Nhìn l?i âm nh?c mi?n Nam 1954-1975 (k? 10)

Nguy?n Ph� Y�n

CH??NG IX

PHONG TR�O DU CA

Trong th?p ni�n 1960-1970, nhi?u h?i ?o�n, nhi?u t? ch?c thanh ni�n, sinh vi�n, h?c sinh ???c h�nh th�nh d??i nhi?u danh ngh?a kh�c nhau. C� khi ?� l� t? ch?c ch�nh tr?, t? ch?c x� h?i, t? ch?c ?�o t?o k? n?ng s?ng, h?i ?o�n t�n gi�o ho?c t? ch?c t? thi?n thu?c c? quan trong n??c hay n??c ngo�i. ?a s? th�nh vi�n c?a c�c t? ch?c n�y ??u l� thanh ni�n, do ?� h? ??u c� nhu c?u ca h�t c?ng ??ng trong sinh ho?t, ho?t ??ng c?a ?o�n th?. Nhi?u b�i h�t ?� ra ??i ?�p ?ng nhu c?u thi?t th?c c?a m?i t? ch?c. C� th? k? m?t v�i t? ch?c quy t? ?�ng ??o thanh ni�n nh? H??ng ??o sinh, Gia ?�nh Ph?t t?, Thanh Sinh C�ng, T?ng h?i Sinh vi�n ho?c H?i ??ng Sinh vi�n li�n khoa ? c�c tr??ng ??i h?c, T?ng ?o�n H?c sinh ? c�c tr??ng trung h?c, H?i ??ng t??ng tr? sinh vi�n, ?o�n c�ng t�c x� h?i, Phong tr�o thanh ni�n thi?n ch�, Nh�m Thanh ni�n t? l?c, ?o�n v?n ngh? sinh vi�n h?c sinh thu?c c�c t?ng h?i sinh vi�n, ?o�n Ngu?n S?ng, Ch??ng tr�nh Ph�t tri?n sinh ho?t h?c ???ng (vi?t t?t l� CPS) tr?c thu?c B? Gi�o d?c v� thanh ni�n ???c s? tr? gi�p c?a c�c t? ch?c thi?n nguy?n qu?c t?, chuy�n tr�ch v? ?i?u h�nh v� x�y d?ng c�c sinh ho?t thanh ni�n, sinh vi�n, h?c sinh h??ng v? ph?ng s? x� h?i… N?i b?t trong c�c t? ch?c sinh ho?t v?n ngh? v� c�ng t�c thi?n nguy?n l�u d�i l� Phong tr�o du ca Vi?t Nam, qui t? ?�ng ??o th�nh vi�n trong ?� c� l?c l??ng s�ng t�c �m nh?c kh� ?�ng ??o. Phong tr�o c� ???c c�ng ch�ng r?ng r�i ? nhi?u th�nh ph? c? n??c l�c b?y gi?.

I. S? H�NH TH�NH PHONG TR�O DU CA

Phong tr�o Du ca ???c th�nh l?p v?i t�n ch?: "D�ng ti?ng h�t chung c?a c?ng ??ng ?? t� ?i?m cho n?n v?n ngh? d�n t?c m?t m�u xanh ??y hy v?ng, ??a m?i ng??i ??n g?n nhau h?n ?? c�ng lo x�y ??p m?t qu� h??ng t??i s�ng". M�a h� n?m 1965, Nguy?n ??c Quang v� m?t s? b?n ? ?� L?t tham gia ch??ng tr�nh c�ng t�c h� ?? r?i sau ?� h? th�nh l?p m?t ban nh?c sinh vi�n g?m n?m ng??i l� Nguy?n ??c Quang, Ho�ng Kim Ch�u, Tr?n Tr?ng Th?o, Ho�ng Th�i L?nh, Nguy?n Qu?c V?n. Ban nh?c sinh vi�n n�y xu?t hi?n l?n ??u ti�n t?i gi?ng ???ng Spellman (Vi?n ??i h?c ?� L?t) v�o th�ng 12 n?m 1965 c�ng v?i nh?c s? Ph?m Duy v� ca s? Ph??ng Oanh. K? t? ?�, Ph??ng Oanh gia nh?p ban nh?c – ch�nh th?c c� t�n l� Ban Tr?m Ca. Kh?i ??u ban Tr?m Ca chuy�n sinh ho?t ca di?n v?n ngh? theo tinh th?n h??ng ??o, thanh ni�n sinh vi�n ph?ng s? x� h?i. Sau h?n m?t n?m ho?t ??ng, v?i sinh ho?t ng�y c�ng ph�t tri?n, ban Tr?m Ca quy?t ??nh th�nh l?p Phong tr�o Du ca Vi?t Nam v�o ng�y 19-12-1966. Phong tr�o ???c B? Qu?c gia Gi�o d?c v� Thanh ni�n Vi?t Nam C?ng h�a c�ng nh?n ch�nh th?c v� c?p gi?y ph�p ho?t ??ng tr�n to�n qu?c k? t? ng�y 24 -1–1969, v?i c? ng�n ?o�n vi�n c� m?t kh?p m?i mi?n ??t n??c d??i h�nh th?c nh?ng to�n du ca… Phong tr�o du ca Vi?t Nam c� ch? t?ch l�m th?i ??u ti�n l� ?inh Gia L?p; ??i h?i l?n th? nh?t c?a phong tr�o ?� b?u d??c s? Ho�ng Ng?c Tu? l�m ch? t?ch (1967), sau ?� l� nh� b�o ?? Ng?c Y?n (1972).

L� m?t t? ch?c thanh ni�n, Phong tr�o Du ca Vi?t Nam bao g?m nhi?u b? ph?n, trong ?� ph?n s�ng t�c �m nh?c ???c giao cho x??ng du ca. Nh?c s? Nguy?n ??c Quang l� tr??ng x??ng, sau ?� nh?c s? Ng� M?nh Thu (Tr?n T�) thay th? (1972). S? l??ng c�c nh?c s? ng�y c�ng ?�ng ??o: Nguy?n �?c Quang, Ng� M?nh Thu, Nguy?n Quy?t Th?ng, Tr?n ��nh Qu�n, Anh Vi?t Thu, T�n Th?t Lan, Tr??ng Xu�n M?n, Nguy?n H?u Ngh?a, Giang Ch�u, Nguy?n Thi?n C?, B�i C�ng Thu?n, ??ng M?c T?, L� V?n Ch??ng, L� Quang D?ng, L?u Quang Di?p, Nguy?n V?n Phi�n, Phan Ni T?n, V� Th? Xu�n ?�o� Ngo�i ra c�n c� c�c huynh tr??ng tham gia h??ng d?n, hu?n luy?n nh? Ph?m Duy, Tr?m T? Thi�ng, H� T??ng C�t, Tr?n ??i L?c, Tr?n V?n Ng�, Nguy?n Thanh, Nguy?n Kh? L?c, Phan Huy �?t, T?ng Ho?ng, ?? Ph??ng Oanh�

