Bốn mươi năm thơ Việt Nam (25): Phan Tấn Hải

 

 

Tiểu sử

Nhà thơ Phan Tấn Hải sinh ngày 22 tháng 2 năm 1952 tại Sài Gòn, Việt Nam. Hiện nay ông sinh sống tại California, Hoa Kỳ. Đã từng cộng tác với nhiều báo như Tập san nghiên cứu Triết Học (Đại học Văn Khoa, Sài Gòn), Tự Thức, Văn, Văn Học, Hợp Lưu, Tạp chí Thơ, Việt Báo, Tạp chí Giao Điểm, Giác Ngộ và nhiều báo khác. Từng góp bài trong một số tuyển tập văn học nhiều tác giả.

Phan Tấn Hải từng theo học Phật pháp với các hòa thượng Thích Tịch Chiếu tại chùa Tây Tạng, Bình Dương; Thích Thiền Tâm tại Đại Ninh, Lâm Đồng; Thích Tài Quang tại Phú Nhuận, Sài Gòn. Pháp danh của ông là Nguyên Giác.

 

Tác phẩm đã xuất bản:

 

• ·        Vài chú giải về thiền đốn ngộ (1990)
• ·        Thiền tập (biên dịch)
• ·        Ba thiền sư (dịch từ nguyên tác của John Stevens)
• ·        Chú giải về Phowa (dịch từ nguyên tác của Chagdud Khadro)
• ·        Lời dạy tâm yếu về Đại thủ ấn
• ·        Cậu bé và hoa mai (tập truyện ngắn)
• ·        Ở một nơi gọi là Việt Nam (tập thơ)
• ·        Teachings from ancient Vietnamese Zen masters
• ·        Teachings and poetry of the Vietnamese Zen master Tue Trung Thuong Sy (1230 – 1291)
• ·        Tran Nhan Tong (1258 – 1308): The king who founded a Zen school
• ·        The Zen teachings of master Duy Luc

Phan Tấn Hải, pháp danh Nguyên Giác, là khuôn mặt vừa quen thuộc vừa bí ẩn của văn chương hải ngoại. Anh hoạt động trong nhiều lãnh vực: nhà báo, chủ bút nhiều năm của Việt Báo ở California, dịch nhiều tác phẩm Anh-Việt, Việt-Anh, dịch thơ, là người chú giải thiền, người hoạt động xã hội, và tất nhiên, là một người làm thơ đã nhiều năm.

Đó là một người sinh hoạt rộng, viết nhiều, nhưng lại dễ bị bỏ qua trong đám đông. Trong ngôn ngữ, hình như anh cũng có cách hiện diện như thế: thơ thấm đẫm khí vị của đời sống hành giả. Những năm sau này, đất nước, quá trình lưu vong, tâm trạng của người xa quê hương, tuy vẫn còn ảnh hưởng nhiều đến nguồn cảm hứng của anh, bao giờ cũng thông qua sự chuyển hóa. Thơ Phan Tấn Hải là một quá trình chuyển hóa, vượt ra từ bóng tối, những cơn mộng dữ, sự đau khổ, tìm đến ánh sáng. Ngôn ngữ thơ được cân nhắc kỹ nhưng vẫn giữ tính khoáng đạt, tuy dùng để biểu hiện vẫn chứa đầy chi tiết quan sát, phép so sánh, trong một ngôn ngữ lưu loát, mà vẫn dân dã.

Có một sự giao hòa giữa thiền và thơ ca, giữa văn chương, giao tiếp, và đời sống thực, cá nhân, giữa bi phẫn và trầm tĩnh. Hai phía của một tác giả thường xuyên đối thoại với nhau, xen kẽ vào nhau, tranh luận, tình tự. Vì vậy, thấp thoáng một cảm giác phơi phới khi đọc thơ Phan Tấn Hải, những lúc ta cùng anh vượt qua được những chuẩn tắc thẩm mỹ thông thường. Như Du Tử Lê, trên trang của mình, nhận xét: “Tôi thích lắm, trang thơ Phan Tấn Hải, ở quê người. Những trang thơ, những con đường mây trắng. Con đường thi ca họ Phan, tự thân tựa những hạt nước trong một sát na, chứa cả biển khơi. Chứa cả thế giới: im vắng, có đầy thế giới trong mắt, trong tim trên tóc trên môi, giữa lòng, phơi phới gió bay dịu dàng, dịu dàng. Đó là chuyện mới chút xíu hồi sáng...”

Văn Việt trân trọng giới thiệu.

 

 

CẢM XUÂN

Thuyền còn neo giữa muôn ghềnh đá

Mà lòng điên dại gọi mùa sang

Xuân nhớ gửi về con sóng lạ

Ðể kịp bên trời tiếng ngựa vang.

 

 

 

MỘT THỜI

 

Làm sao anh có thể viết

về một thời, khi thấy gió bay

anh mới biết rằng tóc em quá ngắn,

 

khi thấy nắng hanh

anh mới biết rằng màu phấn

còn quá nhạt trên má em,

 

khi mời em đi lễ hội anh mới thấy

rằng em chưa biết điểm trang.

