Ngày X? Ng??i, ?êm ??t M?

Tr chuy?n v?i m?t nh b?t ??ng chnh ki?n l?u vong

Ph?m Th? Hoi th?c hi?n

Cu?c tr chuy?n ny ???c th?c hi?n qua th? ?i?n t?, v?i nh b?t ??ng chnh ki?n Ph?m H?ng S?n, ng??i t?ng b? chnh quy?n Vi?t Nam k?t n 13 n?m t, sau gi?m thnh 5 n?m t v 3 n?m qu?n thc, nay s?ng t?i Paris, Php.

Ph?m Th? Hoi: Th?a anh Ph?m H?ng S?n, anh s?ng ?? Paris v?a trn m?t n?m. V sao c cu?c ra ?i na?y?

Ph?m H?ng S?n: Tr???c khi va?o tu? n?m 2002 ti co? khoa?ng g?n m?t tha?ng ca?m nh?n g?n h?n v??i nha? tu? va? co? khoa?ng g?n hai n?m thi?ch thu? la?m quen v??i ca?m gia?c phiu l?u ?i va?o m?t con ????ng ???c bi?t. Nh?ng v?i vi?c r??i kho?i Vi?t Nam v??a r?i, ti co? khoa?ng m?t tu?n ?? ?i ??n quy?t ?i?nh d??t khoa?t tr???c m?t bi?n c? ch?a bao gi?? nghi? t??i. Hai con ti ??u ????c ho?c b?ng Excellence-Major cu?a chi?nh phu? Pha?p va? ?a? r??i Vi?t Nam ?i du ho?c, ?y la? ?i?u may m??n nh?ng ph?n na?o ?a? ????c trng ???i. t lu sau v?? ti la?i co? quy?t ?i?nh di chuy?n t?? v?n pho?ng ?a?i di?n khu v??c ta?i Ha? N?i sang la?m vi?c ngay ta?i tru? s?? chi?nh ta?i Paris. S?? ki?n na?y qua? b?t ng? ??i v??i ti. Nh?ng ti xe?t th?y mnh khng th? khng u?ng h? m?t c? h?i nh? th? cho s?? nghi?p cu?a m?t ng???i ?a? hy sinh cho ti qua? nhi?u.

Ph?m Th? Hoi: ?y l l?n ??u tin anh ??n chu u. Cu?c s?ng ?? Pha?p, ngay t?i th? ? hoa l?, c nh? anh hnh dung?

Ph?m H?ng S?n: Sinh ra va? l??n ln ?? m?t ??t n???c nh? Vi?t Nam va? ra ?i ?? s?ng ?? m?t ??t n???c nh? Pha?p, ti xa?c ?i?nh ? se? la? m?t cu?c chuy?n ??i gi?ng nh? m?t con ca? v?n s?ng trong m?t ca?i chum nay se? pha?i b?i trong bi?n ca?. Nh?ng th??c t? n???c Pha?p khng qua? kha?c bi?t so v??i nh??ng gi? ti hi?nh dung, no?i ?u?ng ra la? g?n nh? khng co? b?t c?? ?i?u gi? khi?n ti nga?c nhin th??c s??, du? ?o? la? ve? ?e?p my? l?, s?? ?? s? nguy nga hoa?nh tra?ng cu?a ca?c cng tri?nh ki?n tru?c co? tu?i ???i va?i tr?m n?m ho??c s?? t? ch??c ch??t che?, cng phu, ti? m?n, nghim c?n cu?a ca?c vi?n ha?n lm, vi?n nghin c??u, h? th?ng th? vi?n, k? ca? s?? si ??ng, huyn na?o cu?a mi tr???ng chi?nh tri?, ba?o chi? l?n s?? ?a da?ng, mun ma?u cu?a ca?c g??ng m??t con ng???i va? nh??ng ca?nh nh?ch nha?c, ti?u tu?y ngay ta?i Paris. Nh?ng ca?i b?t ng?? nh?t ??i v??i ti la? v?n ?? tm ly?.

Ph?m Th? Hoi: Khng ph?i m?t c s?c v?n ha, m l m?t c s?c tm l?

Ph?m H?ng S?n: Cu?c s?ng, con ng???i va? ca?c t?p qua?n ?? Pha?p hoa?n toa?n khng la?m ti pha?i ng?? nga?ng, kho? chi?u hay s??ng s?t. Ph?n yu m?n, khm phu?c, thn ti?nh h?n h??n nh??ng m??t ng???c la?i. Nh?ng cu?c s?ng th??c t? la?m cho nh??ng ca?m nghi? v? thn ph?n ca? nhn, thn ph?n dn t?c cu?a ti tr?? nn n??ng n? h?n, c??c ?oan h?n. T?? khi sang Pha?p ti lun bi? a?m a?nh b??i m?t m??c ca?m cu?a ke? ch??ng ra gi?, ?a? t??ng hu?ng h?, ?a?nh ch??i ng???i kha?c, r?i by gi?? la?i m th?m trng c?y, s?ng nh?? va?o ng???i bi? ?a?nh ch??i ?o? nh?ng khng chi?u th??a nh?n l?i l?m. B? me? ti ?a?nh Pha?p, hai anh trai ti ?a?nh My? r?i by gi?? ca? gia ?i?nh ti s?ng nh?? va?o Pha?p ??ng minh cu?a My?.

Ph?m Th? Hoi: Cng cu?c gi?i phng cc dn t?c thu?c ??a, trong ? c Vi?t Nam, kh?i ch? ?? th?c dn Php l m?t l?i l?m hay sao? V n??c Php hay nhi?u qu?c gia pht tri?n c?p h?c b?ng cho sinh vin ?u t t? cc n??c khc l vi?c c?ng ?em l?i l?i ch cho chnh h?. Cn v? anh th khng s?ng nh?, m lm vi?c v ?ng thu? cho n??c Php. Ti khng nhn th?y ? ? m?t kha c?nh no ?ng m?c c?m c?.

