Ký ?c c?a loài bò sát

Truy?n Tr?nh Y Th?

(Tr�ch ?o?n ti?u thuy?t ???ng v? th?y ph? � Ph�n ?o?n 14-15)

14.

M??i ch�n tu?i, t�i tr? th�nh m?t d�n qu�n du k�ch. T�i ???c ph�t m?t kh?u s�ng v� m?t b?ng ??n. T�i c?ng ???c t?p b?n s�ng, nh?ng m?i l?n t?p ch? ???c b?n ba ph�t v� kh�ng c� nhi?u ??n. Kh?u s�ng l� v?t b?t ly th�n, m?c d� c�ng vi?c c?a t�i m?i ng�y l� tr?ng ng� s?n, v� ?i mua l??ng th?c nh? th?t c� v? cho nh� b?p. C� h�m v�o r?ng ??n nh?ng c�y n?a to v? l�m l�n, m?i l�n c� ba, b?n du k�ch hay b? ??i tr� ng?. L�n c?a t�i do ch�nh tay t�i c�ng v?i n?m anh du k�ch kh�c d?ng, n�n t�i l�m k? l?m, tr??c c?a t�i c�n tr?ng m?y b?i hoa r?ng m�u tim t�m d? th??ng.

H�nh nh? c� m?t ti?u ?o�n b? ??i tr� qu�n trong c�nh r?ng n�y, h? kh�ng t?p trung ? m?t n?i m� t?n m�c ra kh?p c�c bu�n b?n xung quanh. H? di chuy?n lu�n lu�n ?? tr�nh b? ph�t hi?n. H�nh tung c?a h? b� m?t ??n n?i m?c d� v�o s?ng chung trong m?t khu r?ng c? n?m, s�u th�ng r?i m� t�i v?n kh�ng bi?t h? ? ?�u, l�m g� m?i ng�y.

T�i nghe c�c anh du k�ch kh�c kh�o nhau r?ng ch�m ng�n c?a h? l� �?i kh�ng d?u, n?u kh�ng kh�i, n�i kh�ng ti?ng�. Kh� nh?t trong ch�m ng�n ba ?i?u n�y l� n?u ?n kh�ng t?a kh�i. H? c� m?t ph??ng ph�p ?�o l?, kho�t r�nh d??i ??t l�m l� n?u ?n, g?i l� b?p Ho�ng C?m, ch?c l� do m?t anh nu�i n�o ?� t�n Ho�ng C?m s�ng ch?.

C�i b?p l�m r?t kh�o, ph?i ch?n v? tr� theo h??ng gi� ?? kh�ng ph?i qu?t ? c?a b?p, ph? tr�n mi?ng r�nh c� nh?ng c�nh c�y nh? ??t ngang. C�ng d?ng c?a n� l� kh�i t? c?i l?a t?a ra theo c�c r�nh, t?n m�c bay l�n kh�ng trung th�nh nh?ng l�n kh�i nh? r?i mau ch�ng tan bi?n ch? kh�ng th�nh c?t. Nh? th?, m�y bay th�m th�nh c?a ??ch tr�n cao kh�ng bi?t d??i ??t c� m?t ?o�n qu�n ?ang tr� ?�ng.

Thi tho?ng g?p m?t anh b? ??i n�o ?�, t�i l�m quen, n�i chuy?n v�n. Trong s?, t�i th�n nh?t v?i anh S?n. Anh g?c Nam ??nh, tr??c ? Li�n khu T?, Thanh H�a, kh�ng hi?u sao b�y gi? l?i ???c bi�n ch? v? ph?c v? trong ti?u ?o�n n�y ? ?�y.

T�nh t�nh anh kh� ?m �p, n�t m?t t�nh c?m. Khi quen nhau l�u h?n, c� l?n t�m s? v?i t�i, anh n�i ng??i y�u anh ? Nam ??nh kh�ng ch? anh v? m� ?� l?y ch?ng. T�i ?o�n c� l? v� th? anh ?�m ra bu?n b� v� xin v? ?�y chi?n ??u cho v?i b?t n?i bu?n. Nh?ng ch�ng t�i kh�ng c� th?i gian nhi?u cho nh?ng chuy?n t�nh c?m vu v?. Nhi?u h�m t�i th?y anh v?ng m?t c? th�ng tr?i. H?i ra m?i bi?t anh v?a tr? v? sau m?t v? �nh?� ??n T�y.

Anh k? t�i nghe v? v? c�ng ??n, gi?ng anh bu?n b� ch? ch?ng h�o h?ng nh? anh b? ??i h�m gh� l?p h?c c?a t�i k? v? tr?n S�ng L�. Anh n�i m?i l?n ?i �nh?� ??n T�y, anh l?i m?t m?t s? b?n, v� kh�ng bi?t bao gi? ??n phi�n anh. Nh?ng ngay sau ?� anh t? an ?i, �Chi?n tranh, ??n tr�nh m�nh ch? m�nh l�m sao tr�nh ???c ??n. S? m�nh ch?t th� s? ch?t th�i�.

