Khi th? ???c kh?c trên ?á…

Ng� Th? Kim C�c

Nh� th? � Nhi v?a tr? v? t? Tokyo, Nh?t B?n, sau khi tham d? cu?c H?i th?o Th? do Trung t�m Th? ???ng ??i thu?c T?p ?o�n ??i h?c Josai – Nh?t B?n (Josai University Educational Corporation) t? ch?c. Tham d? h?i th?o l� m?t s? nh� th? t?ng nh?n gi?i th??ng v?n ch??ng Cikada c?a Th?y ?i?n nh? Bei Dao (Trung Qu?c), Tota Kaneko (Nh?t B?n), Noriko Mizuta (Nh?t B?n), Moon Chung-He (H�n Qu?c), Yang Mu (?�i Loan), � Nhi (Vi?t Nam) v� m?t s? nh� th? n?i ti?ng c?a Nh?t B?n nh? Shuntaro Tanikawa, Mutsuo Takahashi, Gozo Yoshimasu.

Cu?c tr� chuy?n c?a nh� th? � Nhi cho th?y nh?ng ?i?u kh�ng ch? th� v? m� c�n h?p d?n m� ng??i Nh?t c� th? l�m v?i m?t h?i th?o v?n ch??ng.

*So v?i nh?ng h?i th?o Th? m� ch? t?ng c� m?t, ch? th?y c�ch t? ch?c c?a ng??i Nh?t c� g� kh�c bi?t?

-Ng??i Nh?t l�m vi?c g� c?ng nghi�m t�c, c?n th?n, chi ti?t. V� l� l?n ??u ti�n t�i tham d? h?i th?o n�n b� Hi?u tr??ng c?a tr??ng v� �ng Ch? t?ch Gi?i th??ng Cikada d�nh m?t bu?i s�ng ?? ti?p ?o�n Vi?t Nam. H? mu?n t�m hi?u v? v?n h?c Vi?t Nam, ??c bi?t v? th? Vi?t Nam c? ?i?n v� hi?n ??i c?ng nh? quan ni?m c?a ri�ng t�i v? c�c v?n ?? n�y. Cu?c trao ??i tr? n�n s�i n?i khi n�i v? c�c th? th? nh? th? l?c b�t c?a Vi?t Nam, th? Tanka, th? Haiku c?a Nh?t B?n.T�i r?t ng?c nhi�n khi bi?t �ng Lars Vargo, Ch? t?ch Gi?i th??ng Cikada, kh�ng nh?ng gi?i ti?ng Nh?t m� c�n l� m?t ng??i ?am m� s�ng t�c th? Haiku. �ng ?� ??c nh?ng b�i th? Haiku c?a m�nh b?ng ba ng�n ng?: Nh?t-Anh-Th?y ?i?n trong bu?i h?i th?o.

*H?i th?o n�y c� t? ch?c ??nh k? kh�ng, v� s? n?i k?t n�y t?o ???c �hi?u ?ng� g�, qua c?m nh?n c?a ch??

-Theo t�i bi?t th� h?i th?o l?n th? nh?t ???c t? ch?c c�ch ?�y hai n?m. V�o cu?i cu?c h?i th?o l?n th? hai n�y, b� hi?u tr??ng ??i h?c Josai cho bi?t s? ti?p t?c c� nh?ng h?i th?o th? v�o th?i gian t?i. ?� l� ch? d?u cho k?t qu? c?a h?i th?o l?n n�y. N?u kh�ng, ch?c ch?n s? kh�ng c� l?i h?a ?�. Ng??i Nh?t kh�ng l�m vi?c m?t c�ch kh?i kh?i, ???c ch?ng hay ch?.

*Ch? c� ??c t�c ph?m c?a nh?ng nh� v?n c� m?t trong h?i th?o kh�ng? Xin ch? gi?i thi?u ch�t �t v? h?.

