W. H. Auden (Wystan Hugh Auden) là một trong những gương mặt thơ ca Mỹ lớn nhất thế kỷ 20. Tác giả của hơn 400 bài thơ, 7 trường ca, 5 vở Opera, cùng hơn 400 tiểu luận và phê bình có giá trị trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ông nhận giải Pulitzer năm 1948 cho tập trường ca The Age of Anxiety, giải National Book Award năm 1955 cho tập thơ The Shield of Achilles. As I Walked Out One Evening là một trong những bài thơ được biết đến nhiều nhất của ông.
Khi tôi bước ra vào một buổi chiều muộn
Khi tôi bước ra vào một buổi chiều muộn,
Dọc theo con phố cổ Bristol,
Những dòng người trên vỉa hè dịch chuyển
Như đồng lúa mạch đang chờ được cắt thu.
Dọc bờ sông dềnh dàng con nước chảy
Tôi nghe thấy lời bài hát cổ xưa
Dưới vòm cầu của đường ray xe lửa;
Rằng tình yêu sẽ không chết bao giờ.
“Anh sẽ yêu em, người yêu dấu,
Đến khi Trung Hoa chạm phải Phi châu,
Khi dòng sông nhảy vọt qua đỉnh núi
Và con cá hồi trên phố hát say sưa,
“Anh sẽ yêu em đến khi biển lớn
Bị bàn tay gấp lại và phơi khô
Bảy ngôi sao trên trời kêu quang quác
Như bầy ngỗng trắng vừa mới bay qua,
“Và tháng năm chạy đi như lũ thỏ,
Trong cánh tay, anh giữ mãi không thôi
Bông hoa nhỏ bao Thời Kỳ rực rỡ,
Và mối tình đầu từ thế giới xinh tươi.”
Rồi tất cả đồng hồ trong thành phố
Lại bắt đầu ồn ã khua vang:
“Em đừng để Thời Gian lừa dối,
Em không thể chinh phục được Thời Gian.
“Trong hang sâu của những Cơn Ác Mộng
Nơi Công Lý trần trụi và đáng thương
Thời Gian quan sát từ trong bóng tối
Và ho lên khi em ghé môi hôn.
“Trong đau đầu, trong muộn phiền lo lắng
Đời hồ như đang dần dã tiêu hao
Và Thời Gian sẽ mơ về chiến thắng
Trong hôm nay hoặc trong cả mai sau
Từng lớp tuyết đêm ngày tan chảy
Vào giữa lòng những thung lũng tươi xanh,
Thời Gian bẻ gãy biết bao điệu nhảy
Cả cú ngụp mình người thợ lặn tinh ranh.
“Em hãy nhúng đôi tay vào nước lạnh
Và để nước ngập đến cổ tay em;
Rồi hãy nhìn thật lâu vào chậu rửa
Và hỏi xem em đã bỏ lỡ những gì.
“Dòng sông băng gõ cửa trong tủ chén
Sa mạc thở dài trên chiếc giường chia ly,
Vết nứt xưa trên chén trà hé mở
Một lối nhỏ vào thế giới bên kia.
Nơi kẻ ăn xin vứt hết tiền trong túi
Và Gã Khổng Lồ trong mắt Jack – thân thương,
Cậu bé Huệ Tây là người Gầm Rú,
Và Jill bé nhỏ sẽ đi xuống bằng lưng
Em hãy nhìn vào gương một lúc,
Hãy nhìn vào chính nỗi buồn lo:
Để biết rằng đời vẫn còn ân phúc
Dù rằng chính em không thể ban cho.
“Em hãy đứng, tựa mình bên cửa sổ
Để dòng nước mắt tan chảy lên môi;
Em sẽ yêu người láng giềng gian dối
Bằng chính trái tim gian dối của mình.”
Chiều đã muộn, trời chiều đã muộn,
Cặp tình nhân đi mất tự lâu rồi;
Những chiếc đồng hồ bây giờ im tiếng,
Duy dòng nước xiết vẫn chảy mãi không thôi.
Pháp Hoan dịch từ nguyên tác tiếng Anh As I Walked Out One Evening, từ Another Time by W. H. Auden, published by Random House.
1-Tháng Chín-1939
Tôi ngồi một mình trong quán nhỏ
Trên con phố thứ Năm mươi-hai
Đắm chìm trong nỗi bất an và lo sợ
Khi những hy vọng khôn ngoan không thể đem xài
Trong thập niên đầy dối gian hèn hạ:
Những lớp sóng giận giữ và sợ hãi tràn qua
Bao vùng đất sáng tươi và tăm tối
Của thế giới nơi ta gọi là nhà,
Ám lấy cuộc sống riêng tư thầm kín;
Và mùi của cái chết không thể nói ra
Xâm hại đến đêm hè tháng Chín.
