Bùi Vĩnh Phúc
8.
Ngữ pháp của thơ cũng nằm ở những dấu lặng. Không gian của trang giấy in thơ chứa đầy những dấu lặng. Bởi thế, nó có nhiều khoảng trống. Những khoảng trống này, theo tôi, cũng là một phần ngữ pháp của thơ. Đặc biệt đối với thơ tự do.
Sở dĩ trang in thơ tự do có nhiều khoảng trống là vì nó chứa những câu dài ngắn không đều. Những câu dài có thể chứa nhiều ý, chuyên chở nhiều hình tượng. Cũng có thể chúng là những câu, xét trên một tiêu chuẩn căn bản nào đó, được viết với những thành phần đầy đủ. Còn các câu ngắn, có thể chúng chỉ đưa ra một ý hay một hình ảnh. Cũng có khi chúng là những câu bị cắt ngắn di, không được thể hiện ở một dạng ngữ pháp hoàn chỉnh. Sự tự ý thức trong việc viết ra những câu ngắn, những câu “lệch chuẩn” một cách sáng tạo của thi sĩ, chính là một điều làm cho bài thơ có “xương thịt” mà vẫn nhẹ thênh và bay lên như một tiếng chim. Những câu bị cắt ngắn như thế thường chỉ là một cụm từ, một ngữ/ngữ đoạn (phrase), đưa bật ngay ra một ý tưởng hay một hình ảnh nào đó. Nó không lê thê kể lể mà, bất chợt, nở bùng ra như một đóa hoa. Có khi, nó là một đoá hoa được nhìn ở cận ảnh
Em gối đầu sương xuống
Chuyện trò bằng bóng mình
Tôi đẹp như hình tôi
Như cuộc đòi
Như mọi người
…
Em là lá biếc là mây cao là tiếng hát
Sớm mai khua thức nhiều nhớ thương
Em là cánh hoa là khói sóng
Đêm mầu hồng
(Bài Ngợi Ca Tình Yêu, Thanh Tâm Tuyền)
Trang in thơ, so với trang in văn, như thế, trở thành một không gian mở, có nhiều khoảng trắng. Đó là những khoảng trắng ngữ pháp, rất nhiều khi. Đó là những dấu lặng trong thơ. Đọc thơ, thưởng thức thơ, cũng như khi hát, khi nghe một bài hát, ta phải để ý đến những dấu lặng. Bởi lẽ, chúng chính là một phần của toàn thể. Không nhìn ra những dấu lặng ấy, ta không thấy được cái hay của bài thơ. Đó là một thứ ngữ pháp không minh nhiên. Nhưng ta phải nhìn ra, nếu muốn đến gần với thơ. Đôi khi, ta muốn áp sát má mình vào một cánh hoa còn vương vấn những giọt sương mai. Ta không chỉ bằng lòng đứng xa mà thưởng thức. Đôi khi, ta muốn áp môi mình lên một bờ má kia để ngậm đi những giọt nước mắt. Ta chẳng muốn chỉ đứng xa mà ái ngại hoặc chỉ ngồi bên cạnh mà vỗ về. Những câu thơ ngắn, cũng như những khoảng trống trong thơ, cho chúng ta một không gian để tiến đến gần với thơ mà làm những cử chỉ thân ái ấy.
Thơ là tiếng nói cất lên từ ngôi thứ nhất. Tiếng nói ấy có khi trầm tĩnh; nhưng cũng có những lúc nó là những tiếng thảng thốt hoặc những lời đứt nghẹn. Từ đó, nó mở ra những dấu lặng của thơ.
Đừng quên, các bạn yêu thơ, Thơ sở dĩ cứ ở mãi với chúng ta trong những lúc tịch mịch của đời mình, khi những bếp lửa đã tàn, những tro than đã nguội, và dòng sông kia đã tịch mịch hồng ở một góc chiều khuất khúc quạnh hiu, chính là vì Thơ, có những lúc, đã để rơi xuống những dấu lặng như thế. Chúng loang ra thành những nỗi buồn phong kín hồn người.
Ngữ pháp thơ cũng là ngữ pháp của những dấu lặng.
Vàng và Tím (Tạ Tỵ, 1951)
9.
Thơ hay, phải có hình tượng.
