Anatoly Till
Ph?m Nguyn Tr??ng d?ch
T?i c
Ngay sau cch m?ng n?m 1917 phong tro sng t?o php lu?t pht tri?n nh? v? bo. Cc ta n t? pht, ???c trung ??ng khuy?n khch, th?c thi vi?c xt x? v tr?ng ph?t, khng d?a vo lu?t php m d?a vo nh?n th?c php l cch m?ng. ??ng th?i nh?ng v? tr?ng ph?t bn ngoi ta n c?ng ???c th?c hi?n.
Ban ??u chnh quy?n trung ??ng ch? quy ??nh trch nhi?m hnh s? cho nh?ng hnh ??ng c? th? ring bi?t[1]. Cc ??a ph??ng (t?nh, huy?n v thnh ph?) t? ban hnh cc khung hnh ph?t, k? c? t? hnh, cho nh?ng hnh vi khc nhau, m c khi ??n gi?n ch? v thu?c giai c?p bc l?t. Cc b? v c? quan ngang b? c?ng quy ??nh c? trch nhi?m hnh s?. Th d?, ngh? ??nh c?a H?i ??ng dn ?y ngy 8 thng 11 n?m 1917 quy ??nh ??c quy?n c?a nh n??c trong l?nh v?c thng co[2] (m?t ki?u ki?m duy?t), cn Dn ?y v? bo ch quy ??nh trch nhi?m hnh s? trong vi?c vi ph?m ngh? ??nh c?a H?i ??ng dn ?y trong ? c vi?c t?ch thu ti s?n v ph?t t t? 3 ??n 4 n?m[3]. Ch? c ?i?u tr??c khi cng b? ?? ??a vo B? v?n b?n php quy, b?t c? v?n b?n no, c?a b?t k c? quan no c?ng ??u ph?i ???c H?i ??ng dn ?y ph duy?t.
C? s? ch? ??o c?a lu?t hnh s? C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, v?n b?n ??u tin ?i?u ch?nh nh?ng v?n ?? chung nh?t c?a lu?t hnh s? ???c ban hnh vo thng 12 n?m 1919 c?ng ch? l ti li?u c?a m?t b?, ??y l B? t? php[4]. Ti li?u ny l?n ??u tin xc ??nh khi ni?m t?i c nh? l s? ph ho?i cc quan h? x h?i ???c b? lu?t hnh s? b?o v?. T?i l?i, kha c?nh ch? quan c?a t?i c khng ???c ni t?i trong C? s? ch? ??o, m?c d ngay t? lc ? cc lu?t s? ni leo (S. Bulatov) ? c th?, thng qua phn tch logic ph?c t?p, ch?ng minh r?ng ng??i ta ch? ph?i ch?u trch nhi?m n?u c th?c hi?n cc hnh vi t?i l?i.
B? lu?t hnh s? ??u tin c?a C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga ???c ban hnh n?m 1922. ?i?u 6 c?a b? lu?t ny xc ??nh t?i c l: B?t k hnh ??ng t?i l?i no ho?c b?t k vi?c khng hnh ??ng no, ?e d?a cc c? s? c?a ch? ?? X vi?t v tr?t t? php l do chnh quy?n cng nng thi?t l?p trong giai ?o?n qu ?? ti?n ln ch? ngh?a c?ng s?n. B? lu?t hnh s? n?m 1926 gi? nguyn quan ?i?m ny.
Nh? v?y l, b?t k hnh ??ng hay b?t ??ng no c?ng c th? b? coi l t?i c, n?u ng??i ta cho r?ng hnh ??ng ? ?e d?a ch? ?? v tr?t t? php l. T? ?y c th? rt ra k?t lu?n khng th? ch?i ci l chnh quy?n c th? tuyn b? b?t k cng dn no l t?i ph?m c?ng ???c, d ng??i ? khng h? vi ph?m b?t k ?i?u lu?t hi?n hnh no. ?i?u 16 (t??ng t?) c?ng c m?c ?ch nh? th?: N?u m?t hnh vi nguy hi?m cho x h?i no ? ch?a ???c lu?t ny quy ??nh th c? s? v m?c ?? trch nhi?m v? hnh vi ? ???c xc ??nh theo nh?ng ?i?u p d?ng cho nh?ng lo?i t?i ph?m t??ng ??ng v?i n. Lm sao xc ??nh ???c s? t??ng ??ng? ng gio s? v? lu?t hnh s? c?a chng ti ? k? l?i r?ng ng??i ta t?ng k?t n m?t thy tu Do Thi gio (ravvin) v ng ny ? th?c hi?n cc v? c?t bao quy ??u theo t?i danh t??ng t? v?i n?o ph thai!
V ?? ch?c ch?n vo kh? n?ng truy t? cc cng dn khng h? c b?t c? hnh ??ng t?i l?i no, ?i?u 7 b? lu?t ny quy ??nh: ??i v?i nh?ng k? nguy hi?m v c lin h? v?i mi tr??ng t?i ph?m ho?c do nh?ng ho?t ??ng trong qu kh? th p d?ng bi?n php b?o v? x h?i. ??y chnh l nguyn t?c quy t?i khch quan, ??c tr?ng c?a lu?t php trong nh?ng giai ?o?n ??u c?a th?i k phong ki?n, ngh?a l ng??i ta ph?i ch?u trch nhi?m hnh s? m?c d khng c t?i ho?c c? ch? v ng??i ? c ti s?n. ?y l nguyn nhn c?a nh?ng v? x? n thnh vin cc gia ?nh c?a nh?ng k? ph?n b?i t? qu?c, nh?ng v? ??a kulak v gia ?nh h?, ??a nh?ng ng??i Tarar ? Kr?m, ??a ng??i g?c ??c v cc dn t?c khc ?i ??y, c?ng t? ?y ? xu?t hi?n nh?ng ?i?u kho?n, th d? ?i?u 581?, ???c ??a vo b? lu?t hnh s? vo n?m 1934, theo ? thnh vin ? thnh nin c?a gia ?nh cc qun nhn b? tr?n ra n??c ngoi c?ng ph?i ch?u trch nhi?m hnh s?, d h? khng bi?t g v? cng vi?c chu?n b? tr??c khi ng??i ? b? tr?n. Nh? v?y l, quy ??nh v? con tin ? ???c nh?ng ng??i bolsevik p d?ng ngay t? nh?ng ngy ??u cch m?ng. Hitler ch? l h?c tr c?a h? m thi.
Vi?c quy t?i khch quan trn th?c t? cn ?i xa h?n l?i v?n v cc ?i?u kho?n c?a b? lu?t hnh s?. Gio s? hnh lu?t trong khi gi?ng bi ? ch?ng minh cho chng ti r?ng vi?c m?t b gi m ch?, v tnh nh?t ???c truy?n ??n v ?em v?t vo h? rc m khng h? bi?t n?i dung c?a n, b? kh?i t? theo ?i?u 5810 b? lu?t hnh s? (tuyn truy?n v v?n ??ng ph?n cch m?ng) l ?ng v ?y l hnh vi pht tn ti li?u ph?n cch m?ng.
B? lu?t hnh s? n?m 1960, ngh?a l ???c ban hnh vo th?i tan b?ng Khrushchev, trong ??nh ngh?a v? t?i ph?m ? c m?t b??c ti?n theo h??ng t? do ha. T?i ph?m v?n l hnh vi nguy hi?m cho x h?i nh?ng ???c qyi ??nh trong Ph?n ??c bi?t c?a B? lu?t ny, ngh?a l nh?ng hnh vi vi ph?m ?i?u c?m. Trong b? lu?t t? t?ng hnh s? khi ? c?ng ??a ra khi ni?m suy ?on v t?i nh? sau: Khng ai b? coi l c t?i v ph?i ch?u hnh ph?t khi ch?a c b?n n c?a ta. N?m 1977 suy ?on v t?i ny ???c ??a vo hi?n php, km thm m?y t? sau v ph h?p v?i lu?t php. Nh?ng php lu?t ph h?p v?i th?c ti?n ??n m?c no l?i l chuy?n khc, ?i?u ? th? hi?n r trong vi?c tr?ng ph?t vi?n s? Sakharov. B? lu?t hnh s? n?m 1960 c?ng bi b? tr??ng h?p t??ng t?. Khng th? khng cng nh?n r?ng, v? m?t th? t?c php l, ?y l m?t ti?n b?. Nh?ng nh? d??i ?y s? ch?ng minh, m?t b??c ti?n th bao gi? c?ng km theo hai b??c li.
Sau khi b? lu?t t? t?ng hnh s? cng nh?n khi ni?m suy ?on v t?i th m?t lo?t ?i?u kho?n ti?p theo ? xa b? hon ton khi ni?m ?: th d?, ?i?u 9 b? lu?t t? t?ng hnh s? mang tn: Ch?m d?t ?i?u tra v bn giao can ph?m cho t? ch?c b?o lnh. ?i?u ny ni r?ng cng t? vin, ?i?u tra vin v c? quan ?i?u tra (c?nh st) c quy?n ch?m d?t v? n v chuy?n giao cho t? ch?c hay t?p th? ?? gio d?c, c?i t?o ng??i ? th?c hi?n hnh vi t?i ph?m! Ni cch khc, c?nh st c quy?n tuyn b? chng ta l t?i ph?m v ra quy?t ??nh chuy?n chng ta cho t?p th? lao ??ng ?? c?i t?o. B? lu?t t? t?ng cn c m?t s? ?i?u cho php cc c? quan b?o v? php lu?t ch?m d?t v? n v nh?ng hon c?nh khng th? ph?c h?i v?i t?t c? h?u qu? m nghi can ph?i gnh ch?u. Th d?, hnh vi gy thi?t h?i v? v?t ch?t th theo lu?t lao ??ng ng??i th?c hi?n hnh vi ? ph?i ??n b ton b? thi?t h?i.