 

Làm sao anh có thể viết về một thời,

khi em mang tiếng cười vào đời

anh và bây giờ còn vọng trong trí nhớ của anh,

khi tiếng guốc em đi thời

mới lớn vẫn còn gõ nhạc trong giấc ngủ của anh,

khi chúng ta lần đầu nhìn nhau

và thấy thời gian đứng lại.

 

Một thời. Một thời.

Một thời vẫn làm anh run rẩy

khi nhớ lại màu môi hôn của em.

 

ONCE UPON A TIME

 

How could I write about a time

when I saw the wind

and knew that your hair was so short,

when I saw the dry sunshine

and knew that your cheek color was so pale,

and when I invited you to a festival

and knew that you learned

nothing about make-up.

 

How could I write about a time

when you brought laughters into my life

and let them echo deeply in my memory,

when you walked on wooden clogs in our naive

years and sounded the music in my sleep,

and when we first time looked at each

other and knew the time has stopped.

 

Once upon a time. There was a time.

A time that has made me shake

while recalling the color of your kissing lips.

 

 

QUA TRƯỜNG CŨ

Một chiều tôi bước qua trường cũ
Trắng xóa mây ngàn áo mộng xưa
Tình bay ngàn cánh trời hoa phượng
Ðể bước trăm năm lạc chẳng ngờ

Cùng chia giấy mực tình thơ dại
Mà rẽ hai đường giữa trận văn
Sầu dâng đôi nét dòng thơ cổ
Còn thơm mực cũ hận nghìn năm

Em đi theo hướng trời sao đỏ
Chưa ngờ sao lạc giữa trời đêm
Mơ dựng vương quyền giai cấp mới
Mà máu nào hồng thêm môi em

Tôi về sách vở buồn nghiêng ngả
Ðã cháy từng lời tiếng đạn tên
Nửa đêm thảo hịch nghe hồn nước
Gọi ngựa voi hầu trận bút nghiên.

 

 

TẶNG ANH THIỀN SƯ

 

Nắng vào rừng trúc đã thưa

Gặp anh như gió nghìn xưa nhẹ về

Niết bàn có mất ngả chia

Ngả xuôi phố chợ ngả về gác kinh

Núi sông có mấy ngả tình

Nghìn hoa sen nở bất bình trong thơ.

 

 

KIẾM MÃ HÀNH

Nâng ly mời đã mềm môi
Còn tê tê lưỡi đã cười ra đi
Ðường mai gió loạn sá gì
Tóc xanh dẫu bạc an nguy cũng liều

Ta đi rừng núi xanh vầng trán
Thành phố phương nào mây vẫn bay
Dưới trăng cười hỏi ừ rồi máu
Có thơm mùi rượu của đêm nay

Nghiêng ly đổ rượu tràn tay
Say ngàn sóng dữ trả ngày trẻ thơ
Cười vang hỏi bạn say chưa
Ta say nghìn kiếp giữa bờ tử sinh

Rong chơi vào cuộc lầm gió bụi
Rượu thề pha máu đỏ vầng trăng
Nửa đêm ta gọi sơn hà dậy
Thần mã bay về hí vó trăng.

 

 

GIỮA NHỮNG DÒNG THƠ LỜI CHƯA NÓI

  

Tôi có tên bạn ở quê nhà nghèo

 không kể xiết, vẫn lang thang mỗi ngày

 làm thầy lang dạo, trên chiếc xe đạp

 chở đủ thứ kim châm, sách cổ, và

 

đôi khi vài bài thơ làm dở muốn

 tìm người nghe góp ý, nhiều khi không

đủ gạo về nuôi vợ con trong ngày,

đói thê thảm vẫn lạc quan đi nhà

 

 thờ mỗi ngày lần chuỗi xin quan phòng,

 ngồi cà phê vỉa hè vẫn nhẩn nha

đọc cho người nghe bài kinh “xin tha

 thứ người…” mà nào thế hệ chúng tôi

 

 có tội tình gì, mà bàn tay bàn

 chân đầy chai sạn mỗi khi vui mừng

 tìm được ngày bán sức lao động,

 giữa một thời thơ ném ra giữa đường

 

để mong quên luôn một đời, chỉ mong

 giành giụm cho đủ tiền mua một chiếc

 xích lô để kéo hết đời bên các

 hè phố Sài Gòn, mong các con lớn

 

 lên đủ chữ đọc cho thông, để nhìn

 vào mắt cha đẫm lệ tìm đọc lại

 giữa những dòng thơ lời chưa nói.

 

 *

 Tôi cũng có tên bạn, tình thân không

 xiết kể, cùng chia xẻ những trang sách

 ngày đầu mới lớn, cùng đội mưa chạy

 băng những cánh đồng tuổi nhỏ, cùng bị

 

trận gió lịch sử dập vùi cho tơi

 tả, từng có lúc nguyện liều thân đem

 bình an về cho đời, rồi cùng thay

 nhau vào tù để thấy hết cái mong

 

 manh của phận người, và rồi lại những

 ngày đi khắp các chùa tìm hỏi các

 sư về nghĩa lớn, lời chưa nói hết

 mà nước mắt đã ướt những trang kinh,

 

 tay bưng tô cháo thiền môn mà trĩu

 nặng cả ngàn thế giới, cầm bút ghi

 nắn nót lại những dòng chữ cổ để

dò tìm tâm ý người xưa, thật khẽ

 

khàng chỉ vì sợ làm rạn vỡ hồn

 giấy mực, và rồi ngày rời nước chỉ

tiếc không nói hết được với bạn những

 gì tôi hiểu – một khi bất chợt vô tâm mà rồi cũng chẳng còn lời nào

 dằn túi.

