CÁC NHÀ VĂN TRẺ, HỌ ĐANG LÀM GÌ?
Nguyễn Đức Tùng giới thiệu
Nhà thơ Phạm Văn Vũ, Thái Nguyên. Các bài thơ của anh đưa thẳng tôi vào trung tâm của đám đông trẻ tuổi hôm nay. Mang chúng ta đến với những huyền thoại mới, sự hiểu biết sâu xa đối với hiện thực. Thơ anh vừa là bản mô tả các sự kiện của đời sống, các dữ kiện có tính tiểu sử, và đồng thời là bài hát nói về sự cô độc, đôi khi như lời cầu nguyện.
Phạm Văn Vũ viết về khá nhiều đề tài, những câu chuyện của anh bị ám ảnh bởi nỗi lo âu của xã hội, sự sụp đổ của niềm tin. Sự tàn lụi của các giá trị văn hóa của một dân tộc. Hay những dự báo của anh về điều ấy. Thơ đầy những khoảnh khắc được chiếu sáng, tựa như nhận thức mới, hay tựa như một hoàn cảnh mới được sinh ra từ văn bản. Tôi cảm thấy gần gũi với Phạm Văn Vũ vì chia sẻ phần nào những quan tâm của anh về đời sống, sự thách thức của tuổi trẻ, sự nổi loạn bên trong của những tâm hồn cô độc, yêu thương. Con đường còn dài, anh sẽ có những thay đổi. Tôi mong thơ anh sẽ kết hợp được giữa một bên là những xúc cảm trữ tình một bên là tiếng nói của cộng đồng, lương tâm người Việt. Sự kết hợp như vậy, giữa truyền thống phê phán hài hước và cảm giác hạnh phúc epiphany do tình yêu mang lại, là một kết hợp khó khăn, đối với tất cả các nhà thơ, chứ không phải riêng anh. Những nhà thơ Việt hiện nay có thể vượt qua được sự thách thức ấy đếm trên đầu ngón tay. Tôi nghĩ và mong Phạm Văn Vũ ở trong số ấy. Đi xuyên qua giữa hiện thực và phép lạ, không phải là tìm kiếm, mà là đòi lại, từ nơi nào tôi không biết, một quê hương hiền hòa đã mất.
LING LOONG
***
HÌNH NHƯ
Lúc ánh mắt chăm chú nghe
trước khi thành lời
Lúc lời nói ngấm tan
trước khi thành trí nhớ
Lúc trí nhớ loang ra
trước khi thành hơi nước
Lúc hơi nước trườn mình
trước khi thành mây
Lúc đám mây lặng yên
trước khi bão nổi
Bài thơ bắt đầu
2016
BÊN TRONG CỬA PHÒNG
Trời cồn lên một cơn gió quen
Nhắc ngày tháng và nhắc thêm điều gì là lạ
Rót một chén rượu đầy
Cất sách cũ lên giá
Ngoài đường hình như vẫn hối hả
Thôi mình tìm áo ấm khoác thêm
Thêm vào bình hoa một bông cúc mới
Thêm than vào bếp sưởi
Trả lời xong tin nhắn cuối cùng
Khép cửa phòng
Mùa đông này mình làm một mùa đông
2016
VẮNG
Ngoài kia
Mặt đất đang chật lại
Cỏ không chỗ xanh, cây không chỗ tỏa cành
Dưới kia
Cá tôm đang bỏ đi
Sông suối ao hồ khát khô, biển cũng không còn muối
Trên kia
Bầu trời trắng lặng cao vời
Cơn mây cuối đang sang bầu trời khác
Mình vẫn cùng mọi người
Đông đủ ở đây, tất bật ở đây
Giữa một nơi rất vắng
2016
SHOCK
Sau cú shock buổi sáng
Mình im lặng
Đến cú shock buổi chiều
Mình lại im lặng
Cả cú shock buổi tối
Mình vẫn im lặng
Thở phào rũ bỏ
Đêm im lặng
Nhưng đó cũng là lúc sự tĩnh lặng ra đi
2017
CŨ
Đều đặn những cập nhập mới
Chuyển động 86.400 giây
Những tin giả vẫn nhận được nhiều chia sẻ
Những chuyện có thật khó tin vẫn nhiều lên hằng ngày
Không có gì không được luận bàn
Từ chuyện rau sống đến chuyện tổng thống
Những luận bàn chồng chéo ngổn ngang
Nhiều và dễ như là tự động
Trôi trong kết nối triền miên
Chạm tay nhẫn nại kiếm tìm
Đọc mình trong một câu chuyện cũ
2017
BÓNG CÂY
Nhựa dính vào trán vã mồi hôi
nhựa bắn ra bàn tay bật máu
vân gỗ hằn trên vân tay
mắt gỗ in trong cái nhìn
rễ cây quàng quấn bước chân
cành gãy gập trong bóng hình rụng rời khụy ngã
của người cầm cưa
Lưỡi cưa kéo đi kéo lại trong đêm
đứt lìa giấc mơ
Lưỡi cưa cứa đi cứa lại trên môi
tức tưởi bật không thành lời
Những chiếc lá đã rụng xuống từ lâu
bay đi từ lâu
nghĩ mình còn đủ mát lành
đùm nhau trở về xoa vết đau chằng chịt
Con đường thênh thang nghẽn đặc
Những gốc trụi trơ chỉ lên cao lời nhắc:
Bóng cây còn lẩn vẩn trong mây
2017
MÂY LẠ
Bên kia núi
Tiếng lá hát vào trăng
Bên kia trăng
