Nguyễn Đức Tùng và Lê Học Lãnh Vân bên tranh chân dung Ý Nhi, 2023
1. TÔI ĐẶT MỘT LY CÀ PHÊ XUỐNG HÀ NỘI
Tôi đặt một ly cà phê xuống Hà Nội
Trên vỉa hè gió thổi
Ngày ngày những người yêu tôi đi qua
Ngày ngày những người yêu tôi bây giờ ghét tôi đi qua
Ngày ngày những người ghét tôi bây giờ yêu tôi đi qua
Mười bốn năm
Không ai giẫm lên ly cà phê của tôi
Mọi người đều tránh ra
Trước một ly cà phê biết chờ đợi.
2. CHÚNG TA ĐÃ HÓA THÀNH NGƯỜI NHƯ THẾ NÀO
Chúng ta đã hóa thành người như thế nào
Tôi biết có người không bao giờ tin
Vào thuyết tiến hóa của Darwin
Nhưng tôi thì tôi tin, chúng ta đã
Từng là khỉ
Làm khỉ không có gì xấu
Nhưng chúng ta đâu muốn làm khỉ mãi
Tổ tiên chúng ta quyết định thế
Và các ngài
Leo xuống
Từ trên cây
Chúng ta không còn cần ăn trái cây nữa
Dù chúng thơm ngon
Chúng ta bước đi trên mặt đất
Bằng hai chân
Một chân đi trước
Một chân đi sau
Nhờ thế, chẳng bao lâu
Hai tay chúng ta có tự do
Cầm nắm
Múa may
Đặt tay lên vai người khác
Đặt tay lên bụng người khác
Giữa hai đùi
Nhờ thế, chúng ta bắt đầu đứng lên
Đứng thẳng lên
Điều quan trọng là chúng ta đứng thẳng lên
Và sẽ không bao giờ khom người xuống nữa
Không bao giờ.
3. KHÔNG
Chúng ta không biết gì cả
không biết ai thật thà ai nói dối
vì chúng ta đang vội
Chúng ta không biết gì cả
không biết ai chiến thắng ai thất bại
vì chúng ta sợ hãi
Chúng ta không biết gì cả
không biết chiến tranh ở đâu
vì chúng ta rất giàu
Chúng ta không biết gì cả
không biết ai đáng ghét ai đáng yêu
vì chúng ta rất nghèo
Chúng ta không biết gì cả
không biết ai độc ác ai tử tế
vì chúng ta còn quá trẻ
Chúng ta không biết gì cả
không biết Nga đánh Ukraine hay Ukraine đánh Nga
vì chúng ta đã già
Mọi chuyện đang xảy ra
nhưng chúng ta không biết gì cả
cho đến khi chúng xảy ra cho chúng ta.
4. ANH VUI MỪNG THẤY EM
Anh vui mừng thấy em học cách
Chồng những hòn đá lên nhau
Mỗi lúc một cao
Đó là nghệ thuật khó khăn
Những hòn đá trên bờ biển lăn đi
Đổ xuống
Như những chữ đổ xuống
Trên một trang sách
Anh vui mừng thấy em học được cách
Nhặt lên mỗi lúc một chữ
Đặt chúng xuống
Từng chữ một
Chỉ bằng cách ấy
Những hòn đá ngày một cao lên
Rêu không thể nào bám được.
5. TÙ NHÂN LƯƠNG TÂM
Bây giờ ngươi được tự do
Bây giờ ngươi được thả
Hãy ra khỏi ngôi nhà của ngươi
Sau lưng cánh cửa sắt đóng sập lại.
6. SỰ VẮNG MẶT
Sự vắng mặt của em đến dần dà
Từng giọt
Không như cà phê
Mà như nước dột từ mái nhà
Anh ngồi ngắm suốt ba năm
Trước khi bắc thang lên sửa lại
7. CON MA
con ma của tình yêu rất tốt
nó ngồi ở đầu giường
đặt tay lên trán tôi khi lên cơn sốt
con ma ấy bây giờ đã chết
đêm đêm ngồi trên cành đào
khi tôi mở cửa sổ nó nhìn tôi từ trên cao
không bao giờ đặt chân xuống đất
khi tôi lái xe rất nhanh trong nỗi nhớ thầm
nó xiết chặt thắt lưng an toàn của tôi lần nữa.