Nh?ng tuy?n t?p c?a phong tr�o ?� ph�t h�nh nh?: Tuy?n t?p Du ca 1, Du ca 2, Du ca 3, Nh?ng b�i ca khai ph�, Ta ?i tr�n d�ng l?ch s?, Nh?ng ?i?u tr�ng th?y, Nh?ng khu�n m?t Du ca, H�t cho nh?ng ng??i s?ng s�t, Anh h�ng ca, Sinh ho?t ca�

Du ca l� m?t ?o�n th? ho?t ??ng v? v?n h�a v� v?n ngh? ph?c v? c?ng ??ng. trong ?� sinh ho?t ca h�t c� ??c ?i?m l� ng??i nghe l?n ng??i h�t ??u c?ng t�c v?i nhau, h�t chung v?i nhau, m?c ?�ch l� t�c ??ng tinh th?n v� c?m h�a ng??i nghe ?? t?t c? c�ng c� � th?c ph?c v? x� h?i, kh?i ??ng l�ng h?ng h�i c?a tu?i tr? tham gia c�ng t�c t? nguy?n x�y d?ng qu� h??ng. Ngo�i c�c b�i ca sinh ho?t vui t??i, ph?n kh�ch, l�nh m?nh, ph?n l?n s�ng t�c c?a anh em phong tr�o du ca ch?t ch?a t�nh t? d�n t?c, l�ng y�u qu� h??ng, nh?ng suy t? c?a ng??i d�n m?t n??c nh??c ti?u mu?n v??n l�n ?? thay ??i s? ph?n c?a d�n t?c m�nh, n�i l�n ??c v?ng h�a b�nh khi ??t n??c c�n ch�m ??m trong chi?n tranh. Phong tr�o Du ca Vi?t Nam ?� kh?ng ??nh vai tr� v� m?c ti�u c?a phong tr�o: �Ng??i du ca s?ng gi?a l�ng d�n t?c, m? m?t nh�n c?nh s?ng chung quanh, l?ng tai nghe l?i than hay ti?ng reo m?ng c?a ??ng lo?i, c?u mang ?au kh? v� �m ?p hy v?ng ?? r?i h�t l?n b?ng ng�n ng? thi ca. H? l� nh?ng ph�t ng�n nh�n c?a th?i ??i. D� s?ng ? b?t c? n?i n�o, gi?a v�ng ??t ?� kh� c?n Trung Vi?t, tr�n n�i ??i heo h�t Cao nguy�n, d??i ??ng b?ng ph� nhi�u Nam Vi?t, hay trong l�ng nh?ng ?� th? xa hoa, nh?ng ng??i du ca ??u n�i b?ng l?i ch�n th�nh c?a l??ng t�m. V� v?y, ti?ng n�i c?a h? c?ng l� ti?ng n�i c?a h�ng ch?c tri?u ng??i Vi?t c�ng �m tr�i tim ??n ?au ?i chung tr�n m?t d�ng l?ch s?� ⁽¹⁾

II. T? CH?C PHONG TR�O DU CA

Phong tr�o Du ca ???c t? ch?c th�nh c�c ??n v? ? m?i t?nh, th�nh ph?, li�n h? m?t thi?t v?i nhau, th??ng xuy�n t? ch?c c�c tr?i sinh ho?t c?a m?i m?t ?o�n du ca c?p t?nh, th�nh ph? ho?c nhi?u ?o�n du ca ? khu v?c, v�ng mi?n… C� th? k? ??n c�c to�n du ca n?i b?t: Con S�o Hu?, Du ca �o N�u, Du ca L�ng M?, Du ca Tr�ng D??ng, Du ca V�m C? T�y, Du ca V�m C? ��ng, H? G??m, S�ng H?u, Du ca V??t S�ng, Ca ?o�n Tr�ng D??ng, Du ca �o Xanh, Du ca Giao Ch?, Du ca �� N?ng, Ban M� Thu?t, T�y Ninh, V?nh Long, C?n Th?, An Giang, Nha Trang, Bi�n H�a, B�nh Thu?n, Du ca M�a Xu�n, Du ca Ph� Sa, �?ng V?ng� Ph?n l?n anh em phong tr�o c�n l� th�nh vi�n c?a H?i H??ng ??o Vi?t Nam n�n phong tr�o ng�y c�ng ph�t tri?n do quen t? ch?c sinh ho?t tr?i, sinh ho?t t?p th? v� ca h�t, thu h�t ?�ng ??o thanh ni�n. V� v?y phong tr�o c� t�c ??ng r� r?t v� nh?t ??nh v�o m?t b? ph?n l?p tr? th�nh th? v? m?t nh?n th?c v� t�m l�.

Huy hi?u Du ca mang h�nh m?t c�y V?n (v?n h�a) g?m c� b?y r?, n?m c�nh v� n?m tr�i.
B?y r?: t??ng tr?ng cho n?n m�ng du ca ???c ??t tr�n b?y ?i?m c?n b?n: l� t??ng, t? ch?c, l�nh ??o, sinh ho?t, k? thu?t, s�ng t?o, kinh nghi?m. N?m c�nh: t??ng tr?ng cho n?m ?i?u lu?t du ca: du ca vi�n t�ch c?c v� k? lu?t trong nhi?m v?, du ca vi�n b?n b? v� can ??m tr??c m?i kh� kh?n, du ca vi�n ki�n t�m h?c h?i v� th?c thi nh?ng ?i?u l?i �ch, du ca vi�n t? tin v� g�y tin t??ng cho m?i ng??i, du ca vi�n th??ng y�u v� s?n s�ng gi�p ?? l?n nhau. N?m tr�i: t??ng tr?ng cho n?m k?t qu? m� du ca vi�n t?o ???c: tinh th?n c?ng ??ng, tinh th?n ngh? thu?t, tinh th?n d�n t?c, tinh th?n ti?n b?, tinh th?n nh�n �i.
M�u s?c: n?n m�u tr?ng: tinh khi?t ph?c v?. C�y V?n m�u xanh ??m: tr? trung v� b?n b?. Tr�i m�u ??: can tr??ng v� th�nh c�ng. Ngo�i ra, du ca c?ng c� qui ??nh ??ng ph?c ri�ng d�nh cho nam v� n?.

??i h?i Du ca to�n qu?c nh�m h?p l?n 1 t?i S�i G�n quy?t ??nh ch?n b�i h�t ?o�n ta ra ?i c?a nh?c s? Nguy?n ??c Quang l�m ?o�n ca c?a Phong tr�o du ca Vi?t Nam.

V? t? ch?c, phong tr�o g?m hai kh?i: m?t ch? t?ch ph? tr�ch h�nh ch�nh, ph�p l�, t? ch?c ?o�n vi�n v� y?m tr?; v� m?t tr??ng x??ng ph? tr�ch s�ng t�c, ca m?c, hu?n luy?n, t? ch?c sinh ho?t.

�?n v? c? b?n c?a phong tr�o: nh? nh?t l� to�n du ca t? 5, 7 ??n 15 hay 25 ?o�n vi�n. C� nhi?u to�n th� l?p th�nh ?o�n du ca.