Cc lu?t s? c?a chng ta, nh?ng ng??i ? quen ca ng?i v gi?i thch lu?t php Lin X b?t ch?p s? th?t hi?n nhin, ni r?ng khng c g vi ph?m khi ni?m suy ?on v t?i ? ?y c?, v trong nh?ng tr??ng h?p nh? th? ng??i dn c quy?n ?i ???c minh oan b?ng cch khng ngh? l?i quy?t ??nh ch?m d?t v? n t?i ta v ?i ta ??a ra quy?t ??nh tr?ng n! Nh?ng k? d?i tr chuyn nghi?p ? lm nh? h? khng bi?t r?ng cc ta n c?a chng ta khng tuyn tr?ng n bao gi?!
Cc nh lm lu?t th?i dn ch? h?u Stalin c nhi?m v?: m?t m?t, ti?n hnh c?i t? m?t cch hnh th?c qu trnh ban hnh lu?t php, qu?ng b cho s? ?o?n tuy?t v?i ch? ?? c?a Stalin, m?t ch? ?? d man v ??c ?on ch?a t?ng c, nh?ng m?t khc, v?n ph?i gi? cho b?ng ???c h? th?ng kh?ng b?, thi?u n th khng ch? ?? x h?i ch? ngh?a no c th? t?n t?i ???c.
S? k?t h?p n??c ?i nh? th? th? hi?n r nh?t trong nh?ng ti?n b? ? Ph?n chung v s? ph?n ??ng trong Ph?n ??c bi?t c?a b? lu?t hnh s?: nh lm lu?t ph?n cng trong ??nh ngh?a cc ph?n c?u thnh t?i ph?m. Xin so snh ?i?u 5810 b? lu?t hnh s? n?m 1926 v ?i?u 70 b? lu?t hnh s? n?m 1960. Theo ?i?u 5810 vi?c tuyn truy?n v c? ??ng ku g?i l?t ??, ph ho?i hay lm suy y?u chnh quy?n X vi?t ho?c ku g?i th?c hi?n nh?ng hnh ??ng ph?n cch m?ng (theo cc ?i?u 582 – 589 c?a B? lu?t ny), c?ng nh? pht tn, so?n th?o ho?c l?u tr? nh?ng ti li?u c n?i dung nh? th?, ngh?a l ku g?i hnh ??ng ch?ng l?i chnh quy?n th b? tr?ng ph?t.
?i?u 70 b? lu?t hnh s? n?m 1960 l?i ni ??n c? ??ng v tuyn truy?n v?i m?c ?ch ph ho?i v lm suy y?u chnh quy?n X vi?t, c?ng nh? pht tn nh?ng ?i?u b?a ??t vu kh?ng, bi nh? ch? ?? x h?i v nh n??c X vi?t. Khng c?n l lu?t s? c?ng c th? nhn th?y s? khc nhau to l?n gi?a hai v?n b?n.
Vi?c p d?ng ?i?u 5810 trn th?c t? l tri php lu?t. Chuy?n sau ?y ???c coi l bnh th??ng: ng??i k? v ng??i nghe chuy?n ti?u lm ??u b? b?t v ng??i nghe b? bu?c t?i khng t? co[5]. M?t ng??i ph? n? ti quen b? m??i n?m t ch? v ni m?t cu m ai c?ng bi?t: ??u tranh, trnh ?u. Ti bi?t m?t ng??i b? t v ni ?a v? hai t? bo S? th?t v Tin t?c: S? th?t th khng c tin t?c, m Tin t?c th khng c s? th?t. Solzhenitsyn k? r?ng ng??i ta ? b? t t?t c? nhn vin m?t phng k? ton v m?t k? no ? ? thm ch? U vo sau kh?u hi?u treo trong phng: S?ng tr? thnh t?t h?n, s?ng tr? thnh vui h?n. Stalin[6]. Trong ch? ?? c?ng s?n, ng??i ta c th? b? b? t v cu chuy?n ti?u lm v? Sa hong! Th d?, anh c?a h?a s? A. I. Zernov b? ch?t trong t ch? v m?t bi th? v? Piotr I. B?t mn v ?i?u ki?n lao ??ng, v thi?u l??ng th?c th?c ph?m t t?t.
Nh?ng t? n?m 1962 th k? chuy?n ti?u lm v? Furseva[7] ch? ch?a ni ??n Khrushchev l ? b? t ?ng lu?t r?i v cho mi ??n th?i gian g?n ?y lnh t? v?n ???c coi l hi?n thn c?a ch? ??; ch? gi?u h? t?c l ph ho?i v lm suy y?u chnh quy?n X vi?t. Ni r?ng trong thnh ph? c?a b?n khng c bnh m v s?a, khng c g cho tr? con ?n ??u l nh?ng ?i?u vu kh?ng c?..v.v Nh? v?y l ?i?u 70 r?ng h?n, gi?i h?n m m? h?n ?i?u 58 10 tr??c ?y.
?i?u ??u tin trong nh?ng ?i?u ni v? t?i ph?m qu?c gia l ?i?u v? t?i ph?n b?i T? qu?c (vi?t hoa) v?n gi? nguyn hnh th?c, nh?ng cc ??nh ngh?a th m m? h?n, v v?y m ph?m vi p d?ng c?ng r?ng h?n r?t nhi?u. Ngoi ra, cn thm nh?ng kho?n m?i, th d?, gip ?? chnh ph? n??c ngoi trong cc ho?t ??ng ch?ng l?i Lin X. ? ?y vi?c thng bo cho phng vin n??c ngoi b?t k s? ki?n g ? ?? ?? c?u thnh t?i ph?m n?u nh n??c cho r?ng ?i?u ? ? gip cho chnh ph? n??c ngoi th?c hi?n nh?ng hnh ??ng th ??ch. Trong khi ?, h??ng d?n thi hnh ?i?u lu?t ny cn ni s? tr?ng ph?t khng ph? thu?c vo vi?c hnh ??ng ? c lm hay khng lm thi?t h?i cho n?n ??c l?p, s? b?t kh? xm ph?m v? lnh th? hay s?c m?nh qun s? c?a Lin X.
Xin k? l?i v? n Anatoly Sharansky, ng??i b? t nhi?u n?m theo ?i?u lu?t ny (c c? m?c n t? hnh). Sharansky b? k?t t?i lm gin ?i?p. Bo ch Lin X, d?a vo nh?ng c? quan c th?m quy?n (nhn ti?n xin ni thm r?ng ? n??c ta nh?ng c? quan c th?m quy?n ch? y?u l KGB, c?ng nh? cc c? quan c?a B? n?i v?, khi vi?t nh? th? ng??i ta khng ng? r?ng ? coi cc c? quan khc l khng c th?m quy?n), ? m t? nh?ng l?n ti?p xc c?a Sharansky v?i CIA theo ?ng tinh th?n c?a ti?u thuy?t tnh bo. Nh?ng ch?a ? ?u v ch?a bao gi? ng??i ta nh?c ??n tnh ch?t cc b m?t qu?c gia m ng ta chuy?n giao c?. Cc b m?t m m?t ng??i ?n bm, m?t ng??i khng lm vi?c ? ?u, m?t ng??i b? KGB theo di lin t?c c th? chuy?n giao cho c? quan tnh bo n??c ngoi l g? ??y mi mi l ?i?u b m?t ??i v?i nhn dn Lin X. Theo ti hi?u th ng ta ? ??a thng tin v? nh?ng ng??i Do Thi chn ght ch? ??. ??y l t?t c? b m?t m v n ng ta sut m?t m?ng! Nh?ng ng ta ch? b? t m?y n?m m thi.
T? quan ?i?m ph??ng php bin so?n ph?n T?i ph?m ??c bi?t, ph?n c nhi?m v? b?o v? ch? ?? kh?ng b? trong b? lu?t hnh s? theo xu h??ng t? do, th ?i?u 206 ni v? t?i cn qu?y: hnh ??ng c ch? ?ch, vi ph?m m?t cch nghim tr?ng tr?t t? x h?i v th? hi?n m?t cch r rng s? thi?u tn tr?ng x h?i l ??c bi?t ?ng ch . ?i?u lu?t ny c th? thay th? cho ton b? ph?n T?i ph?m ??c bi?t! ?i?u lu?t ny c?ng r?t hay ???c ?em ra s? d?ng[8].
M?t ng??i ph? n? chn ght ch? ?? ? treo trn c?a s? nh mnh ? ph? Gorky bi?u ng?: Cho chng ti ?i Israel!. Ng??i ta ? truy t? b v? t?i cn qu?y! Ch? l? khng ph h?p hay sao?
Ban ??u, nh?ng ng??i li tr?m xe t, nh?ng n?u khng xc ??nh ???c r?ng h? c ??nh tr?m c?p (th d?, ch? mu?n li ch?i), th khng ph?i ch?u trch nhi?m hnh s? v trong lu?t khng c kho?n ?. Khi vi?c li xe nh? th? x?y ra th??ng xuyn, ng??i ta li?n p d?ng ?i?u 206. Sau ny ng??i ta b? sung thm ?i?u 212 li t ?i khng ph?i v m?c ?ch tr?m c?p. Nh? v?y, n?u coi ?y l lo?i t?i ph?m ??c bi?t th ta ph?i ?nh gi vi?c bu?c t?i nh?ng ng??i li tr?m tr??c kia theo ?i?u 206 nh? th? no?
Nh?ng th d? v?a nu ch?ng t? r?ng vi?c h?y b? ?i?u 16 (t??ng t?) c?a b? lu?t c? khng h? c?n tr?, khi c?n, chnh quy?n s? d?ng m?t cch c?c k r?ng ri cc ?i?u kho?n c?u thnh t?i ph?m c?a b? lu?t ?? coi b?t k hnh ??ng no c?ng l ph?m php hnh s? c?.