 

 *

 Tôi có bốn đứa em quanh năm thất

 nghiệp, cuối năm 2000 vẫn ở chung

 nhà cùng xài TV đen trắng, tay

 chưa bao giờ chạm tới cái phone, mỗi

 ngày túa ra đường lang thang các xóm,

đạp xe từ Chợ Lớn đi Sài Gòn,

 Gia Ðịnh toát mồ hôi dò hỏi, đôi

 khi đi làm đâu được vài tuần, và

 rồi lại nghe lời thông báo hết việc,

 nghe đâu đất nước đang thời đổi mới

 tiến vào thế kỷ 21 tiền xài

 khỏi đếm, vẫn hồn nhiên mỗi hai tháng

 

 viết thư xin tiền anh, đâu có biết

 tôi bên này cực nhọc đi lượm từng

đồng quarter ngoài phố, với những dòng

 chữ ngồi gò lưng mỗi ngày viết cho

 

đầy trang báo, như các cụ đồ một

 thời bán chữ những ngày xuân, mà giữa

 phố người qua lại thường khi bực dọc

 la mắng, đôi khi còn bị đấu tố

 

chụp mũ biểu tình giữa Little Saigon

 nơi người ta vẫn bảo là đất lành

 chim đậu.

*

 Tóc các em đã bắt đầu nhiều sợi

 trắng, dù mắt tôi vẫn thấy các em

 nhỏ như thuở thật xa và lòng tôi

 vẫn muốn tìm một lời ngắn gọn dặn

 

 dò, như kiểu tôi nói thử tìm một

 công thức mì ăn liền cho hiểu biết,

 mà môi tôi ấp úng và lời tôi

 không còn lời; các bạn tôi đã bắt

 

đầu lưng còng, như lời tôi nghe từ

một người bạn khác, vẫn chờ tin tôi

 như chờ phép lạ, vâng đúng một thời

 chúng tôi tin phép lạ, nhưng tôi không

 

 còn thấy phép lạ nơi đâu ngoài quê

 nhà, nơi các bạn và các em tôi

 mỗi ngày vẫn sống bằng phép lạ, nơi

 nhiều ngày họ chỉ sống bằng khí trời

 

 và nước lã, nơi nhiều tuần chỉ sống

 bằng cà phê và thuốc lá, nơi nhiều

 năm sống chỉ bằng những dòng thơ và

 một tấm lòng hồn nhiên, và là nơi

 

 một đời chúng tôi đã sống chỉ bằng

 nước mắt.

 

 

MỖI NGÀY LÊN RỪNG LƯỢM HÁI

 

Mỗi ngày tôi lên rừng lượm hái,

 lo nhặt chút gì về cho con

đỡ đói, lầm lũi giở trò khỉ

vượn bám cành níu nhánh, chen qua

 

 núi rừng chữ nghĩa mịt mù sương,

 cân nhắc hai tay hai chân hai

đầu phải trái, này là quả ngon

 trái ngọt rồi quả độc trái hại,

 

 này là lá măng lá trúc hái

 về mong cho con ấm bụng giữa

 kiếp người buốt lạnh. Mỗi ngày tôi

 lên rừng lượm hái, nhặt quả khô,

 

 hái quả chín, chăm sóc quả tươi,

 hồi hộp theo dõi bọn thợ săn

 dưới chân núi lăm le đốt rừng,

 tôi lo sợ khỉ vượn nai mễn

 

 rồi không còn đất sống, những tiếng

 kêu la xé lòng mỗi ngày, vết

 chân thú chạy kinh hoàng chen chúc,

 thấy rừng núi oằn mình đau đớn,

 

 có tôi nhìn mỗi ngày khóc theo.

 Mỗi ngày tôi lên ngồi trên đỉnh

 núi, cắm cúi đọc sách hy vọng

 cho sớm qua một kiếp người, nghe

 

 những tiếng trần gian vọng từ phương

 xa tới, tiếng vui tiếng buồn, tiếng

 than thở tiếng cằn nhằn, có cả

tiếng người vọng từ nghìn năm trước

 

 còn khô khốc mùi giấy, vang vọng

 chung với những tiếng người ngợi ca,

 tiếng người la mắng. Mỗi ngày tôi

 lên rừng lội suối, moi giữa tầng

 

 tầng lá vàng lá xanh, nhặt ra

 từng chữ, nâng lên ngắm nghía trầm

 trồ, chữ này nặng, chữ kia nhẹ,

chữ nọ dịu dàng, chữ kia thương

 

 tổn, chữ này tuổi thọ trăm năm,

 chữ kia xưa cổ nhiều thế kỷ,

chữ này bán được, chữ kia khó

 bán, với ẩn hiện những khuôn mặt

 

 người – hốc hác, đớn đau, vui mừng…

 

 trần gian buồn như tre trúc

 có tôi giữa đời ngồi khóc

 nghe sông suối chảy trong ngực

 thấy rừng mọc dựng thành tóc

 

 mỗi ngày lên rừng lượm hái.

