CÁNH ĐỒNG CON NGỰA CHUYẾN TÀU
Tô Thuỳ Yên
Trên cánh đồng hoang thuần một màu
Trên cánh đồng hoang dài đến đỗi
Tàu chạy mau mà qua rất lâu
Tàu chạy mau tàu chạy rất mau
Ngựa rượt tàu rượt tàu rượt tàu
Cỏ cây cỏ cây lùi chóng mặt
Gò nổng cao rồi thung lũng sâu
Ngựa thở hào hển thở hào hển
Tàu chạy mau vẫn mau vẫn mau
Mặt trời mọc xong mặt trời lặn
Ngựa gục đầu gục đầu gục đầu
Cánh đồng a! Cánh đồng sắp hết
Tàu chạy mau càng mau càng mau
Ngựa ngã lăn mình mướt như cỏ
Như giữa nền nhung một vết nâu.
(Sáng Tạo số 7 tháng 4 năm 1957)
GIAO DUYÊN
Trần Lê Nguyễn
Từng kiếp sống bồng bềnh
Bước chân lầy lối ngõ
Tiếng gọi đò hối hả
Giữa khuya
Ngọn đèn ai còn đỏ lửa
Mười năm trời không làm thơ
Đêm nay bút cày luống chữ
Một dòng sông đôi bờ thành phố
Ngoại ô đại lộ
Gái điếm về già thổ huyết đêm qua
Tiếng cười rú trong túp lá
Đau nhói bàn tay
Từng thớ chữ xa rời tim óc
Những giọt mồ hôi nhỏ trên nền đất
Gió nghiêng vách trống
Mái lá chiều mưa
Nước đổ từ nguồn dạt về đôi nhánh củi
Có chân anh thủy xưởng Ba – soong
Có bàn tay cô gái Ô – mền
Khung trời xanh
Con đường nhỏ đi về hướng nắng
Ngoại ô trời đen khói bụi
Mái nghèo
Đồng ruộng mông mênh
Lạc lõng vào đây vài ổ đĩ
Đèn khuya cửa ngõ
– Đêm qua Sáu Nhỏ không về!
Trôi dạt vào đây vài anh chị
Búa rìu vằm nát tay trai
Có tiếng la trời ơi ới
Bài thơ thành phố ngoại ô
Anh viết đỏ ngầu máu mắt
Từng trang bản thảo trùng lao
Khuôn mặt võ vàng thiếu máu
Đêm trong thức lụi canh dài
Bao lần tiếng chó tru đêm
Mà sao giấy trắng hoen vàng
Anh gục một chiều mệt lả
Hoàng hôn đổ xuống lòng sông
Ba mươi tuổi chưa vợ
Tác phẩm rồi đem bán “son”
Con sông chảy đều ra biển
Tôi nghe như tiếng than dài cuộc đời nức nở
Ngồi xếp từng trang viết dở
Ngực tôi không ruỗng trùng lao
Thơ chép tên anh lên sách
Ngày nao, ngày mốt, ngày mai?
Nắng hẻm ngoại ô
Lan dần đại lộ
Bóng xiên hè phố Tự Do
Nghe những miếng đời tan vỡ
Cốc rượu tạ từ chua cay
Những người đàn bà mắt biếc
Những màu những sắc đua chen
Những khối những hình nghiêng ngửa
Cô gái in cong khung kính
Tóc nâu rối nếp viễn phương
Ngăn tủ sách nào khêu gợi
Đêm lên ánh sáng chan hòa
Ngập lụt cả đường âm điệu
Tôi tìm lần về ngõ hẻm
Bùn lầy in bước mưa đêm
Cánh cửa đợi chờ để ngỏ
Đầu nào gục xuống tay em
Dòng sông nối liền thương nhớ
Đôi bờ thành phố giao duyên
(Sáng Tạo số 17 tháng 2 năm 1958)
ĐỜI RÚT XUỐNG
Viên Linh
một ngày tôi lùi dần xa nỗi xót thương
trở về âm thầm ngồi nghe đời rút xuống
mười nhánh tay khô mình tự vuốt ve
loài rễ cô đơn mọc trên miền hối tiếc nọ
lệ rụng lá xanh một ngày ẩm mục
cây một ngày cao trên mối ăn năn
rồi kỷ niệm rơi xuống mình thánh thót
những giọt buồn gieo suốt khối đau thương
tôi đặt hai tay trên vừng trán rộng
thôi còn gì đâu chút tuổi thơ
khi soi vũng nước kia rồi lệ rụng
đánh vòng trên mặt giếng ưu tư
ôm mối bi ai tôi về nằm lịm
tâm hồn dù ưa đổi điệu luôn
thôi bây giờ chúng ta người lạ mặt
đi mỗi đường gây dư luận riêng.
(Sáng Tạo số 4 – bộ mới – tháng 10 năm 1960)
ĐỜI SỐNG
Thạch Chương
Không, hạt lúa không thèm thuồng cuộc sống
Và côn trùng không đòi, muốn sinh thêm
Những hành tinh không đòi đủ ngày đêm
Và vũ trụ không đòi thêm rộng rãi
Nhưng tôi muốn, tôi còn đòi, sống mãi
Tôi đòi yêu, tôi còn muốn được yêu.