T�i ch?a ???c d? m?t tr?n ?�nh n�o. D�n qu�n nh? t�i ch? ?i theo thu d?n chi?n tr??ng ch? �t khi tham gia chi?n tr?n l?n, ngo�i nh?ng l?n ?i tu?n, ph?c k�ch nh?ng ?�m l�nh T�y ?i l? t? hay d� th�m ??ng t?nh v�ng T�y ?�ng. Cho ??n m?t h�m, anh ??i tr??ng ??i du k�ch b?o b?n t�i chu?n b? v? kh� ??n d??c s�ng s?m mai l�n ???ng.

S�ng s?m h�m sau, ch�ng t�i, hai ti?u ??i du k�ch, m?t h?n ba ti?ng ??ng h? tr�o ?�o l?i su?i m?i ??n m?t khu r?ng kh�c r?m r?p h?n. Gi?a c�nh r?ng b?t ng�n, gi?a tr?a kh�ng th?y �nh m?t tr?i, t�i th?y m?t ng�i nh� l?n v� nhi?u l�n l�m b?ng n?a r?i r�c xung quanh. Tr�n ???ng ?i v�o c� nhi?u tr?m canh ???c ng?y trang b?ng l� c�y r?ng, ng??i ? trong b?t ng? nh?y x? ra l�c n�o kh�ng bi?t, ch?n ???ng h?i m?t kh?u, s�ng tr??ng l?m l?m tr�n tay. T�i ?o�n ?�y l� b?n doanh c?a ti?u ?o�n.

??n n?i, ch�ng t�i ???c l?nh ngh? ng?i, ?em l??ng kh� ra ?n. T�i ng?i d??i m?t g?c c�y to, v�n qu?n l�n b?t h?t v?t, ??a tr�n ?ng ch�n, ?�i m?i gi? m�n ?n c?a m�nh ??ng trong m?t ?ng tre. T�i h?i h?p kh�ng bi?t X? Ph?n Ph�n l�m m�n g� cho t�i ?n. H�a ra l� m�n m�n. Bi?t s�ng nay t�i ra tr?n, c� d?y t? l�c g� ch?a g�y ?? n?u m�n n�y cho t�i ?em theo, ?? ?n �t nh?t ba ng�y. ??a v?i ?ng tre cho t�i nh�t v�o ba-l�, c� quay m?t ch?y ?i ngay, kh�ng n�i m?t l?i, nh?ng t�i v?n k?p th?y hai d�ng n??c m?t c?a c� gi�n gi?a ch?y xu?ng hai b�n m�.

X? Ph?n Ph�n l� c� g�i H�M�ng m?i m??i l?m tu?i nh?ng y�u t�i l?m. Da d? c� tr?ng h?ng ch? kh�ng ?en ??i nh? nhi?u c� H�M�ng kh�c. Khu�n m?t c� trong s�ng, ?�i m?t n�u, hai l�n m�i m?ng l�c n�o c?ng th?m ??, v� khi c� tr�t b? chi?c �o th? c?m m�u ?en, n?m d�i tr�n th?m c? m??t m� b�n b? su?i th� tr??c m?t t�i hi?n ra m?t b�ng hoa r?ng tuy?t ??p, ch? ??i t�i c�i xu?ng chi�m ng??ng v� chi?m ?o?t.

C� d?y t�i n�i ti?ng H�M�ng v� n?u nh?ng m�n ?n c?a d�n t?c c� cho t�i ?n, t�i th�ch nh?t m�n m�n m�n n�y. N� ???c xem l� m�n ?n ch�nh c?a ??ng b�o d�n t?c v�ng T�y B?c b?i ???c ch? bi?n t? ng�, m?t th? n�ng ph?m s?n c�, tr?ng ? mi?n n�i cao d? h?n l� l�a g?o. M�n m�n c� th? ?? d�nh ?n trong ng�y ho?c v�i ng�y khi ?i n??ng, ?i r?ng. L�m m�n ?n n�y, ng??i ph? n? d�n t?c ph?i m?t kh� nhi?u th?i gian ?? ch? bi?n cho ???c m? m�n m�n v?a d?o v?a th?m.

T�i v?a ?n v?a ngh? ??n X? Ph?n Ph�n, t�i h�nh dung c� trong chi?c v�y th? c?m m�u ?en, ??u ch�t kh?n, l?ng ?eo l� k?, ?ang ?i tr�n nh?ng con ???ng m�n d?c thoai tho?i gi?a m?t v�ng thi�n nhi�n bao la xanh th?m. T�i nh? c� qu� m?t th�i.

