Brian Pascus
Hoàng Hưng dịch
Nhà văn đoạt giải Nobel Văn học Toni Morrison, tác giả của những tác phẩm nổi tiếng như “Beloved” (Người yêu dấu) và “Song of Solomon,” (Bài ca Salomon) đã từ trần vào đêm 5/8/2019 ở tuổi 88. Morrison ra đi sau một trận ốm không kéo dài, tại Trung tâm Y tế Montefiore, New York.
Morrison là một nhà văn thần tượng của thời mình; bà viết tiểu thuyết, truyện ngắn, luận văn, và biên tập sách. Bà đoạt giải Nobel Văn học năm 1993, là người Mỹ gốc Phi đầu tiên đoạt giải này.
Toni Morrison on Sept. 21, 2012.
PATRICK KOVARIK/AFP/GETTYIMAGES
Morrison được biết đến nhiều nhất qua các tiểu thuyết “Beloved,” “The Bluest Eye” (Mắt xanh thăm thẳm) và “Song of Solomon”, tất cả đều thăm dò căn tính người Mỹ gốc Phi và lịch sử phức tạp của các quan hệ chủng tộc ở nước Mỹ. Là người từng nghiên cứu William Faulkner, Morrison là nhà văn hiếm hoi có thể sáng tác những câu chuyện huyền thoại về trải nghiệm Mỹ thông qua những hình ảnh sống động và ngôn ngữ nhức nhói. Morrison đã nhận Giải Pulitzer năm 1988 về Truyện Hư cấu cho tiểu thuyết “Beloved” và nhận Huy chương Tự do của Tổng thống do Tổng thống Barack Obama trao tặng năm 2012.
Trong lễ trao giải Nobel năm 1993, Viện Hàn lâm Thuỵ Điển nói: tác phẩm của Morrison “có đặc điểm là sức mạnh thấu thị và chất thơ”.
Morrison sinh ngày 18 tháng 2 năm 1932 ở Loraine, Ohio. Bà có bằng Cử nhân Anh văn của Howard University và bằng Master của Cornell University với những nghiên cứu về tác phẩm của Faulkner và Virginia Woolf. Những kỹ thuật viết của hai tác giả này có ảnh hưởng tới tác phẩm của bà. Bên cạnh các sáng tác văn học, trong đó có 11 tiểu thuyết và rất nhiều tác phẩm phi hư cấu, Morrison cũng dạy viết văn và văn học tại nhiều trường đại học khác nhau.
Trong lời thông báo về sự ra đi của Morrison, gia đình nhà văn nói “Người mẹ, người bà của chúng tôi qua đời trong yên bình, giữa lòng gia quyến và bè bạn. Bà đã là người mẹ, người bà, và người bác gái/cô/dì tận tuỵ…” và tỏ ý muốn được tiễn đưa bà trong sự riêng tư.
Robert Gottlieb, người biên tập sách lâu năm của Morrison nói: “Bà là người phụ nữ vĩ đại và nhà văn vĩ đại, và chúng ta không biết nên thương tiếc con người nào hơn”.
Trong lời phát biểu nhận Giải Nobel, Morrison nói: “Chúng ta chết đi. Đó có thể là nghĩa của cuộc sống. Nhưng chúng ta làm ngôn ngữ. Đó có thể là thước đo cuộc sống của chúng ta”.
Tác phẩm của Toni Morrison đã dịch và xuất bản ở Việt Nam:
Thương (Beloved), NXB Phụ nữ
https://gacsach.com/gioi-thieu-sach/110221/thuong-beloved.html
Mắt biếc (The Bluest Eye), NXB Trẻ
http://afamily.vn/mat-biec-noi-khat-khao-chay-bong-duoc-lam-nguoi-20110424121438863.chn