-M?c d� ?� t?ng ??c v� y�u m?n nhi?u t�c gi? v?n h?c Nh?t B?n, t�i ph?i ??c l?i kh� nhi?u v? v?n h�a v� v?n h?c Nh?t B?n. ??n n??c h? trong t? c�ch m?t ng??i l�m v?n h?c m� h? h?i ?i?u g� c?ng ng?n ra th� r?t ?�ng x?u h?. Ngo�i ra t�i t�m ??c th�m v? Bei Dao, Moon Chung-he, Yang Mu tr�n m?ng� D� kh�ng ???c nhi?u nh?ng c?ng ?? cho nh?ng cu?c trao ??i c� t�nh ch?t x� giao.

*?i?u ?�ng n�i nh?t trong c�ch l�m vi?c ? h?i th?o n�y, v?i ch??

-Ch? ?? bao tr�m c?a c�c cu?c h?i th?o Th? l?n n�y l�: ?em ng�n t? b?o v? s? B?t kh? X�m ph?m c?a Cu?c s?ng (Giving word to the Inviolability of Life). ?�y c?ng ch�nh l� tinh th?n c?a gi?i th??ng Cikada. Nh? b?n bi?t, v?i ch? ?? n�y ng??i ta r?t d? ?i v�o nh?ng l?i m�n c?a l� thuy?t. T�i ngh?, ?i?u quan tr?ng ch�nh l� c�ch th?c. Kh�ng c� nh?ng di?n t? ch�o m?ng d�i d�ng, kh�ng c� nh?ng tham lu?n khi?n ng??i nghe m?t m?i.
T?t c? ch? l� nh?ng th?o lu?n nh�m, ngay tr�n s�n kh?u, g?m hai ng??i, ba ng??i, b?n ng??i cho m?t v?n ?? c? th?… V� nh? nh?ng h?i ?c c?a Bei Dao v� Shuntaro Tanikawa; v?n ?? Th? v� gi?i t�nh gi?a Moon Chung-he v� Mutsuo Takahashi, m?t ng??i th??ng vi?t v? ph? n? v� ng??i kia, v? ??ng t�nh; hay cu?c th?o lu?n kh�c v? vi?c s? d?ng ng�n ng? trong c�c t�c ph?m c?a T.S Eliot; v? b�i th? N?m c?a n? s? Sylvia Plath�
Cu?c tranh lu?n n�y l?i d?n ??n m?t cu?c tranh lu?n kh�c, r?t th� v?, ?� l� ng??i ta c� c?n ph?i H?c ?? bi?t c�ch ??c th? hay kh�ng� C�u h?i c� t�nh th?i s? nh?t ch�nh l� c�u h?i v? gi?i th??ng Nobel v?n ch??ng n?m nay d�nh cho Bob Dylan. Trong khi nh� th? Noriko Mizuta n�i v? nh?ng k? ni?m th?i tr? c?a b� khi ???c nghe nh?ng b�i h�t ph?n chi?n c?a Bob Dylan, t�i n�i v? s? m? r?ng bi�n ?? v?n ch??ng c?a Vi?n H�n l�m Th?y ?i?n, m?t ng??i kh�c cho r?ng gi?i th??ng ?� th?c s? g�y s?c th� Bei Dao l?i th?t l�n: �Gi?i Nobel ch? khi?n t�i nh?c ??u�. C? h?i tr??ng ? l�n vui v? v� c�u tr? l?i c� ph?n kh�c th??ng c?a �ng. C� l? v� m?i ng??i ??u bi?t r?ng Bei Dao ?� h?n m?t l?n ???c ?? c? cho gi?i th??ng danh gi� n�y.
Nh?ng � ki?n kh�c nhau, tr�i ng??c nhau ?� thu h�t s? ch� � c?a h�ng tr?m th�nh gi?, trong su?t m?t ng�y. T�i ??c bi?t th�ch kh�ng kh� v?a nghi�m c?n v?a nhi?t th�nh c?a cu?c h?i th?o.

*Ch? ?� gi?i thi?u ph?n n�o trong t�c ph?m c?a m�nh?

