hhh
Sng nay Qu?c h?i long tr?ng lm l? k? ni?m 130 n?m sinh c?a c? Tr??ng ban Th??ng tr?c ??u tin (nh? Ch? t?ch Qu?c h?i by gi?). B Kim Ngn, r?i ??n ng Ln D?ng ? pht bi?u. C m?t s? u?n khc trong cu?c ??i v ci ch?t oanh li?t c?a C? khng ???c nh?c t?i. C? He, nh? vi?t trong h?i k G??ng m?t nh?ng ng??i cng th? h?, l “nhn ch?ng cu?i cng” t?ng bi?t nh?ng ?i?u ?, ? ghi l?i cho h?u th? ???c bi?t. Xin ???c chia s? v?i cc b?n thanh kh nh? m?t nn tm nhang c?a cha ti ??i v?i m?t k? s? Th?ng Long m ng tn lm “b?c cha ch”.
V? Th? Khi |
C? ?ng He Nguy?n V?n T? h?n ti qu hai ch?c tu?i, thu?c l?p ch bc mnh. C? l b?c thm nho, l?i tinh thng Ty h?c, ? t?ng ch?a bi v?n ti?ng Php, th?m ch c l?n s?a be bt cho m?t ??ng s? tr?, anh N.T.L. c? nhn v?n ch??ng ?i du h?c ? Php v?. ?i?u ??c s?c c?a c? l lun lun ch?nh t? trong b? ?? c? truy?n: kh?n x?p, o the thm, l?c so?n. Cho nn b?n sinh vin chng ti thu? ?y qu c?, knh tr?ng c? m c? khp np ??ng xa!
Th? nh?ng m?t h?nh ng? ??a ti l?i g?n c?. S? l bu?i t?i cu?i n?m 1942, c hai v? khch l? ??n ch?i nh, t? x?ng ? trong Ban Tr? s? H?i Truy?n b Qu?c ng?, tn l Ph??c, th? qu?, v Khi, tr??ng ban khnh ti?t, ???c c? H?i tr??ng c? ??n th?m v? ch? nhi?m bo Thanh Ngh?. Hai ng trao b?c th? c? Nguy?n V?n T? m?i ti t?i h?i qun Tr Tri di?n thuy?t v? v?n ?? gio d?c bnh dn, v? qu?c n?n th?t h?c v v? hoi bo c?a H?i Truy?n b Qu?c ng?. Ch? l hai ng ni tr?nh tr?ng C? H?i tr??ng r?t hm m? v? nh bo kim nh gio qua cc bi vi?t v? nh?ng v?n ?? trn. Ti nh?n l?i.
Bu?i ni chuy?n (vo ??u n?m 1943) r?t ?ng thnh gi?, ng?i ch?t nch h?i tr??ng. Thnh ph?n g?m ?? m?t gi?i th??ng l?u H Thnh, v sinh vin h?c sinh, nam thanh n? t. Bi ni ti chu?n b? k? (sau c ??ng bo Thanh Ngh?), khi ni l?i xen m?y cu th? dn d m g?i c?m c?a cc l?p i-t?.
O trn nh? qu? tr?ng g
th ??i m?, ? l ?eo ru…
Bu?i ni chuy?n ???c ng??i nghe khen ng?i. S? th?t l nh? ng?n l?a yu n??c m c? H?i tr??ng ? kh?i d?y trong ng??i nghe khi gi?i thi?u di?n gi?. Ra v?, c? m?i ti ??n d? phin h?p t?i c?a Ban tr? s? H?i ?? bn k? ho?ch m? r?ng phong tro. C? ?? ngh? v?i H?i ngh? t?m b? sung ti vo Ban tr? s? v?i danh v? t??ng ???ng Ph H?i tr??ng Tn Th?t Bnh, ???ng nhin ??i h?i sau s? chnh th?c ha… ng Bnh l gio s? cng tr??ng Th?ng Long v?i ti, ch? nhi?m bo T? qu?c An Nam (La Patrie Annamite) ti?ng Php, con r? c? th??ng Ph?m Qu?nh, ???c vi?c l?m, gip c? H?i tr??ng ti?p xc v?i cc nh ???ng c?c ??u s? kh tnh.
