Nguyễn Vy Khanh
Bộ sách do NXB Nguyễn (Toronto) vừa xuất bản, 2025, 3 tập, 794 trang mỗi tập, LULU.COM phát hành toàn cầu.
Nghiên cứu toàn bộ nền văn-học của người Việt ở hải-ngoại sau 1975 đến nay, 50 năm, qua các khía cạnh: văn-học lưu đày hình thành và biến thiên qua các giai đoạn, văn-học chính-trị hoá : những trôi nổi của một số quan điểm, thái độ, văn-học và hội nhập với những vấn-đề của người Việt, căn cước, nữ quyền, gia-đình,…
Trong khuôn khổ một sơ thảo và tổng kết văn học sử, chúng tôi tự giới hạn trình bày những nét chính và giới thiệu những tác giả và tác phẩm tiêu biểu hoặc chúng tôi có thể biết được, với hy vọng có thể giúp bạn đọc có một cái nhìn tổng quan. Chúng tôi thử nhìn lại những thành quả, dấu ấn của một số các văn nhóm, phong trào cũng như tác giả và tác phẩm! Về phần sinh hoạt văn học hải ngoại từ sau biến cố 30-4-1975, hơn năm thập niên qua càng tỏ rõ sự gắn liền mật thiết với thời gian dù yếu tố địa lý và trường phái, tư duy cũng quan trọng không kém. Và phần lớn là một thời gian quá vãng với những người viết sống cho quá khứ, sống vì quá khứ, sống lùi thời gian. Thời gian đã mất, nay tìm. Thất vọng với hiện thực, đành bước lùi. Từ hiện tại mà nhìn lại quá khứ. Vì tương lai, cũng quay về đó! Như thân phận sinh ra để đi tìm, như Lưu Nguyễn, … Trong tìm kiếm nảy sinh những khám phá về con người, về cuộc đời, về cõi người ta và về chính mình. Hoài niệm, tư duy, làm văn chương, có tác giả đã tỏ lộ nhân cách, con người.
Chúng tôi không nghĩ làm công tác của một nhà phê bình văn học. Chúng tôi chỉ mạo muội ghi lại một số nhận định về một số hiện tượng văn hoá , văn học, thông qua các hiện-tượng, biến cố tìm cốt lõi, cái có thể còn lại, về một số tác giả và tác phẩm, về khuynh hướng của một thời cũng như nhận định cổ võ những cố gắng làm mới văn học, của một số tác giả, của một vài tập thể. Trong số, có những vấn đề liên hệ đến lịch sử của một nền văn học, đến cốt lõi của sinh mạng chung, không thể không nói đến. Nhận định, thẩm định giá trị văn-chương đến từ phân tích văn bản hơn là từ thân tình cá nhân, phe nhóm. Tổng quan, tản mạn, ghi dấu, gợi ý,… nói chung, đóng góp, mà không phải là một công trình phê bình văn học hay văn học sử đúng nghĩa đòi hỏi sự tham gia thiển nghĩ của nhiều người chuyên ngành, của một tập thể hơn là của một cá nhân. Dù cố gắng, chúng tôi có thể không tránh khỏi những ý kiến, quan niệm đối với người khác là thiên kiến. Đây chỉ là một tài liệu nghiên cứu tổng luận lịch sử văn học mà người viết sau gần 50 năm theo dõi, trong điều kiện khó khăn văn liệu và tham khảo, ít ỏi, đã cố nắm, cốt bắt được phần nào hay phần nấy. Ở địa vị thuần túy nghiên cứu và phương pháp!