Dù chúng ta làm thơ có vần điệu hay thơ tự do, thơ xuôi, v.v., muốn cho một bài thơ hay, chúng ta phải bật sáng nó bằng những hình tượng. Để nhấn mạnh điểm này, Victor Hugo viết: “Tầm vóc của một nền văn minh được đo bằng số lượng hình tượng”. Dĩ nhiên, chúng ta đều hiểu rằng Thơ đã xuất hiện cùng với buổi rạng đông của những nền văn minh. Trong những cõi tối của lịch sử, Thơ nằm im trong mang mang trời đất và trong âm u của hồn người. Chỉ khi con người bắt đầu tự giải phóng nó ra khỏi cõi u minh của trời và đất, khi nó tìm thoát ra khỏi vô minh, khi con người biết dùng ký hiệu (trong đó có tiếng nói và chữ viết) để thông báo cho nhau về những hình tượng liên hệ đến không gian sinh sống của nó – và sau đó là những hình tượng được tìm thấy trong những giấc mơ sâu thẳm của hồn nó –, con người mới làm Thơ.
Thơ là để nói lên cảm xúc. Nó cũng là cửa mở để đi vào hồn người. Cửa mở của Thơ nằm trong những hình tượng.
Thơ, nếu chỉ có âm thanh và nhịp điệu, mà thiếu hình tượng, thì sẽ không thể bỏ neo trong hồn người. Hình tượng là ánh sáng của Thơ.
Bởi thế, Thơ, trên và trước, là cảm xúc và hình tượng. Kỹ thuật chỉ là một kẻ đến sau.
Thơ hay không chủ vào hình thức. Nó có thể là thơ có vần hay thơ không vần. Nó có thể là thơ cũ hay thơ mới, là lục bát hay là tự do, là cổ điển hay là hiện đại. Nó có thể là lãng mạn hay biểu tượng, hiện thực hay siêu thực, ấn tượng hay trừu tượng, tượng trưng hay cụ thể… Nhưng Thơ hay phải mở ra cho ta thấy những hình tượng mới.
Hãy đọc lại những câu thơ đầy hình tượng này:
Ngả nghiêng đồi cao bọc trăng ngủ
Đầy mình lốm đốm những hào quang
(Ngủ Với Trăng, Hàn Mặc Tử)
Phất phơ hồn của bông hường
Trong hơi phiêu bạt còn vương máu hồng
(Chiều, Xuân Diệu)
Tôi là con nai bị chiều đánh lưới,
Không biết đi đâu, đứng sầu bóng tối.
(Khi chiều giăng lưới, Xuân Diệu)
Vạn chướng như bôn nhiễu lục điền
Trường giang như kiếm lập thanh thiên
(Hiểu Quá Hương Giang, Cao Bá Quát)
(Ruộng xanh và núi chạy vòng quanh
Sông dài: gươm dựng giữa trời xanh) [6]
(Buổi sáng qua sông Hương)
Vũ quá sơn dung sấu
Thiên trường nhạn ảnh cô
(Mưa bay qua dáng núi gầy
Trời mênh mông, nhạn, bóng ngây dáng buồn
Đi thuyền trên sông)
Khách chu hàn phiếm phiếm
Giang sắc vãn âm âm
Bất kiến ba đào tráng
An tri vạn lý tâm
(Thanh Trì phiếm chu nam hạ, Cao Bá Quát)
(Thuyền khách lạnh lùng trôi trên nước
Mầu sông sẫm tối lúc chiều buông
Không thấy ba đào hùng tráng gọi
Làm sao biết được chí muôn phương
Từ Thanh Trì buông thuyền xuôi Nam)
The riverbed, dried up, half full of leaves,
Us, listening to a river in the trees.
(Hai câu đề từ của tập The Haw Lantern, Seamus Heaney)
(Nửa lòng sông cạn xác lá khô
Sông chảy trong cây một dòng mơ.
Hay,
Nửa lòng sông cạn. Lá đầy.
Nghe sông thao thiết trong cây chảy tràn.