?i?u 1911 Ch?ng nhn vin cng an v ??i vin dn phng c?ng r?t hay ???c s? d?ng trong vi?c ?n p. H??ng d?n ?i?u lu?t ny ni r?ng ng??i ta ph?i ch?u trch nhi?m hnh s? n?u c hnh ??ng ch?ng ??i khi cng an hay dn phng khng p d?ng bi?n php c??ng ch?! Ni cch khc, n?u b?n ???c ch?n lm n?n nhn v c?n ph?i b? t b?n th ng??i ta s? cho hai ??a tr? m?t cn bng ra s?a, m?c th??ng ph?c ch?n b?n ngay gi?a ph? v ??a ra th? dn phng (dn phng l m?t t? ch?c x h?i, nh?ng cc nhn vin KGB c?ng th??ng ?ng vai dn phng, c th? h?n hoi), r?i ?? ngh? b?n ?i v?i h? vo ??n cng an B?n t? ch?i, b?n kh?ng kh?ng khng ch?u Th? l ?? ?? gn cho b?n m?t n?m giam c?u r?i! Xin nh? r?ng hon ton theo ?ng lu?t[9]!
M?t khc, l?i c nh?ng ?i?u kho?n cho php khng ch? ta n m c? c? quan ?i?u tra – ki?m st tuyn b? cho b?t k c nhn no ? ???c mi?n trch nhi?m hnh s? n?u do s? thay ??i c?a hon c?nh hnh vi ? khng cn nguy hi?m cho x h?i ho?c c nhn ? khng cn nguy hi?m cho x h?i n?a (?i?u 50 b? lu?t hnh s?). Th? l sao? Khng nh bnh lu?n no c th? gi?i thch cho l?t tai ???c.
S? ??c ?on c?a chnh quy?n ???c l?p trnh ngay trong lu?t t? c? hai ??u: c th? b? t b?t c? ng??i no m h? khng thch v c th? tha b?t c? tn t?i ph?m no n?u h? thch. Th d?, trn c? s? nh? th? m?t b th? t?nh ?y ?nh ch?t ng??i c th? ???c mi?n trch nhi?m hnh s? hay ???c mi?n ch?p hnh hnh ph?t n?u ng??i ? ???c cng nh?n l c t? cch g??ng m?u v thi ?? trung th?c ??i v?i lao ??ng khng th? ???c coi l nguy hi?m ??i v?i x h?i ho?c n?u c th? c?i t?o ???c ng??i ? m khng c?n p d?ng bi?n php hnh s? (?i?u 50 b? lu?t hnh s?).
Ngy 11 thng 1 n?m 1990, khi cu?c b?u c? dn ch? ?ang h?i si n?i nh?t, A. Katashev, m?t nh khoa h?c, thnh vin c?a M?t tr?n nhn dn Leningrad, ??ng k ?ng c? ??i bi?u X vi?t thnh ph?, ??ng di?n thuy?t tranh c? g?n ga t?u ?i?n ng?m. M?t ??i c?nh st ? b?t gi? ng ta v ??a vo ??n c?nh st bn c?nh ga. T?i ?y h? ? dng v? l?c ?? khm xt ng, tri gi?t cnh khu?u ng v ??a v? ??n v? c?nh st s? 35, n?i thi?u t Kaleinik l?p bin b?n v? vi?c ng ? ch?ng ng??i thi hnh cng v?. Ton b? v? vi?c do m?t ng??i m?c th??ng ph?c ch? huy (t?p ch Ng?n l?a nh?, 1990, s? 6).
Lu?t hnh s? c?ng nh? lu?t lao ??ng ??u c r?t nhi?u ?i?u kho?n m ti g?i l mang tnh trang tr. Nh?ng ?i?u kho?n ny, ngay t? khi ban hnh, ? ch? c m?c ?ch lm ??p cho b? lu?t, ?? ch?ng t? s? ti?n b? c?a n, ?? ph?c v? m?c ?ch tuyn truy?n m thi.
L?y th d? ?i?u 71 b? lu?t hnh s?: Tuyn truy?n chi?n tranh. ?i?u lu?t ny ch?a ???c p d?ng l?n no trong su?t 30 n?m. Cho ??n t?n th?i gian g?n ?y, t?i Lin X vi?c tuyn truy?n chi?n tranh ???c th?c hi?n d??i hnh th?c phim ?nh, ti?u thuy?t, k?ch b?n v cc lo?i hnh khc, ca ng?i cu?c n?i chi?n, chi?n tranh 1941-1945, chi?n tranh ? Afghanistan v.v T?t c? cc c? quan c?a chnh ph?, cc t? ch?c ??ng v ?on ??u tch c?c lm cng vi?c gio d?c lng yu n??c v hu?n luy?n qun s? cho thanh nin, t? ch?c cc tr ch?i qun s? v ?i hnh qun..v.v..
Theo ?i?u 74 b? lu?t hnh s? th khng ch? vi?c tuyn truy?n v c? ??ng kch ??ng lng th h?n s?c t?c v mu da m vi?c ng?n c?n m?t cch tr?c ti?p ho?c gin ti?p quy?n ho?c ?u tin m?t cch tr?c ti?p ho?c gin ti?p cc cng dn d?a vo s?c t?c ho?c mu da c?a h? ??u b? tr?ng ph?t. Nh?ng m?i ng??i ??u bi?t r?ng ng??i Do Thi b? c?m lm trong hng lo?t c? quan c?a nh n??c, c?m vo m?t s? tr??ng ??i h?c, b? ?u?i vi?c theo ?i?u 5, m?c d cc nh lu?t h?c v cc cn b? tuyn truy?n lun lun ph? nh?n chuy?n ny. Nh?ng bi pht bi?u bi Do Thi c?a cc t? ch?c nh? Tr nh?, cc bi vi?t trn cc t?p ch: Ng??i ???ng th?i, ??i c?n v? thanh nin, N??c Nga v?n h?c ??u khng g?p b?t k ph?n ?ng chnh th?c no. N?m 1989, Tr nh? t? ch?c m?t cu?c mt tinh t?i H?ng tr??ng. ? ? khng ai c th? tr??ng ra hay gi? ???c b?t k kh?u hi?u no hay pht bi?u ???c g, nhn vin KGB s? b?t ngay[10]. Khng ai ??ng ch?m t?i Tr nh?, m?t b?ng ch?ng khng th? ch?i ci r?ng tinh th?n bi Do Thi ???c ??ng v KGB ?ng h?. Ch? sau nh?ng c? g?ng khng m?t m?i c?a cc nh v?n l?n, tn c?m ??u b?ng ??ng du cn bi Do Thi (ch? c tn c?m ??u thi) m?i b? ??a ra ta. ?y l tr??ng h?p ??u tin v duy nh?t. C?n ph?i ni r?ng tuy Stalin ti?n hnh chnh sch ch?ng l?i ng??i Do Thi, nh?ng ng ta l?i cng khai ph?n ??i ch? ngh?a bi Do Thi. D r?t nhi?u ng??i ?? ngh?, nh?ng Gorbachev ? khng bao gi? tuyn b? cng khai nh? th?!
C? m?t ch??ng c?a b? lu?t hnh s? g?i l T?i ch?ng l?i quy?n lao ??ng v ho?t ??ng chnh tr? c?a cc cng dn ch? mang tnh ch?t trang tr. Ch?a c ai b? tr?ng tr? theo ?i?u 143 b? lu?t hnh s?, ?i?u kho?n ni v? t?i c?n tr? vi?c th?c hi?n cc nghi th?c tn gio m?c d vi?c ?ng c?a cc nh th?, ?n p nh?ng ng??i theo ??o v?n di?n ra th??ng xuyn. Ch?a c v? xm ph?m b m?t th? tn no b? tr?ng ph?t (?i?u 135), m?c d ai c?ng bi?t th? t? g?i t? Lin X v ??n Lin X b? gi? l?i c? thng tr?i ? ?u v v sao; khng ai b? tr?ng ph?t v t?i ?n p ph bnh (?i?u 1391 ???c ??a vo h?i ??u c?i t? cho ??p) d cc v? ?n p nh?ng ng??i ph bnh ???c bo ch ni ??n hng ngy; c?ng ch?a c ai b? tr?ng tr? v c?n tr? quy?n bnh ??ng c?a ph? n? (?i?u 134) v cc ?i?u khc n?a.
Lm sao c th? ??a m?t ng??i ra ta v khng ch?u nh?n ph? n? c thai vo lm vi?c (?i?u 139). ?o ?u ra m?t tay th? tr??ng ngu ??n n?i ni th?ng v?i ng??i ?n b: Ti khng nh?n ph? n? ?ang mang thai!. Anh ta khng nh?n l v c?n ph?i l ??ng vin, c?n bi?t ngo?i ng? ho?c l v ?? th? l do m anh ta c th? b?a ra Nhn ti?n ni thm r?ng khng bao gi? c ai t? ch?i nh?n ng??i Do Thi vo lm v l do s?c t?c, lun lun c nh?ng l do khc.
?i?u 176 ni v? trch nhi?m hnh s? n?u c? tnh ??a ng??i bi?t r l v t?i vo vng lao l! Nh?ng ? n??c ta ng??i bi?t r l v t?i khng bao gi? b? ??a vo vng lao l. Bao gi? c?ng ph?i c c? s? c?! Lm sao khng l?a m l?i c khi ???c? ?i?u 177: Tuyn n bi?t r l tri lu?t, ?i?u 178: Gi? ng??i khi bi?t r l tri lu?t c?ng thu?c lo?i nh? th? c?.