Ph?m H?ng S?n: Ti th?y trong cu ho?i va? g??i y? na?y co? s?? hi?n hi?nh cu?a tinh th?n hi?m t? ph??ng Ty, ch?ng Pha?p b??ng mo?i gia? va? ?? mo?i li?nh v??c cu?a ng???i Vi?t h?i cu?i th? ky? 19, ??u th? ky? 20. M?t n?m v??a qua ti co? g??p nhi?u ng???i sinh s?ng ?? Pha?p ??n t?? ca?c c??u thu?c ?i?a Pha?p nh? Alge?rie, Tunisie, Maroc; nh??ng ng???i ti g??p cu?ng khng co? ai suy nghi? kha?c v??i cu ho?i va? g??i y? na?y. Tuy nhin, n?u v???t qua ????c lo?ng t?? a?i to nh?t cu?a loa?i ng???i tinh th?n dn t?c (nationalism) hay chu? nghi?a yu n???c (patriotisme) chu?ng ta pha?i th??a nh?n, xa? h?i loa?i ng???i, t?? sau th??i ky? ha?i l???m, mu?n hay khng, cu?ng pha?i s?ng trong m?t tr?t t?? n??m d???i s?? ?i?u khi?n, qua?n tri? hay cai tri? cu?a m?t nho?m ng???i go?i la? chi?nh quy?n. V?y v?n ?? quan tro?ng nh?t khng pha?i la? ai, ke? na?o, ma?u da, huy?t th?ng na?o n??m chi?nh quy?n, ma? pha?i la? ai la? ng???i co? th? mang t??i m?t s?? qua?n tri? t?t h?n cho ti?n b?, ha?nh phu?c. S?? th?t nga?y nay ?a? ch??ng minh ro? ra?ng cng cu?c gia?i pho?ng thu?c ?i?a co? mu?c ?i?ch r?t cao ca? nh?ng k?t cu?c cu?a no? no?i chung th???ng ng???c la?i. ?? tra?nh hi?u l?m, chu?ng ta khng th? cha?y t?i cho nhi?u m m?u, nhi?u t?i a?c cu?a ca?c nha? th??c dn, nh?ng chu?ng ta cu?ng ???ng nn qun ch?a co? nha? qua?n tri? xa? h?i, ng vua, ng la?nh tu? ?i?ch thi? ma?u ?o?, da va?ng na?o tuy?t khng co? nh??ng m m?u t? l??i, khng pha?m t?i a?c ??i v??i chi?nh ??ng ba?o cu?a ho?. Xem la?i s?? sa?ch chu?ng ta co?n pha?i kh??ng ?i?nh nh??ng ng???i sau th???ng man da?, a?c ??c h?n nh??ng ng???i tr???c va? la?i thi?u h??n nh??ng ki?n th??c, hoa?i ba?o v? khoa ho?c, dn chu?, t?? do, nhn quy?n nh? ca?ch no?i hi?n ?a?i nga?y nay.

?o? la? nh??ng gi? ?a? thu?c v? qua? kh??, ph?n na?o cu?ng n??m trong s?? ?u tri?, sai l?m cu?a nhn loa?i ?? th??i ky? chuy?n ??i t?? bi?t l?p sang giao thoa va? toa?n c?u ho?a. Nh?ng ?au ???n la? cho ??n nga?y hm nay Vi?t Nam v?n n??m d???i m?t ch? ?? r?t t?i ba?i. M?t ng???i Pha?p ti g??p ?a? no?i r??ng chu? nghi?a yu n???c cu?a Vi?t Nam trong th? ky? 20 ?a? tha?nh cng trong vi?c que?t sa?ch ca?c c? s??, m?m m?ng cho m?t xa? h?i t?? do ma? ng???i Pha?p ?a? ky? cng hay v ti?nh ta?o d??ng. V??i t? ca?ch la? m?t ng???i Vi?t Nam, va? ma?i ma?i v?n la? m?t ng???i Vi?t Nam, chi? th?? hi?nh dung ti co? ca?m gia?c nh? th? na?o tr???c nh?n ?i?nh na?y ngay trn ??t Pha?p?

Ph?m Th? Hoi: C nh?ng v d? khc: Botswana, Uruguay, Chile sau khi ginh ???c ??c l?p ? pht tri?n kh ngo?n m?c v hi?n t?i th?m ch cn v??t qua n??c Php c?a T? do, Bnh ??ng, Bc i v? m?c ?? t? do, theo b?ng x?p h?ng c?a t?p ch The Economist. Hn qu?c, Singapore, Malaysia, ?i Loan ??u t?ng l thu?c ??a. Theo ti, ch? ngh?a yu n??c t? n khng lin quan g ??n ti?n b? x h?i hay ph?n ti?n b?. M l m?t ch? ngh?a khc.