Trí tuệ thông thái nhất có thể
Phát hiện ra tất cả những lỗi lầm
Từ Luther cho đến thời hiện tại
Đã làm văn hóa trở nên điên cuồng
Hãy nhìn xem điều gì ở Linz vừa xảy đến
Từ cuộc thoát thai vĩ đại tạo ra
Một chúa tể với đầu óc điên dại:
Tôi và hết thảy công chúng đều hay
Những gì trẻ em trong trường được dạy
Những ai bị đối xử tàn ác bởi con người
Sẽ đối xử tàn ác với con người trở lại.
Thucydides – kẻ lưu đày, biết rõ
Một bài diễn thuyết có thể chỉ ra
Nền Dân Chủ và những điều dối trá
Những tên độc tài lớn tiếng ba hoa
Với thứ lý luận rác rưởi chúng tuyên bố
Trước nấm mồ- đám thính giả thờ ơ
Đã được ông phân tích rõ ràng trong sách vở
Sự khai sáng thời quá khứ xua đi
Cơn đau thành hình từ thói quen cố hữu
Sự quản lý tồi tệ và nỗi buồn đau
Giờ đây ta phải gánh chịu thêm lần nữa
Trong màn không khí của quốc gia trung lập
Những toàn nhà chọc trời mù quáng vươn lên
Giữa trời xanh như rõ ràng tuyên bố
Sức mạnh vô địch của Người hùng nhân dân
Mỗi ngôn ngữ chảy ra sự phù phiếm
Những lời thứ lỗi mang tính cạnh tranh:
Nhưng ai có thể sống hoài sống mãi
Trong chính giấc mơ khoan khoái của mình
Từ chiếc gương soi họ chăm chăm nhìn ngắm
Khuôn mặt của chủ nghĩa đế quốc lạnh tanh
Và sai lầm mang tính quốc tế
Trong quán rượu chạy dài những khuôn mặt
Bám lấy những ngày yên ả trôi qua
Đây ánh sáng không bao giờ được tắt
Đây âm nhạc phải luôn được vang ca
Tất cả chuyện trò ra sức bảo vệ
Những pháo đài kiên cố hơn thêm
Vật dụng trong nhà phải đầy đủ tiện nghi
Để ta không thấy nơi mình đang đứng
Đánh mất bản thân trong khu rừng tối ám
Như những đứa trẻ luôn sợ hãi bóng đêm
Những người chưa bao giờ tốt lành hay hạnh phúc
Lời lẽ chiến đấu khoa trương rỗng tuếch
Của những nhân vật quan trọng thét la
Không hèn hạ như chính điều ta mong muốn
Những gì Nijinsky điên dại viết ra
Về tình nhân Di-a-ghi-lev
Luôn chính xác với trái tim con người;
Sự khiếm khuyết nằm sâu trong xương tủy
Của mỗi người phụ nữ và mỗi gã đàn ông
Luôn khao khát những điều không thể có
Đó là ước muốn được yêu thương, một mình
Mà không phải tình yêu thương hoàn vũ
Từ bóng tối dày đặc của sự bảo thủ
Đến đời sống luân lý đủ đầy
Những người đi tàu kéo đến đông đủ
Và lặp lại lời nguyện của họ hằng ngày
‘Tôi hứa sẽ tập trung vào công việc
Và sẽ chân thật với vợ của tôi’
Những kẻ thống trị bất lực thức giấc
Và trò chơi cưỡng bức lại bắt đầu
Nhưng ai có thể giúp cho họ giải thoát
Ai có thể nói giùm cho người câm
Ai có thể vươn tới được kẻ điếc
Tất cả những gì tôi có là tiếng nói
Để tháo mở lời nói dối được gói ghém kỹ càng
Lời nói dối lãng mạn trong trí óc
Của gã đàn ông hoan lạc bước trên đường
Và lời nói dối của những kẻ uy quyền
Những tòa nhà của họ giữa trời đêm mò mẫm
Không có cái gọi là quốc gia, đất nước
Và chẳng có ai tồn tại một mình
Cơn đói không cho ta quyền lựa chọn
Dù là cảnh sát hay công dân
Ta cần phải yêu thương hoặc chết
Nhỏ bé, đơn độc trong bóng tối
Thế giới của ta trôi nổi giữa màn đêm
Thế nhưng, đâu đó vẫn còn le lói
Những đốm sáng chế giễu buồn bã lóe lên
Bất cứ lúc nào những Người công chính
Trao đổi những dòng thư tín cùng nhau:
Mong sao, tôi được tạo thành, như họ
Từ tro bụi và từ Thần ái tình
Bị bủa vây bởi bao điều phủ nhận
Và trong nỗi tuyệt vọng vẫn giữ gìn
Ngọn lửa kiên định của niềm hy vọng
Bài thơ September-1-1939 bày tỏ sự hoang mang và thất vọng của tác giả đối với chính phủ Hoa Kỳ khi họ chọn thế đứng trung lập trước những gì xảy ra ở châu Âu cuối năm 1939, bên thềm Thế chiến thứ hai.
Pháp Hoan dịch từ nguyên tác tiếng Anh September-1-1939 của thi sĩ Mỹ gốc Anh W. H. Auden, từ Another Time, published by Random House.