Hay, dịch và mở thêm ý:
Sông cạn nửa lòng, xác lá không
Xiết chảy trong cây một dòng sông
Ta nghe dòng chảy trong tâm lặng
Bật sáng một dòng xanh mênh mông)
Sầu nhãn vọng cùng sương hải ngoại
Nộ quyền huy phá bạch vân đoan
(Quá Hải Vân Quan, Trần Quí Cáp)
(Rách đôi mắt ngóng sầu xanh biển
Nát một quyền vung giận trắng mây
—Vũ Hoàng Chương chuyển)
Bergère ô tour Eiffel le troupeau des ponts bêle ce matin
…
Et tu bois cet alcool brulant comme ta vie
Ta vie que tu bois comme une eau-de-vie
(Kẻ chăn cừu ơi hỡi tháp Eiffel
Bầy cừu của nàng là những cây cầu sáng nay kêu be be
…
Và mi uống cốc rượu cháy đỏ này như cuộc đời mi
Cuộc đời mi mà mi chơi như một cốc rượu mạnh
Zone / Vùng )
Bỗng dưng buồn bã không gian,
Mây bay lũng thấp giăng màn âm u.
Nai cao gót lẫn trong mù
Xuống rừng nẻo thuộc nhìn thu mới về.
(Thu rừng, Huy Cận)
Em lùa gió biếc vào trong tóc
Thổi lại phòng anh cả núi non.
(Áo trắng, Huy Cận)
The apparition ọf these faces in the crowd
Petals on a wet, black bough
(In a Station of the Metro, Ezra Pound)
(Những khuôn mặt đột ngột hiện ra trong đám người
Những cánh hoa dán chặt trên những cành cây đen ướt
Ở Một Trạm Xe Điện Ngầm)
mùa hạ cùng ta đi hài đỏ
qua cầu tơ liễu. nắng vàng trong
mùa hạ cùng ta che nón rộng
xuống đầm nước lục bơi thuyền sen
mùa hạ cùng ta thổi sáo trúc
diều ai lơ lửng mấy tuần trăng
mùa hạ theo ta vào nương bãi
chặt cụm mây vàng. hái mật ong
mùa hạ theo ta ra đầu núi
nhìn quanh. từng vạt khói bềnh bồng
năm năm. ta qua vùng thảo nguyên
nghe mơ hồ ngôi sao biếc gọi
(Thảo Nguyên, Nguyễn Xuân Thiệp)
Ngoài thẳm biển
Có cây nghìn lá
Nghìn lá reo nghìn xanh
Nghìn lá reo gốc gió.
Ngoài thẳm biển
Gió làm đứt chân trời
Ùa bão sóng.
(Gốc Gió, Hoàng Hưng)
Durant ces mois obscurs, ma vie n’a scintillé que lorsque je faisais l’amour avec toi.
Comme la luciole qui s’allume et s’éteint, s’allume et s’éteint – nous pouvons par instants suivre son chemin
dans la nuit parmi les oliviers.
Durant ces mois obscurs, ma vie est restée affalée et inerte
Alors que mon corps s’en allait droit vers toi. La nuit, le ciel hurlait.
En cachette, nous tirions le lait du cosmos,
pour survivre.”
(Les Ratures du Feu, Tomas Tranströmer)
Trong những tháng ảm đạm tăm tối ấy, đời anh chỉ bừng sáng
khi anh yêu em.
Như con đom đóm loé sáng rồi ngúm tắt, loé sáng rồi ngúm tắt – có những lúc chúng ta có thể dõi theo đường bay của nó
trong đêm tối giữa các tàng cây ôliu.
Trong những tháng ảm đạm tăm tối ấy, đời anh bị trì níu và trơ ì,
Nhưng thân xác anh bước thẳng đến bên em. Ban đêm, cả bầu trời thét gào.
Trong bí mật, chúng ta vắt sữa từ vũ trụ,
để sống còn.
