Dipanjan Roy Chaudhury, The Economic Times 11/02/2021
Nguy?n Tu?n Anh d?ch
Tm t?t
Lu?t H?i c?nh m?i c?a Trung Qu?c c hi?u l?c t? ngy 01/02/2021. Lu?t ny cho php C?nh st bi?n Trung Qu?c b?n vo cc tu ? xung quanh qu?n ??o Senkaku ho?c cc tu xung quanh m?t s? bi ? ng?m v ??o ? Bi?n ?ng n?i B?c Kinh ?ang tranh ch?p ch? quy?n v?i Philippines, ?i Loan v Vi?t Nam, v m?t s? nh?ng n??c khc.
***
M?t lu?t m?i c?a Trung Qu?c cho php c?nh st bi?n Trung Qu?c s? d?ng v? l?c ??i v?i cc tu n??c ngoi trong vng bi?n m h? tuyn b? ch? quy?n bao g?m c? Bi?n ?ng lm t?ng nguy c? tnh ton sai l?m v ? gy ra ph?n ?ng gay g?t t? m?t s? qu?c gia ?ng Nam v Nh?t B?n.
Lu?t H?i c?nh m?i c?a Trung Qu?c c hi?u l?c t? ngy 1 thng 2. Lu?t ny cho php c?nh st bi?n Trung Qu?c b?n vo cc tu xung quanh qu?n ??o Senkaku ho?c cc tu xung quanh m?t s? bi ? ng?m v ??o ? Bi?n ?ng n?i B?c Kinh tranh ch?p ch? quy?n v?i Philippines, ?i Loan v Vi?t Nam, v m?t s? n??c khc.
Gi?ng nh? Philippines v Vi?t Nam, Nh?t B?n ? by t? quan ng?i su s?c ??i v?i lu?t m?i ny, v?i vi?c B? tr??ng Ngo?i giao Toshimitsu Motegi pht bi?u lu?t ny khng ???c p d?ng theo cch vi ph?m cc tiu chu?n qu?c t?. B? tr??ng Qu?c phng Nobuo Kishi c?ng by t? quan ng?i m?nh m? c?a Nh?t B?n v? lu?t ny nh?n m?nh r?ng lu?t ny vi ph?m cc chu?n m?c qu?c t?. ?n ??, qu?c gia c h?n 50% th??ng m?i qu?c t? ?i qua khu v?c Bi?n ?ng ph?i theo di ch?t ch? tc ??ng c?a lu?t m?i c?a Trung Qu?c ??i v?i l?i ch kinh t? c?a New Delhi trong khu v?c.
Vo thng 12/2020, khi Trung Qu?c ?ang tranh lu?n v? d? th?o lu?t m?i, Toshinari Matsuo, Gim ??c V?n phng Lu?t V?n hnh t?i Tr??ng Cao ??ng Tham m?u v Ch? huy H?i qun c?a L?c l??ng Phng v? H?i qun Nh?t B?n, ? vi?t: lu?t m?i ? v??t ra ngoi cc tiu chu?n do Lin h?p qu?c thi?t l?p t?i Cng ??c v? Lu?t Bi?n (UNCLOS). UNCLOS cho bi?t m?t qu?c gia ven bi?n c th? th?c hi?n cc b??c c?n thi?t ch?ng l?i tu thuy?n n??c ngoi ?i qua lnh h?i c?a mnh n?u vi?c ?i qua c?a h? khng v h?i.
Khu v?c Senkaku ???c gim st b?i cc tu tu?n duyn v my bay tu?n tra c?a Nh?t B?n. ?i?u quan tr?ng l Th? t??ng Nh?t B?n Yoshihide Suga ? ti kh?ng ??nh v?i T?ng th?ng M? Joe Biden r?ng ?i?u 5 c?a Hi?p ??c An ninh Nh?t M?, trong ? M? c ngh?a v? b?o v? cc vng lnh th? d??i s? ki?m sot hnh chnh c?a Nh?t B?n, p d?ng cho c? qu?n ??o Senkaku.