Chi?u ch?a xu?ng m� s??ng lam ?� ph? k�n m? m?t kh�ng gian. ?o�n ng?a th? c?a to�n b? ??i h?u c?n v?a v? ??n n?i, h? khu�n xu?ng nh?ng bao t?i to t??ng. M?t ch?p sau, m?i ng??i ???c m?i ra ?n t?i. B�n gh? l�m b?ng nh?ng th�n c�y r?ng gh�p l?i. M?i ng??i c?m ??a tre, khi ?n, m?t ??u g?p th?c ?n, xong tr? ??u ??a v� c?m v�o mi?ng. Th?c ?n ?? tr�n nh?ng t�u l� chu?i, kh�ng c� canh, th?t to�n l� th?t tr�u, v� rau c? v�i lo?i. B�t c?m, ai c� th� d�ng, c�n kh�ng, ph?i d�ng ca u?ng n??c thay th?.

Xung quanh t�i, to�n m�u r�u �o tr?n th?, v� kh� tr?i ?� r�t bu?t. ?�ng l?m, c� l? c? ti?u ?o�n t?p k?t t?i ?�y tr??c gi? c�ng ??n. ?n xong, m?i ng??i ai n?y c?m b�t ??a d? ra su?i r?a, con su?i nh? c�ch ??y kh�ng xa. C� m?t to�n b? ??i ?i thu d?n r�c r?n ?em ch�n d??i m?t c�i h? l?n. C� c? k?o l?c v� tr� n�ng ?em ra cho m?i ng??i th??ng th?c.

Bu?i t?i l� gi? h?c t?p, nghe hi?u tri?u t? c�c c?p ch? huy, v� sau c�ng l� ch??ng tr�nh v?n ngh? h�t nh?ng b�i h�ng ca. T?t c? chui v�o c?n nh� l?n, chen ch�c nhau ng?i x?p b?ng d??i s�n. H?c t?p v� hi?u tri?u th� t�i ch?ng th?y h?ng th� g� m?y, to�n nh?ng ?i?u ?� nghe c? tr?m l?n, nh?ng ch??ng tr�nh v?n ngh? phong ph� v� h?p d?n l?m, c� c? m�n k?ch do ban k?ch c?a ti?u ?o�n tr�nh di?n. C� s�n kh?u ?�ng ho�ng, d� ch? l� c�i b?c cao ch?a t?i ??u g?i.

V? k?ch tuy�n truy?n, k�ch ??ng l�ng c?m th� gi?c T�y, nh?ng di?n vi�n kh� xu?t s?c nh?t l� vai n?. Trong c�c b�i h�ng ca, t�i th�ch nh?t b�i Xu?t qu�n c?a �ng Ph?m Duy. Ch?ng bi?t l�c n�y �ng ?ang ? ?�u, nghe n�i �ng ?i c�ng kh?p ??t n??c h�t cho b? ??i nghe, th?m ch� B�nh Tr? Thi�n �ng c?ng ?� v�o. �Ng�y bao h�ng binh ti?n l�n. B? c�i vang l?ng c�u quy?t chi?n��. Nghe c? tr?m c�i mi?ng c�ng h� to h�t, c� ti?ng ?�n ghi-ta c?a hai anh b? ??i th� th�ng ??m theo, t�i c� c?m gi�c m�u trong ng??i ch?y m?nh.

L�c h?c t?p v� nghe hi?u tri?u, c�c ??n v? ng?i ri�ng ra, nh?ng l�c v?n ngh? th� m?i ng??i t�m b?n ng?i v?i nhau, v?a h�t v?a n�i chuy?n v�n r�m r?.

Anh S?n c?ng c� m?t. Ban chi?u t�i nh�c tr�ng th?y anh ngo�i r?ng, nh?ng kh�ng ti?n l?i h?i han. L�c ng?i xem k?ch nghe h�t, anh l?i ch? t�i ng?i, r�t bao Bastos m?i t�i, anh b?o bao thu?c l� l� chi?n l?i ph?m trong tr?n �nh?� ??n T�y c�ch ?�y hai th�ng. Anh th�ch n�i chuy?n v?i t�i, c� l? v� th?y t�i ch?u kh� l?ng nghe chuy?n ng??i kh�c. M?ng ??c c?a anh l� sau n�y tr? th�nh nh� v?n, n�n l�c n�o anh c?ng gi? m?t cu?n s? tay nh? trong ba-l�, ng?i ?�u l� r�t s? ra h� ho�y vi?t. Nh?ng kinh nghi?m s?ng n�y s? kh�ng bao gi? t�m l?i ???c, anh b?o t�i. Ch? c?n sau n�y vi?t l?i nh?ng g� m�nh tr?i nghi?m trong cu?c chi?n tranh n�y l� ?� qu� d? th?a cho nh?ng t�c ph?m hay.