Ph?m H?ng S?n: Ly? do chi?nh cu?a k?t qua? pha?t tri?n ?a?ng ng???ng m? cu?a ca?c n???c na?y n??m ?? v?n ?? ky? thu?t ch?? khng pha?i ?? vi?c gia?i pho?ng hay ??c l?p. Khng xem la?i li?ch s?? h?u thu?c ?i?a cu?a ca?c n???c na?y, ti v?n t?? tin kh??ng ?i?nh r??ng ?? ?a?t ????c ca?c ti?n b? nh? chi? v??a no?i, ma? h??n pha?i qua nhi?u khu?c quanh bi ki?ch, gi??i tri? th??c, gi??i tinh hoa cu?a ca?c n???c na?y ch??c ch??n ?a? pha?i c th?c ho??c ??u tranh ?? ti?p thu ca?c y? ni?m, ca?c ky? thu?t qua?n tri? ti?n b? cu?a ca?c nha? th??c dn nh? pha?p tri? (Etat de droit, rule of law), phn quy?n(se?paration des pouvoirs) ho??c ba?o chi? t?? do, h?i ?oa?n ??c l?p, tinh th?n khoa ho?c. Nh? v?y ?? ?y chu?ng ta la?i pha?i quay v? ?i?m ?a? nu: v?n ?? khng pha?i la? ng???i n???c ta hay ng???i n???c ngoa?i c?m quy?n ma? la? ph??ng pha?p, ????ng l?i c?m quy?n. Trong khi ?o? chu? nghi?a yu n???c th???ng ?i theo xu h???ng pha?i la? ng???i n???c ta. Va?, nh? mo?i ti?nh yu, co? nh??ng th?? t??ng t?? chu? nghi?a yu n???c va? s?? l??i du?ng ti?nh yu n???c khng d? da?ng phn bi?t. Chi?nh cng cu?c gia?i pho?ng thu?c ?i?a cu?ng ti?nh yu n???c m?t xu?c ca?m nhi?u h?n ly? tri? ?a? m?? ra c? h?i t?i ?u cho nh??ng th? l??c ?en t?i, pha?n ti?n b? ln ngi. Di? nhin, khng pha?i t?t ca? mo?i qu?c gia h?u thu?c ?i?a ??u r?i va?o bi ki?ch na?y. Nh?ng du? th? na?o, ?? ho?c va? v?n ha?nh t?t m?t ph??ng pha?p qua?n tri? xa? h?i, cu?ng nh? mo?i ky? thu?t kha?c, ??u ?o?i ho?i th??i gian va? nh??ng kha? n?ng nh?t ?i?nh. Trong khi ?o?, ca?c th? l??c a?c, pha?n ti?n b? la?i lun ch??c ch?? ta?i mo?i th??i ?i?m cu?a xa? h?i loa?i ng???i. Nh? v?y, n?u khng th? quy t?i cho chu? nghi?a yu n???c th chu? nghi?a na?y c?ng c?n pha?i h?t s??c ca?nh gia?c. Nga?y na?o con ng???i co?n chu?ng th? ca, nga?y ?o? chu? nghi?a dn t?c, chu? nghi?a yu n???c v?n co?n.

Ph?m Th? Hoi: Tuy ??c l?p dn t?c khng ??ng ngh?a v?i t? do, nh?ng lm sao m?t dn t?c n l? c th? hy v?ng c t? do t? k? ngo?i xm, d ? l m?t k? ngo?i xm v?n minh? Tuyn ngn ??c l?p c?a Hoa K? ? tr? thnh m?t trong nh?ng v?n b?n ch? ch?t c?a tri?t h?c chnh tr? trong h? th?ng cc qu?c gia t? do dn ch?. C l? anh ?ang ch?ng ki?n m?t n??c Php hi?n nay khc xa n??c Php th?c dn ? ?ng D??ng tr??c ?y.

Ph?m H?ng S?n: T?? ng?? l??a ga?t va? pha?n b?i chu?ng ta: ngoa?i xm. Th??c ta?i Vi?t Nam ?ang ch??ng minh hu?ng h?n nh?t chi?nh ??ng ba?o cu?a chu?ng ta, ?a?ng C?ng sa?n Vi?t Nam, chi?nh xa?c la? ca?c la?nh tu? cu?a no?, ?a? va? v?n ?ang ti?p tu?c c? bi?t mo?i l?i thoa?t cu?a dn t?c kho?i ki?p s?ng thu? ??ng, thu? nhu?c. Nh?ng chi?nh nh?? ke? ngoa?i xm Phu? La?ng Sa m ng???i Vi?t chu?ng ta m??i ????c n?m mu?i ba?o chi?, th?y ca?i, bi?u ti?nh, thi? uy, ba?i kho?a, b?u c??, h? th?ng c?u c?ng, cng ba?o, duy?t chi ngn sa?ch cng, va? chi?nh th??c c??t kho?i thn ph?n phin thu?c Trung Hoa. Gi?ng nh? c? th? sinh ho?c, khng pha?i mo?i ngoa?i xm ??u tai ha?i, ?i khi co?n c??c c?n thi?t nh? vaccine ch??ng ha?n. Ca?c cu?c can thi?p cu?a ??i qun mu? n?i xanh cu?a Lin Hi?p Qu?c th??c ch?t cu?ng la? nh??ng cu?c ngoa?i xm. Gi?ng th??i Charles de Gaulle, hi?n ta?i v?n co? ng???i Pha?p gi?? quan ?i?m My? la? qun xm l???c (agresseur, envahisseur) Vi?t Nam th??i ky? chi?n tranh 54-75; nh?ng ho? ?a? im l??ng ho??c nhoe?n c???i khi ti ho?i ho? nghi? sao v? ca?c binh li?nh Pha?p chi?n ??u ?? Afghanistan, Lybie, Malie va? Syrie hi?n nay. ?i?u ?a?ng no?i la? sai l?m, ng? nh?n cu?a nh??ng ng???i Pha?p dn t?c chu? nghi?a ?o? khng gy h?u qua? ?a?ng k? cho m?t c???ng qu?c nh? Pha?p nh?ng la?i v cu?ng tai ha?i cho nh??ng dn t?c nh? Vi?t Nam.

