40 NĂM THƠ VIỆT HẢI NGOẠI (7): Trần Nghi Hoàng

Trần Nghi Hoàng

Tác phẩm:

– Thày vua (Kịch bản phim, NXB Lao Động, 2011)

– Thánh địa tội ác (dịch, Sanctuary của William Foulkner, NXB Văn học, 2012)

– The firmament without cover roof (dịch thơ Bầu trời không mái che của Mai Văn Phấn, 2012)

– Trần Văn Thủy: Chuyện KHÔNG Tử Tế (tiểu luận, Kiến Văn xuất bản, 2004)

– Cõi Người Ta (phiếm luận, Viết Pub. 2002), ký bút hiệu Thông Biện Tiên Sinh

– Mở Cửa Tử Sinh (trường ca, Professional Pub. 1997) 

– Truyện Người Viết Sử (9 truyện ngắn và 1 vở kịch, Văn Uyển Pub. 1997)

– Ẩn Sĩ (tuyển tập văn chương Hà Nội, TNH là tác giả duy nhất từ miền Nam có truyện “Kẻ Sĩ” in trong sách đồng thời viết tựa cho sách, Văn Thanh xuất bản 1996)

– Anh Có Thực Sự Muốn Thành Một Bồ Tát (thơ, Văn Uyển Pub. 1990)

– Gã Cùi Và Miếng Dừa Non (20 tùy bút, in chung với 10 truyện ngắn của Trần Thị Bông Giấy, Văn Uyển Pub. 1990)

– Quỷ Mỵ Truyện (18 truyện ngắn, Văn Uyển Pub. 1988)

– Lưu Vong Hành (thơ, Papyrus Pub. 1986)

– Thơ Trần Nghi Hoàng (thơ, Người Pub. 1983).

Trần Nghi Hoàng là một nhà thơ sáng tác đã lâu và viết trường ca rất sớm. Anh từng dày công gây dựng tạp chí Văn Uyển trong khoảng 10 năm, một trong những tạp chí văn học đầu tiên, nếu không muốn nói là tạp chí đầu tiên, khởi xướng khuynh hướng hội nhập giữa người Việt trong nước và hải ngoại.

Anh cũng là người gây tranh cãi khi đụng chạm tới các vấn đề xã hội chính trị, nhất là với bút hiệu Thông Biện Tiên Sinh. Mới đây, có một thời gian ngắn trở về sinh sống trong nước. Anh tiêu biểu cho những nhà thơ Việt lưu vong, xê dịch, ở nhiều nơi, làm được nhiều việc.

Ngôn ngữ, sự tập trung và tưởng tượng có thể xô đẩy những cánh cửa mở vào hoàn cảnh dị thường. Thơ anh tìm kiếm bản chất của sự vật, có những cố gắng đi đến tận cùng ký ức, nhất là với trường ca. Trần Nghi Hoàng cũng có khả năng phát hiện phép lạ ở hoàn cảnh bình thường khác, tuy nhiên có vẻ anh không chú ý lắm đến khả năng đặc biệt này của mình, trong nhiều năm, cho tới gần đây. Trong những trường hợp thành công nhất, thơ anh phá vỡ các ranh giới giữa người và người, giữa hiện tại và quá khứ. Trong khi không rời bỏ các chủ đề xã hội, dường như thơ Trần Nghi Hoàng ngày càng riêng tư, một thứ trở lại của trữ tình tình yêu.

Đó là một loại ngôn ngữ có cá tính mạnh.

Văn Việt trân trọng giới thiệu.

· Tác phẩm

 

Tôi đã bước qua biển Thái Bình Dương

Còn để lại một dấu chân bên kia bờ

Ở đó

Nước biển không kịp mặn

Người ta neo thuyền bằng những sợi chỉ ngũ sắc

Và gào la không cần mở miệng

Mỗi người đều tự biết nuốt cái lưỡi của chính mình

Ở đó có lũ quái vật

Rũ lông giả làm người

Chúng tự biết nhét đuôi mình vào hậu môn để che giấu

Và đậy lại bằng những chiếc ghế phù phiếm

Ở đó

Tuổi trẻ luôn ước mơ bằng cách trồng cây chuối

Và tập đi trên mặt đất bằng hai bàn tay

Ở đó những người chép sử mang kính đen

Ngồi trong bóng tối

Ghi lại mọi biến động bằng những vòng tròn và những dấu Incas

Ở đó có con diều giấu màu đỏ đã bay ra khỏi trí nhớ

Dấu vết còn nguyên trong ánh mắt xưa

Tôi đã bước qua biển Thái Bình Dương

Và đi cuộc đi không ngừng nghỉ

Những chân trời và những dấu chân phai

Một dấu chân còn sót lại

Ở đó bây giờ sóng biển rì rầm những câu thần chú

Những chiếc thuyền đứt neo

Bầy chỉ ngũ sắc bay ngợp bầu trời trắng xám

Không còn tiếng hò reo câm

Mà là tiếng đập của triệu triệu nắm tay vào thinh không

Những người chép sử mang kính đen đã chìm vào bóng tối

Và tuổi trẻ hụt hơi

 