Nh?ng l�m sao vi?t ???c nh?ng t�c ph?m hay? Kinh nghi?m b?n th�n ch? cho m�nh ch?t li?u t?t ch? ch?a ch?c gi�p m�nh cho ra ??i m?t t�c ph?m hay ?? ??i. Anh b?o. Ch? c� c�ch ??c nh?ng danh t�c qu?c t?, v� mu?n th? ph?i c� c?n b?n ngo?i ng?. M�nh ??c h? kh�ng ph?i ?? xem h? vi?t c�i g�. C�i g�, kh�ng quan h?. Chuy?n ??i, b?n ch?t con ng??i, ?�u ?�u c?ng nh? nhau, th?i n�o c?ng v?y. C�i quan h? l� xem h? vi?t nh? th? n�o. L�m v?n l� vi?t nh? th? n�o ch? kh�ng ph?i vi?t c�i g�

C� v? nh? anh sinh ra ?? vi?t v?n ch? kh�ng ph?i ?�nh gi?c. Anh b?o t�i v?n h?c Vi?t Nam m�nh c�n non n?t l?m, n?i ?�nh ?�m h?n c? l� nh�m T? L?c V?n ?o�n, nh?ng trong nh�m ch?ng ai c� t?m v�c qu?c t?, �ng Nh?t Linh th� vi?t theo c�ng th?c lu?n ?? x� h?i, ??c ch�n ph� ph�, �ng Th?ch Lam th� ch? c� c�i v?n ch??ng ?�m ??p. �N?u vi?t v?n, t�i s? vi?t nh? Dostoevsky�. Anh n�i ti?p. �Minh ?� ??c �ng nh� v?n ng??i Nga n�y bao gi? ch?a? N?u ch?a th� sau n�y c� d?p n�n t�m ??c. V?n ch??ng c?a �ng ?y khai th�c t�m l� con ng??i ??n t?t c�ng ? b?i c?nh ch�nh tr?, x� h?i c?a n??c Nga v�o cu?i th? k? m??i ch�n, nh?ng khi ??c �ng, ta kh�ng th?y xa l?��.

��ng n�y ?�ng l� d�n Nam ??nh tr?m ph?n tr?m�. Nghe anh n�i t�i ngh? th?m trong b?ng. D�n Nam ??nh h�nh nh? ai c?ng l� v?n s?, thi s?, v� ch?ng bao gi? h? xem k? kh�c vi?t ra c�i g�. Nh?ng t?i nay, trong b?u kh�ng kh� say s?a ph?n kh�ch tr??c ng�y ra tr?n, anh kh�ng b�n lu?n v?n ch??ng v?i t�i, anh cho�ng tay qua vai t�i th�n m?t r� r� chuy?n tr�, k? nhi?u ?i?u th� v? v? c�c nh�n v?t quan tr?ng trong ti?u ?o�n. Ch?ng h?n nh? �ng thi?u t� L� L�n, ch? huy tr??ng ti?u ?o�n.

��ng n�y c� m?i th� kh�ng ??i tr?i chung v?i Ph�p v� cha �ng ?y b? m?t v? Ph�p gi?t�. Anh S?n b?o t�i.

�Cha �ng ?y b? gi?t trong tr??ng h?p n�o, h? anh?�. T�i h?i l?i anh.

�Th� l?p h?i k�n ch?ng Ph�p, t? ch?c �m s�t s? quan Ph�p ngay H� N?i, b? m?t v? Ph�p ghi t�n v�o s? ?en truy l�ng. M?t v? Ph�p t�m b?t m?y l?n kh�ng ???c, v� �ng ta tr?n l�n Y�n B�i n�y. V? con ? m?t n?i b� m?t kh�c. Th? m� Ph�ng Nh� Ph�p truy ra. Ch�ng n� b?n �ng ch?t ngay tr??c c?a c?n nh� tr?. Sau n�y c� ng??i b?o �ng b? m?t th�m Ph�p ph?ng ra v� c� k? t? gi�c n?i �ng ?n n?p. V� th? �ng L� L�n th� Ph�p m?t, th� tay sai cho Ph�p m??i�.

Chuy?n �ng L� L�n ch?a h?t, anh S?n l?i th� th�o v�o tai t�i:

�Minh th?y nh�m b? ??i c� anh ch�ng t�c h�i cua, r?ng h� nh? c?i m? ng?i g?n s�n kh?u kh�ng? H? trong to�n c?m t? ??y. C� �t nh?t m?t anh ng�y mai �m bom ba c�ng�.

T�i c?ng ?ang th?c m?c v? nh�m b? ??i n�y. H? c� ch?ng ch?c ng??i, ng?i t�ch bi?t h?n v?i m?i ng??i xung quanh, ngay c? l�c ?n c?m ngo�i m� r?ng, v� kh�ng h? th?y h? m? mi?ng n�i v?i ai c�u n�o. H? c?ng kh�ng v? tay h�t theo nh?ng b�i h�ng ca. H? d�i m?t nh�n l�n s�n kh?u v?i nh?ng ?�i m?t v� c?m nh? th? t�m t? h? ?? m�i ?�u ?�u. Nghe anh S?n n�i, t�i m?i bi?t h? l� nh?ng chi?n s? trong ??i quy?t t?, v� h? bi?t ng�y mai h? s? ch?t. T�i th?y m?t m�y h? l?nh l?o ??n ?? l? l�ng, kh�ng hi?u trong ??u h? l�c n�y ?ang ngh? ng?i g�.

