FB Kiệt Anh Hùng
.
Ngủ sâu sau một đêm, thức dậy nhìn những thông tin từ facebook tôi không thể không ngậm ngùi. Kinh nghiệm đọc sử của mình, tôi biết lịch sử đã chính thức sang trang từ thời điểm này. Dấu hiệu hiển nhiên nó đã có trước đó, tản mác đâu đó và thật ra hơi khuất tầm nhìn của người quan sát sử như một sự kiện. Ở đây chúng ta không cần quan tâm đến những dấu hiệu tản mác kia, vì thật ra lịch sử nào cũng chảy trên một dòng chính là dựa trên những sự kiện có sức ảnh hưởng đến ký ức mọi người dân. Việc diễn đạt sự kiện chính đó, là một phạm trù khác, để rảnh rồi bàn. Tôi chỉ xin chỉ ra vài dấu hiệu từ những sự kiện chính, để nhấn mạnh rằng, lịch sử đã sang trang.
.
Có hai dấu hiệu theo tôi là quan trọng trong những sự kiện chính gần đây, hiển nhiên không chỉ riêng tôi nhìn thấy dấu hiệu đó, rất nhiều người quan sát đã nhìn và phân tích nó. Khác chăng, tôi nhìn dấu hiệu từ sự kiện kia ở một góc nhìn khác: Sự lựa chọn thái độ của người dân.
.
Hai dấu hiệu đó là: Một, xuất hiện quốc kỳ Quốc gia Việt Nam và cũng là quốc kỳ của Việt Nam Cộng Hoà sau đó, cờ vàng ba sọc, thấp thoáng một cách tản mác nơi người dân biểu tình ở Hà Tĩnh; và hai, ngày 15.04 hôm qua, người dân xã Mỹ Đức – Hà Nội đã bắt nhốt 20 cảnh sát cơ động vốn được điều đến để giải toả đất đai của bà con, có nguồn thông tin những cảnh sát cơ động có còn bị tẩm xăng.
.
Ở đây tôi không bàn về tính đúng sai của hành vi trên phương diện luật pháp hay đạo đức thế tục, tôi cũng không tán đồng hay phủ nhận hành vi của người dân là nên hay không nên, tôi chỉ nhấn mạnh là tôi nhìn dấu hiệu trên ở khía cạnh sự lựa chọn thái độ của người dân.
.
Năm ngoái, từ vụ cá chết Formosa, lần đầu tiên trong lich sử biểu tình người ta không còn nhìn thấy… cờ đỏ sao vàng nữa. Đến đầu năm nay, dưới sự dẫn dắt của nhiều linh mục miền Trung, người dân biểu tình đòi lại quyền lợi trên mảnh đất tổ tiên của mình với lá cờ công giáo; gần đây nhất, xuất hiện cờ vàng ba sọc đỏ. Sự thay đổi như vậy cần nhìn ở tác động vô thức của người dân, tất cả những người dân đã và đang biểu tình kia, đầu tiên họ từ chối lá cờ được chọn là quốc kỳ của Việt Nam Dân chủ Cộng hoà vốn gắn liền với đảng Cộng sản. Sau, phải mất một thời gian để họ tìm thấy một biểu tượng để đứng cùng, là cờ công giáo. Và gần đây nhất, họ tìm đến một lá cờ đại diện cho một thể chế quốc gia đã chết. Tất cả đều cho thấy một thái độ chung nhất: Phủ nhận tinh thần quốc gia mà đảng Cộng sản đã lựa chọn, hay nói thẳng hơn, phủ nhận quyền cai trị của đảng Cộng sản, mọi thứ mà đảng Cộng sản đã chọn làm biểu tượng quốc gia thì nay, bị người dân từ chối. Tóm lại, dấu hiệu thứ nhất cho thấy thái độ phủ nhận quyền cai trị của đảng Cộng sản.
.
