Inrasara
Bài về NGƯỜI CHĂM viết ngày 4-11-2015, Cổng Thông tin đăng lại ngày 6-9-2023, không ghi tên tác giả, lượt đọc 49.985. Dưới bài có chua thêm: “(Bức tranh Văn hóa các Dân tộc Việt Nam – NXB Giáo dục)”.
Chủ quản Cổng ấy thì to rồi, vẽ “bức tranh” về người Cham in ở Nhà xuất bản Giáo dục nữa, phải nói là rất đáng tin. Thế mà ngay sau đó, cùng ngày Wa Praong phản ứng mạnh trên facebook của mình, mới là điều đáng lo về cách làm của ta.
Ở đó bạt ngàn hớ hênh lồ lộ:
– Hớ hênh và mơ hồ về lịch sử, xã hội: “Ngay từ những thế kỉ thứ XVII, người Chăm đã từng xây dựng nên vương quốc Chăm pa”, “Bộ phận cư trú ở Ninh Thuận và Bình Thuận chủ yếu theo đạo Bà la môn (một bộ phận nhỏ người Chăm ở đây theo đạo Islam truyền thống gọi là người Chăm Bà ni)”…
– Thêm mấy hư cấu với tưởng tượng vô cùng… độc đáo: “Phương tiện vận chuyển: Chủ yếu và thường xuyên vẫn là cái gùi cõng trên lưng”, “Cưới xin: Phụ nữ chủ động trong quan hệ luyến ái”…
– Sai về dùng từ, sai chánh tả với lỗi kĩ thuật thì miễn chê luôn: “lễ Bon katê”, “văn tự Sascrit”, “Paranưng”, “văn hóa ấn Độ”, "xã hội ấn Ðộ cổ đại"…
Kết. Người phụ trách cái CỔNG này ở cao ở xa cộng đồng Cham, không sâu không sát nên cứ tùy hứng tùy nghi mà gõ mà đăng, thì phải nói tác giả bài viết dũng cảm chả ngán… thằng Tây nào!
Tạm kê vài món ra đây, chớ cụ thể chi li cho nên đầu nên đũa thì đòi hỏi bằng chứng, lập luận e thành một bài tiểu luận mất. Tôi mạo muội tút để NHẮC NHẸ NHAU, cho đằng ấy tỉnh ra mà… VIẾT LẠI.
P.S. Cham có nhiều nhà nghiên cứu uy tín, đăng bài, nhờ họ xem qua để biên tập là ổn. Bài viết đã trải đời qua 8 năm, không ai nhắc để sửa, Cổng đăng lại là điều đáng nói hơn cả.
