Phạm Xuân Nguyên
Đó là nhà văn Canada Alice Munro vừa qua đời ngày 13/5/2024, thọ 93 tuổi.
Giải thưởng Nobel từ khi thành lập năm 1901 đã có giải về văn chương. Nhà văn được giải phải viết các thể loại hư cấu và nhất thiết phải có tiểu thuyết. Tên các nhà văn được giải gắn liền với tên một cuốn tiểu thuyết xuất sắc nhất mà nhờ đó họ được trao giải. Thí dụ Ernest Hemingway là tiểu thuyết “Ông già và biển cả”.
Truyền thống này của Uỷ ban giải Nobel văn chương tồn tại đến năm 2013 thì thay đổi. Giải vẫn trao cho nhà văn viết hư cấu nhưng không cần có tiểu thuyết. Người khiến Uỷ ban Nobel phải phá lệ này là nhà văn Canada Alice Munro. Lời tuyên dương dành cho bà rất ngắn gọn, ngắn gọn nhất trong các lời tuyên dương các nhà văn từng được giải cho đến nay. Giải Nobel văn chương năm 2013 trao cho Alice Munro vì bà là “bậc thầy của truyện ngắn hiện đại”.
Từ đột phá này, Uỷ ban Nobel văn chương tiếp tục mở rộng biên độ trao giải của mình. Năm 2015 giải được trao cho nhà văn chuyên viết phi hư cấu người Belarus Svetlana Alexandrovna Alexievich. Năm 2016 giải được trao cho ca từ các bài hát của nhạc sĩ ca sĩ Mỹ Bob Dylan.
Xin vĩnh biệt nhà văn Alice Munro. Truyện ngắn của bà đã được dịch ra tiếng Việt.