III. N?I DUNG CA KH�C PHONG TR�O DU CA

V? n?i dung s�ng t�c, c�c t�c gi? trong phong tr�o c�ng xu?t ph�t t? c�c quan ?i?m t??ng ??ng, do ?� c�c ca kh�c th??ng nh?t qu�n v? t? t??ng. ?� l� nh?ng b�i h�t n�i v? t�m tr?ng c?a l?p tr? trong c�c th�nh th?: n?i bu?n ?au, n?i x�t xa c?a ki?p ng??i trong chi?n tranh, � th?c v? th�n ph?n kh?n kh?, nh?c nh?n c?a qu� h??ng, h??ng v? t??ng lai v?i tinh th?n l?c quan, x�y d?ng v� ni?m m? ??c h�a b�nh.

1. Nh?n di?n qu� h??ng

Th? h? sinh ra trong chi?n tranh khi l?n l�n ?� nh�n th?y qu� h??ng m�nh tr�n ??y kh�i l?a. Kh�ng ch? trong hi?n t?i m� t? tr??c ?� qu� h??ng c?ng ?� tr?i qua bao c?n binh ?ao. Nh�n l?i c? m?t qu� kh? h? ch?t nh?n ra ??t n??c b� nh? n�y ch? l� th�n ph?n nh??c ti?u, b? ??nh ?o?t b?i ng??i ngo�i. H? than th? cho ??t n??c ?y:

T�i tr�t sinh ra l�m d�n nh??c ti?u,

N?i t?i h?n c?m b?ng tr�n tay

N?i nh?c nh?n tr?u n?ng ?�i vai.

T�i tr�t sinh ra l�m d�n nh??c ti?u,

�i ?au th??ng x�m k�n h�nh h�i

Ni?m ?au th??ng c?a ki?p ??a ?�y�

T�i tr�t sinh v�o n??c chia c?t,

N?i th� h?n c�n ??c l�ng s�ng

T�i tr�t sinh v�o n??c chia c?t,

T�nh anh em m�u ch?y th�nh d�ng�

? hay Th??ng ?? c� bu?n

Ch?ng gi�m gi�m nh?ng linh h?n

Ng??i d�n t�i nh�n t??ng lai

N??c m?t tu�n tr�n ng�y.

(Nguy?n ??c Quang, th? Nguy?n V?n Ho�n,

N?i bu?n nh??c ti?u)

R?i trong c?n binh l?a ?y, ng??i d�n Vi?t ph?i ch?u ?? bao x??ng m�u, ch?u c?nh s?ng c? kh?, l?m than:

Qu� h??ng t�i v�ng ??t kh� s?i ?�

M?y m??i n?m ch? bi?t c� l?m than

Ng??i d�n t�i nh?ng th�ng ng�y c? c?c

V� �o c?m m?a n?ng r�t l?ng tr?n

Qu� h??ng t�i m?y m??i n?m binh l?a

Cho nh?c nh?n c�n m�i k�o v�y quanh.

�i Vi?t Nam ng�n n?m nh? th? ?�

Ng�n n?m c�n m�u ?? th?m qu� h??ng�

Xin c?u nguy?n cho ??n bom v?ng ti?ng

Cho ng??i v? x�y ??p l?i y�u th??ng

Cho ??t n??c kh�ng c�n trong ti?ng kh�c

Kh�ng c�n ngh�o c?m g?o

M� gi�u m�u gi�u x??ng.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Qu� h??ng t�i)

H? nh�n r� qu� h??ng ?? n�t, ru?ng ??ng kh� khan v� nh?ng con ng??i g?c ch?t t? t?i:

Qu� h??ng ?� bao n?m

X�y tr�n nh?ng ?? n�t

Qu� h??ng ?� bao n?m

L�a kh� tr�n ??ng ch�y

Qu� h??ng ?� bao l?n

Ch�m s�u trong nh?c nh?n

Qu� h??ng ?� m?i m�n

T�m l?i gi? ph�t ?m �m�

Qu� h??ng ?� � ch?

L?m than tr�n ph?n ng??i

Qu� h??ng v?i tim h?ng

C�n l?c lo�i th?m ?�i n?i.

(B�i C�ng Thu?n, Hi v?ng ch�nh ch�ng ta)

N�y qu� h??ng ?� bao n?m s�u h?n th�

N�y m�u x??ng ch?t cao l�n th�nh n�i

�i qu� h??ng y�u d?u bom ??n r�o t?ng gi�y

�i qu� h??ng ?u phi?n

Ng�n n?m ch?t m�i th??ng ?au�

(B�i C�ng Thu?n, Ta ?i tr�n d�ng l?ch s?)

M?t v�ng qu� x�n xao

L� tri?u ng??i d�n hoang mang

�i tim ta r? m�u

Ti?ng h�t n�o n??c m?t ngh?n ng�o

M?t ng�y tr�n qu� h??ng

L� m?t ng�y th�m ?au th??ng

�i con d�n g?c ch?t

Trong d�ng g?y �o qu?n t? t?i�

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Nh?n di?n qu� h??ng)

Ng??i c�n l?i s?ng kh?, s?ng ?au th??ng v� c?m th?y l?c lo�i tr�n qu� h??ng l?a ??n:

Cho ??ng b�o t�i th? n?t nh?ng h?i t�n

Bu�ng th�ng b�n tay thua thi?t tr??c l?m than

?�m ?�m ?i d?y v� may th�m

Hay mang xe ?�o ki?m c?m ?n

Th�n tr�u k�o c�y b�n l? h??ng nh�n.

(Nguy?n ??c Quang, Cho ??ng b�o t�i)

T�i g?i ti?ng Vi?t Nam

Hai m??i n?m l?a ??n

Th?p s�ng tr?i kh�ng gian

?? l�ng d�n ng?m h?n.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, G?i t�n ??t m?)

C?n ?�i x?a s?p tr�n t?i,

Cu?c nh�n sinh s? t�n phai

Ng??i lo vi?c n??c ?n ??i,

?? v? ch?t b? v? m?t t?i

Nh?c nh?n tr?i m?y ch?c n?m,

Nh�n ch?a ra �nh s�ng m?t tr?i

�i bi?t m?y mong ch?,

Tr?i im gi� cho ta v�o b?.

(Nguy?n ??c Quang, X??ng s?ng ta ?� o?n xu?ng)

Nh?ng ?� l� con d�n Vi?t, h? ph?i ch?p nh?n th�n ph?n nh? nhoi, d� ?au th??ng nh?ng kh�ng th? n�o t? b? mi?n ??t qu� h??ng n?i h? ?� sinh ra:

??n v?i qu� h??ng t�i,

N�i v?i qu� h??ng t�i d� h?n c?m c�n ??y

??n v?i qu� h??ng t�i,

N�i v?i qu� h??ng t�i d� c�n s?u kh? ?au.

??n v?i qu� h??ng t�i,

N�i v?i qu� h??ng t�i d� gian nan c�n nhi?u

??n v?i qu� h??ng t�i,

N�i v?i qu� h??ng t�i mi?t m�i kh�ng h? ngu�i.

