Kapet, th? ngh? theo h??ng khác

Inrasara

Th�nh ??a M? S?n ?� l� di s?n th? gi?i

Th�p D??ng Long ?ang l� di s?n qu?c gia

Kh�ng kh�o ch�ng ta h�m nay s?p th�nh di s?n c?a nh�n lo?i

(Inrasara, �Ph�c th?o ? bi?n V?ng T�u�, Tienve, 2002)

1. Sau hai status v? Kapet, qua trao ??i, nhi?u comment th? hi?n c�i nh�n kh� ti�u t?c v? D? �n. Tr?c l?i � c�, � ?? ch�nh tr? n�y n? c?ng c� lu�n. ? ?� c�c b�nh lu?n n?ng l?i, t�i x�a hay cho ?n.

T�i ngh? kh�c: Ch�nh quy?n lu�n �lo cho d�n�, v� D? �n l� c�ch �gi�p d�n tho�t ngh�o� � ch? d�ng c?a l�nh ??o T?nh. C? ph�a Qu?c h?i, ??i di?n ti?ng n�i c?a d�n c?ng v?y, c?ng ?� ph�t bi?u ??y thi?n �^(*)

Qua ?�, ta th?y g�?

Ph?i l� h? n??c, sau ph� r?ng l�m h? th� tr?ng r?ng thay th?, ? ?� c?n gi?m thi?t h?i t?i ?a � ?�ng! Ph?i l� h? n??c, nh?m �gi�p d�n tho�t ngh�o� � T?t.

Th? nh?ng n?u l� ng??i Do Th�i, h? nh�n theo chi?u h??ng kh�c: Gi? r?ng, v� gi�p d�n gi�u l�n, nh?� Th?y S?.

Ri�ng ph?n �?�p �n� c?a L� Thanh S?n. Ph� G? S? NN-PTNT B�nh Thu?n th� kh�c n?a^(**). R?ng tr?ng m?i kh�c h?n r?ng t? nhi�n, r?ng nguy�n sinh, ?� l� ch?a k? ta c� tr?ng th?t kh�ng.

�?�p �n� kh�ng h? nh?c ??n sinh linh l� mu�ng th� trong r?ng; c�ng kh�ng nh?c ??n th?n linh, ph?n r?ng thi�ng c?a d�n t?c Cham v� Raglai.

2. V? D? �n th�p C� N� n?m 2016, t�i c� b�i �Vi?t Nam, gi�u, ??p v�� tanh b�nh�, t?m t�m:

??p th� r� r?i. Hi?m ??t n??c n�o c� ??a th?, ??a h�nh, v� h? sinh th�i ngon nh? ta. B?c b? kh�c v?i mi?n Trung, T�y nguy�n kh�c duy�n h?i Trung b?, mi?n T�y c�ng kh�c h?n n?a.

Ngo�i kh� h?u nhi?t ??i, �n ??i ta c� Sapa, ?� L?t, v� c? b�n sa m?c nh? Ninh Thu?n, v� m?t ph?n B�nh Thu?n. Ri�ng r?ng [b?c] v� bi?n [v�ng] Vi?t Nam th� mi?n ch�.

Chuy?n sang k? gi�u. Vi?t Nam h�nh th�nh t? hai n?n v?n minh: ??i Vi?t v� Champa, c�ng v�i n?n v?n minh �nh?� kh�c kh�ng ph?i l� kh�ng o�ch: �c Eo, C�t Ti�n, Th?y Ch�n L?p.

Vi?t Nam c� 54 d�n t?c v?i n?n v?n h�a b?n ??a v� ng�n ng? kh�c nhau. Gi�u qu� ?i ch?!

D? �n th�p C� N� ng?ng, k?t th�c b�i vi?t, t�i nh?n �Ninh Thu?n th?c s? c?n g�? – N??c, V?n h�a Cham v� Du l?ch b�n sa m?c�. L�m t?t ba chuy?n ?�, gi�u v� ??p l� c�i ch?c.

V?i B�nh Thu?n, n� c�n h?n th?.

_______

^(*)

S�ng 6-9, Ph� ch? nhi?m ?y ban Khoa h?c, C�ng ngh? v� M�i tr??ng c?a Qu?c h?i Nguy?n Th? L? Th?y trao ??i v?i Tu?i Tr? Online:

"M?i c�i ??u c� l?i h?i, ?u nh??c ?i?m nh?ng vi?c ch?n ph?i c�n nh?c r?t k? v� ??a ra nhi?u ph??ng �n. Trong ?�, c?n ch?n ph??ng �n n�o t?i ?u nh?t, h?n ch? th?p nh?t m?t di?n t�ch r?ng hay s? d?ng r?ng t?t, nguy�n sinh.