(Những bôi xóa của lửa)
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa
Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ
Thoáng hiện em về trong đáy cốc
Nói cười như chuyện một đêm mơ
(Đôi bờ, Quang Dũng)
Sớm hạ búp sen đôi gió
Sóng đòng buồm nhấp nhô thơm
Tóc liễu trường tân thơ cổ
Trời xanh côban rất Đường…
(Vào Hè, Lê Đạt)
Nụ xuân chớp đông
Hoa xuân chớp hồng
Chũm cau tứ thì chúm chím
Ú ớ mơ ngần
một giấc chim xuân
(Nụ Xuân, Lê Đạt)
Nguyên dạ không đình nguyệt mãn thiên
Y y bất cải cựu thuyền quyên
Nhất thiên xuân hứng thùy gia lạc
Vạn lý Quỳnh Châu thử dạ viên
Hồng Lĩnh vô gia huynh đệ tán
Bạc đầu đa hận tuế thời thiên
Cùng đồ liên nhữ dao tương kiến
Hải giác thiên nhai tam thập niên
(Quỳnh Hải Nguyên Tiêu, Nguyễn Du)
(Trăng nở đêm rằm sân bỏ không
Đẹp xưa trăng vẫn thúy em hồng
Xuân ghé nhà ai ngây ngất mộng
Quỳnh Châu dằm dặm trổ trăng song
Nhà cửa nát tan đỉnh núi Hồng
Căm căm ngày tháng trắng đầu bông
Đường đi không lối trăng gặp bóng
Biển tận trời xa ba mươi đông)
(– Phạm Công Thiện dịch thoát)
Phường xa nhịp sắt bon bon,
Tàu như dưới tỉnh, núi còn vọng âm.
Sân ga mái giọt âm thầm:
Máu đi có nhớ hồi tâm đêm nào?
Mình tôi với tuyết non cao;
Với cồn phố tịnh buốt vào xương da;
Với mây trên nhợt ánh tà;
Với đèn xóm hạ cũng là tịch liêu.
Tôi về bước bước đăm chiêu,
Tâm tư khoác kín sợ chiều lạnh thêm.
(Khoác kín, Cung Trầm Tưởng)
Người về trong lúc tàu đi
Rớt nhanh một nét tường vi hoang đường
(Tiếng tàu hạ non, Cung Trầm Tưởng)
Canh cá chua cho thêm mấy dọc hành. Em bảo anh sao ăn quá chậm. Thoảng nghe xơ xác những dọc hành trong cơn mưa đầu hạ. Tiếng cá quẫy giật mình đêm vắng. Và mùi rau thơm bịn rịn chân tường… Bát canh chua trong mâm cơm như giếng sâu không nhìn thấy đáy…
Ta rực rỡ trong vỏ bọc đêm tối. Hòa quyện đường vân thớ gỗ, rổ rá đan bện, ánh sáng gặp nhau nơi sợi tóc bóng đèn… Ta khai mở, tôn vinh nhau. Thành ngọn nến, nước sạch. Thành hoa tươi, hương thơm tế lễ tổ tông. Sông cuộn chảy cứu cánh rừng đang cháy. Lưỡi dao sắc cắt vào quả ngọt. Tảng đá vụn rời tự bay theo gió thổi. Ta đầu thai trong nhau. Nghe sữa đọng trong từng cọng cỏ, mắt thú dữ phát quang bóng tối, những giọt đắng chảy về túi mật, và tro than vùi xuống luống cày. Ta xoải mình trở thành người khác, làm hạt giống giã từ sân kho, bồ hóng gác bếp, giã từ thúng mủng, chum vò… lăn xuống đất đai.
(Mưa trong đất, Mai Văn Phấn)
Verde que te quiero verde
Verde viento. Verde ramas
El barco sobre la mar
Y el caballo en la montana…
(Romance Sonambulo, Federico García Lorca)
(Xanh lá, ta muốn em màu xanh lá
Cơn gió màu xanh. Cành cây màu xanh
Cánh buồm trên biển và con ngựa trên đỉnh non cao…
Rong khúc mộng du/Somnabule ballad)
… Yo no soy un poeta, ni un hombre, ni una hoja,
pero sí un pulso herido…
(Poeta en Nueva York, Federico García Lorca)
(… Tôi không là thi sĩ, cũng chẳng là con người, chẳng là cánh lá,
nhưng chỉ là cái nẩy bật chảy máu của một vết thương…
Thơ ở New York, Federico García Lorca)
Trưa bốc cháy lòa đồng đất rung
Chênh chao khói nắng bướm bay vờn
Bướm dại quẩn quanh bên tay cuốc
Đáp đậu bàn tay xòe ngửa không
(Trưa, Tù và Bướm, Thanh Tâm Tuyền)
Hai đứa kéo nhau chạy vào mộng mị
Giờ tắt thở nằm trên bãi hư vô
Bầy ngựa chứng hàng thùy dương vó bão
Biển đưa trăng lăn vào đá tiếng ru
(Tội Nghiệp, Tô Thùy Yên)
… Love has no other desire but to fulfill itself
But if you love and must needs have desires, let these be your desires:
To melt and be like a running brook that sings its melody to the night.