 

 

NGƯỜI ĐỨNG BÊN LỀ 

 

Quay lại, nhìn ngang, chen vào, bị lấn

 ra. Thác người xô đẩy, lũ lượt theo

 chân, những dòng người sợ hãi dắt dìu,

 chen nhau cùng đi, cùng chạy, cùng nhảy.

 

 Những dòng người dày xéo lên nhau trôi

 chảy đi như thác như sông — không kịp

 nhìn về trước, không kịp nhìn qua bên,

 không kịp nhìn dưới chân, có ai sau

 

 lưng thúc tới, có ai trước mặt giục

 giã, hò hét. Tôi đứng bên lề nhìn

 theo, giữa những trận mưa đá ném sang,

 những trận mưa lời chúc dữ bay khắp

 

 trời, khắp phố phường, khắp rừng núi, khắp

đuờng mòn, khắp thung lũng chập chùng, không

 lối ra. Không lối ra, tôi dõi mắt

 tìm em, đăm chiêu, mơ hồ, mong đợi,

 

 không lối ra, trong nhóm mây tan hợp.

 Xin em nhìn ngược ra bên lề, nơi

 những người không còn chỗ trên trần gian,

 nơi tôi, ngửa bàn tay lên để chờ

 

xin ơn phước, úp bàn tay lại để

 ủ hơi ấm, co ro. Mau một chút,

 mau một chút nữa, kẻo thác người lại

 cuốn đi, và rồi chúng ta sẽ có

 

 ngày cùng nhắm mắt và nhớ lại phút

 giây chạy ra ngoài lằn ranh, mau một

 chút nhé, một chút thôi, kẻo rồi mây

 tan. Tôi về ngồi khóc, cặm cụi viết

 

 những dòng thơ lên giấy, lên thanh gỗ

bên thân cầu, lên vuông gạch hè phố,

lên kính cửa sổ trước nhà, hy vọng

 mơ hồ một hôm thác người lại xô

đẩy em về, tìm thấy chữ tôi giăng

 khắp trời, khắp phố phường, khắp rừng núi,

 khắp đuờng mòn, khắp thung lũng chập chùng,

 không lối ra, và có tôi ngồi giữa

 

 những núi chữ, những núi chữ. Nhưng đã

 trễ, trang giấy một thời ai đã xé,

 thanh gỗ bên cầu đã gãy, và vuông

 gạch đã vỡ, còn tôi đang nhặt lại

 

 từng mảnh kính vỡ, ghép lại từng mảnh

 kính, chữ vỡ, và em hồn sơ nguyên

 của tôi nơi đâu, nơi đâu. Còn tôi

đang đứng bên lề, bên lề…

 

 

TAY ANH GÕ CHỮ 

 

Để anh kể cho em về một cuốn sách, chưa viết xong,

 nhưng chắc đã xong phần giữa, còn chưa hết phần cuối

 Này này tay anh đang gõ chữ,

mời gọi mười phương thiên hạ đọc từng trang sách

đời anh đời anh…

 

Này này anh đang hít thở, chậm chậm nhanh nhanh,

 nghe ngọn gió đời thổi búôt trong xương,

 từng chữ từng lời từng bài thơ một từng trang sách một

 vẫn đang hiển lộ rực sáng trứơc mắt,

 vẫn đang hiển lộng vang vang bên tai,

 vẫn đang xa vắng thì thào sau lưng…

 

Này này trang sách đời anh chưa xong,

 vài trang cho em, vài trang cho con,

 vài trang cho đời, tay anh gõ chữ, mắt vẫn nhìn quanh,

 liếc vô Kinh Phật, hốt từng nắm chữ,

rắc vào đời anh, tha hồ mà chôm…

 

Này này trang này là thơ, trang này là báo

 Này này ôm từng đống giấy, ra ngồi giữa chợ,

lắp bắp bán rao, trang sách khi đầy lúc vơi, khi buồn lúc vui

 Này này nứơc mắt, này em có thấy đây là nứơc mắt,

 loang khắp từng trang, xin lật dịu dàng,

 kẻo lời anh rơi, xin cầm thật khéo, kẻo chữ kêu đau…

 

Này này này em có nhớ,

một thời mình dìu nhau ra biển Seal Beach,

 một thời rủ em vào quán mời nhau ly rượu,

 một thời anh uống tới say mèm nghe đêm thở khò khè trứơc mũi

 

 Này này em còn nhớ tiếng kèn vang nơi quán rượu,

 còn nhớ nét son trên môi người ca sĩ gốc Latina như tím nhạt dưới đèn mờ,

còn nhớ khi một thời tóc xanh hai đứa tìm nhau

 giữa những trang sách đời cuồng nộ những ngày biển động

 

 Có vài trang anh muốn xé đi, muốn giấu biệt,

 muốn ném xa thật xa tận góc trời,

 một thời chưa có em bên đời,

 một thời nổi quạu nổi điên với mọi thứ u mê…

 

Còn vài trang anh đang chờ đợi,

 vài trang của góc phố Hà Nội,

 vài trang của hàng cây Sài Gòn,

 của những ngày sẽ đưa em về thăm

 những cột đèn dứơi mái Chùa Xá Lợi một thời anh ngồi cầm sách học thi…

 

Xin dịu dàng, trang sách này còn xanh bóng đêm,

 còn thỏang hơi rượu, còn vài nốt nhạc vọng về…

Một thời, một thời, một thời

 Bây giờ anh gõ chữ, trang sách đầy tóc trắng, hư vô lạnh từng trang.