Th d?, lm sao l?i c chuy?n gi? ng??i khi bi?t r l tri php lu?t n?u b?t k nhn vin no c?a t? ch?c c?ng c quy?n ki?m tra gi?y t? c?a m?i cng dn? Ti li?u h??ng d?n cho php khi c d?u hi?u nghi ng?, v ti?p theo, n?u khng c gi?y t? (chng ta khng b? bu?c lc no c?ng ?em theo gi?y t?) th b?t gi? v ??a v? ??n ?? ki?m tra nhn thn, cn n?u c ?? gi?y t? th ?? ki?m tra gi?y t?. N?u b?n t? ch?i v? ??n th h? s? p d?ng ?i?u 1911 b? lu?t hnh s?[11], ?i?u ny th lc no c?ng dng ???c c?.
Khi m?t lu?t s? n??c ngoi nghin c?u cc v?n b?n lu?t php Lin X th li?u ng??i ? c th? ??ng v?i cc tc gi? nh?ng cu?n sch gio khoa v? lu?t hnh s? khi h? kh?ng ??nh: Cc ?i?u kho?n c?a ph?n T?i ph?m chung v T?i ph?m ??c bi?t th? hi?n nguyn t?c c?a ch? ngh?a nhn ??o x h?i ch? ngh?a nh? l ton b? cc c? s? ??c tr?ng c?a lu?t hnh s?, th? hi?n tnh nhn ??o, lng v? tha v s? quan tm ??i v?i c nhn con ng??i, ??ng th?i tr?ng tr? m?t cch thch ?ng nh?ng k? c? tnh xm ph?m quy?n l?i c?a x h?i, c?ng nh? cc c nhn c nh?ng hnh vi ch?ng l?i quy?n l?i c?a t?p th?, ???c khng[12]?
Nh?ng ni m?t cch nghim tc, hnh lu?t c?a Lin X ? pht tri?n t? s? ??c ?on v v lu?t php[13] (??n t?n n?m 1922 nhu c?u v? m?t b? lu?t hnh s? v?n b? chnh th?c bc b?) ??n m?t b? lu?t khng ng?n c?n nh n??c hnh ??ng m?t cch ty ti?n, hnh ??ng m?t cch ty ti?n trn c? s? c?a php lu?t.
Hnh ph?t
Trong giai ?o?n ??u, c?ng l ??c tr?ng c?a chnh sch m? dn c?a n?n php lu?t Lin X, c? quan l?p php khng s? d?ng t? tr?ng ph?t m thay vo ? b?ng cc bi?n php b?o v? x h?i. n t? hnh c?ng khng cn. Bi?n php tr?ng ph?t n?ng nh?t l: Tuyn b? l k? th c?a nhn dn v t??c quy?n cng dn c?a n??c c?ng ha, c?ng c ngh?a l t??c quy?n cng dn Lin X, tr?c xu?t ra kh?i lnh th? qu?c gia (kho?n ?. ?i?u 20 b? Lu?t hnh s? C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, n?m 1926). Nh?ng n t? hnh l?i ???c quy ??nh trong m?t ?i?u kho?n ??c bi?t Nh?m b?o v? nh n??c c?a nhn dn lao ??ng (?i?u 21 b? Lu?t hnh s?, n?m 1926). N?m 1942 ng??i ta cn ??a thm vo lu?t hnh th?c treo c?. Cc lu?t s? Lin X lun lun kh?ng ??nh r?ng t? hnh l hnh ph?t: a/ ??c bi?t, b/ t?m th?i, c/ ?? ??u tranh v?i nh?ng t?i c c?c k nghim tr?ng. (Xin nh?c l?i: ???c p d?ng cho c? nh?ng ng??i nng dn ?i kht mt la sau v? thu ho?ch[14]).
Trong su?t l?ch s? t? php Lin X, ? c b?n l?n ng??i ta h?y b? n t? hnh v l do nhn ??o v c?ng c t?ng ?y l?n ng??i ta ph?c h?i n nh?m b?o v? k? c??ng. L?n bi b? th? nh?t, ngay sau cch m?ng, ? hon ton khng ???c tun th? v ?y ban kh?n c?p v cc c? quan t??ng t? ? b?n gi?t r?t nhi?u ng??i m khng c?n ?i?u tra hay ta n g c?. ?y ban kh?n c?p th??ng b?n ng??i vo ban ?m v ??a ?i chn t?i nh?ng ??a ?i?m b m?t (hi?n nay gia ?nh n?n nhn v?n ch?a nh?n ???c xc). V? m?t hnh th?c, n t? hnh ???c Trotsky khi ph?c ngoi m?t tr?n v sau ? th ???c p d?ng cng khai kh?p n?i.
Cc giai ?o?n bi b? n t? hnh th??ng l ng?n v tr?ng ph?t d man chnh l ??c tr?ng c? b?n c?a php lu?t Lin X. Giai ?o?n l?p php t? do 1958-1960 r?t nhi?u t?i danh ???c quy m?c x? b?n.
B? lu?t hi?n hnh c?ng phn chia nh?ng bi?n php tr?ng ph?t nh? b? Lu?t nh?ng n?m 1922 v 1926, ngh?a l ??u tin ng??i ta li?t k danh sch, sau ? phn ra thnh ch? y?u v ?i km, r?i ??n ?i?u kho?n ??c bi?t ni v? x? b?n, r?i sau n?a m?i ??n ??c tr?ng c?a t?ng bi?n php tr?ng ph?t c? th?.
Trong b? Lu?t 1960, thu?t ng? bi?n php b?o v? x h?i ???c thay b?ng tr?ng ph?t v ph?m t?i, nh?ng l?i vi?t thm r?ng tr?ng ph?t l ?? gio d?c v c?i t?o ph?m nhn.
Nh?ng bi?n php tr?ng ph?t ch? y?u v?n l nh?ng hnh th?c lao ??ng b?t bu?c km theo t??c ?o?t t? do ho?c h?n ch? t? do. Ch? ngh?a Marx l c? s? l lu?n c?a quan ?i?m ?y. D?a trn lu?n ?i?m c?a Engels r?ng lao ??ng ? bi?n kh? thnh ng??i, nh?ng ng??i c?ng s?n cho ??n nay v?n cho r?ng lao ??ng, m ph?i l lao ??ng c??ng b?c, s? bi?n m?t tn t?i ph?m thnh ng??i.
Nh?ng nguyn t?c tr?ng ph?t nh? trn v?n ???c gi? nguyn trong d? th?o C? s? c?a Lu?t hnh s?.
H? th?ng nh t
Hai tr?m n?m tr??c, nh?ng ng??i kh?i ngh?a ? Paris ? ph ng?c Bastille nh? l bi?u t??ng c?a ch? ?? ?n p v chuyn ch? phong ki?n.
Nh?ng ng??i xy d?ng th? gi?i m?i ? n??c Nga khng v?i v ph b? nh t, nh?ng c?ng khng xy d?ng nh?ng nh t m?i v ?i?u ? s? mu thu?n v?i b?c tranh tuy?t ??p v? thin ???ng c?a t? do. Vi?c m? r?ng h? th?ng nh t ???c th?c hi?n b?ng cch s? d?ng l?i nh?ng nh th? ? b? ?ng c?a. N?i ti?ng nh?t l nh th? Silovky, t?i trung tm Moskva c?ng c nh?ng nh th? nh? th? (th d?, tu vi?n Andronikov n?i c ng c? ??o l Andrey Rublev). Song vi?c ?nh tro ngn ng? ? t?o ra m?t lo?t t? m?i, ??y l nh giam, tr?i c?i t?o v nh?ng c? quan dn ch? khc thay cho nh t. Ngay hi?n nay nh t But?rskaia (n?i tr??c cch m?ng m? ti t?ng ng?i v sau ny con ti t?ng t?i v?i danh ngh?a l lu?t s?) v?n cn mang tn l phng th?m v?n.
Nh?ng ng??i xy d?ng t??ng lai t??i sng hi?u ngay r?ng nh t l m?t tr v cng t?n km, tr?i lao ??ng hay nh? tr??c ?y g?i l tr?i kh? sai v?a r? h?n v?a th?c t? h?n nhi?u[15]. ??y l lc ng??i ta ph b? nh t v khng cn c?n thi?t n?a. Ti khng bi?t ng??i ta ? ph t?t c? bao nhiu, s? l??ng nh t ? n??c ta ch?a bao gi? ???c cng b? c?.
Hy nghe Rafik Nishanov, chi?n h?u c?a nh dn ch? Gorbachev, ng??i r?t ???c lng ph??ng Ty, tuyn b?: Trong cc tr?i c?i t?o lun c nh?ng ?i?u ki?n t?t nh?t ?? ??m b?o bn c?nh vi?c tr?ng ph?t l vi?c c?i ha ph?m nhn (Bin b?n k h?p th? VII X vi?t T?i cao Lin X, M., 1969, trang 126). K? bnh v?c cho h? th?ng nh giam ny l?i chnh l ng??i ??ng ??u m?t trong hai vi?n c?a X vi?t T?i cao Lin X.
M?t khc, khng th? no m? m?m ra ni ??n vi?c xy d?ng nh t trong ch? ?? x h?i ch? ngh?a ???c! Trn th?c t?, li?u c th? v?a xy d?ng ch? ngh?a c?ng s?n v?a xy d?ng nh t cho nh?ng ng??i xy d?ng ch? ?? ? ???c khng? V v?y hi?n nay, khi ch? ngh?a x h?i (ti c?ng khng bi?t g?i l g, hi?n th?c hay dn ch? ?y, v?i b? m?t nh? th? no) ?ang ???c xy d?ng (c?i t??) th ng??i ta v?n cn s? d?ng nh?ng nh t ???c xy d?ng cch ?y hai th? k? ho?c lu h?n th?, hon ton khng ?p ?ng ???c nh?ng yu c?u v? v? sinh v tiu chu?n nhn ??o ni chung[16].