Theo cc chuyn gia, cc thnh vin ASEAN c?n lm r cc hnh ??ng s? d?ng v? l?c no c?a Trung Qu?c trong vng bi?n c?a h? s? ???c coi l hnh ??ng chi?n tranh. Ph ? ??c Koda Yoji, nguyn T? l?nh L?c l??ng Phng v? bi?n Nh?t B?n bnh lu?n v?i VnExpress Qu?c t? r?ng ??i v?i Vi?t Nam, c?ng nh? Nh?t B?n, tnh hu?ng nguy hi?m nh?t khng ph?i l vi?c C?nh st bi?n Trung Qu?c s? d?ng v? kh theo quy ??nh c?a php lu?t m c?t li c?a v?n ?? l vi?c Trung Qu?c s? d?ng lu?t php nh? m?t cng c? chnh c?a chi?n tranh php l ?? m? r?ng lnh th? c?a mnh m?t cch ha bnh. ??ng th?i, Cc qu?c gia trong khu v?c ?ng Nam c?n ??a ra quan ?i?m nh?t qun v? v?n ?? ny.
B? tr??ng Qu?c phng Philippines Delfin Lorenzana ngy 08/02/2021, trong m?t cu?c ph?ng v?n v?i CNN Philippines cho bi?t, "Ti r?t lo ng?i v? lu?t ny v n c th? gy ra nh?ng tnh ton sai l?m v ??ng ?? [trn Bi?n ?ng], ??c bi?t l hi?n nay h? ???c php b?n vo cc tu n??c ngoi. "C?nh st bi?n Trung Qu?c hi?n ho?t ??ng trong cc khu v?c tranh ch?p ? Bi?n Ty Philippines, m?t ph?n c?a cc tuyn b? ch? quy?n c?a Philippines ? Bi?n ?ng, n?i h?i qun v c?nh st bi?n Philippines c?ng tu?n tra. Lorenzana ni thm: Kh? n?ng x?y ra ??ng ?? ho?c tnh ton sai l r?t l?n, v v v?y ti ku g?i t?t c? cc bn tranh ch?p ? [Bi?n ?ng], g?m c? Trung Qu?c, Vi?t Nam, hy l?u v c?n tr?ng trong vi?c th?c thi lu?t php c?a h?.
Lorenzana c?ng cho bi?t Philippines s? th?o lu?n v?i cc ??ng minh c?a mnh, bao g?m M? v cc bn tranh ch?p khc, v? cch x? l tnh hnh. Nhi?u qu?c gia bn ngoi khu v?c nh? V??ng qu?c Anh, Australia v ?n ?? c?ng ?ang ln k? ho?ch tu?n tra cc vng bi?n tranh ch?p ?? th?c hi?n cc ho?t ??ng t? do hng h?i. Lorenzana b? sung: chnh ph? Philippines s? ti?p t?c h?p tc v?i cc bn th? ba ny ?? tm cch gi?i quy?t.
Vo thng 1/2021, chnh ph? Philippines ? ra cng hm ph?n ??i lu?t m?i c?a Trung Qu?c, ???c coi l l?i ?e d?a chi?n tranh ??i v?i b?t k? qu?c gia no, l b?t ch?p lu?t php [qu?c t?], m n?u khng thch th?c n, c ngh?a l ph?c tng lu?t ny.
Cc n??c trong khu v?c ?ng Nam c?n ??a ra quan ?i?m nh?t qun v th?ng nh?t v? v?n ?? ny. ? l cch duy nh?t ?? khi?n Trung Qu?c rt l?i lu?t ho?c ng?n khng cho Trung Qu?c th?c thi lu?t ny trong ph?m vi ti phn c?a cc n??c khc.
Vo ngy 09/02/2021 M? ? c? hai nhm tc chi?n tu sn bay tham gia cc ho?t ??ng di?n t?p chung ? Bi?n ?ng ?? ph?n ??i lu?t m?i c?a Trung Qu?c.