Ti th c? phn cng ?i c? ??ng pht tri?n c? s? ? cc t?nh xa. V d?, ?i Ki?n An, ? ??y c k? s? Nguy?n Xi?n, gim ??c ?i thin v?n ? Ph? Li?n, ho?c ?i L?ng S?n, c tri chu L V?n L, m?t trng sinh h??ng ??o. Xa h?n c? l ?i Hu?, c ?o ??ng V?, b?n h?c c?, hi?u tr??ng Lyceum Vi?t Anh trong H?i Qu?ng Tr. V? ph?n c?, th c? d?n s?c ?i kinh l ki?m tra, c?ng c? cc l?p v?a t?n c? ra ngo?i thnh trnh bom ??n ??ng minh, thu?c vng Kh??ng Th??ng, Kh??ng H? ? pha nam thnh ph?. C? th??ng r? ti cng ?i. C? ni v?i ti: ng cn tr?, chuy?n tr v?i ?m gio vin tr?, s? ?ng ??u l sinh vin, h??ng ??o sinh ??c gi? bo Thanh Ngh? c? ??y! ng b?o, h? d? nghe. B?o h? nn b?t ht nh?ng bi ca cch m?ng ?i. T?i m?t thm c? nhung nhc nh? r??i, khng th?y ?
Ti thch tc phong gi?n d? xu? xa c?a ng gi ny, gi m tr? v mp, c?m lun nh?n nh?i: c? khng ?? ru. C? c l?i ni bnh dn, thi ?? khim nh??ng, chn tnh, d? th??ng. ?i thanh tra l?p h?c, c? th??ng ln la vo nh cc ??ng bo ngho, gi?c theo l?p, ti?n th? h?i han v? ??i s?ng, cng vi?c lm ?n, ???c b con m?n l?m. Ti h?c ???c nhi?u ? c?. M?t khc, c? l?i kho ngo?i giao v?i cc c? l?n Ty, ta, sch l??c khi c??ng khi nhu, c li c ti?n, nh? v?y H?i nhi?u phen v??t thc gh?nh sun s?.
Nh?ng ci kh l?i chnh t? anh em c?ng s? tr?, r?t h?ng hi m? l?p v h??ng d?n b con h?c. Kh? m?t n?i ?i khi qu h?ng! D? hi?u. Phe Dn ch? ?ang ph?n cng quy?t li?t ? u chu. ??i ph l?i, Nh?t c?a qu?y m?nh, chn Php ? ?ng D??ng. C? h?i ??n r?i. Cn do d? g n?a. Tranh lu?n n?y l?a trong cc bu?i h?p c?a Ban tr? s? v?i cc cn b? tr? c?t t?n t?y tip Nguy?n H?u ?ang, Nguy?n Cng M?. C l?n p su?t khng kh t?ng ??n m?c c? H?i tr??ng ph?i t?t ph?t ?n. Phng h?p t?i om. C? T? c??i xa, ni vi l?i pha tr, lm tnh hnh d?u h?n…
C? tin c?y ti, tuy t tu?i nh?ng mt tnh. C? b?o kh? ti: B?n Ty n x? l l?m. ?ng l Ton quy?n Decoux c thng tri thc cng s? cc t?nh ?ng h? mnh l?p chi nhnh. L?y lng m. Nh?ng ch?c ng c?ng bi?t t?ng tim ?en h?: xui ta b?c l? l?c l??ng. Ta l?i d?ng, t??ng k? t?u k?. Nh?ng s? h? th c m ch?t c? nt! Qu h? tinh, b?t qu h? ?a, ng nh?.
Ti thng c?m m?i lo c?a c?. Ti?n d?p, ti c?ng ni r quan ?i?m c?a mnh, r?ng m?t h?i t? nhn th nn t? h?n ch? ? vai tr gy men l th??ng sch. S?c ?u m gi?i quy?t ???c n?n th?t h?c cho ton dn. M?t ??i v?n ??. S? ??t ra sau ny cho Chnh ph? khi n??c nh ??c l?p. Cn by gi? th c? g?ng h?t c? nh?ng ch? c nn nng. C? T? tn thnh ki?n ?, r?t h?p v?i c?. T? lu c? v?n khuyn anh em ??ng s? ch?m lo trau chu?t ph??ng php s? ph?m. Thanh Ngh? ? ??ng bi c?a c?, tm t?t cc bu?i c? ni chuy?n v?i gio vin, khuyn khi d?y lun l nn ch tr?ng ?? cao cc ??c tnh thng th??ng ngn ??i v? ??o lm ng??i: hi?u th?o, c?n c, l? php, thn i, gip ?? ng??i ngho, ni l?i th gi? l?y l?i, c? g?ng lm vi?c lng, vi?c n??c cho h?t b?n ph?n… Khng ph?i c? khng ni ??n nh?ng v?n ?? cao xa. Thanh Ngh? c ??ng bi c?a c? nghin c?u v? tnh hi?u h?c c?a dn ta, v? vai tr c?a cc h??ng s?, cc nh nho x?a kia trong xm lng, v? ngu?n g?c ch? vi?t ring c?a t?c Vi?t th?i c? ??i (khng gi?ng ch? Hn). ? thu? xa x?m ?y, thn x ta ? bi?t l?p s? ?inh. Th? l t? tin ta x?a x?a khng m ch?. Th?t ?ng t? ho! Hoan h ng gi!