??i v??i th? gi??i, ???c bi?t ?? Vi?t Nam, Ca?ch ma?ng Pha?p 1789 n?i ti?ng h?n r?t nhi?u Ca?ch ma?ng My? 1776. Nh?ng d???i go?c ?? ???t ra n?n ta?ng cu?a m?t chi?nh quy?n dn chu? co? kha? n?ng t?? k?m ch? va? ??i tro?ng (check & balance), theo ti, n?u ta ng???ng m? cu?c ca?ch ma?ng Php m?t thi? c?n pha?i ng???ng m? cu?c ca?ch ma?ng M? g?p nhi?u l?n, du? chu?ng ta pha?i da?nh nhi?u phu?t m??c ni?m cho nh??ng ng???i ba?n x?? va? da ?en ta?i 13 bang g?c cu?a n???c My? hi?n nay.

Ti ch?a ?u? kha? n?ng ?? ??a ra m?t so sa?nh, du? ng??n go?n, gi??a n???c Pha?p ?? ?ng D??ng nga?y x?a va? n???c Pha?p nga?y nay, nh?ng ti cho r??ng Pha?p v?n ti?p tu?c la? m?t ngu?n ca?m h??ng, a?nh h???ng ??i v??i s?? pha?t tri?n cu?a nhn loa?i.

Ph?m Th? Hoi: S? ki?n o vng v?a r?i l?i cho th?y m?t n??c Php khc, b? chia r? tr?m tr?ng, v?i nh?ng v?n ?? kinh t? x h?i nan gi?i. Tuy ch?a c m hnh no t?t h?n ?? thay th?, song cc n?n dn ch? ki?u ph??ng Ty ?ang ch?m vo nh?ng gi?i h?n c?a mnh, trong khi m?t m hnh khc, ki?u Trung Qu?c, d??ng nh? m?i r?i ?i?m xu?t pht v cn c? m?t t??ng lai pha tr??c.

Ph?m H?ng S?n: Dn chu? la? m?t pha?t ki?n cu?a con ng???i sau ha?ng nga?n n?m lun pha?i b?t l??c ??i m??t v??i s?? hung ta?n v gi??i ha?n cu?a ke? c?m quy?n. Cu?ng nh? mo?i ph??ng thu?c co? th?t, dn chu? co? nh??ng ta?c du?ng phu? va? ha?n ch? cu?a no? tr???c ca?c nhu c?u, kha? n?ng, b?t tr??c v gi??i ha?n cu?a con ng???i. M?t trong nh??ng ?i?u ki?n c?n ?? dn chu? co? th? hoa?t ??ng t?i ?u la? ph?m ha?nh hay lo?ng cao th???ng, chi?nh tr??c. B??i dn chu? t?? thn no? ?a? cho phe?p mo?i s?? v ly? va? y? ??, ca? t?t l?n x?u, ????c t?n ta?i va? ca?nh tranh bi?nh ???ng. ?a?ng ti?c, xu h???ng ?n tiu va? khoa?i la?c (socie?te? de consommation et de loisirs) qua? ?a? trong ca?c n???c ph??ng Ty ?a? khi?n cho ph?m ha?nh bi? ba?o mo?n va? h?u qua? la? dn chu? bi? lao ?ao. Cu?c b?u c?? My? n?m 2016 la? m?t vi? du? ro? nh?t. S?? ki?n a?o va?ng ?? Pha?p, theo ti, khng pha?i la? v?n ?? lo nga?i nh?t, ?o? chi? la? c?n s?t th???ng ky? co? h?i cao cu?a m?t c? th? dn chu?. Chi?nh quy?n dn chu? d??a trn s?? ?ng thu?n cu?a (?a s?) nhn dn co? ?u ?i?m c? ba?n tra?nh ????c ?? ma?u va? ?a?n a?p nh?ng s?? l??a cho?n cu?a ?a?i chu?ng th???ng khng pha?i la? s??c sa?o nh?t; va? s?? v?n ha?nh cu?a chi?nh quy?n dn chu? th???ng tr??c tr??.

Nhi?n v? Trung Hoa ti th?y lo nhi?u h?n m??ng. Ba?n thn ti r?t ng???ng m? n?n v?n minh Trung Hoa. Nh?ng ca?ng ng???ng m? bao nhiu ca?ng th?y ?a?ng ti?c b?y nhiu. V?n minh Trung Hoa ?a? nhi?n th?y t?? r?t s??m ti?nh ho?a ??ng, ??ng t?n ta?i trong vu? tru?. Co? m, co? d??ng va? trong m co? d??ng, trong d??ng la?i co? m, m d??ng bi?n ho?a chuy?n ??i sang nhau uy?n chuy?n khn cu?ng. N?n v?n minh ? c?ng nh?n ra l??i i?ch cu?a ca?nh tranh, tri?t tiu trong ho?c thuy?t Ngu? ha?nh. ?a?o ???c Kinh co?n ca?nh ba?o m?t ca?ch tinh di?u s?? phu? phi?m, nh?t th??i cu?a danh l??i, v?t ch?t cu?a ???i s?ng con ng???i tr???c s?? vi? ?a?i, huy?n bi? v cu?ng cu?a vu? tru?. Nh?ng ca?c nha? t? t???ng chi?nh tri? Trung Hoa c? va? trung ?a?i, k? ca? Ma?nh T??, nh? ti bi?t, ??u khng ?u?ng t??i ??i l?p chi?nh tri? va? ???c ch? quy?n l??c. V? con ng???i, ho? chi? coi la? nh??ng ??i t???ng c?n ????c quan tm, v? v? ?? cho quy?n l??c ????c yn ?n, mun n?m ch?? khng coi la? nh??ng chu? th? tn quy? c?n ????c khai pho?ng, la?m chu?.