Nh?ng t�i bi?t bom ba c�ng l� g�. T�i t?ng th?y n� l�c Trung ?o�n Th? ?� ch?n ?�nh qu�n Ph�p ? H� N?i. N� l� m?t th? v? kh� ch?ng t?ng c?m t?, c� d?ng h�nh ph?u, b? ph?n k�ch n? l� ba chi?c c�ng s?t nh� ra t? ??u bom, v� th? ng??i ta g?i n� l� bom ba c�ng. Qu? bom ???c l?p v�o m?t thanh g?y g? d�i h?n m?t th??c. Chi?n s? ?�nh bom �m thanh g?y v?i qu? bom nh? c?m d�o lao v�o h�ng t?ng ??ch, bom n?, l?p th�p d�y c?a chi?c t?ng b? xuy�n th?ng, nh?ng chi?n s? c?ng tan x�c theo.

�H? c� ???c h??ng �n hu? sau c�ng g� tr??c c�i ch?t ng�y mai kh�ng, anh?�. T�i h?i anh S?n m?t c�u c� v? h?i ng? ng?n.

�C� ch?. Minh ??i t� n?a s? bi?t�.

M�i khuya m?i ng??i m?i l?c t?c ??ng d?y ra kh?i ng�i nh�, chui v�o l�n ?i ng?. T�i th?y m?t nh�m ph? n? ?n m?c nh? d�n qu�n ??n n?m tay c�c anh c?m t? qu�n. M?i ch? n?m tay m?t anh. T?ng c?p, h? chui v�o nh?ng gian bu?ng qu�y b?ng nan tr�ng nh? b? l�a s�t v�ch sau ng�i nh�. V� t�i hi?u.

15.

Chi?u h�m sau m?i ng??i ?n c?m s?m. Quanh b�i ??t tr?ng, t�i th?y v? kh� b�y la li?t, c� c? hai kh?u s�ng c?i 60 ly d?ng d??i g?c c�y, v�i kh?u ??i li�n, trung li�n v?i nh?ng h�m ??n c? k?, c�c lo?i s�ng nh? m�ng tr�n c�nh c�y ho?c ch?m ba l?i th�nh gi� s�ng d??i ??t. C?m n??c xong, m?i ng??i l?i l?c t?c k�o v�o ng�i nh� l?n. S�n kh?u ?�m qua b�y gi? ???c di chuy?n ra gi?a nh�, tr�n ??t m?t sa b�n y h?t ??n Ph�p.

M?i ng??i v�o ng?i xung quanh. ??i ai n?y y�n v?, �ng L� L�n ??ng d?y, tay c?m m?t thanh que d�i ch? l�n sa b�n nh?c l?i nhi?m v? c?a t?ng ??n v?. ??n c� bao nhi�u s? quan ch? huy, bao nhi�u l�nh Ph�p, bao nhi�u l�nh Partisan, bao nhi�u l�nh ta, l�nh Th?, bao nhi�u s�ng n?ng nh?, bao nhi�u xe, bao nhi�u l??ng th?c, kho ??n ?? ch? n�o, tinh th?n l�nh trong ??n ra sao, nh?t nh?t ??u ?� ???c n?i tuy?n b�o c�o ??y ??.

Kh�ng kh� th?t trang nghi�m. T�i nh�n n�t m?t m?i ng??i r?n ?anh nh? s?t th�p. L�c n�y t�i m?i c� d?p nh�n r� �ng L� L�n. Ng??i �ng t?m th??c, khu�n m?t kh�ng c� g� ??c bi?t, n??c da t�i, hai m�i d?y, th�m, nh?ng c?p m?t nh? c� tia ?i?n quang chi?u l?p l�nh, gi?ng n�i g?n t?ng ti?ng, s?c l?nh, nghe t�n nh?n.

Tr?i s�m s?m t?i, m?i ng??i ???c l?nh l�n ???ng. B? ??i v? trang s�ng ?ng ??n d??c ?eo ??y tr�n ng??i. ??i c?m t? c?m nh?ng ?ng b?c ph� n?i h�a d�i, thang tre v� k�m c?t d�y th�p gai. T�i c?ng kho�c s�ng l�n ?i theo to�n du k�ch do anh ??i tr??ng h??ng d?n. Ch�ng t�i, tay ch?ng g?y tre, ?i trong im l?ng xuy�n qua nh?ng c�nh r?ng th�m u r�ng r?n gi?a ti?ng c�n tr�ng r? r?.