V? ph?n ti, nh?m ci thi?t th?c, ti nghin c?u vi?t ch??ng trnh, bi gi?ng, cch d?y cho cc l?p ng??i l?n.
- T?t l?m C? ni Chnh vi?c ?y c ghi trong ?i?u l? H?i. M?c ?ch nng cao dn tr m!
- Vng ti ?p t nh?t ??: bi?t ??c r?i, ??ng bo s?n c ci g m ??c, trnh m ch? tr? l?i.
Hai chng ti ?ang t?p trung s?c theo h??ng ?y th Vi?t Minh g?p rt chu?n b? T?ng kh?i ngh?a.
R?i T?ng kh?i ngh?a.
Nhi?u cn b? thot ly tr? v? Th? ?.
M?t b?n trong lnh ??o Vi?t Minh bo tin m?ng: trong d? ki?n danh sch Chnh ph? Nhn dn lm th?i c tn ti ? B? C?u t? X h?i. Th th?t, ti b?n kho?n l?m: ngh? mnh l g ??u tr? c? m! M?y hm sau, cc bo cng b? danh sch chnh th?c c?a Chnh ph?: tn ti ???c ghi ? B? Qu?c gia Gio d?c, tn c? T? ? B? C?u t? X h?i. M?t s? hon v? b?t ng?!
B? Gio d?c ngay nh?ng ngy ??u ? xin ???c S?c l?nh xa n?n m ch? trong th?i h?n m?t n?m, c tr? l?c l?n th trong vng 3 n?m; song song l S?c l?nh l?p ngnh Bnh dn h?c v?. Khng ??i ti ki?n ngh?, c? H?i tr??ng Nguy?n V?n T? ch? ??ng bn v?i Ban tr? s? quy?t ??nh v tuyn b?: chuy?n ton b? t? ch?c cng ton b? ti s?n v?t ch?t v tinh th?n c?a H?i Truy?n b Qu?c ng? sang ngnh Bnh dn h?c v?. C ???c ?i?u ki?n thu?n l?i ?y, B? Gio d?c bn m? H?i ngh? ton qu?c Bnh dn h?c v?. H? Ch? t?ch ??n d?, cho php kha hu?n luy?n gio vin ??u tin mang tn Kha H? Ch Minh. Tr??c khi b? m?c h?i ngh?, m?t cn b? c?a B?, anh L V?n Bnh, b th? c?a ti, d?n m?t n? hu?n luy?n vin, mang s? vng ln xin ch? k l?u ni?m c?a H? Ch? t?ch, c? v?n V?nh Th?y v m?y B? tr??ng c m?t. Anh nguyn l m?t hi?u tr??ng t? th?c, c?ng l c? s? t?t c?a H?i Truy?n b Qu?c ng?, th??ng ???c c? H?i tr??ng t?i th?m v ??ng vin. C? th?m th: ng Bnh ny! ?ng l? mnh ? bn B? cc ng, cng lm Bnh dn h?c v? ??y! Nh?ng th? l ph?i. ?ng ng??i, ?ng ch?, c? hai. Nghe k? l?i, ti cng m?n ph?c c? v? ??c khim nh??ng, tnh h?n nhin c?a c?. T?t c? v vi?c cng!
T? ? ti t ???c g?p c?: c? hai ng??i ??u ti b?i x?p ??t c? quan mnh ???c cch m?ng giao trch nhi?m, bn th di?t gi?c ?i, bn di?t gi?c d?t. ??u n?ng c?.
Lc khng chi?n n? ra ? Th? ?. Ti theo Chnh ph? ln ATK Tn Tro. C? T? d?n c? quan mnh ln th? x B?c C?n.