(B�i C�ng Thu?n, N�i v?i qu� h??ng t�i)

Xin ch?n n?i n�y l�m qu� h??ng

D?u ?ang chi?n tranh

Xin ch?n n?i n�y l�m qu� h??ng

D?u ch?a thanh b�nh

Xin ch?n n?i n�y l�m qu� h??ng

D?u ?ang kh� kh?n

Xin ch?n n?i n�y l�m qu� h??ng

D?u ch?a ?m �m…

S?ng trong chi?n tranh l� s?ng v?i kh? c?c, lo �u, hoang mang v� c�ng ?u t? cho v?n n??c:

Xin ch?n n?i n�y l�m qu� h??ng

D?u cho kh� th??ng

Ta c�ng lo ch?y t?ng l?ng

C?m �o che th�n t�n

Khi m�a m?a v? c�ng lem nhem

B??c tr�n ng� tr?n

Khi gi?c lan tr�n c�ng lo �u

Tr?ng ?�i m?t ?en…

Ta c�n nh?ng ng??i ng?i quanh ?�y

Tr�n in v?t nh?n

��m n?m nghe l�ng qu?n s�i l�n

Gi?a c?n m?ng l�nh

�i v� th�m t�nh c�ng con d�n

S?ng trong chi?n tranh

�i c�ng ?au l�ng c�ng hoang mang

Gi?a khi kh� kh?n.

V� th? d� h?n th� hay ganh gh�t, d� ? ?� h?i ?�ng vui hay mi?n qu� heo h�t h? c�ng th?y c?n ? b�n nhau v?i t?t c? l�ng th??ng y�u:

Ta c�n nh?ng ng??i c�n y�u nhau

Bi?t bao thi?t tha

Ch?a g?p bao gi? m� ?� qu�

U?ng m�u ?n th?

Giam m�nh trong l�ng th�nh ?� kia

S?ng n?i ?p qu�

Nh?ng t�nh cao v?i ?�i y�u th??ng

Kh?p lu�n th? gian.

(Nguy?n ??c Quang, Xin nh?n n?i n�y l�m qu� h??ng)

Ai kh�ng c?m th?y n?i bu?n x�m chi?m khi tr�n qu� h??ng c�n nhi?u ng�i tr??ng hoang v?ng, ??ng n??ng tr? tr?i, v?n v?t x�c x? v� thi�n tai v� chi?n tranh:

Chi?u nay l? l?ng t�i ngang Tuy H�a

Ng?i ?�y nh?ng th?y nh? c�n xa

Tr??ng x?a hoang v?ng, hiu hiu b�n ru?ng l�a

M?t con chim �n n� ?�a ngo�i kia

�i, b??c d�i ngao ng�n b�n n??ng bu?n

Nh�n quanh tr? ??ng bao ??ng n??ng�

???ng ?i ??a t?i ph�a Nam nh?ng l�ng

Tri?n mi�n ray r?t theo mi?n Trung

C?u x?a x? x�c sau c?n b�o t?

C�n ng??i d�n tan t�c b�n ???ng ng?n ng?

�i, b??c bu?n theo m�i kh�ng gian bu?n

M?t ?�m qua bi?t bao s?u th??ng!

(Nguy?n ??c Quang, Chi?u qua Tuy H�a, 1968)

Kh�ng ch? s?u th??ng, h? c�n bi?t kh? ?au, t?i h? khi nh�n th?y chung quanh l� nh?ng thi?u ph? ch�t kh?n tang, nh?ng m? gi� v� em th? c�i c�t:

T�i v?n th?y nhi?u ng??i,

Nh?ng ng??i tr�n qu� h??ng t�i

T�i v?n th?y nhi?u ng??i,

Tr�n ??u kh?n s� t� ?�y

M?t v�ng qu� x�n xao

L� tri?u ng??i d�n hoang mang

�i tim ta r? m�u ti?ng h�t n�o

N??c m?t ngh?n ng�o

�i con d�n g?c ch?t

Trong d�ng g?y �o qu?n t? t?i

Cho b? v? em th?,

?au l�ng m? gi� m� l�a.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Nh?n di?n qu� h??ng)

D� trong kh? ?au h? v?n ??y t�nh ng??i v� c�n y�u th??ng tha thi?t qu� h??ng m�nh:

?�y ru?ng bao la ?�y ??i n??ng xa

?�y gh?nh th�c ?�

?�y m?y d�y n�i xa xa nh? th�nh l?y

Qu�n ta ng?n v?n qu�n th�.

N�y r?ng qu� h??ng n�y d?u y�u

Th??ng h?n thi�ng s�ng n�i

Qu� h??ng l� t�nh y�u th??ng

??i m�nh n�i bi?c c�n xanh.

(B�i C�ng Thu?n, T�nh ca qu� h??ng)

Anh s? v? em ?i anh s? v?

V? n?i ng�i nh� v�ch ??t

V?i h�ng hoa th?m

N?i con ?� gi� n?i c�y c?u tre

N?i con ???ng ??t d?u ch�n tr�u b�

(Nguy?n H?u Ngh?a, Anh s? v?)

Ng??i thanh ni�n Vi?t Nam

Quay v? v?i x�m l�ng

Ti?ng reo vui r?n trong l�ng

C�ng ?i lay Tr??ng S?n,

C�ng ?i xoay Ho�nh S?n

C�ng ?i bi?n r?ng hoang ra l�a th?m�

(Nguy?n ??c Quang, V? v?i m? cha)

Ni?m t? h�o v?n c�n vang l�n trong tr�i tim tu?i tr?. D� cu?c ??i c�n ??n h�n nh?ng h? v?n hi�n ngang, ki�u h�nh v� l?ch s? oai h�ng c?a d�n t?c t? ng�n x?a v?n c�n ?�:

M�u ta t? th�nh V?n Lang d?n l?i

X??ng da th?t n�y cha �ng mi?t m�i

T?ng ng�y qua c??i ng?o ngh?

Di trong ?au nh?c kh�ng ngu�i

Ch�ng ta th�nh m?t ?o�n ng??i hi�n ngang

Tr�n b�n ch�ng h�t c??i ?�a vang vang

C�n Vi?t Nam tri?u con tim

N�y c�n tri?u kh?i ki�u h�ng.

(Nguy?n ??c Quang, Vi?t Nam qu� h??ng ng?o ngh?)