??n g?n n?a ?�m th� c� l?nh d?ng l?i, chia qu�n th�nh hai to�n, m?t to�n l�n c�ng ??n, to�n kia b? tr� ch? ph?c k�ch vi?n binh ??ch. Chi?n thu?t c�ng ??n ?? vi?n n�y ???c c�c ??ng ch� Trung qu?c d?y k? l?m. T�i ?i theo to�n qu�n c�ng ??n, ti?p t?c ?i n?a. Ti?ng s�ng ??i b�c c?a Ph�p t? trong ??n b?n ?i ?m vang c? n�i r?ng, nh?ng ??y ch? l� ti?ng s�ng c?m canh th??ng l?, b?n vu v?.

?i c? ti?ng ??ng h? n?a, t�i ???c l?nh n?m ch? sau m?y m� ??t. D??i �nh sao tr?i, t�i l? m? tr�ng th?y c�i ??n Ph�p. Ti?ng s�ng ??i b�c ?� d?t, ch? c�n ti?ng ?�m c?a n�i r?ng y?u ?t, ??t qu�ng nh? ?ang thoi th�p ch? ??i c�i g� hung b?o khi?p h�i s?p x?y ra. Kh�ng bi?t b? ??i n?p ? ?�u, h? nh? b�ng ma, m?i th?y ?� ?� bi?n ?�u m?t t?m. T�i th?y h?i h?p trong l�ng. Ch?ng g� kh? s? h?n khi ph?i ch? ??i ? nh?ng gi�y ph�t n?ng n? ngh?t th? nh? v?y, nh?ng t�i v?n ph?i ch?.

??n b�t l� m?t th?t b?i l?n trong chi?n l??c ch?ng Vi?t Minh l�c b?y gi? c?a Ph�p. ?? ???ng ??u m?t ?o�n qu�n l�c ?n l�c hi?n nh? b�ng ma, Ph�p cho qu�n m�nh ch??ng m?t ra trong nh?ng ??n b�t ??t kh?p n?i, ph?i b�y nh? nh?ng bia t?p b?n. Vi?t Minh n?m th? ch? ??ng. Tuy kh�ng ?? qu�n xa, ho�n to�n kh�ng c� phi c?, nh?ng h? mu?n ?i ?�u, mu?n ?�nh ch? n�o, l�c n�o, t�y �. Trong khi qu�n Ph�p ch?t b?p d� trong nh?ng ph�o ?�i ch?ng l?y g� l�m ki�n c?, th??ng l?i kh�ng ?�ng ch? ho?c kh�ng th? gi? ???c v� v? th? hi?m tr?, ti?p t? v� c?u vi?n kh� kh?n, nh? c�i ??n b? ??i s?p �nh?� ?�y. N� n?m tr? tr?i gi?a m?t m?m ??t cao, t? ?� d�ng ?ng nh�m c� th? d? d�ng quan s�t qu?c l? ch?y d�i b�n d??i, nh?ng ch?ng ai ngu d?i v�c s�ng ?i ng? ng? tr�n qu?c l? cho b? ph�t hi?n. C�c t??ng l?nh Ph�p, �ng n�o �ng n?y ??y sao l?p l�nh tr�n c?u vai binh ph?c � n?m sao nh? Carpentier, Navarre, b?n sao nh? Valluy, Salan, ba sao nh? Alessandri, De Linar�s � m� sao kh�ng nh? n?i l?i d?y c?a Napol�on: Les forts sont faits pour �tre pris!

H?i l?nh c?a n�i r?ng b�y gi? th?m v�o ng??i t�i, m?c d� t�i ?� th? chi?c �o d? b�n trong b? qu?n �o v?i d�n qu�n m�u ?en b?c ph?ch. H�nh nh? t�i thi?p ?i th� ph?i. L?nh th? m� v?n ng? ???c. T�i ch? cho�ng t?nh khi nghe ti?ng s�ng c?i n? ph�t ??u ti�n v� ti?ng ??n x� gi� r�t tr�n kh�ng trung nghe r?n ng??i, v� ti?p theo l� ti?ng s�ng l?n nh? n? d?n d?p li�n h?i.

Khi hai qu? h?a ch�u t?a s�ng tr??c c?ng ??n, t�i th?y b? ??i c?m s�ng v?a b?n v?a ch?y l�n. H? d?ng c?m l?m, s�ng b?n xu?ng nh? m?a m� v?a nghe ti?ng �Xung phong!� l� h? c�i r?p ng??i ch?y l�n, kh�ng h? ch?n ch?.

??i c?m t? ?� c?t ??t h�ng r�o th�p gai v?a ?? ch? cho m?t ng??i l?t qua, nh?ng hai kh?u ??i li�n t? sau l� c?t v� m?y ch?c h?ng s�ng nh? kh?c l?a ra d? d?i khi?n h?t l?p xung phong n�y ??n l?p kh�c lao l�n m� v?n ch?a d?t ?i?m ???c. M?t l�c l�u sau, ti?ng s�ng th?a d?n, kh�ng th?y b? ??i xung phong n?a, t�i t??ng tr?n chi?n ?� k?t th�c. Nh?ng kh�ng. Ch? m??i ph�t sau ti?ng s�ng l?i n? d�n, l?n n�y ? ph�a sau ??n ch? kh�ng ph?i ph�a tr??c. M?t to�n b? ??i c?m t? kh�c d�ng thang tre tr�o l�n ??t k�ch sau ??n, n?i ph�ng v? y?u h?n. V�i b? ??i ?� tr�n v�o s�n ??n, hai kh?u ??i li�n quay m?i, v� ch? ??i c� th?, hai anh b? ??i t? ph�a tr??c li?u ch?t ph�ng l�n n�m t?i t?p nh?ng ?ng b?c ph�.