?i?u 56 Lu?t thi hnh n hnh s? quy ??nh r?ng tiu chu?n c?a m?t ng??i t khng t h?n 2m2, cn trong cc tr?i lao ??ng-c?i t?o khng t h?n 2,5m2. Nh?ng n?u nh?ng ng??i xy d?ng ch? ngh?a x h?i (by gi? l nh n??c php quy?n) ngoi t? do cn khng ph?i lc no c?ng ???c b?o ??m v? tiu chu?n nh ?[17] th th?t kh tin r?ng tiu chu?n ? ???c b?o ??m ??i v?i nh t[18]. Xin d?n ra ? ?y b?ng ch?ng c gi tr? nh?t, ??y l l?i ng V. Gulaev, lnh ??o m?i c?a GULAG (? ??i tn thnh T?ng c?c c?i t?o: m?t th d? ?i?n hnh c?a c?i t? thay tn nh?ng b?n ch?t th v?n nh? c?): ?a s? cc phng giam ??u trong tnh tr?ng h? nt. Cc phng 4 ng??i ?i khi ph?i giam ??n 20 ng??i (Tin t?c, ngy 14 thng 6 n?m 1990). Trong bi tr? l?i ph?ng v?n, Gulaev cn cng nh?n r?ng ch?a c thay ??i ?ng k? no trong h? th?ng tr?i giam: Ni th?c, hi?n chng ti ch?ng c g ?? t? ho c?. H? th?ng tr?ng ph?t ? hnh thnh trong hng ch?c n?m. N t?p trung vo trong mnh t?t c? cc hi?n t??ng tiu c?c t?n t?i ngoi x h?i trong nhi?u n?m qua. ?i?u kinh kh?ng nh?t l tm l nh t ? ?n su vo nh?n th?c c?a m?i ng??i. ?ng ti?c l ci tm l ny c s?c s?ng r?t dai. Ti lun lun l?y lm ng?c nhin l lm sao cc s? quan tr? c?a l?c l??ng b?o v? n?i b? l?i tim nhi?m ci tm l ny nhanh ??n th?. Ch? c?n cng tc vi ba thng trong cc ??n v? c?i t?o l h? ? khng cn th?y con ng??i trong cc ph?m nhn n?a, c? nh? h? ? ???c chu?n b? cho quan ?i?m ?y t? v th?c v?y. R?t th?ng th?n v chnh xc. V?n ?? ??t ra l, v?i tm l nh? th?, lm sao ng??i ta c th? gio d?c v c?i t?o ph?m nhn? Vi?c m?t nh ho?t ??ng trong l?nh v?c nh t khng hi?u tm l nh t c?a cc s? quan th?t ?ng quan tm (?a s? h? ??u l ??ng vin c?ng s?n; hai lo?i tm l ny c g chung khng?). Gulaev khng hi?u m?t vi?c ??n gi?n: gi?a nh t v ngoi t? do, n?i b? my quan liu c?a ??ng c?ng khng coi t?t c? chng ta l ng??i, s? khc nhau l khng ?ng k?. S? khc nhau ch? l kho?ng cch ??n hng ro k?m gai m thi.
Tr?i giam l bi?u hi?n t?p trung c?a x h?i x h?i ch? ngh?a, n?i tnh phi nhn ???c ??y ??n v gi?i h?n.
Xin b?t ??u xem xt nh t. T ???c coi l hnh th?c tr?ng ph?t nghim khc h?n tr?i c?i t?o. Nh t Vlamimirskaia ? tr? thnh n?i ti?ng th? gi?i, d n khng ph h?p v?i quan ni?m c?a ch? ngh?a x h?i ph??ng Ty. ?i?u 67 lu?t thi hnh lu?t hnh s? quy ??nh: Nh?ng ng??i b? ph?t t l: nh?ng ng??i b? k?t n n?ng v nh?ng ng??i ti ph?m nguy hi?m, nh?ng k? b? t??c quy?n t? do d??i hnh th?c ph?t t c?ng nh? nh?ng ng??i b? ??a t? tr?i lao ??ng c?i t?o theo ?i?u 53 c?a b? lu?t ny c?ng nh? nh?ng ng??i b? chuy?n ??n t?m th?i.
Trong nh t c?ng c hai ch? ??: ch? ?? chung v ch? ?? nghim kh?c (?i?u 68 Lu?t thi hnh lu?t hnh s?). Ph?m nhn b? giam trong phng chung ho?c b? giam trong phng cch li.
Ng??i b? giam theo ch? ?? chung c th? ???c mua th?c ph?m v cc nhu y?u ph?m khc khng qu 3 rub m?t thng, ngh?a l 10 xu m?t ngy (t??ng ???ng 2 bao dim); ???c nh?n khng qu 2 gi qu trong su thng, m?t b?c th? m?t thng; ???c g?p ng??i thn 2 l?n m?t n?m v m?i ngy ???c ?i d?o 1 gi? (?i?u 69). N?u c thi ?? t?t th ???c tiu thm M?T RUB!
Ch? ?? nghim kh?c: ???c tiu 2 rub m?t thng, su thng nh?n 1 gi qu v 2 thng 1 b?c th?. ?i d?o 30 pht (?i?u 70).
Cn ?y l chuy?n ? t?ng x?y ra trong nh t Sa hong, n?i ng??i ta hnh h? cc nh cch m?ng. Lenin ? m t? c?nh t ??y c?a mnh nh? sau: T nhn ???c php ??c v vi?t: ti ? h?i cng t?, m?c d ? bi?t tr??c (V. Lenin. Ton t?p, t?p 55, in l?n th? 5, trang 15. T? ?y ch? ni s? trang). Ti ?n r?t t bnh m, c? g?ng theo ch? ?? ?n king Ti c ?? m?i th? c?n thi?t, th?m ch cn nhi?u h?n m?c c?n thi?t n?a Ti nh?n ???c c? n??c khong: ch? c?n ??t l h? mang t? hi?u thu?c ra, ngay trong ngy. Ti ng? chn ti?ng m?t ngy.
??c gi? c th? cho r?ng ?y l ch? ?? ??c bi?t ginh cho Lenin v? ??i. Nh?ng lc ?, cu?i th? k? XIX, ng ta ch? l Ulianov, m?t trong nh?ng ng??i theo phi t? do l?m l?i ch?a ???c ai bi?t t?i. Xin nh?c l?i r?ng anh ng ta ? b? treo c? v v? m st Sa hong Alekxandr III, nh?ng vi?c ny c?ng khng t?o ra b?t k h?u qu? no cho gia ?nh Ulianov c?. M?t l?n n?a s? so snh l?i khng c l?i cho ch? ngh?a x h?i.
A. M. Kolontai, ng??i ? tr?i qua nh t d??i th?i Kerensky, t?c l ngay tr??c cch m?ng, c k? l?i r?ng vin gim ng?c ? t?ng t? ho v? s? s?ch s? v ?i?u ki?n ?n u?ng c?a nh t nh? th? no, sng no ng ta c?ng ?i kh?p cc phng v h?i xem t nhn c phn nn g khng (A. M. Kolontai. Cu?c ??i v cng vi?c c?a ti, M., 1974, trang 290). Cn qu! Hai n? gim th? vo phng, tay sch nch mang cc gi qu: Nh? m?t c?a hng bn l?! Ch?ng thi?u th? g! No bnh m tr?ng, no gi, no ?? h?p, r?i b?, tr?ng, m?t ong (trang 301). V ??y l thng ph? Petrograd sau ba n?m chi?n tranh! Ti ??c ???c th?y nh?ng th? ? ngoi t? do t?i Moskva hm nay!
Xin so snh v?i ?i?u 28 b? Lu?t thi hnh n hnh s?: Ph?m nhn ch?p hnh n t trong nh t khng ???c nh?n qu th?m nui.
Ni v? vi?c c?i t?o b?ng lao ??ng trong tr?i giam, xin nh?n m?nh r?ng ??y khng ph?i l ??c th c?a n??c Nga m ??c tr?ng c?a t?t c? cc n??c x h?i ch? ngh?a. Bo S? th?t t?ng vi?t: T?i Trung Qu?c, hi?n nay lao ??ng c??ng b?c ???c g?i l lao ??ng c?i t?o, cn ?i t th ???c g?i l h?c t?p. T? bo cn k? l?i cu chuy?n v? s? ph?n bi th?m c?a m?t ng??i tn l Ph, ??u tin anh ta b? nh?t trong phng bi?t giam m khng h? c n, sau ? th b? ??a ?i tr?i lao ??ng ?? c?i t?o (nh?ng t? ny ??u ???c c? quan ngn lu?n ch? y?u c?a ??ng ?? trong ngo?c kp c?). ?m ?au, Ph khng ???c ch?a tr? (gi?ng nh? Anatoly Martrenko tc gi?) v b? ??a vo tr?i theo ch? ?? nghim kh?c. Ph ch?t ? ?. Khng xt x?, khng ?i?u tra g h?t, t? S? th?t ? k?t thc m?t cch cay ??ng v ??y thng c?m v?i ng??i Trung Qu?c nh? th?. T? bo c?ng g?i ch? ?? x h?i ch? ngh?a ? Trung Qu?c l n?n chuyn ch? phong ki?n-pht xt. (S? th?t, ngy 27 thng 1 n?m 1979). Ch? l? t? S? th?t l?i ni d?i? Hay ?y ?ng l g?y ng l?i ??p l?ng ng nh? ng??i ta v?n ni?
