i v? bi th?m h?n tr??c.

R?i c�c ng??i l?n b??c v�o ph�ng c?t ng?a. H? th?y l� b� l?c quan c� v? h?t s?c vui s??ng. N� ?ang reo vui v� ?ang nh?y li�n mi�n t? m?t g�c ph�ng ??n m?t g�c ph�ng kh�c.

B�c s? h?i:

�Em sao th?? C?t ng?a xung quanh kh�ng khi?n em th?y ch�n sao?�

V� em tr? ?�p:

�C?t ng?a th?t nhi?u nh? v?y, th� ch?c ch?n c� m?t con ng?a th?c s? ? ?�u ?�!� V� em ?y ti?p t?c nh?y v� reo vui.

�

Xin h?i qu� v? c?m th?y nh? th? n�o � ??a b� n�o l� Ph?m Duy, v� ??a b� n�o l� Tr?nh C�ng S?n? Khi k? ra truy?n n�y cho Ph?m Duy nghe, t�i th?y l� c�i chi ti?t m� �ng t�m ??c nhi?u nh?t l� chi ti?t c?t ng?a, nh?ng sau khi nghe, �ng kh�ng t? ra � ki?n n�o v? s? so s�nh m� t�i ?� mu?n ??a ra.

Sau truy?n �Hai ??a b�, t�i � TS Eric Henry � b�n b?c v? hai ca kh�c k? truy?n c?a Ph?m Duy: �Chi?c c?p t�c th?m tho� v� �Ng�y x?a m?t chuy?n t�nh bu?n� [H??ng Ca s? 9 v� s? 4], v� ?� ?i s�u ph�n t�ch t? ch? ??, ca t?, c?u tr�c, giai ?i?u, 2 ca kh�c ?i?n h�nh ?y trong s? 10 b�i H??ng Ca c?a Ph?m Duy ???c s�ng t�c m?y n?m cu?i ? h?i ngo?i, tr??c khi Ph?m Duy ch?n v? s?ng ? Vi?t Nam.

Ri�ng c�c sinh vi�n ? nh?c vi?n Hu? ho�n to�n kh�ng c� ph?n ?ng n�o c? � l� do l� h? ?ang ng?i v?i h?ng tr?m b?n ??ng h?c, xen l?n v?i c�ng an v?n h�a v� trong m?t ho�n c?nh c�ng khai nh? v?y � l�m sao m� c� ??y ?? can ??m ?? ??t ra b?t c? c�u h?i ho?c nh?n x�t n�o ??y? R?t ti?c l� kh�ng th? c� cu?c g?p m?t ri�ng t? v?i m?t s? nh�m nh? sinh vi�n � n?u ?� l�m nh? th? ???c, th� ch?c l� k?t qu? s? kh�c h?n.

M?T CH�T RI�NG T?

???c Eric Henry t?ng s�ch, nh? m?t ?�p l?, qua Amazon t�i g?i t?ng Eric b? s�ch Ch�n Dung V?n H?c Ngh? Thu?t v� V?n H�a. Ch? 3 ng�y sau, t�i nh?n ???c email h?i �m c?a Eric:

�Hoan h�! Amazon ?�ng h?n r?i! T�i v?a nh?n ???c Ch�n Dung V?n H?c Ngh? Thu?t v� V?n H�a, T?p 1 v� T?p 2. Trong khi coi T?p 2, t�i h�i l�ng v� quan t�m ??c bi?t khi th?y l� Anh ?� ch� � ngh? thu?t t?o h�nh trong nh?ng b�i vi?t v? h?a s? T? T? v� hai ?i�u kh?c gia L� Ng?c Hu? v� Mai Ch?ng. T�i c?ng mu?n th?y nh?ng g� m� Anh ?� vi?t v? John Steinbeck. T�i su?t nhi?u n?m h?t s?c ?am m� ng�n ng? ??p do Steinbeck t?o ra trong ti?u thuy?t (g?n nh? ??u tay) c?a anh: Tortilla Flat. C� hai quy?n s�ch c?a Anh, t�i b�y gi? c� c? h?i ???c gi�o d?c v? nhi?u kh�a c?nh c?a v?n h�a Vi?t Nam. ?�y l� m?t ni?m vui l?n!�

R?i l� m?t email ti?p theo:

�T�i ?� coi l?i t?p Ch�n Dung 1, v� th?y l� ngo?i tr? c�c b�i vi?t v? Ho�ng Ng?c Bi�n, ?inh C??ng v� Nghi�u ??, c� b�i vi?t v? h?a s? Nguy�n Khai n?a. T�i r?t mu?n bi?t th�m v? nh?ng ng??i ?� �c?ng hi?n c? cu?c ??i c?a m�nh cho ngh? thu?t� n�y.

Gi?ng nh? Anh, t�i su?t nhi?u n?m ?� ???c c�i may m?n tr? n�n kh� th�n m?t v?i nhi?u ng??i �b?t th??ng t?m� [v?n ch? c?a Eric]. Ti?c thay, h? ?ang d?n d?n tr? th�nh �ng??i c?a tr?m n?m c?� r?i. T�i n�n b?t ch??c Anh v� th? vi?t m?t t?p �ch�n dung� ?? vinh danh h?.�

V� ch?ng th? ng?, c?ng t? ?�y gi?a hai ch�ng t�i n?y n? ra m?i t??ng quan m?i, v?i m?t d? �n m?i: TS Eric Henry d? ??nh s? d?ch sang ti?ng Anh h?n m?t ng�n trang to�n b? hai t?p Ch�n Dung V?n H?c Ngh? Thu?t v� V?n H�a c?a t�i. T�i c?ng hi?u r?t r� r?ng, Eric c?ng ?ang c�n b?n r?n v?i bao nhi�u c�ng tr�nh d? dang kh�c c?a anh.