B?c ph� n?i h�a ch? g�y ti?ng n? m?nh ch? �t khi g�y t? vong, nh?ng ?? l�m ch?n ??ng ngh?t th? qu�n ??ch trong t�ch t?c, v� t?i chi?n tr??ng m?t t�ch t?c l� qu� ?? cho m?t tr�ng ??n t? ph�a b�n kia ghim l�n th�n x�c m�nh. L�c ?�, h�ng r�o d�y th�p gai ?� m? toang, chi?c c?ng l?n c?ng b? trung li�n b?n s?p, b? ??i t�a l�n nh? ?�n ong v? t?. M�i l�c b?y gi? m?i nghe anh ??i tr??ng du k�ch h� to �Anh em xung phong!�.

T�i l?m c?m ng?i d?y �m s�ng ch?y l�n ??n. Xung phong c�i qu�i g� n?a, gi?ng nh? ?ang t?p tr?n gi? th�i. X�c b? ??i n?m k�n l?i ?i, ng??i ch?t k? b? th??ng. V�i b� ?u?c ???c ??t l�n soi s�ng c?nh chi?n tr??ng tan hoang, h�i h�ng. ??i c?u th??ng ?ang l�m ph?n s?. C? c�i ??n b?n, n?m ch?c l�nh Ph�p, l�nh Vi?t, l�nh Th?, ??u b?p, lao c�ng, kh�ng ai s?ng s�t, ng??i bu�ng s�ng gi? tay ??u h�ng c?ng b? b?n, k? b? th??ng ???c b?i m?t ph�t �n hu? v�o ??u. Kh�ng c� t� binh.

C�ng tre ???c ?em l�n khi�ng b? ??i t? tr?n v� b? th??ng. T�i thu?c to�n n�y. Nh?ng l�c t�i ??n n?i, h? ?� l�m g?n xong. T�i ???c ch? ??nh khi�ng chi?n l?i ph?m g?m s�ng ?ng, ??n d??c, thu?c men, th?c ph?m, v� c? thu?c l�. Ch?y l?c so�t c�c ph�ng, t�i b?ng th?y m�nh l?t v�o ph�ng c?a tr??ng ??n, t�i ?o�n th?, v� ph�ng c� gi??ng n?m v� b? qu�n ph?c quan Ba c�n v?t tr�n th�nh gh?.

?? v?t tung t�e d??i s�n, t�i th?y m?t khung ?nh. T�i nh?t l�n xem, m?c d� m?t k�nh ?� v?, t�i v?n th?y ?nh m?t thi?u ph? da tr?ng b? m?t c?u b� trai kh�u kh?nh. Ch?c l� v? con ng??i tr??ng ??n. �ng ta kh�ng k?p m?c qu�n ph?c, c?m s�ng ra chi?n ??u v� b�y gi? ch?t b? x�c ? ?�y. V? �ng ta ngh? g� khi nghe tin ch?ng m�nh t? tr?n ? c�i ch?n ?�o heo h�t gi� n�y? C�n th?ng con? N� m?t cha t? khi ch?a bi?t n�i, t??ng lai n� s? ra sao?

Nh?ng t�i kh�ng c� th?i gian ngh? ng?i th�m v� c� ti?ng ng??i lao xao ? ph�a tr??c. T�i ch?y ra, th?y thi?u t� L� L�n ?ang ??ng tr??c m?t x�c ch?t c�n m?c ?? ng? ki?u nh� binh m?t m?nh li?n t? c? xu?ng ch�n b� s�t ng??i, ch?c l� x�c ng??i tr??ng ??n m� t�i v?a xem ?nh v? con �ng ta.

D??i �nh ?u?c, t�i th?y �ng ta c�n tr? l?m, ch?c kh�ng qu� ba m??i, r�u quai n�n v� t�c m�u hung ??. �ng b? m?t tr�ng ??n ghim l�n ng?c, m�u ??t ?? b? ?? ng? m�u tr?ng ng�. ??ng c?nh l� anh S?n. M?y ng??i b? ??i kh�c ??ng v�ng ngo�i, tay h?m s�ng trong t? th? t�c chi?n. T�i nghe �ng L� L�n qu�t b?o anh S?n:

�??ng ch� S?n! T�i ra l?nh cho ??ng ch� c?t ??u th?ng T�y n�y cho t�i. T?i sao ??ng ch� c�i l?nh t�i, h??�.

