H? Anh Thi
C th? trong t? sch gia ?nh, khng nhi?u ng??i cn gi? ???c ti?u thuy?t ng ??i s?, nh?ng n?u cn gi? th nn ??c l?i. Cu?n sch ???c vi?t cu?i n?m 1963, ngay sau v? ??o chnh l?t ?? Ng ?nh Di?m, in l?n ??u n?m 1966, b?n d?ch ti?ng Vi?t in l?n ??u n?m 1989. Ly k?, h?p d?n, cu?n ti?u thuy?t k? v? vai tr can thi?p c?a ??i s? M? ? Si Gn th?i k? ??y bi?n lo?n trong v sau v? ??o chnh.
Cu ni sau ?y cho ta hi?u quan ?i?m c?a pha Php v chu u ngay gi?a cu?c chi?n tranh can thi?p c?a M? vo Vi?t Nam. ?y l m?t s? phn tch th? l?c v tham v?ng c?a ??ng minh, ???c g?n vo mi?ng nhn v?t ng??i Php ? Si Gn t? n?m 1963 m gi? ?y ??c l?i, ta c th? ghi nh?n nh? m?t quan ?i?m ?? tham kh?o: D ng H? c ???c v trang v hu?n luy?n b?i ng??i Tu, ng ta ch?ng ?a g h? ?u. ? l l do t?i sao ng H? khng mu?n leo thang chi?n tranh v lm nh? th?, ng??i Tu s? trn vo mi?n B?c v bi?n n?i ny thnh m?t hnh lang qun s?. V th?, ngay c? tr??ng h?p ton ci Vi?t Nam tr? thnh c?ng s?n, h? v?n ph?i ?on k?t ?? ch?ng l?i Trung Qu?c (trang 180).
Trong ti?u thuy?t, Ng ?nh Di?m xu?t hi?n trong nhn v?t t?ng th?ng Cung v ng ta ni v?i ??i s? M?, n?m 1963, m?t th?i gian tr??c ??o chnh: ng ??i s? ?, n?u ti b? h? b? th M? c?ng ph?i ?i kh?i mi?n Nam Vi?t Nam ny m thi. C l? ch?a rt li?n ?u, nh?ng ch?ng s?m th mu?n. ?ng th? ??y. Cc ng l nh?ng con ng??i k? c?c. Cc ng ??i x? v?i b?n b theo ki?u v?t chanh b? v? (trang 241).
Cn ??i s? M? t?i Si Gn th t? s?: Trong thm tm h? c tin ti hay khng l?i l chuy?n khc. Nh?ng ngo?i giao c?ng gi?ng nh? cc lo?i hnh sn kh?u khc, quan tr?ng l ? ch? t?o ???c v? h? h? th?c th?c, m?t ?o t??ng v? s? th?t (trang 323).
Nh? ? ni, c m?t lc no ? ta ? ??c cu?n sch ny v d??ng nh? b? qua. Nh?ng trong m?t c?c di?n m?i trn ton c?u, nn ??c l?i v tham kh?o m?t s? quan ?i?m ? c t? lu nh?ng khng h? x?a c?.
______
* ng ??i s? (The Ambassador), Moris L. West, ?o Nam d?ch, NXB V?n Ngh? TP. H? Ch Minh.