M?y th?p nin qua d??a va?o ph??ng Ty, Trung Qu?c ?a? ?a?t ????c nh??ng k?t qua? gy kinh nga?c, t?? kinh t?, khoa ho?c, qua?n tri? cng ty cho t??i mi tr???ng. Nh?ng ???ng sau ?o? la? nh??ng h?p ?en ki?n mi?t va? s?? loa?i bo? khng th??ng ti?c nh??ng con ng???i nh? L?u Hi?u Ba. N?u coi m hi?nh Trung Qu?c hi?n nay chi? la? s?? kh??i ??u, chu?ng ta co?n co? th? t?? an u?i va? trng ch?? ca?c ??t bi?n b??t u a?m. Nh?ng, n?u nhi?n Trung Qu?c hi?n nay la? s?? ti?p n?i d??t khoa?t cu?a nha? T?n, nha? Ha?n, chu?ng ta c?n pha?i kinh ha?i.

Ph?m Th? Hoi: Ph??ng Ty c?ng kinh hi, hay t nh?t l lo ng?i tr??c s? tr?i d?y c?a Trung Qu?c, song l?i nhu?n t? big business v?i Trung Qu?c ?? l?n ?? b? qua nh?ng khc bi?t then ch?t gi?a hai h? th?ng chnh tr?; th?m ch nhi?u t?p ?on doanh nghi?p ph??ng Ty hng m?nh cn qu? g?i tr??c nh?ng yu sch ??c ?on c?a B?c Kinh. Th?c t? tiu chu?n kp ny ? khi?n nh?ng nguyn t?c t? do, dn ch?, php quy?n c?a ph??ng Ty nhi?u khi thnh nh?ng kh?u hi?u sung. Ch? ngh?a t? b?n ??c ti Trung Hoa ? ???c chnh ch? ngh?a t? b?n t? do ph??ng Ty dung d??ng v khch l?.

phamhongson_bbc

Ph?m H?ng S?n: Vi?c ?u tin cho n?i c?m hay cho kinh t? khng pha?i hoa?n toa?n khng co? ly?. Adam Smith va? Ma?nh T?? co? m?t ?i?m chung la? cu?ng nhi?n th?y ca?i l??i cho ti?n b? cu?a c?ng ??ng trong s?? gia?u co? cu?a ca? nhn. Nh?ng h??ng sa?n, h??ng tm cu?a Ma?nh T?? khng h? nhi?n th?y s?? nguy hi?m cu?a quy?n l??c tuy?t ??i. Ng???c la?i, ba?n tay v hi?nh cu?a Adam Smith khng chi? nh?n ma?nh t?? do cho ca? nhn ma? co?n ?o?i ho?i quy?n l??c cng pha?i la? k?t qua? cu?a m?t kh? ???c cng, t??c hi?n pha?p, va? t? pha?p pha?i ta?ch bi?t kho?i ha?nh pha?p.

Ngoa?i ra, chu?ng ta cu?ng pha?i th?y dn chu? va? nhn quy?n cu?a ph??ng Ty khng ???c xy d??ng hoa?n ha?o ngay trong m?t l?n. Tuyn ngn ??c l?p Hoa Ky? ra ???i n?m 1776, m???i m?t n?m sau m??i co? ba?n Hi?n pha?p, g?n 100 n?m sau ?a?n ng da m?u m??i co? quy?n b?u c?? va? ma?i ??n n?m 1920 phu? n?? My? m??i ????c ?i bo? phi?u. ?? Pha?p, Tuyn ngn Nhn quy?n va? Quy?n Cng dn cng b? n?m 1789 nh?ng l?n ??u tin phu? n?? Php ????c c?m la? phi?u l tha?ng T? n?m 1945 g?n m?t tha?ng sau khi tri?u ?nh Hu? tuyn b? Vi?t Nam ??c l?p.

Du? co? th? bi? hi?u l?m ho??c bi? l??i du?ng, chu?ng ta pha?i th?y m?t th?c t? trong l?ch s? la? ca?c ti?n b? v? chi?nh tri? va? nhn quy?n th???ng ?i sau ho??c ??n mu?n h?n so v??i ca?c th?ng ti?n v? kinh t?. ?o? cu?ng la? ly? do cu?a nh??ng ky? vo?ng l??n ?a? co? v? Trung Qu?c sau n?m 1978. Nh?ng, th??i s?? Trung Qu?c hi?n nay va? s?? pha?t tri?n cu?a khoa ho?c, cng ngh? ?ang ba?c bo? nh??ng ky? vo?ng na?y. Song, ca?i kho? cu?a ca?c n?n dn chu? cu?a ph??ng Ty la? mu?n c?m quy?n pha?i co? ?u? phi?u b?u cu?a ng???i dn. Ma? ?a ph?n dn chu?ng, ?? ?u cu?ng th?, ??u khng pha?i la? Jean-Jacques Rousseau, Voltaire, Abraham Lincoln hay Trang T??.

Tiu chu?n ke?p cu?a ph??ng Ty la? s?? th? hi?n v?n ?? nan gia?i mun thu?? cu?a nhn loa?i: mu thu?n gi??a ca?c nhu c?u bi?nh th???ng hay t?m th???ng v??i nh??ng ???c vo?ng h???ng th???ng, cao ca?. Song, i?t ra ph??ng Ty ?a? ?a?t ????c tiu chu?n ke?p. Trung Qu?c, va? nhi?u n???c t??ng t??, chi? co? m?t tiu chu?n thi: theo ?a?ng.

Quan h? th? na?o cho ?u?ng ???n v??i Trung Qu?c la? v?n ?? qua? l??n. Nh?ng ti tin ph??ng Ty, ?u?ng ra la? m?t ph?n nhn loa?i kha?c Trung Qu?c, se? ti?m ra gia?i pha?p. Ngay trong th??i ?a?i co?n nhi?u mu? m?? v? Trung Hoa va? b?n b? v??i ca?c cu?c binh l??a ta?i chu u, Napole?on Bonaparte ?a? nh?n ?i?nh: Th? gi??i se? run r?y khi Trung Hoa th??c gi?c. Ch?n ?oa?n ?u?ng lun la? b???c c?n thi?t ?? co? ca?ch ch??a tri?.

