Nghệ sĩ trình diễn Piot Andreievich Pavlenski và những tác phẩm để đời

Lã Nguyên

Trong những năm gần đây, P.A. Pavlenski là nghệ sĩ trình diễn đình đám nhất của nước Nga. Với P.A. Pavlenski, nghệ thuật là lĩnh vực chính trị. Trả lời phóng viên tờ Regnum trong cuộc phỏng vấn ngày 14 tháng 11 năm 2013, anh nói: “Tôi tạo ra mã ngôn ngữ thị giác để đối thoại với xã hội”. “Tôi chọn những phương tiện đơn giải nhất để chỉ ra khả năng tác động của nghệ thuật. Con người có thể khắc phục nỗi sợ hãi. Hành động và sự cương quyết là tất cả những gì chúng ta cần có. Con người có thể lắng nghe và nói thật to lên”. P.A. Pavlenski cho rằng, nước Nga đã trở thành một chế độ ngục tù, một nhà nước cảnh sát, bởi vì tiền đang đổ vào các cấu trúc quyền lực”.

P.A. Pavlenski sinh năm 1984, tại Leningrad, theo học và tốt nghiệp Viện Nghệ thuật – Công nghiệp, ngành Hội họa hoành tráng. Ngay từ khi còn là sinh viên, Pavlenski đã cộng tác với Viện bảo tàng Lịch sử chính trị Nga. Mùa thu năm 2012, Pavlenski phối hợp với Oksana Shapygina sáng lập tạp chí “Tuyên truyền chính trị” chuyên dành cho nghệ thuật hiện đại trong ngữ cảnh chính trị. Nghệ sĩ tuyên bố, mục đích của tạp chí này là “khắc phục chủ nghĩa sô vanh văn hóa đang thâm nhập vào nhà nước và bộ máy của nó”. Ông là nghệ sĩ trình diễn độc nhất vô nhị, nổi tiếng khắp thế giới nhờ những tác phẩm để đời chính sau đây:

1. “ĐƯỜNG KHÂU” (Акция “Шов”): Đây là tác phẩm đầu tiên giúp tác giả trở thành nổi tiếng và tên tuổi của anh tập tức vượt ra ngoài biên giới nước Nga. Nghệ sĩ dùng chỉ khâu miệng mình rồi đứng suốt một tiếng rưỡi đồng hồ ở Nhà thờ Kazanski. Màn trình diễn này được tiến hành ngày 22 tháng 7 năm 2012. Sau buổi trình diễn, Pavlenski nói:

“Trên cái nền của nhà thờ Kazanski, bằng cách khâu miệng mình lại, tôi muốn chỉ ra vị thế của người nghệ sĩ hiện nay ở nước Nga: CẤM MỞ MIỆNG. Tôi ghê tởm sự sợ hãi của xã hội và trạng thái hoang tưởng của dân chúng mà những biểu hiện của nó tôi nhìn thấy khắp nơi”.

(Xem video: https://www.youtube.com/watch?t=34&v=YmMmNpn0KVc /)

2. “THỊT NGUYÊN CON” (Акция “Туша”): Tác phẩm này được trình diễn ngày 3 tháng 5 năm 2013 nhằm phản đối chính sách đàn áp của chính quyền tại Liên bang Nga. Các phụ tá của nghệ sĩ đã chở anh ở tư thế trần truồng, bọc trong một cái rọ đan nhiều lớp bằng dây thép gai đến đặt ngay ở lối vào toà nhà Hội đồng lập pháp Sant-Peterburg. Nghệ sĩ nằm bất động trong cái rọ giống như cái kén ấy ở tư thế bó người và không hề phản ứng trước hành động của những người xung quanh cho tới khi được cảnh sát dùng kìm cộng lực tháo ra. Sau cuộc trình diễn, Pavlenski nói:
“Một cơ thể người trần truồng, trên người chẳng có gì, giống như “lợn cạo lông nằm trong rọ”, xung quanh nó là dây chằng làm thành cái rọ nhốt gia súc. Nó là ẩn dụ của dây thép gai. Tất cả điều ấy được tạo ra để biến con người thành súc vật nuôi nhốt an toàn, nó chỉ có thể ăn ngủ, làm việc, sinh đẻ”.

(Xem video: https://www.youtube.com/watch?v=SbCUcLpCyFQ /)