8. ĐÔI KHI EM NÓI NHỎ LẠI, ANH KHÔNG NGHE ĐƯỢC
Đôi khi em nói nhỏ lại, anh không nghe được
Như nói qua làn nước
Ngày bé dại chúng ta lặn thật sâu
Nói với nhau qua một sợi dây
Trong nước, không ai biết chúng ta nói gì
Bí mật kia em còn cất giữ
Thật kỹ, đến bây giờ
Đôi khi anh hét lớn lên
Anh biết em nghe được, dù ở nơi xa
Bên kia cánh cửa, bên kia làn nước, bên kia thiên hà, khuất sau bóng núi
9. NẾU KHÔNG QUÁ BUỒN
Nếu không quá buồn, anh sẽ mang em tới
Một chỗ ngồi yên tĩnh bên bờ sông
Nơi anh tìm ra đóa súng hồng
Anh có thể dẫn em về nhà
Mẹ cha không còn nữa
Nhưng trong bếp lửa hơi ấm mùa xuân trước
Nếu anh không quá buồn
Anh có thể đi qua mười hai đất nước
Nằm xuống bên em một đêm
Anh có thể mang cho em cái chăn bông
Để em đắp qua mùa đông
Cái chăn thơm mùi rơm rạ
Của cây rơm gần chuồng gà ngày cũ
Nóng ran như lửa
Khi anh sờ thấy một bàn chân của em
10. THƠ TÌNH THÁNG TƯ
Cuộc tranh cãi này không có ai chịu thua ai trong đó
Anh ra về, đi buồn bã dưới thông reo
Mặc kệ chiến tranh, mặc kệ hòa bình. Một mình anh đi vậy
Bỗng lại gặp em trong nắng cuối đường chiều
11. NGƯỜI MẸ
Mẹ tôi chết khi tôi còn nhỏ
người ta chôn bà dưới đất sâu
tôi sống với mẹ kế từ lâu
trong ngôi nhà gần mộ mẹ tôi
Mẹ kế tôi khi vui
khi buồn, có khi đánh tôi
có khi cho tôi ăn, có khi chơi đùa
với tôi có khi trói tôi vào cột nhà
Một đêm tôi thấy bà
mặc bộ áo quần rất lạ
cài thắt lưng hoa một mình
múa hát dưới trăng
Vừa múa vừa khóc một bài ca xưa cũ
không ai nhớ, nhưng tôi biết
ngày xưa mẹ tôi vẫn hát
với giọng hay hơn
Nhưng tôi chưa từng nghe bà vừa hát vừa múa vừa khóc bao giờ
12. ĐỨA BÉ TRONG LÒNG ĐẤT
Đứa bé mười tuổi trong lòng đất
Hai tay bám chặt thành ống
Trôi xuống rất nhanh
Như một người treo lơ lửng trên không
Từ cửa sổ lầu thứ mười lăm
Tôi nhìn thấy năm nào ở Nữu Ước
Một người đàn bà treo mình bên cửa sổ
Úp mặt vào tường
Phía bờ sông gió thổi lồng lộng
Có gì giống với một đứa trẻ
Treo lơ lửng trong lòng đất
Chúng tôi đứng ngước mặt nhìn lên
Bên xa lộ cao tốc, chiều mùa xuân gió thổi
Hoa bông vải trắng bay đầy trời
Tôi nhìn vào ống nhòm của một người du khách
Khuôn mặt người đàn bà trẻ tuổi
Mẹ của hai đứa con
William và Sarah
Ở một đất nước rất xa tổ quốc của tôi
Treo lơ lửng giữa trời
Trong tiếng sóng vỗ không ngơi của buổi chiều
Có một con mèo ở trong căn phòng nhỏ
Con mèo nhỏ bé giờ đây ngồi trong bóng tối
Không ai cho nó ăn
Không ai vuốt lên lưng nó
Và kêu pur pur purrrr
Có gì khác một đứa bé lên mười tuổi
Rơi thẳng xuống lòng đất
Ở độ sâu ba mươi lăm mét
Có gì giống với một sợi dây
Ở tầng lầu thứ mười lăm
Nơi gió thổi rào rào trên mặt sóng
Có gì giống với sự im lặng
Của lòng đất ẩm nước
Ánh sáng một ngày mùa xuân ở Nữu Ước có gì khác
Và giống
Một ống cống rơi thẳng xuống
Cả hai là tác dụng của trọng lực
Tiếng khóc của số phận
Sự tiếc thương của đời sống
Ký ức đau buồn
Lòng nhớ lại
Sự tỉnh thức
Có gì khác
Và giống
Giữa hai mùa xuân
Những người tìm cách trèo lên
Thoát khỏi số phận của mình
Đuối sức
Không ai kịp phản ứng
Rơi qua tay chúng ta
Rơi thẳng xuống
13. ĐÔI KHI MỘT GIẤC MƠ
Đôi khi một giấc mơ