Nh? trn ? ni, m?i tr?i t l hnh m?u thu nh? c?a x h?i x h?i ch? ngh?a. M?i tr?i l m?t x nghi?p, t nhn ph?i th?c hi?n nh?ng k? ho?ch khng th?c t?, nh?ng k? ho?ch ???c ??a t? tr?i xu?ng, y nh? nh?ng cng dn t? do, t?c l b?ng m?i gi (ko di th?i gian lm vi?c, khng c ngy ngh?, thi?u an ton ..v.v..). K? ho?ch n?m sau bao gi? c?ng cao h?n n?m tr??c m khng h? p d?ng ti?n b? k? thu?t hay my mc g c?. Ch? tr?i giam l vua, c qun ??i, KGB, b?n ch? ?i?m, nh t, tr?i giam, tr?i tr?ng gi?i, phng bi?t giam. ? ?y c?ng c c?nh bo co lo, ?n c?p, h?i l? v ??u c?.
M?t tr??ng tr?i tn l Shershenov ? nh?n ti?n v cho m?t s? t nhn ?i php??n hai n?m, tm cch ch?y cho tha tr??c th?i h?n m?t s? t nhn khc, s? cn l?i th ph?i lm vi?c cho h?n ta khng khc g n l?. Vin c?u c?nh st tn l Usmanov th b? k?t n ?n c?p, anh ta ? l?y b?t m c?a tr?i lm bnh ?? bn ra ngoi. M?t trong nh?ng k? ???c Shershnov tha ? b? b?t khi b?n nhau v?i c?nh st (Ng??i ??i tho?i, s? 11, n?m 1987). B?o v? cn mang c? tr, r??u, ma ty vo cho t nhn, cc ??i gia cn c c? gi n?a, m?c d th??ng th trong t ng??i ta dng lun ?n ng (nhn ti?n xin ni r?ng ??ng tnh b? coi l t?i; ng??i b? k?t n c?ng b? ??a ?i tr?i! ?? lm g? C?i t?o lao ??ng?).
T nhn c?ng chia thnh cc giai c?p: ??i gia, ng??i lm trong ngnh, gi?i qu t?c trong tr?i c?ng c tri?u ?nh v?i b?n ??u g?u, ??i bng b?o v?; sau ? m?i ??n giai c?p cng nhn, bn d??i n?a l t?ng l?p v s?n l?u manh, s?ng ngoi vng php lu?t, n?u c th? ni ??n php lu?t no ? ? ?y.
C?ng c c? h?c t?p chnh tr?, h?c v?n ha ni chung, sinh ho?t v?n ngh? v nh?ng kha c?nh khc c?a ??i s?ng trong x h?i X vi?t n?a. Ti ? t?ng th?y m?t kh?u hi?u treo trong tr?i giam nh? sau: Ti hn hoan v lao ??ng c?a ti tan ha vo lao ??ng c?a ??t n??c ti! Maiakovsky. V m? dn, v??t qua m?i gi?i h?n!
Ni g th ni ?y c?ng ch? l nh?ng x nghi?p, m?t thnh ph?n khng th? tch r?i c?a n?n kinh t? qu?c dn x h?i ch? ngh?a m thi[19]. Gulaev ni r?ng m?i n?m h? lm ???c 900 tri?u ti?n l?i, trong ? 600 tri?u n?p vo ngn sch. 300 tri?u cn l?i l ti?n th??ng v qu? pht tri?n T?ng c?c c?i t?o (Tin t?c, ngy 14 thng 6 n?m 1990). N?u bi?t r?ng m?t ph?n n?m cc x nghi?p qu?c doanh lm ?n thua l?, m?t s? khc c?ng thi?u tr??c h?t sau th ta s? hi?u li?u nh n??c c mu?n gi?m b?t cc x nghi?p lo?i ny hay khng? Li?u nh n??c c mu?n gi?m b?t t?i ph?m hay khng?
Ti?n l?i ni trn l t? ho?t ??ng s?n xu?t, lin quan ??n s?n xu?t hng tiu dng. Nh?ng cn c m?t ngu?n thu nh?p n?a, T?ng c?c tr??ng t?ng c?c tr?i giam ni, ??y l h?p tc s?n xu?t, ngh?a l khi m?t x nghi?p no ? chuy?n n?ng l?c c?a mnh cho t nhn s? d?ng. Xin phin d?ch ci cu r?i r?m ny sang ti?ng Nga bnh th??ng: ??y l vi?c bun bn n l?, bn t nhn cho cc b? v cc x nghi?p x h?i ch? ngh?a l?n ?? h? lm nh?ng vi?c n?ng n? v ??c hai m khng m?t ng??i t? do no ch?u lm. Th d? nh? x??ng s?n xu?t bnh xe ? nh my t Gorky, n?i ng??i ta lm cc bnh xe c?a xe Volga v Traika cho cc th? tr??ng m chnh m?t ti ? nhn th?y.
Trn bo ch g?n ?y xu?t hi?n b?n tin r?ng cc cng ty c?a o ? khng ch?p nh?n m?t s? t Lin X v chng ???c t nhn s?n xu?t ra. Th?t l vui khi nghe tin ?. M?c d Lin X ? long tr?ng k cc cng ??c c?a Lin ?on lao ??ng th? gi?i v Lin ?on c trch nhi?m theo di vi?c th?c hi?n nh?ng lao ??ng c?a t nhn v?n ???c s? d?ng r?ng ri trong ngnh lm nghi?p, ngnh xy d?ng ???ng ?ng d?n d?u kh, trong cc x nghi?p s?n xu?t t c?ng nh? vng bi. Xe Lin X gi r? v bn ???c ? ph??ng Ty l v th?, m?c d ch?t l??ng khng cao. Nh?ng phi v? lm ?n c l?i ? g?t ??o ??c c?a nh?ng ng??i theo phi t? do ? ph??ng Ty v cc cng ??c sang m?t bn nh? th? ??y.
Theo cc s? li?u chnh th?c (ch?c ch?n l ? ???c gi?m ?i) th trong n?m 1988 (c?i t? ? 3 n?m) t?i cc tr?i giam x?y ra 130 v? gi?t ng??i v 239 v? gy th??ng tch n?ng m?t cch c? (N??c Nga X vi?t ngy 10 thng 3 n?m 1989). Nhi?u ng??i ch?t ho?c tr? thnh tn ph? v ph?i lm vi?c trong nh?ng ?i?u ki?n phi nhn, khng c ph??ng ti?n an ton lao ??ng v cch ??i x? b?t nhn v?i nh?ng t nhn ?au ?m. Nh?ng bao nhiu th khng th?y ni. ??y l ti li?u m?t. Theo m?t s? ngu?n tin, trong t t? l? tai n?n, ?m ?au, ch?t cao g?p 20 l?n bn ngoi. Nh? v?y l ng T?ng c?c tr??ng t?ng c?c tr?i giam ? sai khi b?o r?ng cc x nghi?p c?a ng ta khng khc g cc x nghi?p qu?c doanh khc.
Cu?n truy?n di Ng?n gi t? do c?a Gabyshev ? gy ???c ch trong th?i gian g?n ?y (Tin t?c Moskva, n?m 1989, s? 1 v 2). Tc ph?m ny t?o cho ng??i ??c c?m gic kinh hong v tr??c h?t n ni v? th?i ??i c?a chng ta ch? khng ph?i th?i Stalin; th? hai, n k? v? tr?i t dnh cho tr? v? thnh nin, ginh cho tr? con. S? ??c c v phi nhn c?a cc nh gio d?c c?a B? n?i v? v gi?i qu t?c trong nh t cn v??t xa tr t??ng t??ng c?a Dante v? ??a ng?c. Cc nh dn ch? ph??ng Ty c ??n th?m m?t s? tr?i giam tr? v? thnh nin v h? ? t? ra hi lng v? ?i?u ki?n s?ng v lm vi?c ? ??y. Nh?ng, th? nh?t, h? khng th? hi?u ???c ?i?u ki?n th?c t? ? ? v h? khng mu?n hi?u; th? hai, c th? cng vi?c ???c ??a ra cng khai ? qu? th?t l khng n?ng, nh?ng h? c?ng khng hi?u r?ng ??nh m?c th??ng xuyn t?ng theo ?ng quy lu?t m? r?ng s?n xu?t x h?i ch? ngh?a m khng d?a trn b?t k c? s? no, khng c b?t c? s? c?i thi?n v? ?i?u ki?n lao ??ng, c?i ti?n k? thu?t hay c? kh ha no; ??y l ??nh m?c m khng th?c hi?n ???c th s? b? cc nh gio d?c tr?ng ph?t (k? c? b? ?i, gi?m kh?u ph?n ?n v?n ch? ?? gi? cho kh?i ch?t ?i; v b? ??u g?u ?nh ??p; ??y l ??nh m?c m m?t ph?n cn b? b?n qu t?c t??c ?o?t n?a Ngay trong giai ?o?n v?n ???c g?i l c?i t? hi?n nay v?n c r?t nhi?u cu?c n?i lo?n trong cc tr?i giam (k? c? tr?i dnh cho tr? v? thnh nin) v hon c?nh s?ng ? ? kh?n n?n ??n n?i ch?t cn s??ng h?n.
N?m 1967, ng??i ta cn pht minh ra m?t lo?i hnh tr?i giam m?i g?i l Tr?i lao ??ng phng v ch?a b?nh, ?y chnh l bi?n php th?c hi?n, theo ki?u Lin X, t? t??ng Mc-Lenin v? vi?c ch?a t?t c? cc b?nh t?t c?a x h?i b?ng lao ??ng. V? hnh th?c, ?y l cc c? s? ch?a b?nh, nh?ng chng l?i n?m d??i quy?n qu?n l c?a T?ng c?c nh t. Nh?ng ng??i ???c ??a ??n ?y l theo quy?t ??nh (khng ph?i b?n n) c?a ta n khi c k?t lu?n c?a b?nh vi?n (ti ? m t? cch nh?ng k? hn nht ny vi?t k?t lu?n nh? th? no r?i), th?i h?n t? m?t (!) ??n hai n?m. Nh?ng ng??i qu?n l, ng??i gio d?c c?ng nh? ch?a b?nh ??u l nhn vin T?ng c?c tr?i giam, nh?ng g?n ?y, v? m?t hnh th?c, l?i n?m d??i s? qu?n l c?a B? y t?.