Dấu hiệu thứ hai, theo tôi là không tốt, đó là hành vi sử dụng bạo lực với công cụ cai trị của chính quyền. Nên nhớ, từ xưa đến giờ, người Việt dưới chế độ Cộng sản thường phản kháng bằng tiếng nói, bằng phẫn nộ, bằng tiếng khóc và cả bằng cái chết; họ chưa bao giờ dùng đến vũ lực, nếu có, là thứ vũ lực què quặt của người đàn bà cố tự vệ cho mình mà thôi. Thật ra người dân cũng không thể nào dùng vũ lực để chống lại công cụ cai trị của chính quyền, bởi đám công cụ đó được đào tạo chuyên môn và cả vũ khí; chúng luôn ở vị thế áp đảo người dân. Điều này chính là lý do ở những quốc gia toàn trị, người dân sở hữu vũ khí là một trọng tội; cho đến giờ nước Mỹ vẫn không dám chạm vào điều khoản sở hữu súng của người dân trong hiến pháp, dù lâu lâu vẫn có vụ xả súng chết người vô tội, lý do là vì hiến pháp Mỹ nhận thấy tính chất yếu thế của người dân với công cụ cai trị; khi cần, người dân có thể dùng chính vũ khí mình sở hữu để lật đổ một kẻ độc tài. Khi người dân lúc này, bắt đầu dùng vũ lực với đám công cụ nhà nước, thì đó cũng là lúc mà người dân không còn một chọn lựa nào khác: Hoặc phải dùng vũ lực để bảo vệ tài sản mình hoặc, mất trắng và tương lai đám cháu con thì mù mịt vô định. Dấu hiệu này cho thấy, thái độ người dân với chính quyền không còn ở mức độ phản kháng, mà là hành động, họ bắt đầu chủ động với vũ lực.
.
Cả hai dấu hiệu trên đều khắc hoạ một tâm tính người dân trong xã hội lúc này: Họ không công nhận quyền cai trị của đảng Cộng sản và, họ đã chấp nhận dùng vũ lực với cả chế độ cai trị.
.
Kinh nghiệm đọc sử của tôi, khi tâm tính người dân xuất hiện điều đó thì chắc chắn lịch sử phải sang trang, cứ so sánh cuộc cách mạng Pháp thì chúng ta dễ thấy sự tương đồng hơn. Khi tâm tính này đang lan dần ra ở toàn bộ phận người dân, nó cần thời gian, và đó cũng là thời gian để đảng Cộng sản bắt đầu lựa chọn vai trò lịch sử của mình kết thúc trong bảo toàn hay kết thúc trong ô nhục, họ sẽ lựa chọn thay đổi như ý nguyện người dân hay tiếp tục xếp ý nguyện đó như một thái độ thù địch và phải trừng trị. Tôi e rằng họ không lựa chọn cái thứ nhất, vì đã nhiều lần trong lịch sử họ có lựa chọn tốt hơn cho đất nước nhưng họ từ chối nó. Và thật ra thời điểm này, thay đổi đã là quá muộn, khi tình cảm người dân đổi chiều, thái độ người dân với vũ lực càng lúc càng mạnh; thì nơi đó tôi lại nhìn thấy một tương lai u ám, những cuộc chiến giữa chính quyền và người dân sẽ kéo dài âm ỉ nhiều năm, những con người sẽ chết hoặc bị tù tội, những gia đình tản mác khắp nơi, những đứa trẻ sẽ mất đi gia đình, một nước Việt đổ nát khắp nơi trước khi lịch sử bước sang chương mới. Cái chương mới kia sẽ kế thừa cái di sản mâu thuẫn dân tộc từ năm 1975 đã đành, mà nó kèm theo cả di sản của chế độ Cộng sản đã chết gồm tài sản và gia đình của những kẻ cai trị, đó là chưa bàn đến công cụ. Nhìn cái chương mới đó, thú thật, tôi không lạc quan cho tương lai Việt Nam cho lắm.
.
Hy vọng thời khắc đó, một vĩ nhân về chính trị xuất hiện để cải sửa quốc gia theo kịp với quỹ đạo tiến bộ của nhân loại hoặc, vĩ nhân đó trở nên vĩ cuồng thì sớm muộn gì người ta cũng ướp xác và dựng tượng hắn. Nước Việt lại bắt đầu chu kỳ điên loạn mới.
