“Là do n??c, ph?i không? Là do n??c. N??c n?ng l?m”

Nguy?n H?ng Anh

(V? ti?u thuy?t �G� du ?�ng ch�ng ta ?ang l�ng ki?m� c?a l� thi diem th�y)

l� thi diem th�y (*) l� m?t ngh? s? tr�nh di?n ki�m nh� v?n. C� gia nh?p v�o c?ng ??ng nh� v?n di d�n t? cu?n truy?n ??u tay mang t�nh ch?t ti?u thuy?t t? truy?n �The Gangster We are All Looking For� (t?a ti?ng Vi?t: G� du ?�ng ch�ng ta ?ang l�ng ki?m). C� t�nh t? truy?n v� c?t truy?n d?a tr�n ch�nh nh?ng tr?i nghi?m c?a c� b� �thuy?n nh�n� 6 tu?i r?i Vi?t Nam c�ng cha m�nh, k? l?i nh?ng ng�y ??u ??n M? ?n nh? ? ??u, chuy?n nh� li�n t?c, xung ??t trong gia ?�nh, v� nh?ng h?i ?c v? Vi?t Nam.

?�y l� m?t t�c ph?m ?i?n h�nh c?a v?n h?c di d�n Vi?t Nam t?i M?, v?i nh?ng n?i dung tr�n. Nh?ng ?i?u ??c bi?t c?a t�c ph?m n�y, theo t�i, l� g�c nh�n t? s? c?a nh�n v?t. V� l� th? h? di d�n 1.5 (sinh ra v� tr?i qua m?t ph?n tu?i th? ? Vi?t Nam tr??c khi ??n M?), v?n c�n l� m?t c� b� nh? x�u nh?ng ?? nh?n th?c ?? quan s�t th? gi?i b?ng c?p m?t tr? th?, chi?n tranh v� cu?c ??i ph?n chi?u qua g�c nh�n c?a c� b� r?t kh�c l?: ?? ?au ??n nh?ng c?ng ?? ??p ??, t?i t?m nh?ng c?ng l?p l�nh, nh? ?�m ?en c� nh?ng v� sao khi c� b� ng? l?ng xu?ng con thuy?n v??t bi�n ?? quan s�t b?u tr?i.

V� v� kh�ng ch? l� truy?n di d�n, m� c�n l� c�u chuy?n t? n?n, n�n s? lu�n c� ng??i ch?t. C�i ch?t c?a ng??i anh v� ?u?i n??c gi?i th�ch v� sao h�nh ?nh �n??c� lu�n xu?t hi?n trong nhi?u li�n t??ng c?a c� b�: T? c?nh ba m� l�m t�nh �b�n c?nh t�i, ba m� tr? th�nh nh?ng th�n h�nh t?i ?en, ?ang nh� l�n h? xu?ng nh? nh?ng con s�ng� (tr.68), ??n c?nh ba m� c�i nhau: �t�i nh?t m�nh v�o trong ph�ng t?m, ?? n??c ??y b?n, c?i ?? l�t v� tr�o v�o trong, gi? v? nh? m�nh ?ang ? tr�n bi?n [�] v?i c? th? ???c n??c m?n bao ph? ho�n to�n, t�i c� th? l?ng nghe ho?c kh�ng l?ng nghe chuy?n c?a ba m� (tr.74).

�L� do n??c, ph?i kh�ng? L� do n??c. N??c n?ng l?m� (tr.150). �N??c n?ng� kh�ng ch? v� c�i ch?t c?a ng??i anh, m� c�n v� �n??c� l� �qu� h??ng� � m?t qu� h??ng b? b? l?i. Sau trang ?? t? t�c gi? d�nh t?ng ng??i th�n, trang tr?ng ti?p theo d�nh ?? gi?i th�ch �n??c� l� g�:

�Trong ti?ng Vi?t, t? �water� v� t? �a nation�, �a country� v� �a homeland� ??u l� m?t v� nh? nhau: �n??c��.

?� c?ng l� t�n c?a ph?n cu?i c?a ti?u thuy?t 5 ph?n, v� g?n v?i h�nh ?nh cu?i khi gia ?�nh ba ng??i ?i ra b�i bi?n, nh�n th?y trong bi?n c? ?�m th?m th?m l?n nh?ng sinh v?t ph�t s�ng trong ?�m.

R?t ti?c cho b?n d?ch ti?ng Vi?t khi ?� b? ?i trang ?? t?ng l?n trang gi?i th�ch v? �n??c� c?a nh� v?n. Ng??i d?ch c?ng kh�ng ghi ch� cho bi?t ch�nh nh� v?n ?� vi?t m?t s? t? trong nguy�n t�c b?ng ti?ng Vi?t, nh? �N??c�, �Ba�, �Mᔅ Thi?u s�t n�y kh� nghi�m tr?ng, v� ti?ng Vi?t ??i v?i nh� v?n di d�n vi?t b?ng ti?ng Anh l� m?t � th?c c?n t�nh r� r?t, ???c c? t�nh ??a v�o t�c ph?m, v?i � ngh?a: ch�ng t�i kh�ng vi?t ?? chi?u theo ng??i M? (hay v?n ho� ?a s?), n?u ng??i M? mu?n hi?u nh?ng t? ng? n�y, l�m ?n t�m hi?u v?n ho� ch�ng t�i. � th?c n�y v?n ?ang ???c nh?ng Ocean Vuong, Viet Thanh Nguyen v� th? h? c�c nh� v?n di d�n khai tri?n m?nh m? trong s�ng t�c c?a m�nh.

Tr? chuy?n kh�ng th�ch l?m b?n d?ch, v?i t�i, ?�y l� m?t t�c ph?m ??p m?t c�ch nghi?t ng�. Qu� ??p v� qu� nghi?t ng�, m?t ph?n c�n v� ??a tr? th? ?y ?� ph?i s?m r?i b? th? gi?i tr? th? c?a m�nh ngay c�i gi? ph�t bu?c ph?i b??c l�n con thuy?n r?i kh?i qu� h??ng.

28/9/2023

P.S. Theo � ki?n c?a m?t ??c gi?:

�B�a b?n ti?ng Anh ch? ??o l� ?nh m?t c� b�, ?�i m?t th?m th?m, nh?ng v?n ?i?m xuy?t b??m v� hoa. C�n b�a b?n ti?ng Vi?t th� h�nh m?t chi?c thuy?n m?ng m?nh tr??c bi?n kh?i m�nh m�ng v� s�ng d?!

B?n ti?ng Anh nh?n v�o con ng??i trong ngh?ch c?nh. B?n ti?ng Vi?t th� nh?n v�o ngh?ch c?nh ??i v?i con ng??i.�

(*) T�n t�c gi? vi?t theo ?�ng t�n in tr�n b�a t�c ph?m g?c b?ng ti?ng Anh.

clip_image001[4]