2. Tu?i tr? ch�ng t�i

Th?p ni�n 1960 l� th?i gian cao tr�o c?a chi?n tranh Vi?t Nam, nhi?u th? h? thanh ni�n b? huy ??ng v�o gu?ng m�y chi?n tranh, ?i qu�n d?ch, b? b?t l�nh v� t?ng ??ng vi�n. ?� l� n?i �m ?nh v� lo s? l?n nh?t c?a th? h? thanh ni�n b?y gi?. Nh?ng ca kh�c c?a phong tr�o du ca th? hi?n kh� r� r?t hi?n th?c ?�:

Cho b?n b� t�i m?t ch?i v?i gi?a qu�n tr??ng

Hun h�t r?ng s�u hay n?m gi?a nh� th??ng

Lao ?ao trong cu?c s?ng loi nhoi

Lang thang ch?i ?�a su?t ?�m vui

Nh? con quay tr�n quay trong ng?c t?i

(Nguy?n ??c Quang, Cho ??ng b�o t�i)

D??i m?t ng??i thanh ni�n th?i b?y gi?, chi?n tranh l� x??ng m�u, l� th�y ng??i, l� ru?ng ??ng tan hoang, l� con ng??i t�n ph?:

M�u ?� ch?y th�nh s�ng,

X??ng ?� ch?ng ch?t n�i

Bi?t bao m�u ng??i m�nh

V� ?�y th?t x??ng L?c H?ng.

(Giang Ch�u, Nh?ng ?i?u tr�ng th?y)

Th?a me th?a me con ?� v? nh�

Ng?i tr�n xe l?n t?ng v�ng x�t xa

Th?a me th?a me con ?� v? g?n

D� ch?ng c�n ?�i ch�n.

Th?a me th?a me con ?� v? th?m

Xin gi?a qu� h??ng m?t ch? y�n n?m

Xin m?t b�ng c�y xanh l�n ph?n m?

M?t l?n l� tr?m n?m�

Th?a me th?a me con ?� v? nh�

Gi?a t�nh th??ng y�u c?a l�ng x�m ta

Th?a me th?a me con ?� v? g?n

D� ch?ng c�n x�c th�n.

(T�n Th?t Lan, M?t l?n l� tr?m n?m)

Trong ho�n c?nh ?� ch? c�n bi?t n??ng nhau m� s?ng, ? b�n nhau m� v? v?, gi�p ??:

D�u nhau cho th�y ng?ng ??

D�u nhau cho bom ng?ng n?

D�u nhau b?ng ni?m nhung nh?

B?ng nh?ng c�u h?n h�

Xin d�u nhau qua kh? ?au

Xin d�u nhau trong d�i l�u.

(Ng� M?nh Thu, D�u nhau)

M?t chi?c kh?n r?ng lau n??c m?t

Hai chi?c kh?n lau r�o m? h�i

Ba chi?c kh?n lau v?t th??ng tr�o m�u

B?n chi?c kh?n ?? tang cu?c n?i chi?n n�y.

(Tr?n ?�nh Qu�n & V? Thanh V�n, Nh?ng chi?c kh?n)

Nh?ng t�c gi? du ca t? xem m�nh nh? nh?ng n?n nh�n c?a cu?c chi?n cho n�n v? l�n kh� trung th?c b? m?t l?p tr? th�nh th? b?y gi? c?ng nh? b�y t? t�m tr?ng ?au th??ng, b? t?c, r�n r? cho ph?n ng??i. B�i h�t sau ?�y nh? m?t s? nh?n di?n khu�n m?t tu?i tr?, s? th?c t?nh c?a m?t th? h? thanh ni�n sinh ra trong chi?n tranh b? x� ??y v�o ng?n l?a ??n bom v� h?n th�:

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� bao nhi�u n?m

L?n l??t ?i l�n gi�n l?a thi�u

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� bao nhi�u n?m

Ki?p s?ng lang thang nh? m�y chi?u.

N�y v� ?�u n�y v� ?�u

M� x??ng m�u ng?t n�i ng?t n�i

Tr�n qu� h??ng d?y ??y h?n th�

Ki?p s?ng n�o nh? lo�i c? c�y.

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� bao nhi�u n?m

Ch�m ng?p s�u trong ni?m s?u ?en

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� bao nhi�u n?m

H�o h?t ?i trong c?n ?u phi?n

N�y v� ?�u n�y v� ?�u

M� thi�u ch�y ki?p s?ng ki?p s?ng

Trong m� man v?i ni?m nh?c nh?n

N??c m?t n�o d�ng ngh?n ??y v?i.

(Giang Ch�u, Tu?i tr? ch�ng t�i)

Khi b? ??y v�o m?t th?m k?ch ?au x�t nh? v?y, ng??i thanh ni�n ch? c�n bi?t k�u ?�i v� c?t l?i k�u g?i ??ng l�n thay ??i cu?c s?ng c?a ch�nh m�nh:

Sao ch�ng t�i kh�ng c� quy?n

L�n ti?ng n�i

T�m cu?c ??i ??i ?�ng s?ng

T�m v? ngu?n ngu?n qu� h??ng

Bao ngh�n n?m anh d?ng.

Sao ch�ng t�i ph?i g?c ??u

Ph?i g?c ??u m� hi sinh cho ngo?i quy?n

M� hi sinh cho ch? ngh?a

Cho danh t? r?ng kh�ng.

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� nghe trong tim

L?i g?i �m vang t? ngh�n x?a

Tu?i tr? ch�ng t�i ?� nghe trong tim

Ti?ng r�o s�i trong ?�m giao m�a

N�o v�ng l�n n�o v�ng l�n

T?o n�n ki?p s?ng m?i s?ng m?i

??a qu� h??ng tho�t v�ng ng?c t�

Tho�t x�ch xi?ng g�ng c�m nh?c �.

(Giang Ch�u, Tu?i tr? ch�ng t�i, 1972)

Vi?n t??ng m? ra tr??c m?t c?a l?a tu?i h? ch? l� b?t an, phi?n mu?n, t�m h?n bu?t gi� v� t�n t?:

Bao m�a xu�n tr�n tay phi?n mu?n

Bao m�a h� ??t tu?i b�nh an

Bao m�a thu dung nhan t�n t?

Bao m�a ?�ng bu?t gi� t�m h?n.

(Tr?n ?�nh Qu�n & V? Thanh V�n, Nh?ng chi?c kh?n)

Con ng??i b? b?a v�y trong ho�n c?nh x� h?i nh? th? t?t nhi�n nh? k? b? d?n v�o ch�n t??ng, c?m th?y hoang mang, nghi ng?, ch�m v�o trong n?i c� ??n, bu?n ?au d�i l�u v� ph?n n?:

T�i th?t v?ng t?ng c?n hoang mang d�i

T�i chia th�nh tr?m t�i

T�i r� r?i ng?n ngang trong t�m h?n

T�i nghi ng? v� c� ??n�

T�i nh�n l?i, t�i b?i h?i,

Ki?t s?c gi?a c?n gi�ng

B?m t�m ??ng ch�nh v�nh,

M?i ng??i m?t d�ng s�ng�

T�i m?t nho�i, t�i m?t nho�i,

???ng ?i qua qu�n tr??ng

???ng ?i xa th? gi?i,

???ng c� ??c m�i m�i

T�i nh?t m? trong cu?c c?,

Ch�m trong c�i b? v?

??i chung ?� qua mau,

Ch?a vui m� bu?n l�u.