Cu?i thu n?m 1947, Php t?n cng Vi?t B?c. V?i hai g?ng km thp v l?a, b?ng c? ba binh ch?ng khng, th?y, l?c, ??ch nh?y d B?c C?n. C? quan c? T? b? m?c k?t trong g?ng km c?a gi?c.
C? B? tr??ng Nguy?n V?n T? lm n?n. ? l v? B? tr??ng ??u tin hy sinh trn chi?n tr??ng, ??i m?t v?i ??ch.
Ch? xin php ???c chia s? m?i tnh c?m su s?c c?a cc b?n v?i v? Huynh tr??ng qu c? ? g?n cu?c ??i mnh v?i s? nghi?p cao c? nng cao dn tr. Ti xin php di?n t? tnh c?m chung ?y b?ng m?t hnh ?nh m?t ?o ?nh mi mi in ??m trong lng m?i ng??i chng ta.
?y, ?o ?nh:
Ci ?m l?ch s? ?y, s??ng ni m?t m, ph? ton c?nh m?t gc mi?n th??ng du… th?p thong trong mn s??ng bng m?t ng gi quen quen. V?n b? ?? dn t?c ??n s?: kh?n x?p, o the, nh?ng khng thm m tr?ng tot, t? ??u ??n chn: tin phong ??o c?t.
Ta th?y Bng ??ng th?ng ng??i, trong vng vy c?a g??m sng tua t?a.
Bng ??p chn ln kh?i ??t ?en ngm: kh?i Kh?ng l? T?i c – ??a ng?c ??y qu? d? phun mu l?a, c? mu l?n l?a, khng ?? m ?en thui ch?t bn tanh.
Bng ng?ng ??u nhn b?u tr?i cao: sao ??u l?p lnh, phng tia sng v?y g?i. Th? r?i, khng m?t pht do d?, Bng lao th?ng vo lu?ng sng, lu?ng sng r?c r? c?a chnh ngh?a i Qu?c – Ch Minh.
i! ??p bi?t nh??ng no!
Oanh li?t bi?t nh??ng no!
Ki?n ngh?a b?t vi phi d?ng d
i! ??o ??c tuy?t v?i! Tr tu? tuy?t v?i!
R?ng Vi?t B?c ??t T? b?t ngn
H?n S? phu ni Hng mun thu?!
Ti knh c?n ci ??u, nghing mnh tr??c anh linh
Li?t s? Nguy?n V?n T?
Nhn, tr, d?ng,
M?t b?c hi?n!
Trn ?y l bi pht bi?u c?a ti trong L? t??ng ni?m 50 n?m ngy hy sinh c?a c? ?ng He Nguy?n V?n T? do H?i Khoa h?c L?ch s? Vi?t Nam cng Ban Lin l?c C?u chi?n s? Truy?n b Qu?c ng? t? ch?c ngy 11-10-1997 t?i Vi?n B?o tng Cch m?ng Vi?t Nam ? H N?i, ? ??ng t?p ch X?a & Nay, s? 44 thng 10-1997, ??ng l?i trong cng t?p ch s? 333 thng 6-2009. Ngay khi ?y ti ? ??t v?n ?? v?i ng D??ng Trung Qu?c, T?ng th? k H?i Khoa h?c l?ch s? Vi?t Nam, nn t? ch?c tm ki?m m? v hi c?t li?t s? Nguy?n V?n T? lm c?n c? truy nh?n cng lao to l?n c?a C? ??i v?i T? qu?c. Vi?c tm ki?m g?p kh kh?n, ko di, khng k?t qu? khi?n ti r?t y ny, lo l?ng mnh g?n ??t xa tr?i r?i m v?n ch?a trn b?n ph?n c?a nhn ch?ng cu?i cng, tuy l gin ti?p thi v khng t?n m?t th?y, ch? ???c nghe k? chi ti?t v? g??ng hy sinh l?m li?t c?a C? T?, m chnh H? Ch? t?ch c?ng nh?c l?i trong ?i?u v?n do Ng??i t? so?n. Cu?i cng sau nhi?u n?m tm ki?m, nh? tm huy?t cng n? l?c c?a H?i Khoa h?c l?ch s? v Cu l?c b? Chi?n s? di?t d?t, c s? thc ??y c?a ng Nguy?n V?n An, ?y vin B? Chnh tr? v Ch? t?ch Qu?c h?i, ??u n?m 2007 vi?c tm m? v hi c?t ? thu ???c k?t qu? m? mn. V?y nh?ng ti ???c nghe ni hi c?t tm ???c v?n b? g?m c?u thang ? ?u ?, vi?c truy nh?n C? l li?t s? v?n tr?c tr? khng r v l do g. Ti l?i g?i th? ln Th??ng tr?c Qu?c h?i k? r nh?ng ?i?u ???ng th?i ti ???c nghe v? ci ch?t c?a c? ?ng He t?i L? truy ?i?u ? An ton khu c?a Chnh ph? Khng chi?n trong r?ng ni Tuyn Quang, mong gp m?t ti?ng ni c?a nhn ch?ng ?? Nh n??c gi?i quy?t d?t ?i?m v?n ??. M?i ?y, s?p b??c vo tu?i 100, m?t m? tai ?i?c r?i, ti ???c con trai qut vo tai: C? T? ???c truy t?ng Hun ch??ng Sao Vng r?i ng ?!