Các anh ơi không khí phí bao nhiêu
Cho tôi thở, xin cho cùng thở với.
Và mặt trời, ôi bảy màu chói lọi
Và chim muông, ôi giọng hót thiên thần
Và lá, hoa, và gió, với mùa xuân…
Tôi thèm sống, trời ơi, tôi muốn sống
Tôi muốn được nghe nư và nhìn rộng
Đủ bốn chiều. Môi đòi cảm làn da
Tim đòi yêu và hơi thở giao thoa
Tôi van lạy: xin cho tôi có mặt.
Tôi không thuộc một phương trình đơn nhất
Một con số không tên
Vả sự tôi còn hay mất
Có giá trị hơn sự mất hay còn một hạt lúa
Bởi tự nó, nó không đòi có nữa
Nó không đòi chọn lựa
Tôi không chối cây nhỏ tự vươn ra ngoài ánh sáng
Và loài vật cần được sống, cần được còn
Và nam châm cần thèm kim khí
Hạt lúa cần nảy mầm, cần hủy thể
Nhưng chúng không biết chúng có mặt
Và không đòi thôi có mặt
Chúng là những hàm số ít biến thiên
Và không ngoài địa hạt cần và đủ
Bánh mì, ánh sáng, không khí cho tôi
Thảy đếu cần nhưng không bao giờ đủ
Bởi tôi biết yêu, biết ghét, thèm giận, thèm hờn
Và chính tôi còn biết sự tôi còn
Trả cho tôi quyền được sống của con người
Một mảnh sống toàn diện dưới mặt trời
Bởi quyền có mặt đã công nhận từ non hai thế kỷ
Là những quyền được muốn hay không làm, cảm và
nghĩ
Tôi đòi một khí hậu thiên nhiên
Để dễ bề trưởng thành hồn nhiên
Và tôi nhất định từ chối
Những công thức, những phương trình giả dối
Tôi đòi có mặt
Tôi đòi được còn. Tôi đòi quyền sống
Và linh hồn tôi đòi giải phóng.
(Sáng Tạo số 21 tháng 6 năm 1958)
MỘT MÌNH
Thuỷ Thủ
từng chiếc gai trăng
xuyên qua linh hồn nhỏ
tôi đi lên đồi vắng
vết thương đầy hình hài
bước chân nghe nặng nhọc
bóng quấn lấy mình
trăng trái sầu cô độc
nức nở đêm thần linh
sáng trời khuya lạnh lẽo
thăm thẳm vô cùng
không một âm thanh reo
ngoài tôi dừng đứng
tôi đi trên đồi vắng
lê cuộc đời lê dương
Thượng Đế ơi! cô quạnh
linh hồn con độc hành.
(Sáng Tạo số 12 tháng 9 năm 1957)
RỒI ĐÔI CHÂN CỦA NÚI
Trần Thi Nhã Ca
Những chiếc lá của mùa thu
loài chim di màu xám
đương tan vào đêm đen
ôi đêm đen
giấc mộng nào đã làm tôi tỉnh dậy
Và trên không từ mút trời cao
thả xuống linh hồn này từng vùng lũng tối
xuyên cánh đồng đốm lửa đầu tiên
báo tin một vì sao tạ thế
một đám tang cử hành ngoài vô biên
trên lối đi hoa rắc thành bụi nhỏ
Con chim không kêu, gục đầu cỏ úa
Khi mỗi tiếng mình tan vào thinh không
đời sống ngắn lại như một sợi bấc đèn
rồi đôi chân của núi
dẫn tôi đi dạo vòng tròn
đi dạo vòng tròn và quay
trong không trung gió bão
giòng nước mắt rơi vào miền hối tiếc
làm sao nói với anh
Khi mỗi chúng ta tan vào thinh không
thinh không mà từ đó
lệ là mưa
xanh xao ngày tháng trên gò má
những mặt trời tan vỡ
Từng chiếc lá của mùa thu
loài chim di màu xám
đã tan vào đêm đen
ôi đêm đen, làm sao kể với anh
giấc mộng nào làm em còn sống mãi.
(Sáng Tạo số 7 – bộ mới – tháng 9 năm 1961)
THÂN PHẬN THI SĨ
Tô Thuỳ Yên
1.
Cô đơn bằng Thượng Đế,
Yếu đuối như linh hồn,
Làm sao tôi trèo lên
Vực thẳm tờ bản thảo
Trắng im lìm giá băng.
Ngó thấy tự đằng xa,
Cuộc đời hàm tiếu thật,
Tôi lỡ dại ôm ghì
Làm dập hoa, xước gai
Còn gì tuổi trẻ nữa?
Chắc tôi sẽ cắt đứt
Huyết mạch cánh tay buông
Tất cả máu có thêm
Dòng nào cho tiểu sử?