.
Tôi mong là tôi sai. Nhưng lúc này, tôi không có gì để lạc quan, bởi cuộc cách mạng từ người dân lên chứ không phải từ trên xuống, bao giờ cũng tàn khốc.
-
Người phụ trách Văn Việt:
Trịnh Y Thư
Emails:
Văn:
Thơ:
Nghiên cứu – Phê bình:
Vấn đề hôm nay:
-
DANH NGÔN
-
Viết là một hình thức trị liệu; đôi khi tôi tự hỏi làm thế nào tất cả những người không viết, sáng tác hoặc vẽ có thể thoát khỏi sự điên rồ, u sầu, hoảng loạn và sợ hãi vốn có trong thân phận con người.
-
Writing is a form of therapy; sometimes I wonder how all those who do not write, compose, or paint can manage to escape the madness, melancholia, the panic and fear which is inherent in a human situation.
-
(Graham Greene, Ways of Escape, 1980)
-
Viết, tôi nghĩ, không tách biệt với sống. Viết là một dạng sống kép. Nhà văn trải nghiệm mọi thứ hai lần. Một lần trong thực tại và một lần trong tấm gương luôn chờ đợi trước hoặc sau.
-
Writing, I think, is not apart from living. Writing is a kind of double living. The writer experiences everything twice. Once in reality and once in that mirror which waits always before or behind.
-
(Catherine Drinker Bowen, The Atlantic, số tháng 12, 1957)
-
Tôi có thể viết những thứ rác rưởi, nhưng văn chương rác rưởi thì người ta bao giờ cũng có thể sửa. Chứ một trang trống thì đành thua.
-
I may write garbage, but you can always edit garbage. You can't edit a blank page.
-
(Jodi Picoult, npr ngày 22.11.2006)
-
Tôi chưa bao giờ bắt đầu một bài thơ mà tôi biết trước kết thúc. Viết… là khám phá.
-
I have never started a poem yet whose end I knew. Writing... is discovering.
-
(Robert Frost, Selected poems, ed. 1963)
-
Nếu có một cuốn sách bạn muốn đọc nhưng nó chưa được viết thì bạn phải viết đi.
-
If there's a book that you want to read, but it hasn't been written yet, then you must write it.
-
(Toni Morrison, bài nói tại Hội đồng Nghệ thuật Ohio 1981)
-
Cứ viết đi, bất kể điều gì. Vòi mở thì nước mới chảy.
-
Start writing, no matter what. The water does not flow until the faucet is turned on.
-
(Louis L’Amour, Education of a Wandering Man, 2008)
-
Bài viết mới
- Chọn lọc gen và ảo tưởng về tinh hoa 19 Tháng Mười Hai, 2025
- “Nỗi buồn chiến tranh”: Ai hiếp Phương? 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Tiến sĩ ca 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Chu Hồng Tiến và 29 bài thơ cuối 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Có phải là như thế không? 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 8 – hết) 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Nguyễn Viện 19 Tháng Mười Hai, 2025
- Mùa nào thức nấy, có phải!?! (Về “Văn học Chấn thương”) 18 Tháng Mười Hai, 2025
- Sự ồn ào quanh Nỗi buồn chiến tranh và thứ đứng sau nó 18 Tháng Mười Hai, 2025
- Tôi nghe nhạc Từ Công Phụng 18 Tháng Mười Hai, 2025
- Người xé mặt nạ 18 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 7) 18 Tháng Mười Hai, 2025
- Tiệm cận sự thật và lật sử 17 Tháng Mười Hai, 2025
- Tuổi thơ và con sông Tonlé Sap trên Xứ Chùa Tháp 2/3 thế kỷ trước 17 Tháng Mười Hai, 2025
- Song Lang 17 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 6) 17 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Lê An Thế 17 Tháng Mười Hai, 2025
- Người buôn đồ cổ 16 Tháng Mười Hai, 2025
- Nỗi buồn của hận thù còn lớn hơn NỖI BUỒN CHIẾN TRANH 16 Tháng Mười Hai, 2025
- “Nỗi buồn chiến tranh” – Bản kinh thế tục phơi bày vô minh 16 Tháng Mười Hai, 2025