(Nguy?n ??c Quang, Ho�ng h�n c?a m?t l?p ng??i)

Khi Ch�a cho con hoang tr? v?
Nh�n th?y qu� h??ng vui tr�n tr?
L� Vi?t Nam ch?u �n o�n

Cho cu?c tranh ?ua.
Bao n??c v�y chung quanh ?�i n?
B? ?�ng ?inh tr�n c�y th?p t?
M?t d�n t?c tr? b?ng m�u

Hai ch?c n?m qua.
Gi? l�n ti?ng, n�i cho c�ng
V� l??ng t�m ch�ng ta ch?a m�n
V� v?n lo t??ng lai nguy n�n
B?n ??u c? c�ng th�m l?n.
Cu?c phi�u l?u ?� bao ?u s?u
V� ??ng cay th??ng ?au ?� nhi?u
T?i kh�ng l�m

??n m?t ki?p ch?a v?a hay sao�

(Nguy?n ??c Quang, Im l?ng l� ??ng l�a)

V� v?y m� ch�nh trong s�u th?m c?a t�m th?c, khi m� h? t??ng nh? tu?i tr? c?a m�nh b? ?�nh c?p th� ??ng th?i vang l�n l?i k�u ?�i h�y tr? l?i cho h? s?c s?ng, s? y�n vui, t? do, ?? h? ???c ph?ng s? T? qu?c:

Tr? l?i t�i l� tu?i tr? m�nh m�ng
Ch�ng m�nh nh? l�a reo tr�n ru?ng ??ng
D� m?a tu�n, d� b�o cu?n
B�ng l�a v�ng cu?n cu?n gi� v??n l�n
D� bom r?i, d� s�ng t?i
B�ng l�a ng?i v??t l?a kh�i l�n ng�i
Tr? l?i t�i l� tu?i tr? y�n vui
D?u r?ng ?ang chi?n tranh hay h�a r?i.
Tr? l?i t�i l� tu?i t? do theo
Ch�ng m�nh: hoa h??ng d??ng tr�n ng?n ?�o
L� hoa ni�n t�m �nh s�ng
Hoa bi?t ???ng v? m?i ch?n vinh quang
L� m?ng non, l� th�p m?i
Khi ?�p l?i th� qu? ??t lung lay
L� tu?i son ? Ph� �?ng v??n vai
Ch�ng m�nh khi ??ng l�n cao b?ng tr?i�
Tr? l?i t�i l� tu?i tr? h�m nay
Ch�ng m�nh nh? ?�a sen trong b�n l?y
Vi?t Nam ?�y, ??y r?c r?i
Nh?ng v?n c�n nhi?u h�nh d�ng vui t??i
Vi?t Nam ?i! C�n ti?ng n�i
Y�u gi?ng n�i ??t T? qu?c l�n vai.
Tr? l?i t�i l� th?n t??ng t�i ?�y
Ch�ng m�nh xin kh?c s�u trong d? n�y.

(Ph?m Duy, Tr? l?i t�i tu?i tr?, 1968)

B�n c?nh nh?ng thao th?c v? th�n ph?n tu?i tr?, v? v?n n??c ?i�u linh, ng??i du ca c�n c� nh?ng b�i t�nh ca. ?i?u ?y d? hi?u b?i c�c t�c gi? du ca c?ng l� l?p thanh ni�n v?a b??c v�o ??i v?n c� t�nh c?m y�u ???ng. Nhi?u b�i t�nh ca ???c nhi?u ng??i bi?t ??n nh? B�n kia s�ng (Nguy?n ??c Quang), Ban M� v? nh? (Nguy?n Quy?t Th?ng), Chia �o ng??i y�u xa (Phan Ni T?n), Bu?i tr?a ra ???ng (Nguy?n Quy?t Th?ng, th? ?? Qu� To�n)� Tuy v?y so v?i h�ng tr?m ca kh�c c?a phong tr�o, nh?ng b�i t�nh ca kh�ng nhi?u v� kh�ng c� vai tr� quan tr?ng nh? c�c ch? ??, n?i dung kh�c.

3. ?o�n ta ra ?i

Du ca t? h�o l� nh?ng con ng??i tr? c� l� t??ng ph?c v? x� h?i, ?i v�o c?ng ??ng ?? chia s? nh?ng ho�n c?nh kh� kh?n v� ?au kh? c?a ng??i d�n. V� nh?ng con ng??i ?y lu�n c?t vang ti?ng h�t thanh tho�t trong ngh?a v? t? nh?n v? m�nh:

?o�n ch�ng t�i

B?ng r?ng s�u su?i xanh n??ng ??i

M?t s?m mai s??ng b�nh minh

H�y c�n v??ng tr�n c�y

Ra ?i h?ng h�i ti?ng chim l?ng ?� ?�y

?o�n ch�ng t�i ?em t�nh th??ng

??n gieo cho mu�n ng??i

C�ng kh?p n?i ch�n d?ng

B�n kh?p b? non n??c

Quy?t ch� ra ?i m?a n?ng kh�ng n? chi!

(Nguy?n ??c Quang, ?o�n ta ra ?i)

Khi g�nh l�n m�nh m?t s? m?ng t?t ??p, ng??i du ca qu?n t? v? chung m?t m�i nh�, y�u th??ng nhau trong c�ng c�ng t�c x� h?i. H? v? b�n nhau ?? k? vai s�t c�nh c�ng gi�p ng??i kh?n kh� ho?c d?ng nh� cho ng??i t?m c?:

Xin h�y c�ng ch�ng t�i v? nh?ng n?i t?m tr�

Xin ?em t?ng n?m c?m b?c �o manh t? t?i

L� y�u th??ng t� th?m tr�n d�ng s?ng c?a ng??i

L� m?t ng�y Vi?t Nam c?m d?a v?a mu?i�

Xin h�y c�ng ch�ng t�i nh�n n�i s�ng r?c s�ng

Xin h�y c�ng ??ng l�n v? ph? tan ch? hoang

D?ng t??ng lai em th? cho m?ch s?ng tr�n ??y

D?ng l?i nh� Vi?t Nam qu� h??ng r?ng ng?i.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, H�y ??n v?i ch�ng t�i)

R?i ng�y mai n�y nh� s? cao

Anh em ?i t� nhanh l�n n�o

N�o ta ph?t nh�, n�o ta tr�t nh�

L�m vi?c xong ta ?i ngh? ng?i.

(Nguy?n ??c Quang, L�m nh�)

Ch�ng con xin d?ng th�m m�i nh�

Xin d?ng th�m m�i nh�

Ch�ng con c?t tr??ng tr??ng th�m l?p

Xin ???c th�m l?p h?c

Ch�ng con xin vui d?y tr? th?

Xin vui d?y tr? th?

Ch�ng con xin gi�p ???c m?i nh�

Xin ???c gi�p �ch nhi?u.