i v?n h?nh! V?n h?nh!
Ti ?em h?t s?c tn ??c cho con ghi lm quy?n sch ny c?ng l ?? khng m?t ai c cng v?i dn v?i n??c b? lng qun.
Xin ???c ??ng l?i ? ?y v?n b?n ??c nh?t v nh?: L?i ?i?u C? T?, do H? Ch? t?ch t? so?n v ??c t?i L? truy ?i?u trong chi?n khu Vi?t B?c.
L?I ?I?U C? T?
1. Than i!
S??ng bay nghi ngt, sao ??u m m?
My ph? m man, Thi S?n ng?ng bi?c.
Nh? c? x?a,
V?n ch??ng thu?n ty, h?c v?n cao su
Thi ?? hi?n t?, tnh tnh thanh khi?t
M? mang v?n ha, c? d?c m?t lng
Ph qu cng danh, c? no c thi?t
??n ngy dn t?c gi?i phng thnh cng
Th c? s?n sng ra tay gip vi?c
Gi? ch?c B? tr??ng th c? ngy ngy g?n g?i nhn dn
??i bi?u Qu?c h?i th c? lun lun tnh bn ki?n thi?t.
2. Dn ta h?t s?c tn tr?ng ha bnh
Gi?c Php d tm gy nn l?u huy?t
T? ngy ton qu?c khng chi?n n? bng
Th c? tm tm h ho ?on k?t
L? Ty g?p nh l ??t, g?p c?a l v?
Th?y lng th ph, th?y ng??i th gi?t
Non sng g?m vc h cam lng ch?u ??a ?y
Con chu L?c H?ng, no ?? th?c dn khinh mi?t.
Ngy ny qua thng khc, c? ?i ??ng vin tinh th?n dn chng kh?p xa g?n,
X? B?c ??n mi?n Nam, c? ? trng th?y s?c khng chi?n ngy thm mnh li?t.
3. Qun ??ch o o t?n cng
Trong vng c? ?ang lm vi?c
Chng tra t?n c?, c?c k? tn kh?c, d man
C? tr? l?i chng b?ng m?t n? c??i oanh li?t
Chng lm h?i c?, l?ch s? Php mun ??i thm m?t v?t x?u xa
C? d hy sinh, tinh th?n c? ngn thu s? v? vang b?t di?t
V?i c?, dn t?c m?t m?t ng??i ch s?, th? gi?i m?t m?t ng??i danh nho
Cho nn Chnh ph? khn xi?t bu?n r?u, ??ng bo khn xi?t lng th??ng ti?c.
4. Ti knh c?n nghing mnh tr??c anh linh c? m h?a r?ng
T? ?y, qu?c dn ta ? ??ng tm, cng thm ??ng tm
Chnh ph? ta ? kin quy?t, cng thm kin quy?t
Quy?t tr??ng k? khng chi?n cho ??n th?ng l?i hon ton
Quy?t tranh th?ng nh?t, ??c l?p cho n??c nh Vi?t Nam
?? anh linh c? v nh?ng li?t s? ? hy sinh ??u vui s??ng ? ch?n su?i vng
V n?n dn ch? c?ng ha c?a n??c s? v?ng nh? v?ng nh?t nguy?t.
H? CH MINH
(H N?i, 11/10/1997 – TP. H? Ch Minh 6/1/2011)
Ngu?n: FB V? Th? Khi