Em đến muộn hai mươi lăm ngày

Sau khi loài sen tuyệt chủng

Bầy nhện căng đầy những biểu ngữ câm

Trên những ngón tay chảy máu

Có người nhẩm đếm niên đại của quỷ

Tôi gặp em lệch một ngày nắng một ngày gió

Phải chi ngày em sinh ra có tôi ở đó

Tôi sẽ bế em vào lòng

Thay tã cho em

Hát cho em nghe một bài kinh bình yên đã mất

Và sẽ đưa em ra khỏi cái không gian vô hồn

Không nhận rõ mặt người

Tôi sẽ bế em lên một chuyến xe thổ mộ

Người xà ích luôn cười và hát những lời chim

Mình sẽ đi về chốn không đâu

Rồi cùng nhau trồng lại cây trái cho trần gian

Nhưng em đã đến muộn hai mươi lăm ngày

Và không có tôi ở đó

Những đóa sen đã tàn và người xà ích đã bỏ đi

Nhưng dù gì, bây giờ mình đang ở bên nhau

Những ngày nắng những ngày gió

Mình cùng nhau nuôi một con mèo con

Và một con cún không biết sủa

Gâu gâu

 

Có những người hoàn toàn không quen biết

Bỗng nhiên đâm sầm vào giấc mơ tôi

Khi mạnh dạn xúc giấc mơ bỏ đi

Tôi còn lại một cái gì rất lớn

Một cái gì đứng ngoài xưởng mộc và đồi cát

Một con người có thể cùng một lúc hiện diện ở nhiều nơi

ở nơi này, thế giới này và ở những thế giới khác

Nhưng một con người không thể gặp chính mình ở bất cứ nơi nào

Dù ở thế giới này hay thế giới khác

Nhưng con người cảm nhận được

Bạn không được mời bạn không xin phép

Bạn đã lẻn vào giấc mơ tôi

Bạn đã xâm nhập vào một cõi riêng tư của người khác

Giấc ngủ tôi là những chuỗi giấc mơ không liên tục

Mà mỗi một giấc mơ là một khúc phim riêng lẻ

Có những đêm những giấc mơ riêng lẻ ấy

Kết nối thành một giấc mơ dài

Một giấc mơ trắng

Giấc mơ của nguyên một đêm

Chong mắt nhìn mình

Đâu đó ở một thế giới khác

Nguyên một đêm trắng không ngủ

đêm của khủng khiếp hoang vu

đêm của một mình tôi trên địa cầu này

tôi đã có bao nhiêu đêm như vậy

hãy đếm hộ tôi phía bóng tối

Tôi đã có bao nhiêu đêm như vậy

Hãy đếm giùm tôi phía ánh sáng

Ánh sáng và bóng tối không còn đối mặt nhau

Ánh sáng và bóng tối chứa cho nhau, chôn cất lẫn nhau

Tôi đã sống bao nhiêu đêm như vậy

Tôi sẽ còn phải sống bao nhiêu đêm như vậy

Những kẻ lạ mặt đang rình mò trong giấc mơ tôi

Có những kẻ mặt không định hình

Lẩn trốn trong giấc mơ tôi

Có những kẻ khuôn mặt luôn biến dạng

Băng ngang giấc mơ tôi

Đã rất nhiều lần tôi muốn gởi một tiếng chuông thu không

Bằng nửa giấc mơ rời

về chốn không đâu

 

 

Ném viên đá xuống lòng sông

Giòng sông ngừng chảy

Những mặt trời trên sông ngừng trôi

Những cơn gió qua sông

Quay lại nhìn tôi

Chiều qua không một chuyến đò trên sông này

Sáng nay,

Và bây giờ

Ở bãi sông

Những hoa Bồ Công Anh đã khô chết

Sao tôi đến đây?

 

cắt một phần trái đất

bỏ vào âm hộ đêm

chiều trở mặt đập cánh chập choạng

như con đại bàng trúng thương trên vòm núi lửa

tôi thấy những viên sa thạch bắn vào con mắt trái

tôi thấy những hơi mưa

chập chùng con mắt phải

con mắt trái tôi còn 25% thị lực

con mắt phải tôi còn 75% thị lực

glaucoma

như vậy:

25% + 75%

cộng cả hai con mắt tôi vẫn đủ đầy 100% về phía ánh sáng

glaucoma

con mắt trái tôi mất 75% thị lực

con mắt phải tôi mất 25% thị lực

glaucoma

như vậy:

75% + 25%

cộng hai con mắt tôi mù mịt 100% ở phía bóng tối

glaucoma

tôi vẫn luôn chọn cho mình một tâm thế tuyệt đối

như tôi đang sống

vì đã nhiều lần được chết

và sẽ được chết vì đã nhiều lần phải sống

từng bóng đèn đỏ nổ dưới chân đời

mặt thời gian trở nghiêm vết nứt

trút cạn kiệt tôi trên những lục địa hoang tàn tôi đã đi qua

lại đổ tràn đầy vào tôi

bằng những đại dương bát ngát tôi có lần ghé tới

đã có lúc tôi vô cùng mệt mỏi

chỉ muốn làm loài gấu chui vào vết nứt thời gian ngủ dài một giấc đông miên

một giấc triền miên

và vết nứt thời gian

nằm về phía bên kia của ánh sáng

điều tín phục bủa vây triển hạn

lũ chuồn chuồn đen bay ngợp lấp mặt trời

ngày cạn nắng

nên chiều trở mặt

những bóng đèn đỏ bây giờ nổ trong tôi

ngõ tía xênh xang (chiều đã rụng)