Tr?i lao ??ng phng v ch?a b?nh c?ng n?m sau hng ro dy k?m gai, c ch nghi?p v? v lnh canh, c?ng ph?i lm cng vi?c kh? sai v tun th? cc ch? ?? v ?i?u ki?n sinh ho?t khng khc g nh t. B?nh nhn, c?ng nh? t nhn, khng c quy?n gi? ngay c? m?t chi?c o len. Trong tr?i lao ??ng ch?a b?nh c r?t nhi?u ph?m nhn, chnh chng l nh?ng ng??i quy?t ??nh nh?ng m?i quan h? x h?i ? ?y. ?i?u ki?n s?ng v lm vi?c phi nhn ? ??y nh?ng con ng??i b?t h?nh ny tr? thnh ?in d?i v s?n sng n?i d?y b?t c? lc no. Xin ni thm r?ng r??u c?ng ???c ??a vo ?y y h?t nh? nh?ng tr?i khc. Th?i h?n ch?a b?nh ch? mang tnh hnh th?c v ban qu?n l tr?i c th? t?ng v b?t c? l do g. Nh?t l ??i v?i nh?ng ng??i khng u?ng v tch c?c lm vi?c. V tr?i lao ??ng c?ng l m?t lo?i x nghi?p, ban lnh ??o c?a n c?n cc nhn vin bi?t lm vi?c. Khi g?n h?t h?n, nh?ng ng??i nh? th? th??ng b? ??a vo trng v b? b?t lc ?ang ?n nh?u ?? l?y c? t?ng thm th?i h?n ch?a b?nh.
Hi?n nay, nh? cng khai m x h?i ? hi?u ph?n no nhn cch c?a cc chuyn vin tr? b?nh c?a T?ng c?c tr?i giam, nhi?u ng??i ? by t? thi ?? ph?n n?, nh?ng trn th?c t? ch ch?a c g thay ??i c?. Gulaev, trong bi ph?ng v?n ? ni ??n bn trn, c ni ??n mong mu?n c?a B? n?i v? l ??a cc c? s? ch?a b?nh v? B? y t?, nh?ng B? y t? c?c l?c ph?n ??i. Gulaev ? ni r?t ?ng r?ng: Cc c? s? ch?a b?nh (??i v?i nh?ng ng??i ch?a ph?m t?i) n?m trong B? n?i v? l khng ph h?p.
Xin l?u ??n lgic php lu?t c?a nh?ng k? ?n th?t ng??i x h?i ch? ngh?a: ng??i ???c ??a vo tr?i ???c coi l b?nh nhn nh?ng n?u tr?n th h? s? b? x? theo ?i?u 186 b? lu?t hnh s?! Lc ? ng??i khng ch?u ch?a b?nh theo k?t lu?n c?a B? n?i v? s? b? k?t t?i lao ??ng kh? sai ??n m?t n?m (cu v?n l nh? th?, nh?ng trn th?c t? khng bao gi? c b?n n d??i m?t n?m v cc quan ta cho r?ng ng??i nghi?n t nh?t ph?i ch?a m?t n?m). N?m 1988, s? ng??i b? k?t n tr?n tr?i ki?u ny l 4.000, n?m 1989 l 5.000 (Tin t?c, ngy 11 thng 12 n?m 1989). Nh?ng ?i?u 186 l?i c m?t ch? kh hi?u: ng??i ta ph?i ch?u trch nhi?m hnh s? n?u tr?n kh?i tr?i ho?c trn ???ng ??a t?i tr?i. Nh?ng nhi?u ng??i l?i b? tr?n t? nh?ng x nghi?p m h? ???c ??a t?i lm vi?c, theo tinh th?n l?i v?n th ?i?u lu?t ny khng ???c p d?ng cho nh?ng ng??i ?. B? y t? v B? n?i v? li?n ??a ra h??ng d?n, gi?i thch lu?t m?t cch ty ti?n, ?? ngh? cc ta n ph?t t?t c? cc v? tr?n tr?i theo ?i?u 186. Nh? v?y c ngh?a l h??ng d?n c?a B? y t? v B? n?i v? ? quy ??nh trch nhi?m hnh s? cho m?t hnh ??ng m lu?t php khng coi l c t?i. V t?t c? cc ta n ch? tun theo lu?t php ? tun theo h??ng d?n ny cho ??n khi c khng ngh? c?a Vi?n ki?m st Lin X.
B?nh nhn ph?i lm vi?c ? nh?ng n?i m ng??i kh?e m?nh khng ch?u lm. T?t c? cc vng bi ? nh my t?i t?nh Krasnodar ??u do cc b?nh nhn c?a tr?i lao ??ng phng v ch?a b?nh ch? t?o. Khi cc b?nh nhn tr?i lao ??ng ? Saratov lm lo?n v bi cng th nh my vng bi c?ng ng?ng lm vi?c, ?i?u ? ? ph v? k? ho?ch s?n xu?t my ko, ??ng ch Silaev, ph ch? t?ch H?i ??ng b? tr??ng bu?c ph?i can thi?p (Tin t?c, ngy 11 thng 12 n?m 1989). Khng th?y ni ??ng ch Silaev can thi?p nh? th? no, hi?n Silaev l Ch? t?ch H?i ??ng B? tr??ng C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, d??i quy?n nh dn ch? B. Yeltsin, nh?ng ti bi?t r?ng ph??ng php ch?a b?nh th ch?a c g thay ??i c?.
Trong khi ?, cc b? tr??ng-??ng vin c?ng s?n v?n lun ?i ph?i xy thm tr?i giam v tr?i lao ??ng ch?a b?nh t?i nh?ng khu v?c c nh my c?a cc b? d??i quy?n h?.
Ng??i ta v?n cn l? ?i, c? tnh khng ni t?i vai tr c?a nh?ng ng??i t kh? sai trn cc cng tr??ng xy d?ng ch? ngh?a c?ng s?n v? ??i, n?i cc ?on vin tnh nguy?n ???c ??a ra lm th d? ?i?n hnh. Chnh cc t kh? sai ? xy d?ng nn thnh ph? Komsomolsk-trn-sng-Amur, chnh h? ? xy d?ng tuy?n ???ng Baikal-Amur v nhi?u cng trnh khc. Nhn ti?n xin ni thm r?ng cng trnh Baikal-Amur ???c kh?i cng t? ??u nh?ng n?m 1930 nh?ng sau ? th ng?ng v ch? ???c ti xy d?ng khi quan h? v?i Trung Qu?c x?u ?i. M?t ph?n cng vi?c ? ? l do nh?ng ng??i lnh, nh?ng ng??i ? v? tr c?ng ch?ng khc g n l?, th?c hi?n.
[1] Ph?n l?n cc ngh? ??nh c?a H?i ??ng dn ?y C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga (trn th?c t? l c? quan quy?n l?c cao nh?t) ??u do Lenin k ho?c Lenin so?n. Khi cn l sinh vin ti ? l?y lm ng?c nhin v khng tm th?y ki?n th?c php l trong nh?ng v?n b?n ny. Th?c ra l Lenin ? b? ?u?i h?c, ng ta tr? thi theo l?i h?c t? xa.
Gorbachev l T?ng b th? th? hai c b?ng lu?t h?c, nh?ng ng??i ta c?ng khng tm ???c ki?n th?c lu?t h?c trong cc ngh? ??nh m ng ta k; c?ng nh? khng th?y ki?n th?c c?a m?t chuyn gia kinh t? nng nghi?p trong C??ng l?nh v? l??ng th?c do ng ta so?n th?o, sau ny ng ta c?ng khng nh? ??n c??ng l?nh ? m?c d ? ??n lc ki?m tra k?t qu? c?a n, trong khi n?n nng nghi?p ? ph s?n hon ton. Nh?ng Gorbachev h?c lu?t trong giai ?o?n kh?ng khi?p c?a Tr??ng ??i h?c t?ng h?p Moskva. ??y l giai ?o?n k?t thc cu?c ??u tranh ch?ng l?i nh?ng ng??i theo ???ng l?i qu?c t? (Kosmoplitism). Khng ch? ng??i g?c Do Thi b? ?u?i. Ng??i ta ?u?i t?t c? cc nh khoa h?c chn chnh v nh?ng ng??i c nhn cch Khoa lu?t ch? cn ??c m?t l? ? ti?n, nh?ng k? ? ti?n hnh cu?c ??u tranh ch?ng nh?ng ng??i theo ???ng l?i qu?c t?. Nh?ng v?n ?? l h? khng ch? ? ti?n. H? cn l nh?ng ng??i ngu (Ng?n l?a nh?, n?m 1991, s? 5, trang 19).
[2] T?p h?p cc ?i?u lu?t c?a C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, n?m 1917, s? 2, trang 21.
[3] T?p h?p cc ?i?u lu?t c?a C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, n?m 1917, s? 3, trang 41.
[4] T?p h?p cc ?i?u lu?t c?a C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, n?m 1919, s? 66, trang 500.
[5] Ti?u lm th?i ?:
T v l do g?
V l??i!
L??i l sao?
Th ba th?ng ng?i u?ng Th?ng Vaska k? chuy?n ti?u lm C?n ph?i ch?y ngay, nh?ng l??i, c? ngh? mai ch?y c?ng ???c Th?ng Petka khn h?n, n b? ch?y lc n?a ?m
[6] ?y l cu ni c?a Stalin, thm ch? U vo c?nh Stalin ngh?a l Stalin ???c s?ng t?t h?n, Stalin ???c s?ng vui h?n ND.