 Bây giờ anh gõ chữ, tìm chữ bình an cho em, cho con, cho đời.

 

 Từng trang sách một, anh

 dịu dàng, thật dịu

 dàng, không

để giấy kêu đau.

 

 

TÔI ĐI TÌM EM ĐỜI NÀY, ĐỜI NÀY 

 

Lời này là lời mỗi ngày tôi đọc,

 mỗi ngày tôi ca, tôi hát, tôi nhẩm,

 tôi ăn, tôi nuốt, tôi cười: Rằng cái

 này có nên cái kia có, rằng cái

 

 này không nên cái kia không… lời này

 là lời mỗi giờ tôi thở, mỗi giờ

tôi hít, tôi nhìn, tôi rờ, tôi nắm,

 tôi vò, tôi nếm: Rằng cái này sinh

 

 nên cái kia sinh, rằng cái này diệt

 nên cái kia diệt… mỗi phutù, mỗi giây,

 lời này, lời này…. ngấm vào người tôi,

 là máu thịt tôi… là tôi, là cái

 

 không tôi, là của tôi, là cái không

 của tôi… lời này, lời này, chỉ còn

 một lời này thôi. Lời này là lời

 mà tôi đã nói, với em, trong lớp

 

 học, ngoài thư viện, cuối giảng đường, bên

 giường bệnh: rằng cái này có nên cái

 kia có, rằng cái này không nên cái

 kia không, rằng cái này sinh nên cái

 

 kia sinh, rằng cái này diệt nên cái

 kia diệt… rồi em có nhớ, rồi chỉ

vì em, một hôm hai hôm nhẫn tới

 ba hôm, tôi đã vào đời, vào đời

 

 và để tìm em, để nói với em,

 với em, lời này, lời này… Một đời

 một đời trĩu nặng khôn lường, rằng em

 có biết không chỉ một đời, rằng tôi

 

 ngồi đếm, một đời, hai đời, ba đời,

 bốn đời… tới vô lượng đời… rằng em

 có nhớ, là tôi đã ngồi, đếm số

cho em bao đời, bao đời, bao đời…

 

 rằng tôi tìm em từ vô lượng đời,

để kể em nghe, rằng cái này có

 nên cái kia có, rằng cái này không

 nên cái kia không, rằng cái này sinh

 

 nên cái kia sinh, rằng cái này diệt

 nên cái kia diệt… tôi ngồi tôi đếm…

 không ai, không ai, chỉ còn một nắm

 thịt da đang đếm, em có nghe không,

 

 chỉ còn tiếng đếm, chỉ còn một nắm

 thịt da đang ngồi, đang ngó, đang nói

 với em… Ðời này, đời này… rằng em

 không nhớ là vô lượng đời, là anh

 

đã ngồi, gõ quan tài em, ngồi ca,

 ngồi ca, rằng em hãy nghe, rằng cái

 này có nên cái kia có, rằng cái

 này không nên cái kia không, rằng cái

 

 này sinh nên cái kia sinh, rằng cái

 này diệt nên cái kia diệt… rằng tôi

 bao đời, nhìn nhan sắc em, bao đời,

 bao đời, nhìn nụ cười em, bao đời,

 

 bao đời, rồi nài nỉ em, rằng hãy

 nghe tôi, hãy nghe lời này, rằng cái

 này có nên cái kia có, rằng cái

 này không nên cái kia không, rằng cái

 

 này sinh nên cái kia sinh, rằng cái

 này diệt nên cái kia diệt… Ðời này,

đời này… rằng em hãy thấy… đời này,

đời này… rằng em hãy thấy… có cái

 

 không sinh, có cái không diệt… có lời

đang đếm, vẫn là bất động, bất động,

 bất động, bất sinh, bất sinh… có lời

đang đếm trải vô lượng đời, vẫn chưa

 

thành lời, vẫn chưa thành lời…

 

 

Ừ THÔI VỀ THÔI 

 

Chạy tới chạy lui, chạy xin gõ cửa,

 năn nỉ anh sứ, níu áo chị sứ,

cho tôi về với, tôi về tung hô,

 tôi nói thiệt mà, cho về cho về,

 

