Song Nguyễn
Gia đình nhà thơ Nguyễn Duy vừa phát đi cáo phó vô cùng thương tiếc báo tin: bà Bùi Thị Hào, vợ nhà thơ Nguyễn Duy đã từ trần ngày 2.3.2019 tại nhà riêng ở TP.HCM, hưởng thọ 72 tuổi.
Vợ chồng nhà thơ Nguyễn Duy – Bùi Thị Hào trong một dịp gặp gỡ thân hữu. Ảnh: Thanh Nguyễn
Cáo phó do nhà thơ Nguyễn Duy thay mặt tang gia kính cáo, cho biết bà Bùi Thị Hào sinh ngày 25.8.1948, từ trần hồi 20 giờ 7 phút ngày 2.3.2019.
Lễ viếng bắt đầu từ 8 giờ 30 – 14 giờ ngày 5.3.2019 tại Nhà tang lễ bộ Quốc Phòng (số 5 Phạm Ngũ Lão, phường 3, quận Gò Vấp, TP.HCM). Sau đó, hoả táng tại Bình Hưng Hoà.
Sinh thời, bà Bùi Thị Hào là sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội. Sau tốt nghiệp, bà trải qua một số vị trí công việc, trong đó có thời gian làm biên tập viên tại Nhà xuất bản Văn nghệ TP.HCM, cho đến ngày bà chọn lui hẳn về nội trợ gia đình.
Bà Hào là hiền thê hiện diện trong rất nhiều thi phẩm của nhà thơ Nguyễn Duy: Yêu, Vợ ơi, Xin đừng buồn em nhé, Dịu và Nhẹ, Mời vợ uống rượu, Thời gian… Năm 1995, nhà thơ Nguyễn Duy thực hiện một tập thơ riêng cho vợ có tên “Vợ ơi”, tập hợp khoảng 18 thi phẩm ông viết từ 1971 đến 1994, do NXB Phụ nữ ấn hành, được giới văn chương nhận định “thương rát lòng, đau thắt ruột, cười ra nước mắt…”
Những thân hữu của gia đình nhà thơ Nguyễn Duy đều biết, ngày còn khỏe, một tay bà Hào chăm lo cuộc sống gia đình để các con yên ổn đến trường, để chồng yên tâm làm thơ, làm báo… Dạo mới lâm bệnh, thấy sức khỏe cứ yếu dần đi, bà luôn tỏ ra áy náy khi thấy chồng cứ quẩn quanh trong nhà để chăm sóc vợ. Sự áy náy ấy có lẽ chỉ lui cho đến khi cơn bệnh không cho bà nhận biết gì xung quanh nữa.
“Ứa nước mắt mà yêu nhau trọn vẹn
khấp khểnh đường dài thập thễnh bon chen…”
(Yêu – Nguyễn Duy)
Một trang lịch “Rổ rá” nhà thơ Nguyễn Duy thực hiện năm 1999, với bài thơ: “Mời vợ uống rượu”
Trong bài viết mới đây “Bóng thời gian” trên giai phẩm Người Đô Thị 2019, nhà thơ Nguyễn Duy cũng đã có nhiều đoạn nhắc đến người vợ tần tảo sẻ chia khổ cực với chồng nuôi lớn ba người con. Thời hậu chiến gian khổ, cả nước nghèo khó, vợ ông đêm đêm làm đá cục, sáng sớm đem bỏ cho các quán cà phê, từng nấu rượu nuôi heo trên tầng bốn chúng cư:
“Nếu trời cho còn chút sức khỏe, tôi sẽ làm thêm một bộ lịch nữa, bộ lịch cuối đời, về vợ con – Nguyễn Duy Sơn và Mẹ.
Vợ tôi tuổi Mậu Tý-1948, đi trọn vòng Mậu Tý, 2008, thì bị nhồi máu não, rồi ngẩn ngơ, rồi nằm liệt đến giờ. Năm 2020 sẽ là Canh Tý, cháu Sơn muốn làm một bộ lịch về mẹ. Các trang lịch đều là ảnh của Sơn, những bức ảnh rất lạ, chụp cảnh vật thực mà ra siêu thực, mà thành huyền ảo. Còn tôi, chép thơ – chọn trong tập Vợ ơi (1995), kính tặng vợ. Mạch tâm tình gần khít nửa thế kỷ, bóng thời gian đã phủ trắng mái đầu. Sẽ thêm một lần bóng thời gian chờn vờn trên tờ lịch…”.
Không chỉ muốn làm thêm bộ lịch cuối đời về vợ con, nhà thơ Nguyễn Duy còn dự định tái bản tập thơ “Vợ ơi” với hình thức mới và ý nghĩa khác: tặng người vợ trên giường bệnh những tháng ngày cuối đời.
Tiếc là trời đã cho ông “còn chút sức khỏe”, nhưng quy luật hữu hạn của đời người thì vợ ông không thể vượt qua.