- Những nhân vật vắng mặt trong QUÁN KỲ NAM 16 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 5) 16 Tháng Mười Hai, 2025
- Văn học có cần phải “đẹp”: Nhìn từ “Báu vật của đời”? 15 Tháng Mười Hai, 2025
- Sartre đã biện hộ cho trí thức như thế nào? 15 Tháng Mười Hai, 2025
- Khủng hoảng tác giả và sự trỗi dậy của độc giả trí tuệ nhân tạo 15 Tháng Mười Hai, 2025
- Bài nói chuyện của Nguyễn Thị Khánh Minh trong buổi Ra Mắt Sách “Theo Dấu Thư Hương” tập 2 của nhà văn Trịnh Y Thư 15 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 4) 15 Tháng Mười Hai, 2025
- Gánh hát quê đã cũ và những ngụm nước bọt đang phun 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Cập nhật tiến độ kênh đào Funan Techo từ tháng 05.2023 tới tháng 12.2025 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Thăm một bảo tàng hòa bình ở Nhật 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Phát biểu nhân dịp giới thiệu cuốn Theo Dấu Thư Hương II của Trịnh Y Thư 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Nỗi buồn chiến tranh, và 4 thập kỷ dư luận 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Bùi Chát & Cụ thể trừu tượng 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Đặng Tiến (Thái Nguyên) 14 Tháng Mười Hai, 2025
- Từ một chiếc lồng nghĩ về “Nỗi buồn chiến tranh” 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Bộ sưu tập các tác phẩm Hán văn của tủ sách Hoàng Xuân Hãn được đưa vào thư viện của Viện Đông Á (IAO, Lyon) 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Năng lượng một con đường – Đọc hồi ký Bùi Mai Hạnh 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Giám tuyển: Nghề kiến tạo tri thức và phẩm giá bị hiểu sai 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 3) 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Những chuyến đi xa 13 Tháng Mười Hai, 2025
- Chiến tranh không chỉ có một giọng kể 12 Tháng Mười Hai, 2025
- Một nan đề thực tiễn 12 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 2) 12 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Nguyễn Quốc Chánh 12 Tháng Mười Hai, 2025
- Văn chương và phản-văn-chương 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Nghĩ dưới cỏ 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Diễn văn Nobel Văn học của László Krasznahorkai 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Vì sao nhà văn Nga-Xô viết Alexander Fadeev tự sát? 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Anne Cheng nhận diện và gọi tên những thực tại Trung Quốc 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Tiểu thuyết ‘Tắt đèn’ bị… thu hồi 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Dư luận – phê bình trong những năm 1990 về tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (kỳ 1) 11 Tháng Mười Hai, 2025
- Đừng dùng ký ức cá nhân để kết tội một tác phẩm văn học 10 Tháng Mười Hai, 2025
- Ông Hạo – một ánh sáng lụi tàn 10 Tháng Mười Hai, 2025
- Điểm mù tập thể trong quan hệ sáng tạo giữa họa sĩ, giám tuyển và phê bình tại Việt Nam 10 Tháng Mười Hai, 2025
- Sự thách đố của Cái Ác 10 Tháng Mười Hai, 2025
- SỰ SÁM HỐI với LINH MỤC và VỚI CÔNG CHÚNG… 10 Tháng Mười Hai, 2025
- Nguyễn Huy Lượng bình văn Đoạn trường tân thanh của Nguyễn Du 10 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Bùi Vĩnh Phúc 10 Tháng Mười Hai, 2025
- “Nỗi buồn chiến tranh” và hiện tượng thù ghét văn chương 9 Tháng Mười Hai, 2025
- QUÁN KỲ NAM – Bến duyên giang đầu mây che kín một niềm đau 9 Tháng Mười Hai, 2025