V?i d? �n n�y, Ch�nh ph? ch?n ph??ng �n t?i ?u v� y�u c?u tr?ng r?ng thay th?, g?p 3 l?n di?n t�ch r?ng s? d?ng (h?n 1.800ha).

Nh? v?y, khi l?a ch?n ???c c�y tr?ng ph� h?p s? ??m b?o gi?m thi?t h?i t?i thi?u r?ng nguy�n sinh. ??ng th?i, v?n ??m b?o m?t ?? che ph? r?ng c?a t?nh v� c� th? t?ng l�n. Do ?�, c� th? t?m ch?p nh?n n?u th?c s? ?�ng nh? s? li?u Ch�nh ph? tr�nh Qu?c h?i".

^(**) �ng L� Thanh S?n. Ph� G? S? N�ng nghi?p � Ph�t tri?n N�ng th�n B�nh Thu?n tr? l?i b�o Ti?n Phong, 7-9-2023:

[1] V? d? �n

�?�y l� vi?c ?� t�nh to�n h?t r?i, ?� ???c c�c nh� khoa h?c, chuy�n gia t�nh to�n ph�n t�ch k? l??ng v� ???c b�o c�o qua r?t nhi?u k? h?p, b�o c�o H?i ??ng th?m ??nh c?p Nh� n??c; qua r?t nhi?u ?o�n ki?m tra c?a c? quan Trung ??ng… Vi?c th?c hi?n d? �n h? n�y r?t c?n thi?t v� ???c c? quan Qu?c h?i th?ng nh?t th�ng qua�.

[2] R?ng v?n l� r?ng t? nhi�n

�Ch�ng ta ch? l�m c�i h? ? di?n t�ch ?� ch?n v� kh�ng l�m c�ng tr�nh n�o kh�c. Khu v?c r?ng xung quanh v?n ???c b?o t?n, ph�t tri?n t? nhi�n�.

[3] V? tr?ng r?ng thay th?

�Tr?ng r?ng m?i, theo quy ??nh ph�p lu?t th� khi chuy?n 1ha r?ng t? nhi�n th� ph?i tr?ng l?i 3 ha r?ng tr?ng. V?i h? ch?a n??c Ka P�t n�y th� ch�ng ta ph?i th?c hi?n tr?ng h?n 1.844 ha r?ng.�

P.S. H�y xem li?t k� r?t ?�ng tham kh?o c?a Tu? Kh�ng, 2020:

N?u ng??i d�n ? ?�y bi?t tr�n tr?ng n�i, r?ng, bi?n. Bi?t t�n k�nh R?ng th� vi?c m?i Song Long th?c d?y ch?ng kh�. T�i v� d? 1 s? ?i?m r?t l?i m� B�nh Thu?n ?ang s? h?u:

1. N?ng l??ng ?i?n, gi� v� t?n.

2. B? bi?n d�i h?n 140km

3. C� r?ng v�ng b?t ng�n.

4. L� n?i c� th? du l?ch quanh n?m, v?a ?i r?ng, v?a ?i bi?n trong v�ng 1 ng�y.

5. C� c?ng h�ng kh�ng ?? ?�n 2 tri?u l??t kh�ch 1 n?m.

6. C� 2 c?ng bi?n l?n: 10.000 t?n v� 2.000 t?n.

7. N?m c?nh ???ng h�ng h?i qu?c t?.

8. C� tuy?n ???ng s?t huy?t m?ch B?c – Nam ch?y qua.

9. Di?n t�ch ??t tr?ng c�n qu� nhi?u, nh?ng c?n c�t c� th? ph? xanh bi?n th�nh ?� th? s?m u?t.

10. C�ch c�c trung t�m l?n nh? : S�i G�n, B�nh D??ng, ??ng Nai, ?� N?ng kh�ng qu� xa.

11. L� thi�n ???ng ngh? d??ng, n?i c� nhi?u resort ??p nh?t VN.

12. C?c k? hi?m khi B�nh Thu?n b? b�o ?i v�o.

… C�n nhi?u n?a t�i ch?a k? h?t. H�y nh?: LONG M?CH KH�NG ???C PH�.