(Nguy?n ??c Quang, Xin l�m con x�m l�ng)

H? k�u g?i nh?ng thanh ni�n c�ng l�n ???ng v? t?n x�m l�ng xa x�i ?? xoa d?u n?i ?au c?a ng??i g?p ho?n n?n v� ?em l?i ni?m vui s?ng cho ng??i d�n:

H?i ng??i b?n du ca �m s�ch �m ?�n

Nh?ng ng??i trong c?ng ??ng m�u �o n�u

V?i b�n tay tr?ng v?i b�n ch�n y?u

D?ng qu� h??ng ?i qua bao l�ng th�n

?� v? trong ti?ng c??i,

?� v? trong ti?ng h�t

S?ng cho ng??i.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, N�i v?i ng??i du ca Ban M�)

???ng c?a ta ??a ta v? thanh b�nh

???ng an l�nh

???ng th?nh th?i nh?ng ng�y vui

???ng Vi?t Nam m?i nh?ng b??c ch�n r?i

S�t nhau l?i v� ???ng v?n c�n d�i.

(Nguy?n ??c Quang, ???ng Vi?t Nam)

B�nh minh v??n l�n

Trong n??c m?t bi th??ng c�n r?i

H�nh trang tr�n vai

Ta ti?n t?i ?i gieo ngu?n vui

N?ng thi�u nung tim s�i c�n xanh

Gi� m?a kh� kh?n

Nu�i t�nh �m th?m ng�y m?i�

(Nguy?n H?u Ngh?a, Nguy?n ??c Quang,

Ho�ng Ng?c Tu?, H�t tr�n ???ng)

H? k�u g?i m?i ng??i n?m ch?t b�n tay c�ng h�nh ??ng kh�ng ch�t b?n kho?n:

Kh�ng ph?i l� l�c

C? ng?i ??t v?n ?? n?a r?i

Ph?i d�ng b�n tay m� l�m cho t??i m?i�

L�m vi?c ?i kh�ng lo khen ch�

L�m vi?c ?i h�y say v� m�

C? b?t tay gan l� ch�ng ta gi?i quy?t

M�nh ch?m ch�n ?i sau ng??i ta

C�n ng?i ?�y ngh? lo vi?n v�ng

Th?c m?c ng?i ng�ng

??n l�c nao m?i l�m xong.

(Nguy?n ??c Quang, Kh�ng ph?i l� l�c)

M�i m�i b�n nhau

N?i ch?t v�ng tay ta ca sum v?y

M�i m�i b�n nhau

Kh?c nguy?n t? ?�y ta lu�n c� nhau�

(Nguy?n ??c Quang, M�i m�i b�n nhau)

4. M? ??c h�a b�nh

Ng??i du ca c?ng b�y t? m�nh li?t m? ??c h�a b�nh. ?� l� m? ??c ch�y b?ng c?a nhi?u th? h? thanh ni�n mu?n tho�t kh?i ki?p thi�u th�n trong gu?ng m�y chi?n tranh kh?c li?t:

M?t ??a c?u m?i s? m?c l�n

M?t th? gi?i m?i s? ra ??i

M?t n?n h�a b�nh v?nh vi?n

Mau ??n c�ng ng??i

M?t ?o�n ng??i m?i s? v�ng l�n

B�i ca tranh ??u s? vang r?n

V� ng??i v� ng??i s? ch? ??ng

Gi? l?y qu� h??ng.

(Nguy?n ??c Quang, Cho ??ng b�o t�i)

T�i ?� th?y m?t tr?i l�n

Sau ?�m d�i t?m t?i tri?n mi�n

T�i ?� th?y ng?n tri?u l�n

X�a tan ?i d?u ch�n tr�n c�t m?m

T�i ?� th?y ng�n l?i ca

Theo m�y tr?i lan m�i v? xa

T�i ?� th?y ???ng n? hoa

�i thanh b�nh ??p thay m?t c?n m?.

Mong h�a b�nh s?m v? v?i ng??i

Mong h�a b�nh s?m v? v?i ng??i

Anh nh�n em cha th?y con

Vang ti?ng c??i r?t gi�n.

(Ng� M?nh Thu, T? m?t c?n m?)

Trong gi?c m? h�a b�nh, m?i ng??i s? v? l?i qu� nh�, v? n?i ch�n nhau c?t r?n d� c� th? thi?u v?ng ng??i th�n:

Anh s? v?, em ?i anh s? v?

V? n?i ng�i nh�,

V�ch ??t v?i h�ng hoa th?m,
N?i con ?� gi�, n?i c�y c?u tre,
N?i con ???ng ??t d?u ch�n tr�u b�.
Anh s? v?, em ?i anh s? v?
V? tr�n s�ng r?ng,

�m h?t c�nh ??ng xanh lam
H�n em, h�n m?, h�n bao ng??i th�n
S? n�i s? c??i s? vui nhi?u h?n.
�?a em v�o gi�, kh? trao c�nh hoa
Ra sau v??n nh?, tr?ng l?i cho em
D�y ho�ng lan, h??ng ??m th�m.

Anh s? v? em ?i anh s? v?

D� ?�m kh�ng c�ng

Hay m?t h?t ng??i th�n y�u

Cho em kh�ng c�n cho chim v? xa

S? g?ng quay v? ch?t n?i ra ??i.

(Nguy?n H?u Ngh?a & Kh� Kinh Kha, Anh s? v?)

??c m? h�a b�nh ch? c� th? c� ???c n?u m?i ng??i c�ng c?u nguy?n cho im ti?ng s�ng:

Xin c?u nguy?n cho ??n bom v?ng ti?ng

Cho ng??i v? x�y ??p l?i y�u th??ng

Cho ??t n??c kh�ng c�n trong ti?ng kh�c�

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Qu� h??ng t�i)

Ru?ng l�a ?� c� ng??i c�y

???ng n?i ti?p nh?ng ?o�n ng??i

To�n d�n Vi?t ng�y Vi?t Nam

Vinh quang ng�y t??i m?i

T?ng ti?ng s�ng ?� l?m d?n

L�ng x�m c? c� ng??i v?

To�n d�n Vi?t ng�y ??p t??i

Hoa g?m ??n n?i r?i.

(??ng M?c T?, H�t cho t??ng lai h�a b�nh, 1972)

H�a b�nh ??ng ngh?a v?i sum h?p, ?o�n vi�n, t�nh ngh?a, qu� h??ng t??i s�ng, non s�ng ???c n?i li?n m?t d?i:

�nh s�ng ?� lan t?i,

S?c s?ng ?� vun x?i

Tr�n bao n?i vui m?ng

Qu� h??ng h?t t?m t?i,

Qu� h??ng s? ??i m?i

Qu� h??ng s? y�n vui.

(B�i C�ng Thu?n, ??n v?i qu� h??ng t�i)

Ta mong cho qu� h??ng s�ng ng?i

Trong t�nh y�u m?n tr�n lan kh?p n?i

Ta y�u cho qu� h??ng

B?n tr?i trong ni?m tin m?i

Vui ng�y B?c Nam th�i h?t chia ?�i.