To know the pain of too much tenderness.
To be wounded by your own understanding of love;
And to bleed willingly and joyfully.
To wake at dawn with a winged heart and give thanks for
another day of loving;
To rest at the noon hour and meditate love’s ectasy;
To return home at eventide with gratitude;
And then to sleep with a prayer for the beloved in your
heart and a song of praise upon your lips.
(The Prophet, On Love, Kahlil Gibran)
(Tình yêu chẳng có ước nguyện gì hơn là tự làm tròn đầy chính mình
Nhưng nếu ngươi yêu và cần có những điều ham muốn,
Hãy để cho những điều này trở nên ham muốn của ngươi:
Được chảy tan và như một dòng suối ca hát cho đêm.
Được biết nỗi đau đớn của quá nhiều âu yếm, dịu dàng.
Được bị thương vì chính sự hiểu biết của ngươi về tình yêu;
Và được chảy máu ra cho tình yêu một cách tự nguyện hân hoan
Được thức dậy vào buổi lê minh với trái tim tháp cánh
Và dâng lời cảm tạ đời đã cho ta thêm một ngày mới để yêu thương
Được nghỉ ngơi lúc giữa trưa và suy ngẫm về sự ngây ngất của tình yêu;
Được trở về nhà lúc chiều hôm với lòng biết ơn;
Và rồi được ngủ đi với lời nguyện cầu trong tim cho người
yêu dấu và một khúc tụng ca trên đôi môi.
Ngôn Sứ/Kẻ Tiên Tri, Về Tình Yêu )
Tôi còn muốn trích nhiều nữa, nhưng trích sao cho hết. Đời sống có biết bao nhiêu câu thơ đẹp để nuôi dưỡng chúng ta. Hãy lớn lên và đi vào đời cùng những câu thơ mới tinh và đẹp đẽ như tiếng kèn ban sớm, nhưng cũng hãy lặng yên nghe những câu thơ như những tiếng mưa tịch mịch trong lòng. Nắng kia cũng như mưa nọ đều sẽ làm cho ta chín ngọt với đời, và từ đó, làm cho ta thêm hiểu và thêm yêu giá trị của cuộc sống.
Và nắng với mưa thì cũng là những hình tượng của thơ.
10.
Để kết thúc, tôi muốn đi một nhịp chõi.
Tôi muốn trích dẫn một bài thơ rất mới ở đây. Thơ của Nikki Giovanni. Sinh ở Knoxville, Tennessee năm 1943, hiện tại, nhà thơ nữ này đang dạy viết văn (creative writing) tại Rutgers University. Đây là một bài thơ phá thể (dù tự nó đã mang thể tự do rồi) và phá ngữ pháp. Nhưng đó không phải là điều chính yếu để tôi đưa nó vào phần kết những suy nghĩ về Thơ của tôi qua bài viết này. Điều chính là nó nói được một trong những vai trò cốt tủy của thơ (và đồng thời cũng của người làm thơ). Đó là nắm lấy ta và vất đẩy ta vào những bến bờ mới. Ở đó, Thơ cùng trời đất cỏ cây thiên nhiên âm nhạc hoa lá mở ra đánh bẫy ta. Và ta hân hoan để cho thơ trói ta lại và đẩy ta ra hứng chịu những cơn mưa của khát vọng đời. Và rồi, bấy giờ thì thơ sẽ chuốc rượu mời ta.