Ph?m Th? Hoi: R?t nhi?u ng??i Vi?t, c? ? trong n??c l?n ? h?i ngo?i, ??c bi?t ? M?, ? ??t t?t c? ni?m tin v hy v?ng vo chnh sch ngo?i th??ng c?ng r?n hi?n nay c?a Hoa K? v?i Trung Qu?c, v th? c ng??i th?m ch tn T?ng th?ng Trump ln hng thnh th?n. N?a th? k? tr??c, Trung Qu?c gip H N?i ?nh M?. By gi? ng??i Vi?t mong ???c M? gip ?nh Tu.

Ph?m H?ng S?n: ?a?nh gia? v? ca? nhn T?ng th?ng Trump va? ca?c chi?nh sa?ch cu?a ng ?ang gy chia re? su s??c va? lm s??t me? nhi?u ti?nh ca?m. ?? ?y, ti chi? mu?n no?i Donald Trump ???c c?? t?ng th?ng la? k?t qua? cu?a m?t cu?c b?u c?? hoa?n toa?n free & fair th? hi?n y? nguy?n cu?a nhn dn My? trong m?t ha?n ?i?nh 4 n?m.

V? v?n ?? lin quan t??i Vi?t Nam: Qu? lu?y hay khu?m nu?m khng pha?i la? nh??ng ph?m ch?t ?a?ng ph tr??ng. Nh?ng ch??ng na?o con ng???i co?n kha?c bi?t v? m??c ?? tri? tu? va? s??c ma?nh, ch??ng ?o? ca?c quan h? gi??a ca?c ca? nhn va? gi??a ca?c qu?c gia co?n pha?i chi?u nh??ng quy lu?t nghi?t nga? cu?a ke? ma?nh.

Ti ch??c mo?i ng???i se? pha?i kinh nga?c khi xem b??c tranh ???c ta? ?oa?n s?? th?n Tha?i Lan t??i g??p tri?u ?i?nh Pha?p n?m 1861 12 n?m tr???c khi Pha?p ha?m tha?nh Ha? N?i l?n th? nh?t va? 23 n?m tr???c khi tri?u Nguy?n ha? bu?t ky? va?o Hi?p ???c Patentre. Nh?ng n?u nhi?n li?ch s?? pha?t tri?n cu?a Tha?i Lan so v??i ca?c qu?c gia trong vu?ng, ti cu?ng ch??c khng ai da?m no?i tri?u ?i?nh va? s?? th?n Tha?i Lan lu?c ?o? la? he?n nha?t hay ngu d?t.

G?n ?y ng???i ta cu?ng bi?t Franois Hollande n?m 2006 lu?c ???ng la? la?nh ?a?o cu?a ?a?ng Xa? h?i Pha?p ?a? t?? thn t??i s?? qua?n My? ta?i Paris ?? ngo? l??i xin l?i cho tha?i ?? anti-Ame?ricain cu?a T?ng th?ng Jacques Chirac trong cu?c t?n cng Iraq. Do ?o?, theo ti, m?t dn t?c khn ngoan hay ng?? ngh?ch khng phu? thu?c va?o vi?c co? hay khng co? t? t???ng vo?ng ngoa?i hay lu?y ngoa?i.

By gi? ng??i Vi?t mong ???c M? gip ?nh Tu, ?y la? m?t ti?n hi?u cu?a s?? th??c ti?nh trong xa? h?i. Nh?ng v?n ?? chi?nh la?i khng n??m ?? My?. Trn ca? v?n ki?n l?n th??c ta?i va? li?ch s??, Ta?u la? ??ng minh ba?o tr?? cho ?a?ng C?ng sa?n Vi?t Nam va? ?a?ng C?ng sa?n Vi?t Nam la?i ?a? tr?? tha?nh m?t ??i ta?c la?m ?n cu?a My?, ????c My? cam k?t tn tro?ng th? ch? chi?nh tri? ??c ?a?ng toa?n tri?. ??n ?y ?a? qua? ro? v?t ca?n l??n nh?t cu?a dn t?c ta, chi?nh la? ?a?ng C?ng sa?n Vi?t Nam, ch?? khng pha?i Ta?u.

Ph?m Th? Hoi: Ph?n l?n th?i gian trong l?ch s? v nh?t l sau khi kh?i c?ng s?n ?ng u s?p ??, hnh m?u v ch? d?a c?a ??ng C?ng s?n Vi?t Nam l ??ng C?ng s?n Trung Qu?c. Song trong vng b?n th?p nin, m?t th?i gian k? l?c, Trung Hoa t? m?t kh?i ngho ?i l?c h?u kh?ng l? ? tr? thnh m?t c??ng qu?c v?i tham v?ng d?n ??u v th?ng tr? th? gi?i. V?y vi?c m hnh t? b?n ??c ti Leninist ?y khng d?n ??n nh?ng thnh cng t??ng t? ? Vi?t Nam ph?i c nh?ng nguyn nhn khc, ngoi th? ch??

Ph?m H?ng S?n: Pha?i no?i ngay r??ng r?t kho? so sa?nh gi??a m?t ?a?ng co? m?t la?nh tu? co? tham vo?ng la?m ba? chu? th? gi??i v??i m?t ?a?ng co? m?t la?nh tu? su?t ???i chi? nh??m va?o m?t mu?c ?i?ch gi?? cho b??ng ????c quy?n l??c, danh vo?ng cu?a ba?n thn va? ?a?ng cu?a ng ta b??ng mo?i gia?, k? ca? ba?n nh???ng chu? quy?n la?nh th? cha ng.