-Sau m?i cu?c th?o lu?n, c�c nh� th? ??c th? b?ng ti?ng m? ?? c?a m�nh. C�c b�i th? n�y ?� c� s?n b?n ti?ng Anh v� ti?ng Nh?t ph�t cho kh�ch m?i. ??ng th?i, h? c?ng c� th? theo d�i qua vi?c d?ch tr?c ti?p. T�i ch? c� th? ??c m?t s? b�i th? c� s?n b?n ti?ng Anh nh? Ng??i ?�n b� ng?i ?an, L?i b�i h�t, T? do, Nguy?n ??c�

*?n t??ng c?a ch? v? m?t v�i t�c gi? c� m?t trong h?i th?o?

-Ng??i t�i mong g?p nh?t l� Bei Dao v� ?� ??c �ng kh� nhi?u. �ng g?n v?i h�nh dung c?a t�i: ?i?m t?nh, l?ch thi?p, ki?m l?i. �ng ?� d�nh m?t �t th?i gian k? v? c�ch m?ng v?n h�a c?a Trung Qu?c, khi �ng c�n r?t tr? v� m?i b?t ??u l�m th?. M?t trong nh?ng b�i th? c?a �ng l�c ?y ?� khi?n b? �ng s? h�i, khuy�n �ng ph?i ??t ?i� T�i ngh?, nh?ng k? ni?m ?au ??n ?� ?� in d?u s�u ??m tr�n to�n b? th? �ng sau n�y.
Bei Dao ???c ??c bi?t qu� tr?ng. Bu?i l? khai tr??ng b�i th? S? ho�n h?o (Perfect) c?a �ng ???c kh?c tr�n ?� t?i c? s? ??i h?c Josai ? Chiba di?n ra trang tr?ng v� c?m ??ng, d??i c?n m?a n?ng h?t. S? tr?ng th? ??i v?i nh� th?, v?i th? nh? th? th?t hi?m c� trong x� h?i ti�u th? t�n nh?n ng�y nay. ?� l� m?t ??c ?i?m k? l? c?a ng??i Nh?t. Trong m?t ??i s?ng c�ng nghi?p h�a ? ??nh cao h? v?n gi? ???c v? ??p t�m h?n c?a d�n t?c m�nh b?ng t�nh y�u v?i thi�n nhi�n, b?ng s? l?ch duy?t gi?a con ng??i v?i con ng??i, b?ng t�nh y�u v?i s�n kh?u c? ?i?n, v?i th? Haiku�

*Nh?t B?n ?ang v�o m�a l� ??. Ch? c� th?i gian ?i ng?m thi�n nhi�n Nh?t B?n kh�ng? Ch? c� ??n ???c ??a danh n?i ti?ng n�o trong c�c t�c ph?m v?n ch??ng Nh?t B?n kh�ng?

-Th?i gian eo h?p, l?ch l�m vi?c l?i d�y ??c n�n t�i ch? c� m?t ng�y cho Kyoto � th�nh ph? m� t�i ao ??c nh?t khi ngh? ??n Nh?t B?n. T�i ch?n t�u cao t?c Shincansen ?? c� th�m th?i gian nh?ng c?ng ch? c� th? ??n ???c ??n V�ng c?a Mishima v� C? cung. Ti?c ng?n ng? v� kh�ng th? ??n ???c nh?ng ng�i ch�a v� c�c khu ph? c? c?a Kawabata, v� kh�ng mua ???c chi?c b�nh g?m Tamba, v� kh�ng ng?m ???c m�a hoa anh ?�o� Mong sao r?i s? c� d?p th?nh th?i h?n.

*Ch? c� ngh?, Vi?t Nam c?ng c� th? t? ch?c ???c nh?ng h?i th?o v?n ch??ng ki?u n�y?

-M?t h?i th?o th? nh? v?y ? Vi?t Nam ?. C� th? ch?, n?u ch�ng ta c?ng c� m?t � th?c s�u s?c, m?t th�i ?? nghi�m c?n, m?t l? l?i ?�ng ho�ng trong m?i th?. T�i xin nh?c l?i: N?u.

Nh� th? � Nhi tr??c Kim C�c T?

Quang c?nh h?i th?o

V?i nh� th? Bei Dao

Bu?i kh?c th? c?a Bei Dao tr�n ?�

B�n c�c thi?u n? Nh?t xinh ??p