Không muốn làm giấc mơ nữa
Nó đập cửa suốt đêm
Xin được vào nhà
Đôi khi mùa đông đi qua
Bỗng quay lại muốn làm mùa đông lần nữa
Đôi khi một tiếng nói
Không muốn làm tiếng nói nữa
Nó muốn làm tiếng mưa rơi
Tiếng nước suối rì rầm
Tiếng của gầu nước rơi xuống
Đôi khi một người đang nói
Bỗng muốn trở thành sự im lặng
Như khi băng qua một bãi mìn
Người lính cuối cùng của cuộc chiến tranh
14. VIẾT
Anh viết rách mặt giấy
Cho đến khi các chữ ấy
Xóa đi khuôn mặt em
15. CUỘC ĐỜI TRƯỚC KHI CÓ INTERNET
Cuộc đời trước khi có internet
Vô vị, tôi nghĩ, chán chết
Nếu không nhờ internet, bạn tưởng
Mặt trăng là do thượng đế sinh ra
Làm gì có, nó bay ra địa cầu
Trên ấy lạnh buốt, im lặng hoàn toàn, không có gì vui
Bực nhất suốt ngày không tiếng động
Trước khi có internet, bạn cũng không bao giờ biết
Bạn có quyền sống với nhau, không cần thiết
Sinh con. Bạn có thể kéo dài thời gian
Hay rút ngắn lại, có thể hỏi
Những câu tế nhị nhất, không thể hỏi người thân
Ví dụ: làm tình bảy lần một tuần
Thì có được không, khi không có internet
Bạn không bao giờ biết mặt trời không lặn ở phương Tây
Nó không lặn đi đâu cả, chính chúng ta mới lặn
Vào không gian của nỗi buồn chán
Căn phòng trắng, bốn bức tường
Không có bất kỳ một nỗi lo âu nào cả, dường như không có một lý tưởng nào cả
Chúng ta chỉ có nhu cầu, nhu cầu
Và nhu cầu. Sau khi có internet.
16. KÝ ỨC CAMBODIA NHỮNG NĂM 1980
Hai phiếu trắng
Một phiếu chống
Ở New York
Hai phiếu trắng ở New York
Hai người ngồi đánh bài
Ba người ngồi đánh bài
Trước hành lang lớp học
Năm người ngồi đánh bài
Trong phòng học
Một con bò cạp
Cắn vú người đàn bà
Bên trái
Bên phải
Bên trái
Trong chiều mưa rả rích
Ở Siem Reap.
17. ANH MỞ EM RA
Anh mở em ra
Như mở một bông hoa
Anh muốn nhìn thấy tâm hồn em ở đó
Nhưng anh không thấy gì cả
Chỉ có mùi hương lạ
Bay ra từ một bông hoa khác
18. TÊN
Tên của anh tôi trên bia mộ
Như viên thuốc đắng
Lần nào uống
Tôi cũng nhắm mắt lại
Với hớp nước
Nhưng lần nào cũng uống
Hớp nước ngày càng nhỏ
Nhưng vẫn đắng.
19. TRONG TẤT CẢ NHỮNG TIỆM BÁN HOA
Trong tất cả những tiệm bán hoa
Không còn hoa nữa
Hoa lan đỏ
Không
Hoa huệ vàng
Không
Hoa vông vang tím
Không
Đừng nói gì tới hoa hồng
Trong tất cả những tiệm bán hoa
Không còn hoa nữa
Bạn phải đi thật xa
Qua nửa ngày đường
Qua bên kia sông
Sâu trong cánh đồng
Bạn sẽ tìm thấy
Bên hòn đá
Một bông hoa cúc dại
Không phải một bông
Hai bông cúc trắng
Bạn thật là người may mắn
Đó là hai bông hoa cuối cùng
Mọi người đi qua đã hái hết
Mọi người đi qua đã mua hết
Để kịp tặng cho nhau
Trong ngày đầu
Trong ngày đầu tiên đẹp nhất
Khi chúng ta thật sự có tự do.
20. MỤC ĐÍCH CỦA ÁO QUẦN
Mục đích của áo quần
Không phải để mặc
Mà để thả rơi xuống
Ngày em đến tìm anh
Mục đích của khăn tay
Không phải để lau nước mắt
Mà để chùi thật sạch
Bia mộ trong cỏ xanh.
Chú thích bài: Hai bài thơ đầu, đánh số 1 và 2, được tác giả đọc trong dịp ra mắt tập thơ “Thơ Buổi Sáng” ở Hà nội 10. 3. 2023, bên cạnh những bài khác. Chúng không có mặt trong tập thơ ấy, và chỉ được viết ra cùng ngày, ngay trước buổi ra mắt nói trên.
NĐT