đóng cửa căn phòng kiếp trước

ai ngồi cười khóc cùng tôi

năm năm, mười năm, hai mươi năm

cánh của im hơi bóng ai chìm trên khoảng tường mất dấu

rất riêng tôi cùng bóng tối quẩn quanh

rất riêng tôi và ở một mình tôi

bên cánh cửa im hơi

bên ngoài cánh cửa câm

tôi có còn điều […. ] muốn nói?????

ai có còn điều [….. ] muốn nói????

bằn bặt thẳm sâu từ tận cùng bóng tối

ánh sáng trở thành VÔ NGHĨA LÝ ĐƯƠNG NHIÊN

và tôi muốn cùng bóng tối hồn nhiên

SỐNG một bận như bao lần đã CHẾT

như loài sóc đu trên cành tuyệt vọng

trái thời gian treo lửng giữa không gian

vết nứt thời gian và

vết nứt không gian

bỗng khớp lại thành TRÁI ĐỜI TẨM ĐỘC

cuộc hành hương của thời gian đi tìm một không gian đã mất dằng dặc nghìn triệu năm miết biệt bời bã giữa đường

luôn luôn ở giữa những con đường

những con đường đêm hiu hắt

đèn mù hơi khuya

là phía của bóng tối

nên bóng tối là âm hộ của đêm

nên bóng tối là sinh mệnh của thiên thu

chằng chịt những điều hứa những vòm lá những tơ nhện ngoài trí nhớ

còn lại là tiếng hú của loài mãnh sư trong thời tuyệt chủng

băng băng qua đỉnh núi chớn chở vướng vất những chiếc cánh của con đại bàng trúng thương

đã rớt vào miệng núi lửa ngụt ngàn

không là tro cốt dĩ vãng

không là son phấn hoa đăng

khúc requiem cần rất nhiều khoảng lặng

(những khoảng lặng nằm phía bên kia ánh sáng)

những khoảng lặng của vô cùng bóng tối

cho hai con mắt của tôi

cho hai con mắt của riêng tôi

còn trái tim không nằm trong hai con mắt

tất nhiên

trái tim nằm ngoài ánh sáng và bóng tối

nên trái tim cũng nằm ngoài tội lỗi

 

 

I step across the Pacific;

One footprint remains on the other shore

Where the untimely tide brings them no brine

Where people tie up their boats with the magic five-color thread

And howl without opening their mouths

And everyone knows how to swallow his tongue.

Over there one kind of animal knows how to strip down into a human being:

They can push their tails into their assholes and cover them with many chairs.

There youth nurses its dream upside down;

They practice walking the earth on their hands.

There the historians wear black glasses and sit in the dark

And record events by circles and Inca signs.

Still there is a paper kite that flies up out of memory,

The sight of it unforgotten in the glance of the old times.

I step across the Pacific

And one footprint remains on the further shore.

There now the sound of the wave whispers like a tantra

And the five-colored thread broken flies through the bright grey sky

And people can’t even howl silently any more

But only punch the air with their fists.

And the historians wear black glasses and melt in the dark.

And the youth don’t have enough air to breathe.

 

 

There is someone I absolutely don’t know:

Suddenly he bursts into my dream.

When I sharply scoop up the dream and throw it out

Something immense remains.

In one second a person can be in many places:

Here in this world, and in other worlds too.

But a human being can’t see himself anywhere

Either in this world or in another;

But you can feel it.

You were not invited, you didn’t ask my permission,

You sneaked into my dream.

You invaded my dream.

You invaded a private world.

My sleep is dream following dream,

So the dream itself is a shot in a movie.

Some nights that kind of dream

Sticks together to make one long dream.:

A white dream,

A dream for a whole night

That opens its eyes and looks at me

Somewhere in another world.

That whole white night I didn’t sleep,

A night of terrible emptiness,

Night of myself alone in this universe.

How many nights like that did I have?

Dark side, please count them for me.

How many nights like that did I have?

Light side, please count them for me.

Light and dark aren’t face to face any more.

Light and dark contend with each other, buried together.

How many nights like that have I lived?

How many nights like that must I go on living?

These strangers spy on me in my dream,

Some of them with unidentifiable faces,

Hiding in my dream.

Some had faces that changed continually

And crossed my dream.

Often I wanted to send the sound of the evening bell

With half of my dream

To nowhere.

I throw a stone into the stream,

The water ceases to flow.

The suns in the river stop dancing,

The wind crossing the river

Turns round and looks at me,

The afternoon passes.

There is no ferryboat on this river.

And now

on the riverbank

the dandelions have withered into blowballs.

Why did I come here?