�V?n s? kh?i ??u nan�, ch�ng t�i v?n n�i v?i nhau nh? th?. T�i c�n n�i th�m c�u: �???ng ?i kh�, kh�ng kh� v� ng?n s�ng c�ch n�i, m� kh� v� l�ng ng??i ng?i n�i e s�ng�. Ngay h�m sau, t�i l?i nh?n ???c m?t email kh�c c?a Eric:

Anh Vinh th�n qu�, D??i ?�y l� h�nh ch?p c?a c? Nguy?n B� H?c (1857 – 1921), t�c gi? danh ng�n �???ng ?i kh�, kh�ng kh� v� ng?n s�ng c�ch n�i, m� kh� v� l�ng ng??i ng?i n�i e s�ng�. C�u ?� t�i ?� ng�m ?i ng�m l?i su?t n?m m??i m?y n?m v?a qua, l� m?t ph?n c?n b?n c?a cu?c s?ng Eric Henry.

Danh ng�n n�y h�nh nh? l� bi?n th? c?a m?t c�u trong th? B?ch C? D? ??? (772 – 846): ?????????????????. (H�nh l? nan b?t t?i th?y b?t t?i s?n, ch? t?i nh�n t�nh ph?n ph�c gian), � ngh?a h?i kh�c, nh?ng c?ng s�u s?c � tuy v?y, kh�ng c� tinh th?n h�o h�ng c?a c�u Nguy?n B� H?c.

Kh�ng l�u sau ?�, t�i nh?n ???c m?t ch??ng s�ch d?ch ??u ti�n Ch�n Dung M?c ?? c?a b? s�ch ti?ng Anh d? t�nh c� nhan ?? l�: Creative World of the South Vietnam 1954 – 1975. V� r?i li�n ti?p sau ?�, c? m?i hai tu?n hay m??i ng�y, t�i l?i nh?n ???c b?n d?ch m?t Ch�n Dung m?i. V� h�m nay l� D??ng Nghi?m M?u: �Forty Years of D??ng Nghi?m M?u And the �Autobiography of Nguy?n Du� c?ng l� Ch�n Dung th? s�u v?a ???c Eric d?ch xong, c�ng v?i m?t l� th? c?a d?ch gi? Eric Henry, m� t�i mu?n chia s? v?i b?n ??c, thay cho m?t k?t t? c?a b�i vi?t n�y.

Anh Vinh th�n qu�, Anh th?t l� �nh� b�o c?a c�c nh� b�o� [Eric d�ng c?m t? trong b�i vi?t v? Ch�n Dung Nh? Phong]. ??i v?i Anh, th? gi?i n�y kh�ng c� c�ch gi? ???c b?t c? vi?c b� m?t n�o � s? l� ch?ng bao l�u n?a s? hi?u bi?t c?a Anh v? qu� kh? Eric Henry s? v??t qua ch�nh Eric Henry!

T�i b�y gi? ?ang ngh? v? m?t b?c th? m� t? c�c t�c ph?m c?a Anh cho m?t nh� xu?t b?n. �Ch�n Dung t?p 1� t�i t?m g?i l�: "The Creative World of South Vietnam, vol. 1: Eighteen Literary, Artistic, and Cultural Portraits�. T�i ?� l�m m?t danh s�ch cho c�c nh� xu?t b?n d? th?y n?i dung l� nh? th? n�o (v� s? l�m m?t danh s�ch t??ng t? cho t?p 2): T�i b?t ??u suy ngh? v? vi?c li�n l?c v?i c�c nh� xu?t b?n. Eric

�

?? ho�n t?t b?n d?ch h?n m?t ng�n trang s�ch, r?i t�m ???c m?t nh� xu?t b?n M? trong d�ng ch�nh nh? University Press, c�n l� c? m?t ch?ng ???ng d�i gian tru�n, nh? qua m?t c�u th? T?n ?�:

Hai vai g�nh n?ng con ???ng th?i xa, v� r?i ch�ng t�i c�ng ch�c cho nhau, gi? sao cho ch�n c?ng ?� m?m.

V� c? hai ch�ng t�i c?ng kh�ng bao gi? qu�n, l� l�m sao b?ng m?i gi� s?m xu?t b?n cho ???c b? s�ch The Memoirs of Ph?m Duy, m?t trong nh?ng ??c m? c?a nh?c s? Ph?m Duy nay v?n c�n ?ang dang d?.

NG� TH? VINH

Little Saigon, 08/08/2022

THAM KH?O

1/ �Ph?m Duy and Modern Vietnamese History.� Eric Henry. Southeastern Review of Asian Studies 27 (2005), pp. 89 � 105.

2/ The Memoirs of Ph?m Duy. Translated from the Vietnamese by Eric Henry. To be published by Cornell University Press.

3/ The curious memoirs of the Vietnamese composer Ph?m Duy. John C. Schafer. Journal of Southeast Asia Studies. Feb 2012. The National University of Singapore, 2012.

4/ T�m hi?u Nh?c Ph?m Duy / Ph?m Duy�s Study. Nhi?u t�c gi?. L?u h�nh n?i b?. [ngu?n: Ph?m Duy, th�ng Gi�ng 2007]

5/ Ph?ng v?n GS Ng�n ng? h?c Ti?n s? Eric Henry. Qu?nh L?. Ng??i Vi?n X?, 17/07/2005.