Cu?c t?p tr?n ngy 09/02 cho th?y cc nhm tc chi?n USS Theodore Roosevelt v USS Nimitz ti?n hnh v s? cu?c di?n t?p nh?m t?ng c??ng kh? n?ng t??ng tc gi?a cc kh ti c?ng nh? kh? n?ng ch? huy v ki?m sot, H?i qun Hoa K? cho bi?t. Tu?n tr??c, H?i qun Hoa K? ? ti?n hnh ho?t ??ng t? do hng h?i (FONOP) ??u tin ? Bi?n ?ng v c?ng c chuy?n ?i ??u tin qua eo bi?n ?i Loan d??i th?i chnh quy?n Biden. Cc ho?t ??ng nu trn c?a hai tu sn bay di?n ra khi m?t tu ng?m t?n cng h?t nhn c?a Php l m?t trong s? hai tu h?i qun g?n ?y ? th?c hi?n m?t cu?c tu?n tra qua bi?n ?ng, ng??i ??ng ??u B? qu?c phng Php cho bi?t trong m?t tweet ngy 09/02/2021.
B? tr??ng Qu?c phng Php, Florence Parly vi?t trn Twitter r?ng tu ng?m Emeraude ? tham gia cng tu h? tr? Seine. Parly vi?t: "Cu?c tu?n tra ??c bi?t ny ch? v?a hon t?t. ?y l b?ng ch?ng n?i b?t cho th?y n?ng l?c c?a h?i qun Php trong vi?c tri?n khai ? nh?ng khu v?c xa xi v trong th?i gian di cng cc ??i tc chi?n l??c c?a chng ti nh? c, M? v Nh?t B?n".
H?i cu?i n?m ngoi [2020] truy?n thng Nh?t B?n ??a tin vo Php, M? v Nh?t B?n d? ki?n s? t? ch?c cc cu?c t?p tr?n chung trn b? v trn bi?n l?n ??u tin vo thng 5.
Khng th? b? qua ??nh ??ng sau lu?t m?i ny c?a Trung Qu?c. N?m ngoi [2020], Ch? t?ch Trung Qu?c T?p C?n Bnh ? ch? ??o cc c? quan ch?c n?ng t?ng t?c vi?c th?c thi cc lu?t lin quan ??n ??i ngo?i. ng ku g?i b?o v? ch? quy?n qu?c gia v cc l?i ch c?t li thng qua l?p php v th?c thi php lu?t. Lu?t H?i c?nh m?i l m?t ph?n c?a s? thc ??y ?. Trung Qu?c ?ang ro ri?t th?c hi?n c?i t?o b?i ??p ? qu?n ??o Tr??ng Sa trn Bi?n ?ng.
M?t bo co n?m 2020 c?a B? Qu?c phng Hoa K? (DOD) l?u r?ng, trong th?p k? qua, Trung Qu?c ? t?ng g?p ?i s? l??ng tu tu?n tra c?nh st bi?n c? l?n trn 1.000 t?n, t? kho?ng 60 chi?c vo n?m 2010 ln h?n 130 chi?c vo n?m ngoi. ?i?u ? khi?n l?c l??ng c?nh st bi?n Trung Qu?c, ???c m?t s? ng??i coi l h?i qun th? hai c?a Trung Qu?c, tr? thnh l?c l??ng c?nh st bi?n l?n nh?t trn th? gi?i, DOD cho bi?t.
Ph?n l?n cc tu m?i ny khng ch? ???c trang b? tr?c th?ng, vi r?ng m cn c c? pho 30 mm v 76 mm, th??ng l?n h?n nhi?u so v?i pho c?a cc h?m ??i tu?n duyn cc n??c khc. M?t s? tu c?nh st bi?n ny c?ng c th? ho?t ??ng cch xa b? bi?n Trung Qu?c ??i l?c trong th?i gian di.