- Portrait of a Lady on Fire (Chân dung thiếu nữ trong lửa) – Càng xem càng thấy hay 9 Tháng Mười Hai, 2025
- Lẫn lộn (‘ngọng’) n – l qua lăng kính tiếng Việt từ TK 17 và mở rộng (phần 32C) 9 Tháng Mười Hai, 2025
- Hậu báo “Văn nghệ” và “Nỗi buồn chiến tranh” (kỳ 3) 8 Tháng Mười Hai, 2025
- Nỗi buồn chiến tranh và một công chúng văn chương 8 Tháng Mười Hai, 2025
- Vị khách 8 Tháng Mười Hai, 2025
- Collingwood và nỗ lực cứu chuộc nghệ thuật khỏi sự hời hợt của thời đại 8 Tháng Mười Hai, 2025
- Vấn đề sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để dịch tác phẩm văn học (2) 8 Tháng Mười Hai, 2025
- Nhà văn Bảo Ninh: “Sợ và né thì không viết được” 7 Tháng Mười Hai, 2025
- Quán Kỳ Nam – Sài Gòn một thời không gọi tên 7 Tháng Mười Hai, 2025
- Bến lở (kỳ 7 – hết) 7 Tháng Mười Hai, 2025
- Vấn đề sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để dịch tác phẩm văn học (1) 7 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Quảng Tánh Trần Cầm 7 Tháng Mười Hai, 2025
- Vinh danh tác phẩm – Có nên quốc doanh hoá sáng tạo văn chương và nghệ thuật? 6 Tháng Mười Hai, 2025
- Không gian nghệ thuật kỳ lạ của một hoạ sĩ không chỉ cầm cọ 6 Tháng Mười Hai, 2025
- Vương Gia Vệ và “Tâm trạng khi yêu” 6 Tháng Mười Hai, 2025
- Cành xuân khiết 6 Tháng Mười Hai, 2025
- Love without Sex – Những chuyện tình không xác thịt 5 Tháng Mười Hai, 2025
- Chính quyền Iran kết án vắng mặt đạo diễn Jafar Panahi một năm tù 5 Tháng Mười Hai, 2025
- Trần Mộng Tú, một dòng thơ tuôn chảy ngoài quê hương 5 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Dương Thắng 5 Tháng Mười Hai, 2025
- THÔNG ĐIỆP THÁNG 12: Đến với “Nước Đức, người trẻ và di sản”, hãy cởi mở, hãy tư duy phản biện 5 Tháng Mười Hai, 2025
- Tôi nhớ một người phía sau Bảo Ninh 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Giữ tượng đài hay giữ sự thật? Câu chuyện “Nỗi buồn chiến tranh” 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Nỗi buồn chiến tranh 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Nguyễn Duy viết về cú cúi đầu của Bảo Ninh 4 Tháng Mười Hai, 2025
- “Kỉ niệm nào ghi dấu trên tay”: Tiễn biệt một lãng tử âm nhạc 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Đôi lời về phim “Quán Kỳ Nam” 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Bến lở (kỳ 6) 4 Tháng Mười Hai, 2025
- Tiểu thuyết “Nỗi buồn chiến tranh” nhìn từ Mỹ 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Từ nỗi buồn Bảo Ninh đến Nỗi buồn chiến tranh 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Nỗi buồn chiến tranh và… kỷ nguyên gì 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Thực hành diễn giải lịch sử của tác phẩm chiến tranh: So sánh “Nỗi buồn chiến tranh” và “Những thứ họ mang” 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Tầm cao của văn học chiến tranh phương Đông 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Cụ tượng – như một hơi thở nội tâm 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Thơ Nguyễn Hoàng Anh Thư 3 Tháng Mười Hai, 2025
- Ocean Vuong trò chuyện cùng Viet Thanh Nguyen 2 Tháng Mười Hai, 2025
- Nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn: Trọn đời mang theo ‘quê hương thu nhỏ’ 2 Tháng Mười Hai, 2025
- Vài nhận xét về phim “Quán Kỳ Nam” 2 Tháng Mười Hai, 2025
- Câu niệm chú xả lũ: thợ xẻ, thợ xả và thợ thiến 1 Tháng Mười Hai, 2025
- Giữa ồn ào và đức tin 1 Tháng Mười Hai, 2025
Danh sách liên kết