�T�i kh�ng quen l�m c�ng vi?c n�y. Xin ??ng ch� ch? ??nh m?t ??ng ch� kh�c�. Anh S?n g??ng g?o tr? l?i.

�Ch�ng ta kh�ng c� th?i gian. ??ng ch� ph?i l�m ngay. ??ng ch� m� c�n t? ch?i, t�i s? gh�p ??ng ch� v�o t?i b?t tu�n l?nh th??ng c?p, ??ng ch� s? ph?i ch?u h�nh ph?t k? lu?t�.

Anh S?n mi?n c??ng ng?i th?p xu?ng b�n x�c ng??i s? quan Ph�p. Anh th� tay ra sau ??nh t�m dao nh?ng ch?c ch?t nh? m�nh kh�ng c� dao g?m hay con dao l?c ?�u m?t r?i, anh ng?n ng? trong ch?c l�t r?i r�t l??i l� t? ??u kh?u s�ng tr??ng ra, d�ng n� c?a c? c�i x�c. Nh?ng c�i l??i l� d�i c? n?a th??c d�ng ?? ?�m, mu?n c?t kh�ng d? d�ng, anh c?a ?i c?a l?i m�i m� ch? c� t� m�u r??m ra, y?t h?u c?a ng??i tr??ng ??n v?n kh�ng ??t. Anh b�n ch?c m?nh l??i l� v�o m?t b�n c? ?o?n d�ng s?c gi?t ng??c ra. M�u ?c ra th�nh v?ng d??i ??t. Anh l�m m?y l??t nh? th? m� c�i ??u v?n kh�ng ??t h?n.

B�y gi? d�y nh? l�ng th�ng ?? lo�t, kh�ng bi?t l� nh?ng th? g�, t? trong c? ng??i tr??ng ??n theo l??i l� x? tung ra b?y nh?y nh? l? giun s�n. Loi nhoi l�c nh�c. Anh v?n ki�n nh?n ch?c v�o gi?t ra t?ng m?nh nh? m?t. C�i c? ng??i tr??ng ??n n�t ng??u nh?ng n� kh�ng ch?u ??t l�a v� c?t s?ng v?n d�nh li?n v?i ??u. Anh c� v? l�ng t�ng, ch?ng bi?t ph?i l�m sao. Cu?i c�ng anh tr? ng??c b�ng s�ng ??p cho gi?p n�t ch? c?t s?ng m?i b?t ???c c�i ??u ra kh?i th�n m�nh.

Anh t�m t�c c�i ??u l�u kh?ng khi?p ??a cho �ng L� L�n. �ng n�y c?m l�n nh�n ch�ng ch?c, m?t �ng ?anh l?i, nh? m?t b�i n??c b?t v�o m?t n�. ?o?n �ng ra l?nh cho m?t anh b? ??i kh�c c?m n� v�o m?t c�y s�o tre ?em d?ng tr??c c?ng ??n.

T�i th?y anh S?n c?m s�ng l�n l?o ??o ?i v�i b??c r?i �m ng?c n�n th?c n�n th�o. M?t l�c l�u sau anh m?i ??nh th?n l?i ???c v� theo ?o�n ng??i, hai ng??i khi�ng m?t c�i c�ng, d� d?m t?ng b??c ?i xu?ng ch�n ??i, b? l?i ph�a sau c�i ??n ?ang b?c ch�y v?i c�i ??u l�u c?a ng??i tr??ng ??n l?c l? tr�n ??u ng?n s�o. Nh�n theo. Nh?ng s?i d�y l�ng th�ng t? c�i c? n�t ng??u, ch?ng bi?t l� g�, d�y th?n kinh, ??ng m?ch, t?nh m?ch, ?ung ??a nh? l� ph??n v?y ch�o ?o�n chi?n binh, h?n ng�y t�i ng?.

C�c s?i d�y th?n kinh trong ng??i t�i h�nh nh? ??u qu� m?c ch?u ??ng, nh?ng kh�ng hi?u sao t�i ??ng ?� nh? tr?i tr?ng nh�n cho ??n h?t c�i m�n c?t ??u ch? c� th? di?n ra d??i ??a ng?c. N� nh? c?n �c m?ng. Kh�ng, c� l? n� kh?ng khi?p h?n �c m?ng, v� trong �c m?ng, tuy ta ch?ng tr?n v�o ?�u ???c nh?ng khi t?nh gi?c nh?ng h�nh ?nh ?� phai nh?t d?n r?i bi?n m?t h?n kh?i t�m tr� ta.

C�n s? th?t t�i ch?ng ki?n khi?p ??m h?n �c m?ng v� ch?ng hi?u sao n� b?t t�i ??ng ?� thu h?t t?ng chi ti?t v�o k� ?c, v� n� v?n b�m ch?t t�i, b?t t�i ch?u ??ng s? h�nh h? c?a n� su?t ??i.

T. Y. T