Chu?ng ta pha?i th?y r??ng trong su?t chi?u da?i t?n ta?i cu?a nhn loa?i, th??i ky? co? t?? do, dn chu? chi? la? m?t ch?m r?t nho? va? m??i xu?t hi?n ca?ch ?y khoa?ng 250 n?m. Nh?ng nhn loa?i ?a? ta?o ra nhi?u n?n v?n minh kha?c nhau t?? ca?ch ?y ha?ng nga?n n?m v??i nh??ng sa?ng ch?, tha?nh qua?, ti?n b? khi?n cho ng???i nga?y nay v?n pha?i khm phu?c. Trong khi Vi?t Nam g?n nh? khng co? gi? ?? so sa?nh v??i th? gi??i, Trung Qu?c hi?n ta?i la?m ti lin t???ng t??i th??i nha? T?ng cu?a Trung Hoa ca?ch ?y 1000 n?m. ?a s? ca?c s?? gia ph??ng Ty, nh? ti bi?t, ??u coi nha? T?ng la? th??i ky? r??c r?? nh?t trong li?ch s?? Trung Hoa; v? m??t cng ngh?, pha?t minh ?a? ?i tr???c ph??ng Ty. Th??i ky? na?y ng???i Trung Hoa ?a? co? nh??ng ha?m ??i ha?ng tr?m thuy?n, co? nh??ng chi?c ta?u v???t ?a?i d??ng co? s??c ch??a 400-500 ng???i, ?a? th??c hi?n nh??ng chuy?n du ha?nh xuyn ??i d??ng tr???c ca? Christophe Colomb hay Vasco da Gama. Nha? Trung Hoa ho?c Nguy?n Hi?n L cu?ng th? l?: Khng tri?u ?a?i na?o, ngay ca? ???i Thi?nh ????ng, la?m cho ti m b??ng khoa?ng g?n cu?i ???i B??c T?ng. Nh?ng John K. Fairbank ?a? nh?n xe?t r??ng th??i nha? T?ng n?i b?t la? s?? ki?m soa?t cao ?? dn chu?ng, k? ca? t?ng l??p trn. Chi?nh quy?n th??i na?y ?a? ???t ra ca?c nguyn t??c ??ng x?? chi ti?t, co? t??i 200 mu?c, cho quan h? gi??a ca?c ca? nhn t?? gia ?i?nh cho t??i xa? h?i v??i mu?c ?i?ch la?m cho tr?m ho? lun ?n ?i?nh, an vui va? tun phu?c tri?u ?i?nh. Li?ch s?? Trung Hoa lun ??y ??p nh??ng ?i?u khi?n ng???i ta ng?? nga?ng hay ba?ng hoa?ng nh? th?.

Th??i c?ng sa?n thu?n tu?y cu?ng th?, Trung Qu?c la? m?t n???c nghe?o nh?ng khng y?u. Chi? 15 n?m sau khi n??m chi?nh quy?n, Mao Tra?ch ?ng ?a? s?? h??u s??c ma?nh qun s?? nguyn t?? trong b?i ca?nh ??i ??u v??i ca? My? va? Lin X. ??y la? ch?a k? hai ng???i Trung Hoa khng c?ng sa?n ?a? gia?nh gia?i Nobel v?t ly? n?m 1957. V??i tham vo?ng, t?m nhi?n la?nh tu? va? ph?m ch?t, truy?n th?ng cu?a dn t?c nh? th?, s?? pha?t tri?n nha?y vo?t cu?a Trung Qu?c hi?n nay, v? v?t ch?t va? khoa ho?c, khng pha?i la? ?i?u qua? kho? hi?u.

Ph?m th? Hoi: Huy?n tho?i Trung Qu?c s?p ?? c v? c?ng gi?ng huy?n tho?i t? b?n giy ch?t. Ph??ng Ty ? nh?m khi hy v?ng r?ng t? do kinh t? s? ko theo t? do chnh tr? ? Trung Qu?c, c?ng nh? t?ng th?ng Bill Clinton ? nh?m khi ch? gi?u vi?c B?c Kinh ki?m sot Internet l khng khc g ?ng mi?ng th?ch rau cu ln t??ng. Trung Qu?c khng nh?ng ki?m sot thnh cng Internet m cn bi?n Internet thnh cng c? ki?m sot v tuyn truy?n h?u hi?u. H N?i c v? b?t l?c h?n. Anh c tin r?ng b?t ch?p nh?ng th? nh? Lu?t An Ninh M?ng, ph? t??ng l?a ln ton b? ??t n??c nh? ? Trung Qu?c l ?i?u kh x?y ra ? Vi?t Nam?