ever been kidnapped
by a poet
if i were a poet
i’d kidnap you
put you in my phrases and meter
you to jones beach
or maybe coney island
lyric you in lilacs
dash you in the rain
blend into the beach
to complement my see
play the lyre for you
ode you with my love song
anything to win you
wrap you in the red black green
show you off to mama
yeah if i were a poet i’d kid
nap you
(Kidnap Poem, Nikki Giovanni) [7]
(có bao giờ bị bắt cóc chưa
bởi một nhà thơ
nếu tôi là một nhà thơ ấy à
tôi sẽ bắt cóc bạn
bỏ bạn vào trong những câu thơ tôi và nhồi
bạn ra biển
hay có lẽ một đảo hoang
làm cho bạn say sưa nhã nhạc trong hoa tử đinh hương
đẩy bạn vào mưa
trộn bạn vào biển
làm cho ngát cái nhìn tôi
chơi đàn thất huyền cho bạn nghe
tụng ca bạn với bài hát tình của tôi
bất cứ cái gì để chiếm lòng bạn
gói bạn lại với các thứ xanh đỏ tím vàng
đưa bạn ra khoe với mẹ
ừ, thế đấy, nếu tôi là một nhà thơ tôi sẽ bắt
cóc bạn
(Thơ Bắt Cóc)
Mong bạn, kẻ yêu thơ, luôn luôn để cho mình bị bắt cóc đi như thế.
Thi sĩ sẽ bắt
cóc
BẠN
Bùi Vĩnh Phúc
(VIII, 1993
Xem lại & nhuận sắc/bổ sung, III, 2025)
Chú thích:
[l] Ý niệm “bootstrap” được trình bày trong quyển The Tao of Physics (Đạo của Vật lý) của Fritjob Capra. Việc dùng ý niệm này để giải thích cấu trúc của thơ là trách nhiệm của riêng tôi.
[2] Âm mở: e, a, ă, o; âm khép: i, ư, u; giữa mở và khép: ê, ơ, â, ô, Âm bổng: i, ê, e; âm trầm: u, ô, o; giữa bổng và trầm: ư, ơ, â, a, ă. Âm vang: m, n, nh, ng; âm tắc: p, t, ch, c.
[3] Vầng, ánh, bóng… có thể là mạo từ (article) hay danh từ tùy theo cách chúng được sử dụng. Mạo từ trong tiếng Việt là một đề tài lý thú nhưng không thuộc phạm vi của bài viết này.
[4] Thật sự, tà tà trong tà tà bóng ngả về Tây của Nguyễn Du là một trạng từ chỉ thế cách, bổ nghĩa cho động từ ngả. Tà tà của Tản Đà là một trạng từ chỉ mức độ (ở đây, rõ hơn, chỉ sắc độ), bổ nghĩa cho tính từ dương, nếu dương được dùng như tính từ.
[5] Thêm một chú thích về vấn đề ngữ pháp ở đây:
Bóng tà tà dương, nếu dùng theo hướng một mệnh đề như đã thử phân tích, sẽ có kết cấu giống như câu thơ đã dẫn ở phía trên của Hàn Mặc Tử, “Mùa rất trai và ánh sáng rất cao”. Kết cấu ngữ pháp của cả hai câu sẽ phải là: chủ từ (danh từ) + động từ thì (hiểu ngầm) + trạng từ + tính từ. Bắt buộc phải có trạng từ trong kết cấu này. Nếu không, câu loại này vẫn có nghĩa, nhưng không phải là nghĩa mà tác giả (có thể) muốn dùng: mùa trai khác hẳn mùa rất trai, bóng dương khác hẳn bóng tà tà dương. Mùa trai (?!), nếu hiểu được, có thể là một danh ngữ (noun phrase); bóng dương là một danh ngữ (để chỉ mặt trời; bóng, ở đây, là mạo từ). Còn mùa rất trai và bóng tà tà dương là những mệnh đề mà ý nghĩa của chúng đã được thử phân tích.
[6] Trong phần trích thơ này, tôi để nguyên bản Pháp, Anh, Tây-Ban-Nha và Hán Việt, trước khi giới thiệu phần dịch, cốt là để cho ta nhìn rõ được tài hoa của các nhà thơ trong việc chọn từ ngữ với những âm thanh và ý nghĩa của chúng. Những câu thơ dịch, nếu không đề tên dịch giả, là những câu do tôi thực hiện.
[7] Trong bài thơ này, ngữ pháp bị phá nơi việc bỏ chủ từ ở nhiều chỗ, xuống dòng lạ đời giữa meter và you, cắt kidnap ra làm hai mảnh ở cuối bài. Các danh từ meter, lyric, ode được biến thành động từ với những nghĩa rất thơ, đặc biệt là động từ (to) meter. See, ngược lại, đang là động từ được biến thành danh từ.