Có xóa giùm nó chăng?
Chẳng bao giờ danh vọng
Mọc đôi cánh lang thang,
Triết lý dạy cắn răng,
Tôi kiệt sức, kiệt sức
Cuộc đời, cuộc đời ơi!
2.
Thần thánh rủi hụt chân
Rơi xuống trần oán hận,
Thấy nhà thờ kính cẩn
Thành lưỡi gươm tuốt trần.
Có đọc thuộc thánh thư,
Linh hồn tôi vẫn vậy,
Tôi vẫn không thể lạy
Dù đứng trước hư vô.
Đầu tôi cứng và trơn,
Thượng Đế làm sao ngự?
Tôi đành tránh chủ nợ
Định mệnh đòi linh hồn.
Năm tháng nhúng hoàng hôn
Đến rã rời thể xác,
Tôi thấy đã mất mát
Tất cả trừ cô đơn.
Cuộc sống nhiễm lầm than
Nằm liệt trên buồn bã,
Thượng Đế điềm nhiên lạ
Tôi đánh liều cười khan.
(Sáng tạo số 26 tháng 11 năm 1958)
VÀ CHỦ NHẶT
Trần Dạ Từ
Cho Nh.
tôi khóc như một đứa trẻ thơ
thế là bạn bè xa lánh hết
tôi còn chỉ căn nhà thuê nợ nần kéo níu
phương trời ấy em cười tan kỷ niệm
chiều đớn đau thành phố tủi hờn
tôi tìm lại đây
căn nhà thuê đã hết của mình
tôi ngồi xuống đây tôi nằm xuống đây
đợi một người hẹn đến
đợi một người hẹn đến
những giấc mơ xưa giờ vỡ tan tành
rơi xuống hồn tôi làm chết đời tôi
khi bạn bè phụ bạc
khi tình yêu chia cắt
thôi còn chi
này mắt tôi hoài mở trông chừng
và vầng trán sốt như lửa cháy
tôi khóc như một đứa trẻ thơ
nhìn mãi nhìn mãi bàn tay mình
hút điếu thuốc cuối cùng không vị giác
hồn băng giá đã khô nhiều nước mắt
chiều tàn rồi tàn rồi ôi đời tôi
thôi còn chi thôi còn chi
thế là người không đến
thế là người không đến.
(Sáng tạo số 27 tháng 12 năm 1958)
Dừng chân
Võ Phiến
Ở Phú Yên, nhiều buổi chiều ngồi bên bờ sông.
Chung quanh, núi rừng trùng điệp, có con diều bay
muộn giữa trời. Mặt sông rộng, nước sáng. Lặng lẽ tư
bề; cát bụi của ban ngày chìm chầm chậm. Lâu quá,
ngồi hàng giờ mà buổi chiều chưa hết. Giữa sông, có
con bé trầm mình dưới nước, đưa lên một cái đầu
nhỏ, ngẩn ngơ nhìn mây nước; và đôi ba con bò
nghiêng đầu nghe tiếng sáo.
Ở Phú Yên, nhiều buổi chiều trong trẻo trôi rất chậm.
Như một người đi trong khoảng đêm vắng, vừa đi
vừa nghe tiếng chân mình…
Ở Huế, có những buổi hoàng hôn dài. Hột thông khô
rơi lặng lẽ bên mình. Tiếng còi xe vẳng đến tai như đi
tìm một nơi yên nghỉ.
Ở Huế, có nhiều buổi chiều hoàng hôn xui nhớ đến nét mặt
thản nhiên của nhân vật trong bức tranh Tàu cổ…
Ở Bình Định quê nhà, chiều chiều đi chơi với em trên
đường ruộng nhỏ. Em bé chợt ngắt đứt một tiếng
cười giữa khoảng đồng vắng. Giật mình nhìn lên trời
cao, và ngó xuống: thấy đứa em bé quá. Và bốn bề
núi xa lặng lẽ…
Có nhiều buổi chiều, ở đây đó – gió im cây lặng. Có
cảm giác Vũ Trụ chợt chăm chú cúi xuống nhìn mình
– như những ngày nhàn rỗi ta nhìn một sợi lông trên
cánh tay ta óng ánh. Lòng rũ hết những bận rộn tủn
mủn của cuộc sống hàng ngày. Trong một lúc trống
trải vô tư, ta nhớ đến những hình ảnh rời rạc, lố bịch:
con vịt đứng một chân bên hè, con cóc nhảy dưới giọt
mưa, vẻ mặt một thằng bé hút thuốc, cái tai của ông
thầy già, cái rún của người con gái…
Có nhiều buổi chiều, rũ sạch hết lòng ta, để cảnh vật
hoá nên trơ trẽn. Và tất cả cùng như ngừng lại sau
một cuộc chạy đua dài; đối diện nhau cùng đánh
những cái dấu hỏi trước mặt nhau: ta trước đất trời,
đất trời trước mặt ta…
Và cuộc đời của ta sừng sững trước mặt ta.
(Sáng tạo số 27 tháng 12 năm 19958)