(B�i C�ng Thu?n, M�i m�i b�n nhau)

Ni?m m? ??c c�ng tha thi?t khi h�a b�nh s? cho m?i ng??i ???c v? l?i l�ng qu� th�n y�u trong ti?ng reo m?ng n?ng ?m:

??m nh?ng b??c ch�n ?i

Ng?i ng�ng c� bi?t bao l?n

???ng v? l�ng heo h�t

Ai l�m n�i c�ch s�ng ng?n

?�m ?� s?p �a t�n

B�nh minh r?i s? huy ho�ng

Vang vang trong gi� ng�n

M?t ng??i m?t ti?ng reo hoan.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, V?t tay l�n tr�n)

Y�u anh y�u em y�u qu� h??ng Vi?t Nam

Y�u cha y�u me y�u n??ng d�u ??ng l�a

Ng�n l?i n�i y�u th??ng l� ch�n t�nh s�ng n�i

Ng�n l?i ca y�u th??ng l� t??ng lai r?c s�ng

??p x�y ??i vui ??i ?m no ng�n n?i.

(B�i C�ng Thu?n, T�nh ca qu� h??ng)

??c m? nh? th? s? cho h? ni?m tin v� b?. H? nu�i hi v?ng trong m?i tr�i tim v� ch? ??i vi?n c?nh t??i ??p s? v?:

Trong ?�m t?i ti?ng ca ?� d?y l�n

Trong u t?i o�n than ?� d?n tan

D?y ?i anh t�i ch?, d?y ?i em t�i ch?

Nh�n qu� h??ng th?p s�ng tr�i tim con ng??i.

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Ti?ng h�t vang l�n trong ?�m t?i)

Hi v?ng ?� v??n l�n

Trong m�n ?�m bao ?u phi?n

Hi v?ng ?� v??n l�n

Trong lo s? m�a chinh chi?n

Hi v?ng ?� v??n l�n

Trong nh?c nh?n tr�n n??c m?t

Hi v?ng ?� v??n d?y

?ang r?c l�n trong m�n ?�m.

Hi v?ng ?� v??n l�n

Trong nh� hoang b�n ru?ng c?n

Hi v?ng ?� v??n l�n

Tr�n n??ng bu?n d�ng s�ng v?ng

Hi v?ng ?� v??n l�n

Trong l�ng thuy?n c�ng xa b?n

Hi v?ng ?� v??n d?y nh? tri?u d�ng

Cho bu?m c?ng xu�i tr??ng giang.

(Nguy?n ??c Quang, Hi v?ng ?� v??n l�n)

??m ?m b�n gia ?�nh y�n vui

Mong cho qu� h??ng

Y�n vui d�i l�u, thanh b�nh ?i!

(Nguy?n Quy?t Th?ng, Ni?m ??c thanh b�nh)

H? v?n c�n ni?m y�u th??ng v� t? h�o v? qu� h??ng oai d?ng t? ng�n n?m trong l?ch s?:

Xin v??n vai ng� nhau cho g?n

?i hi�n ngang b??c hai ch�n tr?n

C�ng nhau ta gi? th?m

Cho ng??i Vi?t Nam.

H�m qua ta ??n ?au nh?c nh?n

H�m nay ta s? tuy�n ng�n r?ng

Vi?t Nam n�y s? nh?t ??nh v? vang!

(Nguy?n ??c Quang, Anh em t�i)

�i qu� h??ng ?i ??p t??i ??ng trong tr?i ??t

Ta y�u qu� ta th� ?�u c� bao gi? m?t

Y�u gi?ng n�i m�nh l?m than m�i r?i

Y�u khi?n l�ng ch?ng bi?t sao ngu�i.

(Nguy?n ??c Quang, Chuy?n qu� ta)

C� ch�ng t�i nh?ng ng??i c�n kh�t s?ng

Y�u thanh b�nh v� y�u t�nh non n??c m�nh

C� ch�ng t�i d?u h?n th� v?ng b�ng

Y�u cho ng??i v� s?ng ch?t cho qu� h??ng.

(B�i C�ng Thu?n, C� ch�ng t�i)

oOo

V?i to�n b? t�c ph?m c?a m�nh c�ng nh?ng sinh ho?t c?ng ??ng, c�ng t�c x� h?i di?n ra trong m?t th?p ni�n ? mi?n Nam, phong tr�o du ca ?� ho�n th�nh t�n ch? c?a m?t t? ch?c thanh ni�n l� d�ng ti?ng nh?c l?i ca ?? t?o ra m�i tr??ng l�nh m?nh cho ho?t ??ng c?a tu?i tr?. H? c� phong c�ch bi?u di?n m?i m? v� tr? trung: ng??i tham d? kh�ng ch? ?? nghe h�t m� c�n d? ph?n v�o sinh ho?t, c�ng v? tay v� c�ng h�t v?i nh?ng du ca vi�n trong tinh th?n h�a ??ng. �m nh?c c?a h? th??ng g�y ph?n kh�ch cho ng??i nghe v?i c�c giai ?i?u r?n r�ng, g?n g?i, ca t? d? hi?u d? nh?. Nh?ng t�c ph?m ?� kh?c h?a ???c h�nh ?nh v� t�m t�nh c?a m?t th? h? thanh ni�n, c?a m?t d�n t?c b? ??y v�o t?n c�ng n?i ?au chia c?t v� chi?n tranh. Nhi?u b�i h�t v?n bi?u l? s? ki�n c??ng, ni?m t? h�o c?a gi?i tr?, hun ?�c ch� kh� c?a h? ?? c�ng lo toan cho t??ng lai ??t n??c.

Phong tr�o Du ca sinh ra trong m?t th?i ly lo?n, minh ch?ng cho m?t l?p thanh ni�n kh�ng h? tho�t ly kh?i ho�n c?nh th?c t? m� lu�n � th?c v? nhi?m v? ??i v?i qu?c gia, h�nh di?n v� d�n t?c, th??ng m?n ??ng b�o v� l?n x? v�o ho?t ??ng x� h?i. D�ng nh?c c?a phong tr�o ?� cho th? h? tr? bi?t nh?n ra th�n ph?n c?a m?t d�n t?c trong chi?n tranh nh?ng l?i ca c?a h? kh�ng mang m�u s?c ti�u c?c, kh�c h?n nh?ng b�i ra bu?n b�, bi ai ??y r?y trong x� h?i ng�y ?�. Nh?ng b�i h�t phong tr�o ?� v? ra con ???ng cho thanh ni�n h??ng t?i v� nh?n l?y c�ng vi?c ?? c?i t?o x� h?i, ?? thay ??i ho�n c?nh, l�m ??p h?n cu?c s?ng ch? kh�ng ch? bu?n vui v?i th�n ph?n c?a m�nh. Phong tr�o du ca ra ??i ?�ng l�c ng??i thanh ni�n ?ang ?�i h?i m?t n?n v?n ngh? s?ng ??ng, bi?t th?c t?nh v� x?ng ?�ng l� d�ng nh?c m?i m? c� ?nh h??ng s�u r?ng trong qu?n ch�ng b?y gi?.

_______

CH� TH�CH:

(1) Ta ?i tr�n gi�ng l?ch s?, Khai gi�ng, Phong tr�o Du ca Vi?t Nam, tuy?n t?p 3, 1971, trang 1.

(C�n ti?p)