Tiếng lá hát vào trời
Bên kia trời
Mây hát buồn như lá
Tiếng hát bay ra
Đậu vào mình đám mây rất lạ
2017
NHẬT KÝ NGÀY CHÀO ĐÓN CON
Bên trong phòng sinh
Tiếng thở của mẹ mỗi lúc càng thêm căng
Tiếng đạp của con mỗi lúc càng thêm mạnh
Chúng ta chỉ còn cách nhau một vòng tay
Mà lâu hơn rất nhiều chín tháng mười ngày
Ngoài này mọi thứ đang hối hả
Mọi thứ đang dừng lại
Yên lặng
Tất cả để dành
Đợi cuộc gặp của chúng ta
Và…
Chốt khóa thời gian mở ra
Cánh cửa phòng sinh mở ra niềm hồi hộp
Mọi người nhìn con tròn xoe nhìn thế giới
Vòng tay cha con mình đón lấy nhau
Nghi lễ bắt đầu
2018
ĐÊM ĐẦU TIÊN NHÌN CON NGỦ
Bỗng chốc mọi thứ đều bé lại
Như cánh môi đo đỏ mấp máy
Như đôi tay nhỏ xiu cuộn tròn
Như sợi tóc tơ non non
Cả nhà mình ai cũng đang bé lại
Y bằng thành viên mới
Mọi người khẽ cười
Khi nghe tiếng khóc o oe
Má con thơm hương sữa mẹ
Áo ba thơm hương trẻ thơ
Nâng đêm trên tay thật nhẹ
Nhẹ như thoang thoảng giấc mơ
Đêm nay ba không chợp mắt
Để được ngủ trong giấc ngủ của con
2018
LING LOONG
Mẹ ư hừ dỗ dành
Ba lim dim bên con lim dim
Trong giấc mơ trẻ thơ
Con dạy ba đánh vần
Những chữ cái từ miệng nhỏ bay ra
Ling loong ling loong
Tay con vẫy quả bóng, nó lăn tròn thành tiếng cười
Tay con vẫy cánh màn, nó bay thành mây trời
Tiếng cười va vào mây trời nằm im một góc
Con nhoài mình đuổi bắt bạn chơi
Ba dụi mắt ngoảnh sang
Cái miệng mơ còn đang ling loong
Đôi tay mơ còn đang vẫy vẫy
Tiếng dỗ dành ư hừ đã ngủ say
Ba đứa trẻ chung nhau giấc mơ này
2018
TRỞ VỀ
1.
Cây đại ngày đêm phủ trong nhang khói
Không nở được hoa
Lặng yên nhìn dòng người tấp nập
Lặng yên nghe dõng dạc A Di Đà
Hối hả những hồi chuông
Dồn dập những tiếng mõ
Lời nguyện cầu tô màu xanh đỏ
Thoăn thoắt đôi bàn tay đếm tiền lễ sau cánh cửa chùa
Dưới chân tượng Phật, hàng người vẫn xếp dài
Nhưng bóng áo vàng đã rời đi về hướng khác.
2.
Khẩu hiệu nô nức treo từ ngoài cổng đến góc lớp
Danh hiệu hăm hở trưng bày trên sân khấu và trong phòng họp
Các thầy cô vẫn lẳng lặng thi đua
Các em vẫn lẳng lặng xếp hàng
Không ai giải thích cho các em vì sao thức ăn bẩn tuồn được vào nhà trường
Vì sao người kia bị chính bạn bè mình hành hạ giữa đám đông
Vì sao người kia được nâng gần hai chục điểm để vào chuyên nghiệp
Vì sao nhiều câu hỏi vì sao đến thế?
Sau cánh cổng có một cánh cổng khác
Chưa kịp mở ra đã lại khép vào
Trong câu hỏi có một câu hỏi khác
Những ánh mắt trẻ thơ thấp thỏm nhìn nhau
Các phụ huynh vẫn tấp nập đón con
Đón những gương mặt ngơ ngác héo mòn.
3.
Bố trở về
Từ đoàn người xếp hàng dài dưới chân tượng Phật
Từ tấp nập phụ huynh đón con ngơ ngác héo mòn trước cổng trường
Giật mình nghĩ về bóng áo vàng đã rời đi theo hướng khác
Về những ánh mắt giữa thấp thỏm khôn lường
Cứ mỗi ngày trở về
Bố lại thêm một câu hỏi
Bao nhiêu câu hỏi mà bố không biết cất đi đâu
Không biết tự mình trả lời ra sao
Không biết trả lời con như thế nào
Bên cửa sổ
Trong căn phòng nhỏ vừa vặn giấc ngủ trẻ thơ
Con đang thiêm thiếp mơ
Tiếng thở nhẹ và đều nhắc bố cách trả lời các câu hỏi
Cám ơn con.
2019
LẮNG
Dưới này
Ngấm bao nhiêu hương đất
Mà sen
Trên kia
Ngấm bao nhiêu hương trời
Mà trăng
Đêm nay
Giữa một bầu vàng
Sen đã bắt đầu trăng
Giữa một bầu vàng
Trăng cũng bắt đầu sen
Chỉ màn đêm mới biết
Có người áo vàng
Tay ngấm sen và tóc ngấm trăng
Trong ánh mắt u ẩn lấp lánh
Nửa như níu nửa như nâng
Sau giờ khắc lắng mình
Chầm chậm nở.
2020
NGHE
Trái cây kể chuyện hoa nở
Con kiến kể chuyện đất đai
Bàn tay kể chuyện cánh cửa
Buổi chiều kể chuyện sớm mai
Mưa nắng kể chuyện mùa vụ
Con đường kể chuyện bước chân
Cánh đồng kể chuyện ngọn cỏ
Sương rỏ kể chuyện phù vân
Đóa sen kể chuyện tiếng chuông
Chuông vọng một làn hương đắm
Chập chờn ở giữa, mình ngân
Xa kia lá rơi văng vẳng
2021
P.V.V