[7] Furseva (1910-1974), t?ng l b th? trung ??ng ??ng, ?y vin B? chnh tr?, 14 n?m li?n l b? tr??ng B? v?n ha Lin X ND.
[8] H??ng d?n lu?t hnh s? C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga, ? , 1971, trang155.
[9] M?t ng??i ph? n? nh? nh?n v ch?ng b ta b? k?t ?ng t?i ny. Ng??i ch?ng vi?t ??n v ??n g?p ki?m st vin, ki?m st vin li?n b?t ng ta v nh?t vo phng t?m giam! Hon ton ?ng lu?t! Ki?m st vin b?o: ?? kh?i c?n tr? qu trnh ?i?u tra (Tin t?c, ngy 24 thng 10 n?m 1986). ?ng l ?i?u 89 lu?t hnh s? cho php b?t giam n?u c c? s? cho r?ng (?) ph?m nhn c?n tr? qu trnh ?i?u tra v? n.
Th d? vi?c p d?ng ?i?u1903 b? lu?t hnh s? T? ch?c ho?c tham gia vo nh?ng hnh ??ng ph ho?i tr?t t? x h?i c ?ng ng??i tham gia, ??i v?i ng??i bi?u tnh th p d?ng ?i?u 206. Vi?c p d?ng ?i?u 1903 lm ng??i ta c c?m t??ng nh? vi?c ??u tranh v?i nh?ng ng??i bi?u tnh ???c th?c hi?n theo ?ng php lu?t. L?i v?n c?a ?i?u lu?t ny tuy r?t m m?, nh?ng ?? quy trch nhi?m theo ?i?u lu?t ny v?n ?i h?i c s? ph ho?i tr?t t?, lm r?i lo?n giao thng cng c?ng, c?n tr? cng vi?c c?a cc c? quan hay x nghi?p nh n??c. ?? khng gy tr? ng?i cho b?t k ai, nh?ng ng??i bi?u tnh ? l?i d?ng qu?ng tr??ng r?ng l?n tr??c th? vi?n mang tn Lenin, ? ?y khng c ph??ng ti?n giao thng no c?. Nh?ng ng??i bi?u tnh v?n b? gi?i tn v b? quy trch nhi?m v lc no c?ng c th? ni r?ng h? c?n tr? ng??i ra vo th? vi?n v t?u ?i?n ng?m.
[10] Ng??i ta ni r?ng T?ng th?ng Reagan k? cho Gorbachev cu chuy?n ti?u lm Lin X nh? sau:
Ti c th? ?i ??n Nh Tr?ng v h: ?? ??o Reagan!, m?t ng??i M? ni.
Ti c?ng c th? ??n qu?ng tr??ng ?? v h: ??o ??o Reagan!, anh ng??i Nga ?p.
Trn th?c t? ng??i khng c l?nh ??c bi?t m h: ?? ??o Reagan trn qu?ng tr??ng ?? c th? b? 15 ngy t v t?i cn qu?y. M?t th d?: Sinh vin tr??ng ??i h?c t?ng h?p Moskva mu?n th? ki?m tra xem c th? ng?i trn gh? ? qu?ng tru?ng ?? ???c khng. Anh ta mang theo gh? ra qu?ng tr??ng, nh?ng v?a ng?i xu?ng th ? b? ??a vo ??n cng an (Moskva bu?i chi?u, ngy 25 thng 2 n?m 1991).
[11] Ch?ng cng an v dn phng ND.
[12] Lu?t hnh s?. Ph?n ??c bi?t. Nh xu?t b?n php l, ?., 1968, trang 5.
[13] Dn ?y t? php, D. Kursky, trong b?n t?ng k?t giai ?o?n t? thng 4 ??n thng 6 n?m 1918 ? ph phn m?t s? ta n v h? ? p d?ng cc hnh ph?t th?i tr??c cch m?ng ?o ??c m?t cch chnh xc nh? trong hi?u thu?c hnh ph?t cho hnh ??ng ny hay hnh ??ng kia Trong khi ? tinh th?n cch m?ng v nh?n th?c php l cch m?ng, m cc ta n ph?i tun theo trong khi xt x?, cho ta m?t cch hnh x?: ta n c quy?n t? do l?a ch?n hnh th?c tr?ng ph?t, ty thu?c vo hon c?nh. D. Kursky. Cc bi pht bi?u v bi bo ch?n l?c. ?., 1948, trang 30.
[14] B? lu?t hnh s? C?ng ha x h?i ch? ngh?a lin bang Nga. Bnh lu?n. ?., 1945, trang 29. Cc tc gi? khng th? khng bi?t r?ng h? ni d?i ??n 3 l?n.
[15] Tr?i c?i t?o xu?t hi?n ngay sau cch m?ng, l ch? cch li k? th c?a nhn dn v nh th khng ?? ch? ch?a. Hnh th?c tr?i lao ??ng kh? sai sau ny m?i ???c pht minh v l?n ??u tin trong l?ch s? v?n h?c Nga m?t h? th?ng nh? th? ???c cc v?n s?, d??i s? lnh ??o c?a nh v?n v s?n v? ??i Maxim Gorky, ca ng?i. Cc nh khoa h?c c?ng khng ??ng ngoi ??i ??ng ca v? tnh ?u vi?t c?a h? th?ng nh t x h?i ch? ngh?a. Xem th d?, L. Krakhmaltrik. ?i?u ki?n ha php lu?t v? lao ??ng c?i t?o. ?., 1978, trang 66.
[16] Th?ng k mu h?ng c?a cc n?m tr??c ni r?ng t?i ph?m ngy cng gi?m ? t?o ra quan ni?m r?ng vi?c xy cc nh t ?p ?ng ???c cc yu c?u hi?n ??i c?a nh?n th?c php l, ?i?u ki?n s?ng v ?i?u ki?n k? thu?t hi?n l l th?a, khng nh?ng th? n cn l vi?c khng hay n?u xt theo quan ?i?m uy tn qu?c gia. Th? l c?ng t? quan ?i?m uy tn qu?c gia ? chng ta c: cc phng t?m giam ???c xy t? tr??c cch m?ng ho?c n?m trong cc khu nh c? v?a ch?t ch?i v?a khng h?p v? sinh (Bo V?n h?c, ngy 15 thng 7 n?m 1987). O. Traikovskaia, tc gi? bi bo cn ni ??n kha c?nh tch c?c (cho chnh quy?n): t?m giam tr? thnh hnh ph?t (ph?t n?ng v ?ng ra t?m giam khng ???c coi l hnh ph?t). Ni cch khc n l m?t hnh th?c tra t?n, bu?c ph?m nhn ph?i nh?n.
Ng??i ta cn ni ??n nh?ng tr??ng h?p, ??c bi?t l trong cc nh t trung chuy?n, khi t nhn khng c ch? m n?m, h? ph?i ng?i st c?nh nhau m?i ?? ch?. Trong bu?ng giam nh? th? ch? c m?t thng chung cho t?t c? m?i ng??i. Ph?i hai ng??i ?n ng l?c l??ng m?i c th? khing ???c n ra ngoi. Ng??i Lin X c th? t??ng t??ng ???c khng kh trong ?, nh?ng ??ng vin x h?i ph??ng Ty th ch?c l khng.
“Nh t But?rski ???c xy d?ng vo n?m 1771. Emelian Pugatrev t?ng ng?i t trong ?. D??i ch? ?? x h?i ch? ngh?a nh t t?ng m?t th?i ???c coi l ki?u m?u ? bi?n thnh tr?i giam bnh th??ng, m?t nh bo ? vi?t nh? th?. Phng ??n giam 5-6 ng??i. Phng cho 25 ph?m nhn th giam 50-60 ng??i. Theo tiu chu?n hi?n nay nh t c th? ch?a 2,5 ngn ng??i. Nh?ng hi?n c ??n g?n 4 ngn ph?m nhn. V v?y c phng ng??i ta ph?i thay phin nhau n?m ng? (Tin t?c, ngy 7 thng 3 n?m 1991). Trong nh?ng n?m ph?c h?ng tinh th?n cc phng t?m giam ???c ??a vo.. nh th? (Kineshma, xy n?m 1779), nh th? H?i gio (Karshi, xy n?m 1830), chu?ng l?c ? (Azerbaijan, d? nhin l khng c c?ng thot n??c v l s??i r?i), trong chu?ng ng?a c?a ??i k? binh c?a Sa hong (Ordzhionikidze). Thi th nh?n ??i mi?n l ???c vo tr?i giam, d sao ?i?u ki?n c?ng d? th? h?n.
[17] Trong nh?ng n?m 1920 tiu chu?n (ngh?a l di?n tch t?i thi?u) cho m?t ng??i l 9m2. Sau ? n tr? thnh tiu chu?n t?i ?a. Hi?n nay nh?ng gia ?nh c di?n tch 4,5m2 trn m?t ??u ng??i khng ???c ??a vo danh sch x?p hng, m?t s? thnh ph? l 4,5m2 m?t ng??i.
[18] Theo ?i?u l?nh n?i v? tr?i giam th m?i ng??i ???c g?i th? cho cc t? ch?c x h?i, c? quan nh n??c v cc c? quan khc m khng ch?u b?t c? h?n ch? no. Nh?ng trn th?c t? th ph?m nhn s? b? tr?ng ph?t b?ng cch bi?t giam v ? g?i th? c ch?a ??ng nh?ng ?i?u vu kh?ng ??i v?i ban lnh ??o tr?i.
[19] X nghi?p c?a chng ti khng khc g cc x nghi?p khc c?a n?n kinh t? qu?c dn. S? khc bi?t duy nh?t l chng ti n?p 65% l?i nhu?n vo ngn sch v chng ti c qu? khen th??ng th?p nh?t: ch? kho?ng 6% qu? l??ng. Bi tr? l?i ph?ng v?n ni trn c?a Gulaev.
