Trần Mộng Tú
(Gửi Bùi Bích Hà với lòng thương nhớ)
Ngày 12 tháng 3 vừa qua, tác giả Trần Viết Ngạc vừa ra mắt cuốn sách Bùi Huy Tín với Thực nghiệp Dân báo và Tràng An báo tại Vườn Ý Thảo (số 3 Thạch Hãn, TP. Huế).
Cuốn sách dày trên 280 trang, gồm 6 chương và phần phụ lục, do NXB Hồng Đức ấn hành. Ngoài tiểu sử của nhân vật Bùi Huy Tín (1875-1963), cuốn sách dành nhiều trang viết về tờ báo Thực nghiệp Dân báo và tờ Tràng An báo.
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, cuốn sách thoả mãn những người quan tâm khi được tiếp cận với một trữ lượng phong phú những hiểu biết về nhân vật Bùi Huy Tín so với những gì đã có.
Cụ Bùi Huy Tín là thân sinh của nhà văn Bùi Bích Hà, một người nổi tiếng trong làng văn và làng báo Việt Nam tại California.
Là một bạn thân của nhà văn Bùi Bích Hà, tôi không ngạc nhiên với nội dung cuốn sách, vì tôi được nghe rất nhiều lần về những câu chuyện của gia đình chị và thời thơ ấu của chị ở Huế. Chị cũng cho tôi biết việc đang tiến hành của cuốn sách về thân phụ chị.
Dù ở hai tiểu bang cách nhau hơn hai tiếng đường bay, nhưng chúng tôi vẫn thu xếp gặp nhau đôi, ba tháng một lần và nói điện thoại, điện thư cho nhau mỗi ngày. Gặp nhau, mỗi khi vào giường chúng tôi hay nói cho nhau nghe chuyện riêng tư cũng như chuyện gia đình. Chuyện thời trẻ, chuyện đang bước vào tuổi già…
Chúng tôi hiểu về nhau như người nhìn xuống đường chỉ trong lòng bàn tay chính mình.
Chuyện của chị là những câu chuyện rất đặc biệt: từ người Cha uyên bác, giàu có, làm bao nhiêu việc công ích cho xã hội, tới những người Mẹ (ngoài Mẹ ruột và ba người nữa mà chị gọi bằng Mẹ). Tôi hay nhắc chị: Bích Hà, viết về Mẹ ruột của chị đi, viết nguyên một cuốn sách về Cụ đi. Chị có viết đấy chứ, trong những bài viết và những truyện ngắn, kể lại những câu chuyện, những kỷ niệm thời thơ dại, thời trưởng thành, chuyện của Mẹ ruột mình. Hạnh phúc và bất hạnh của Mẹ chị, chị không giấu điều gì cả.
Chị có nói với tôi là chị có viết một cuốn sách riêng cho Mẹ, nhưng tôi biết sau này chị ngưng lại vì chị lo cung cấp những chi tiết cho cuốn sách của người Cha cho người bạn học của chị là anh Trần Viết Ngạc.
Bùi Bích Hà được thừa hưởng trí thông minh của cha nên chị rất tháo vát trong những việc xã hội và truyền thông. Chị viết văn từ thời trung học, nên không ngạc nhiên khi trưởng thành, chị vừa là nhà văn, chị còn làm báo, làm radio và truyền hình. Lãnh vực nào chị cũng thành công xuất sắc. Ở quận Cam, California, rất nhiều người biết đến tên chị. Ở trong nhà hàng, hay ngoài phố đông người, chỉ nghe giọng nói của chị cất lên, là có người chạy tới hỏi ngay: Có phải chị là chị Bùi Bích Hà không ạ.
Chị mất đi để lại nhiều thương tiếc cho những người quý mến chị và để lại cho tôi một khoảng trống… rót bao nhiêu bài thơ vào cũng không lấp được.
Tôi tin rằng ở thế giới xa xăm nào đó chị đang rất hài lòng về cuốn sách về thân phụ chị, cuối cùng đã hoàn thành tốt đẹp.
Cám ơn GS Trần Viết Ngạc.
16 tháng 3 năm 2023
* Trần Viết Ngạc nguyên là giảng viên Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế.