Song Nguyễn
Người Đô Thị chọn trích giới thiệu một số thi phẩm của nhà thơ Nguyễn Duy viết về vợ – bà Bùi Thị Hào, trong gia tài sáng tác của ông:
Yêu
Chớp mắt tuổi xanh đã thành dĩ vãng
yêu là yêu đâu biết đi về đâu
mắt sáng rực nhìn đời trong leo lẻo
đất chẳng dưới chân trời chẳng trên đầu
Rồi tay nổi gân xanh như gân lá
mắt em giăng sương khói u sầu
anh thẳng cẳng sau một ngày mệt lả
ngọeo cổ nằm cho con nhổ tóc sâu
Ứa nước mắt mà yêu nhau trọn vẹn
khấp khểnh đường dài thập thễnh bon chen
lắm lúc chữ nghĩa vô nghĩa tuốt
bàn tay bé con phủi bụi ưu phiền
Trời cho sống ta cũng già em ạ
con thương cha không bằng bà thương ông
tình như rượu chôn lâu đằm lịm
cuối đời đem ra nhấm mới mềm lòng.
(1989)
Vợ ơi
Khi trong túi có mấy đồng ngọ nguậy
ta chạy rông như gì nhỉ – quên đời
lúc xơ xác bờm xơm từ sợi tóc
đói lả mò về
cơm đâu
vợ ơi…
* * *
Và tao tác bạn bè cơn hoạn nạn
đòn du côn toé máu tâm hồn
Và tung toé cả bướm vàng bướm trắng
này giọt cay giọt đắng giọt buồn nôn
móc họng mửa ra cầu vồng bảy sắc
vợ dìu ta
từng bậc
thang mòn…
* * *
Đêm huyền ảo một kinh kỳ se lạnh
một mình ta cô quạnh giữa muôn người
mặt sông lạ gợn nếp nhăn đuôi mắt
bủn rủn buồn
ta thầm kêu
vợ ơi…
(1990)
Xin đừng buồn em nhé
Từ hồi trót nói lời thương
cuộc vui gió cuốn để buồn cho em
lằng nhằng những nợ những duyên
những ngày thắc thỏm những đêm đợi chờ
Thiên đường xếp xó giấc mơ
ngôi sao thơ ấu bơ vơ xó trời
đôi khi nhạt miệng buồn cười
biết rằng nhoẻn nụ đười ươi cũng buồn
Thất tha thất thểu văn chương
kẽo cà kẽo kẹt tai ương đường dài
yêu cùng ai ghét giùm ai
để cơm áo vẹo hai vai em gầy
Nợ nần chưa trả đã vay
chim muông trả vía cỏ cây trả hồn
trả cho mơ chút thiên đường
trả cho nhau chút xót thương luân hồi
Xin đừng buồn nữa em ơi
trả cho sao một chút trời xa xăm.
(1989 – 1990)
Thời gian
1.
Này em buồn mà làm gì
thời trong leo lẻo lỡ đi qua rồi
cái thời loang lổ đang trôi
thôi thì thong thả tới thời trắng tinh
2.
Này em mình tự dọn mình
ta ân xá tội với tình cho ta
thời gian lướt khướt quan tòa
một mai trắng án thiên hà cả thôi
3.
Này em cành lấp ló chồi
tẹo hoa tí cỏ chợt vui giữa buồn
chợt phai chợt thắm con đường
chợt quên chợt nhớ chợt thương lần thần
4.
Này em chợt độ hồi xuân
thời gian làm phép tẩy trần đó ư
oán ân hóa giải từ từ
từ từ mặt nạ rơi như lá vàng.
(Xuân Giáp Tuất 1994)
Mời vợ uống rượu
Mỗi năm tết có một lần
mời em li rượu tay nâng ngang mày
Vợ cười chưa uống đã say
ngọt ngào thì nổi đắng cay thì chìm
Gót chân ăn vẹt bậc thềm
quanh năm tất bật đi tìm ngày xuân
Tóc loay hoay bạc bạc dần
mỗi năm tết có một lần thôi em.
(Tết năm Dậu, 1993)
Dịu và Nhẹ
Nhàm tai nghe rối tiếng ầm
dọn tai ta lắng tiếng thầm thế gian
Mùa xuân trở dạ dịu dàng
hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay
Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây
dịu dàng vương dải tím mây ngang chiều
Nhẹ nhàng tiếng bóng xiêu xiêu
em ngồi chải tóc muối tiêu dịu dàng
Má hồng về xứ hồng hoang
tóc rơi mỗi sợi nghe ngàn lau rơi
Dịu dàng vang tiếng mắt cười
bỏ qua sấm chớp một thời xa xăm
Bỏ qua tội tháng nợ năm
tự nhiên giọt nước mắt lăn nhẹ nhàng…
(Cuối đông năm Ngọ, 1991)
Vợ ốm
Vừa một xuân lại một xuân
Vợ ơi đại hạn đã gần một năm
Một nhà là sáu mồm ăn
Một thi nhân hóa phăm phăm ngựa thồ
Cái lưng em sụm bất ngờ
Tứ chi anh lõng thõng quơ rụng rời
Thông thường thượng giới rong chơi
Trần gian choang choác sự đời tùy em
Nghìn tay nghìn việc không tên
Mình em làm cõi bình yên nhẹ nhàng
Thình lình em ngã bệnh ngang
Phang anh xất bất xang bang sao đành
Cha con Chúa Chổm loanh quanh
Anh như nguyên thủ tanh bành quốc gia
Việc thiên việc địa việc nhà
Một mình anh vãi cả ba linh hồn.
(1994)
Nguồn: https://nguoidothi.net.vn/vo-nha-tho-nguyen-duy-tu-tran-ua-nuoc-mat-ma-yeu-nhau-tron-ven-17606.html