ừ thôi tôi về, bạn bè đợi chờ

bao năm bao năm, giấy tờ khó thế,

tôi cũng Việt Kiều, tôi cũng thương nước,

ừ thôi về thôi, có thầy tôi mong,

 

 có bạn tôi ngồi, có em tôi chờ,

có cháu tôi đợi, chờ đợi bao năm,

 bao năm bao năm. Ừ thôi về thôi,

 cho tôi về với, theo đúng chính sách,

 

 tôi ôm tiền về, rải khắp quê nhà,

 cho dân bớt đói, cho người bớt đau,

 cho mưa bớt lạnh, cho lòng biết thương,

 cho lời năn nỉ, dễ bớt đi mà,

 

 dân khổ nhiều rồi, Việt Kiều hòa giải,

 xin quan bớt tham, nói theo chính sách,

đổi mới đổi mới, tôi đổi mới thiệt,

 năn nỉ xin về, tôi ôm tiền về,

 

tiền về tiền về. Ừ thôi về thôi,

 tôi về giữa chợ, Bến Thành Bà Chiểu,

 Ðồng Xuân Thanh Trì, tôi ngồi giữa phố,

Tự Do Công Lý, Phố Cổ Hà Nội,

 

 Phố Cổ Hội An, tôi ôm tiền về,

tôi về tôi thuê, phướng lọng đám cưới,

 tôi trả tiền thuê, dàn kèn đám ma,

 tôi làm đám rước, đi khắp cả nước,

 

 mời gọi toàn dân, đổi mới đổi mới,

đổi mới thiệt mà, thuê khắp dân nghèo,

 tiền tôi rải ra, giúp em đánh giày,

 cứu em bán dâm, loa kèn kêu gọi,

 

 từ bi từ bi, tôi rải hoa trời,

 tặng khắp mười phương, trong tù ngoài ngục,

 lòng từ vô lượng, vô lượng vô lượng.

 Tôi mời đồng bào, cả nước ra ngồi,

 

 giữa phố đầu phố, không cần tụng kinh,

 không cần gõ mõ, không cần tung hô,

 không cần kèn trống, không cần phướng lọng,

 thôi ngồi xuống thôi, lắng nghe lắng nghe,

 

đừng nói đừng nói, này thân tôi ngồi,

 này mắt tôi nhìn, này tai tôi nghe,

 này lòng tôi mở, này là không thật,

 này là biến hiện, này không thật tôi,

 này không thật chị, này không thật em,

 này là thân ngồi, nhưng không là tôi,

 nhưng không của tôi. Tiền tôi ôm về,

tôi rải làm mưa, này tôi im lặng,

 

không nói một lời, tôi không dám phiền,

 không dám làm phiền, này tôi áo rách,

 này tôi dép sứt, này tôi ấp úng,

này tôi theo Phật, lặng lẽ lặng lẽ,

 

tới không ai biết, đi không ai hay,

 học hạnh hải đảo, vào ngồi xưởng gốm,

 xin trọ qua đêm, thuyết tới gần sáng,

 xin đừng trổi nhạc, xin đừng tung hô,

 

để cùng lắng nghe, dòng đêm đang chảy,

 dòng đời đang trôi, vô thường vô thường,

 chỉ một dòng sông, không hề có tôi,

 không có của tôi, tôi học lặng lẽ,

 

im vắng im vắng, chỉ có cái thấy,

 chỉ có cái nghe, không có tôi thấy,

 không có tôi nghe, chỉ có lắng nghe,

 không có tôi nghe, chỉ có lắng nghe,

 

 không có ai nghe… Không nói không tôi,

 không tôi không nói, không tôi hề nói,

 không nói tôi hề, tôi hề không nói,

 không lời không lời, đất trời vắng lặng,

 

vắng lặng đất trời, tôi cùng đồng bào,

ngồi đứng ngổn ngang, giữa phố đầu phố,

không lọng đám cưới, không kèn đám ma,

mời gọi lắng nghe, cả nước ra phố,

 

ngồi nghe đứng nghe, nghe tim mẹ thở,

nghe vọng em khóc, nghe khổ cúm gà,

nghe cửa tù mở, nghe tóc trắng dậy,

nghe nước mắt lăn, nghe đất trời lặng,

 

niềm thương vô lượng, vô lượng vô lượng…

 

 

MỘT THỜI, MỘT THỜI 

 

Không còn bao nhiêu lời cho em,

 trên môi anh bắt đầu đóng băng,

 thời gian tê cóng trên da, trên

đầu, trên vai, trên lưng, trên từng

 

sợi tóc bạc đêm nay… Năm mới

 ùa qua cửa sổ, gió thổi lạnh

 buốt xương anh, từng tế bào run

 rẩy, chân anh khụy xuống, đưa tay

 

 níu lại từng ngày, vội vã chụp

 các nỗi vui chưa kịp đến… Em

 hãy nhìn cho kỹ, có thấy gì

đêm nay, khói sương anh thở vào

 

 người, trăng đêm treo cao lơ lửng,

 khắp trời sao bay rơi rụng – em

 có thấy, nơi góc phố khuya, bóng

 anh cúi đầu đang khóc, cho ngày

 

 mai xa nhau, một thời rồi để

 từ biệt… Một thời, một thời, gặp

 không thật gặp mới thật là gặp,

 gần không thật gần mới thật là

 

 gần, xa không thật xa mới thật

 là xa… Qua bờ bên kia đi,

 qua bờ bên kia đi… Gió thổi,

 tóc bay, máu xương anh khô kiệt

 

 dần, em hãy nhìn cho kỹ, kìa

 xem đôi mắt em còn in đậm

 trong tim anh… Một thời, một thời…

 