VĂN-HỌC VIỆT NAM 50 NĂM HẢI-NGOẠI
Quyển Thượng: Tổng quan vài cảm nhận
Lời mở đầu 007
Chương I: Lược-sử từ mốc khởi đầu: ngày 30-4-1975 015
Chương II: Các giai đoạn sinh hoạt và phát triễn 019
Chương III: Nội-dung, thể-loại và hiện-tượng 272
Chương IV: Báo chí, nhà xuất-bản và vài nhóm tiêu biểu 646
Chương V: Sơ kết & Tương lai 732
Lời cuối 777
Chú-thích toàn tập 784
Quyển Trung Tác-giả hải-ngoại trong mắt tôi I
Bùi Vĩnh Phúc – Cái Trọng Ty – Cao Đông Khánh – Cao Nguyên LT – Cao Vị Khanh – Cao Xuân Huy – Cao Xuân Lý – Chân Phương – Cung Tích Biền – Cung Trầm Tưởng – Cung Vũ Nguyễn Hữu Nghĩa – Diễm Châu -Doãn Quốc Sỹ – Du Tử Lê – Duyên Anh – Dương Như Nguyện – Dương Tử – Đặng Chí Bình – Đặng Mai Lan – Đặng Phú Phong – Đặng Phùng Quân – Đặng Thơ Thơ – Đặng Tiến – Đỗ Khiêm – Đỗ Quyên – Đức Phổ- Hà Thúc Sinh – Hà Thượng Nhân – Hải Phương – Hiếu Đệ – Hoa Văn – Hoài Ziang Duy – Hoàng Chính – Hoàng Chính Nghĩa / Lê An Thế – Hoàng Khởi Phong – Hoàng Lộc – Hoàng Nga – Hoàng Ngọc Biên – Hoàng Xuân Sơn – Hồ Đình Nghiêm – Hồ Linh – Hồ Minh Dũng – Hồ Trường An – Huy Tưởng – Khánh Trường – Khế Iêm – Kiệt Tấn – Lâm Chương – Lâm Hảo Dũng – Lê Cần Thơ – Lê Giang Trần – Lê Hân – Lê Hữu Mục – Lê Mai Lĩnh – Lê Tất Điều / Cao Tần – Lê Thị Huệ – Lê Thị Thấm-Vân – Linh Bảo – Luân Hoán – Lữ Quỳnh – Lương Thư Trung – Lưu Nguyễn – Mai Thảo – Minh-Đức Hoài-Trinh – Nam Dao – Nghiêm Xuân Hồng – Ngô Nguyên Dũng – Ngô Thế Vinh – Ngu Yên – Nguyên Nhi – Nguyên Sa – Nguyễn Bá Trạc – Nguyễn Đăng Thường – Nguyễn Đức Bạtngàn – Nguyễn Hải Bình – Nguyễn Hàn Chung – Nguyễn Lương Vỵ – Nguyễn Minh Nữu – Nguyễn Mộng Giác – Nguyễn Nam An – Nguyễn Ngọc Ngạn – Nguyễn Sỹ Tế – Nguyễn Tấn Hưng – Nguyễn Tất Nhiên – Nguyễn Thanh Châu
Quyển Hạ – Tác-giả hải-ngoại trong mắt tôi II
Nguyễn Thị Hoàng Bắc – Nguyễn Thị Khánh Minh – Nguyễn Thị Thanh Bình – Nguyễn Thị Thảo An – Nguyễn Trung Hối – Nguyễn Trung Tây – Nguyễn Ước – Nguyễn Văn Sâm – Nguyễn Văn Trung – Nguyễn Xuân Hoàng – Nguyễn Xuân Thiệp – Nguyễn Ý Thuần – Ngự Thuyết -Nhã Ca – Nhật Tiến – Phạm Cao Hoàng – Phạm Chi Lan – Phạm Công Thiện – Phạm Hồng Ân – Phạm Ngũ Yên – Phạm Quốc Bảo – Phạm Thị Hoài – Phạm Văn Nhàn – Phan Nhật Nam – Phan Ni Tấn – Phan Tấn Hải – Phan Thị Trọng Tuyến – Phan Xuân Sinh – Phùng Nguyễn – Phùng Nhân – Quan Dương – Song Nhị – Song Thao – Tạ Tỵ – Thái Tú Hạp – Thanh Nam – Thanh Tâm Tuyền – Thanh Thương Hoàng – Thảo Trường – Thế Uyên – Thi Vũ Võ Văn Ái – Tiểu Tử – Tô Thùy Yên – Trạch Gầm – Trang Châu – Trang Đài Glassey-Trầnguyễn – Trần Dạ Từ – Trần Doãn Nho – Trần Hoài Thư – Trần Hồng Châu – Trần Mộng Tú – Trần Phù Thế – Trần Thu Miên – Trần Trung Đạo – Trần Văn Nam – Trần Vũ – Trần Yên Hoà – Trịnh Y Thư – Trương Anh Thụy – Trương Vũ – Tưởng Năng Tiến – Văn Bia – Vi Khuê – Viên Linh – Vĩnh Hảo – Võ Đình – Võ Hoàng – Võ Kỳ Điền – Võ Phiến – Võ Phú / Y Thy – Võ Phước Hiếu – Vũ Khắc Khoan – Xuân Vũ – Xuyên Trà – Yên Sơn ./.