 

DÒNG CHỮ BAY LÊN 

 

Bàn tay mỏi

trang giấy nửa đêm

dòng thơ phả khói

 

 có hồn tôi rơi

 giọt mực chảy

 lăn tròn không thôi

 

 Từ biệt anh người thơ, những dòng

 chữ trôi theo trí nhớ, từ biệt

 thôi tay bút mỏi rồi, từ biệt

 anh người đi trước những đường thơ

cô quạnh, từ biệt thôi người thơ,

 

một thời thơ ấu của tôi. Một

đời, một thời, ngồi nhìn trang giấy,

chép xuống những hồn thế kỷ, từ

biệt thôi, tay mỏi mắt khép rồi,

những hồn thơ ơi. Từ biệt ơi,

 

 những hồn thơ ơi khi anh nằm

 xuống, và chữ từng dòng theo nhau

 lặng lẽ bay lên thật xa, thật

 xa những hồn tôi ơi.

Để tưởng niệm Diễm Châu — Jan 2007

 

 

MÃ HÓA TÊN EM VÀO THƠ

 

anh ghi xuống giấy

 những lời từ tháng ngày

 như đã quên

 thấy lại giữa những

 chữ ẩn mật

 khuôn mặt em mơ hồ hiện lên

 buốt giá hồn anh nửa đêm

 

anh đưa vào thơ

những dấu chân tuyết

em một thời thật xa để lại

hơi lạnh còn nghiêng trên nét mực

 

 anh run rẩy đọc

 nhìn thấy em bước

 giữa những chữ trên giấy

 

anh ghi lại vào chữ

những trí nhớ

từ một thời xa thật xa

nghe giữa những sợi khói mờ nhạt

vọng lời em rất buồn

có phải chúng ta đã vụng về mất nhau

 

 em sẽ đọc thấy

 mùi hương ẩn trong chữ của anh mùi hương từ trời

 một thời em đã

 mang vào đời anh

 một ngày mưa tuyết

 

 ngày chúng ta tựa vào nhau

đỡ cho nhau từng bước chân

nhiều lần chúng ta trượt

 

 qua những hè phố đóng băng

 nơi tiếng em cười rơi xuống

 và rồi bay lên

 thành hoa tuyết khắp trời

 và từ đó

 phủ mát tháng ngày của anh

 

 rồi sẽ có một ngày em đọc

 và thấy giữa dòng thơ

 anh chép đêm nay

 và sẽ nhận ra giữa những câu

 quá nhiều những chữ không còn vần điệu

 

 là những ngày còn lại của đời anh

 là những ngày và đêm

đã bị xô lệch và mã hóa bằng tên em

 

nơi một thời thật xưa

 nơi đó

 em đã bước vào hồn anh

 và rồi bỏ đi

để lại những lối trận đồ.

 

ENCRYPTING YOUR NAME WITH VERSE

 

I put onto paper

words from days and months

 that have almost vanished

 and see again among the

 secret words

 your face stealthily appearing

 chilling my soul every night

 

 I put into poem

 the footprints you left in snow

 from days so far away

 with cold wind shivering my ink lines

 

 shaking I read

 and see you walk

 among words on paper

 

 I put into words

 the memories

 from days so far away

 and hearing amid the fading strands of smoke

 your sorrowful voices

 how did we lose each other so clumsily

 

 you will notice

 the fragrance hidden in my words

 the fragrance from heaven

 that you once

 brought into my life

 in a day of snowfall

 

 the day we leaned on each other

 to help passing for every step

 and many times we slid and fell

 

 along the icy sidewalks

 where your laughs fell onto

 and then soared back to sky

 transforming into snowflakes

 and since then on

 cooling my days and months

 

 you will someday read

 and see beneath the poetic lines

 that I write down tonight

 and will notice among the clauses

 so many words without rhymes

 

 those are my remaining days in life

 those are days and nights

 being tilted and encrypted with your name

 

 once upon a time

 at that place

 you stepped into my soul

 and then left

 leaving a maze of paths

 

 

LEM DÒNG MỰC

 

 này cô, cô ni nhỏ

xin giữ thật vắng lặng

 từng bước cô đi

 thật dịu dàng

 hãy lắng nghe từng góc chùa

 tiếng gió xao xác của rừng thiền năm xưa

 kể lại một thời Đức Phật đã ngồi vắng lặng

 

 này cô, cô ni nhỏ

xin giữ thật vắng lặng

 khi đọc những trang kinh

 hãy thấy chữ tôi đã vàng trên giấy

 hãy nghe làn gió còn hát trong các dòng mực

 một thời tôi ngồi chép

 lời của Đức Thế Tôn

 từ những ngàn năm trước

 

 này cô, cô ni nhỏ

xin giữ thật vắng lặng

 thật vắng lặng

 

 xin đừng cười

 nào ai còn nhớ

tiếng cười cô ni đã làm hồn tôi vỡ

và lem mực những dòng thơ tôi.

 

BLURRING THE INK LINES

you, the young nun

 please keep really silent

 on every step you walk

 gently please

 just listen to every corner of the temple

 where the wind from the ancient meditation forest whispers

 and recites the way of Buddha sitting soundlessly

 

 you, the young nun

 please keep really silent

 while reading the ancient sutras

 just see on paper my words that have turned yellow

 just hear the breezes still sing within the ink lines

 once, in a long past age I wrote down

 words of Buddha

 thousands of years ago

 

 you, the young nun

 please keep really silent

 really silent

 

 please don’t laugh

 who would remember

 a laugh from a nun that broke my heart

 and blurred the ink lines from my poems.

 

 

MỜI EM CÙNG ANH RA BIỂN

 

 mời em cùng anh ra biển

 hãy bước vội

 và bước thật vội

để dịu dàng đặt chân lên cát

để nhúng những ngón chân

 vào sóng nước

 và để thấy mình

 trở thành như một với cả bầu trời

 

 mời em cùng anh ra biển

 trước khi những sợi tóc

 trở màu xám

 trước khi những

 tháng ngày

 nhạt hồng trên má,

 và trước khi tình yêu của anh làm

 son nhạt trên môi em

 

 mời em cùng anh ra biển

 hãy bước vội và thật vội

 trước khi ngày và đêm

 trở thành các nếp nhăn

 trên mặt, trên tay

 và khi chúng ta còn bên nhau

 

 mời em cùng anh ra biển

 hãy ngồi xuống,

 hãy lắng nghe

 và hãy nhìn thấy

 lời anh đọc thơ

với từng chữ bay lên để thành hoa khắp trời

 

 mời em cùng anh ra biển

để thấy chúng ta là bọt sóng

 một thời hiện ra

 và rồi sẽ biến mất

 một thời tới bên nhau

 yêu nhau

 và rồi sẽ lìa xa

 

tất cả rồi sẽ trở về

lặng lẽ

vô cùng

 

 mời em cùng anh ra biển

 hãy giữ lòng mình

 trôi chảy như sóng nước

 không nơi nào để tới

 và rồi trở về lòng biển rộng

 

 nơi đón nhận mọi thứ trong đời

 với lòng không phiền muộn

 và vẫn giữ lòng

 lặng lẽ

muôn nghìn năm

 

mời em cùng anh ra biển

để tập thấy chúng ta

 là bờ cát trắng

 nơi đón nhận mọi bước chân

 

đón nhận mọi thứ trong đời

 với lòng không phiền muộn

 và vẫn giữ lòng

 lặng lẽ

muôn nghìn năm

 

 mời em cùng anh ra biển

 nơi những trận bão vùi dập

 nơi em sẽ trở thành

 một ngọn gió

 và dìu những cánh chim hải âu vào bờ

 đưa những cánh buồm ngư dân tránh bão

 

 hãy bước đi với anh

 dịu dàng như ngọn gió

để đón nhận mọi chuyện

 với lòng không phiền muộn

để nơi lòng chúng ta

 lặng lẽ

không nơi chỗ trụ

và là bạn của muôn pháp

 

 mời em cùng anh ra biển

 nơi chúng ta trở thành bầu trời

 nơi chúng ta

đón nhận

 cả nắng và mưa

 cả ngày và đêm

 với lòng không phiền muộn

 nơi lòng chúng ta

 lặng lẽ, không nơi chỗ trụ

và là bạn của muôn pháp

 

 với lòng không phiền muộn

 và là bạn của muôn pháp.

 

COME ALONG WITH ME TO THE OCEAN

 

come along with me to the ocean

 walk fast

 and walk faster, please

 to gently put your feet on the sand

 to dip your toes

 into the water

 and to feel like becoming one with the sky

 

 come along with me to the ocean

 before the hair

 turns gray

 before

 months and days

 fade the blush on your cheeks

 and before my love

 blurs your lipstick

 

 come along with me to the ocean

 walk fast and walk faster

 before days and nights

 become the wrinkles

 on face and hands

 and while we still have each other

 

 come along with me to the ocean

 please sit down

 please listen to

 and please watch

 my voice reciting poetry

 with every word soaring to become flowers in sky

 

 come along with me to the ocean

 and see that we are just bubbles

 once appearing

 and then someday vanishing

 once coming together

 loving each other

 and then leaving away

 

 everything then will return

 to the peaceful

 eternity

 

 come along with me to the ocean

 and keep your mind

 flowing like the waves

 that have nowhere to come to

 and then become one with the ocean

 

 that receives all things in life

 without regrets

 and that always keeps the heart

 peaceful

 for thousands and thousands of years

 come along with me to the ocean

 and learn to see us

 as the white sand beach

 where receives all footprints

 

 receives all things in life

 without regrets

 and still keeps the heart

 peaceful

 for thousand and thousands of years

 

 come along with me to the ocean

 where the storms rage high

 where you will become

 a breeze

 and steer the seagulls to a sanctuary

 and lead the fishing boats to a harbor

 

 just walk along with me

 gently like a breeze

 to receive all things

 without regrets

 to keep your heart

 peaceful

 that has nowhere to cling to

 and becomes friends with all things

 

 come along with me to the ocean

 where we become the sky

 where we

 receive

 all sunshine and rain

 all days and nights

 without regrets

 where our hearts

 stay peaceful and have nowhere to cling to

 and become friends with all things

 

 without regrets

 and become friends with all things.