Ph?m H?ng S?n: Pha?t bi?u ?o? cu?a Bill Clinton co? ti?nh ch?t chi?nh tri? h?n khoa ho?c. Chi?nh sa?ch ti?n chi? xa? h?i cu?a Trung Qu?c, hi?n ?ang thi? ?i?m theo ca?ch r?t linh hoa?t ta?i 43 ?i?a ph??ng, th??c ra la? m?t ho?c ho?i va? pha?t tri?n t?? ti?n chi? ta?i chi?nh cu?a ph??ng Ty. Ro? ra?ng, ?u?ng nh? ca?c ph pha?n, chi? tri?ch t?? th? gi??i dn chu?, ti?n chi? xa? h?i la? cng cu? r?t thm ??c, tro?i ch??t ca?c t?? do c? ba?n cu?a con ng???i y? ni?m kha? tr??u t???ng va? hoa?n toa?n khng t?n ta?i trong n?n v?n minh Trung Hoa. Nh?ng, ti?m hi?u su thm, chu?ng ta pha?i th?y ti?n chi? xa? h?i cu?ng ??a t??i m?t s? h? qua? ti?ch c??c cho dn chu?ng, vi? du? gia?m t?i pha?m, ca?i thi?n y? th??c tn tro?ng lu?t giao thng, ba?o v? mi tr???ng, gia t?ng ?? kha? ti?n trong ca?c giao di?ch xa? h?i v.v. M??t kha?c, gi?ng nh? con chim bi? nh?t trong l?ng, ban ??u co? th? r?t b??c ba?ch, nh?ng sau no? cu?ng quen d?n v??i ???i s?ng tu? ?a?y va? co? khi co?n ca?m th?y ha?nh di?n v??i nh??ng nan l?ng trau chu?t hay ca?m th?y ha? h vi? khng co?n pha?i tung ca?nh ?i ti?m th??c ?n, n???c u?ng nh? nh??ng con chim bn ngoa?i. Trong kho ta?ng v?n ho?c ?? s? cu?a Trung Hoa hi?nh nh? khng co? chuy?n ngu? ngn v? con cho? r??ng g?y gu?c, ?o?i kha?t, le? l???i cha?y m?t khi nhi?n th?y v?t h??n trn c? cu?a con cho? nha? ung dung, be?o t?t. Pho truy?n Ty Du Ky? co? g??i y? v?n ?? ???c ch? quy?n l??c, nh?ng s?? ???c ch? na?y la?i nh??m va?o nhn v?t ?a?i di?n cho ke? bi? tri?, cho t?ng l??p nhn dn, ch?? khng pha?i ke? n??m quy?n th?ng tri? xa? h?i: Tn Ng? Khng.

Nh? chu?ng ta ?a? trao ??i, r?t kho? so sa?nh Ha? N?i va? B??c Kinh. Khng chi? v?n ?? kha? n?ng cng ngh?, chi?nh quy?n ??c ta?i Ha? N?i c?n th? gi??i nhi?u h?n chi?u ng???c la?i. Ngoa?i ra, xa? h?i Vi?t Nam sau bao n?m bi? cu?m ke?p, u?n n??n cu?ng kho? co? nh??ng ha?nh ??ng ki?ch ti?nh. Di?n bi?n cu?a Vu? Chu Ha?o la? thm m?t d?u chi? cho th?y khng gian ma?ng cu?ng la? m?t ca?i van giu?p chi?nh quy?n ?i?u chi?nh ca?c a?p l??c xa? h?i. Trong m?t ti?nh hi?nh nh? th?, phu? t???ng l??a ln toa?n b? xa? h?i la? ?i?u i?t co? kha? n?ng xa?y ra.

Ph?m Th? Hoi: So v?i ch? hai th?p nin tr??c, x h?i dn s? v d? lu?n ngoi lu?ng chnh th?ng ? Vi?t Nam ? ginh ???c nh?ng khng gian t?n t?i quan tr?ng. Nhi?u ng??i ? d?n thn v ph?i tr? nh?ng ci gi r?t ??t cho ?i?u ?. V nhi?u ng??i, l nh?ng g??ng m?t n?i b?t, sau khi b? k?t n t n?ng n?, ? b? chnh quy?n t?ng xu?t th?ng t? nh t ra n??c ngoi, ch? y?u l M? v chu u. Nh?ng cu?c ra ?i nh? v?y gy kh nhi?u tranh ci v lo ng?i. M?t trong nh?ng lo ng?i l?n l ? n??c ngoi, cc nh ho?t ??ng ? c th? b? v hi?u ha.

Ph?m H?ng S?n: Chu?ng ta pha?i th??ng th??n th?y r??ng nh??ng ca?i thi?n ?o? cu?a xa? h?i la? ?i?u r?t ?a?ng m??ng nh?ng v?n chi? la? s?? ?n nh?? ph?n l??n va?o ca?c ti?n b?, tha?nh qua? cu?a nhn loa?i va? co?n ?? khoa?ng ca?ch r?t xa so v??i nh??ng gi? nhn loa?i ?a? ?a?t ????c. Mo?i ?o?ng go?p, d?n thn ??u ?a?ng trn quy? va? bi?u d??ng nh?ng, theo Nelson Mandela, khng co? hy sinh na?o cho t?? do, dn chu? ????c coi la? ???t.

V? t?ng xu?t: ?? ?y c?n th??ng th??n la?m ro? m?t ?i?u r?t t? nhi?, vi?c t?ng xu?t khng bao gi?? th??c hi?n ????c n?u khng co? s?? ??ng y? cu?a ng???i bi? t?ng xu?t, ch?a k? ?o? co?n la? m?t qua? tri?nh th???ng ke?o da?i trong nhi?u tha?ng nga?y. H?n m?t n?m s?ng xa T? qu?c ca?ng cu?ng c? cho suy nghi? tr???c ?y cu?a ti: ??i v??i m?t ng???i hoa?t ??ng cng khai ch?ng ??c ta?i, vi?c ra ?i theo y? cu?a nha? c?m quy?n pha?i ????c y? th??c la? m?t th?t ba?i cho ca? nhn va? c?ng ??ng. Nhi?n va?o nh??ng nha? hoa?t ??ng dn chu? co? tri?nh ?? va? ph?m ca?ch nh? Ngu?y Kinh Sinh, ?oa?n Vi?t Hoa?t chu?ng ta pha?i kh??ng ?i?nh, nh??ng pha?t bi?u ?a?i y? nh? ?? ?u cu?ng co? th? ??u tranh chi? la? nh??ng bi?u to? ng? nh?n ho??c t?? an u?i h?n la? sa?ng su?t, trung th??c. ???ng nhin, mo?i th?? co? th? thay ??i, nh?ng chu?ng ta pha?i nghim tu?c ???t cu ho?i: Ta?i sao ca?c chi?nh quy?n ??c ta?i, x?a cu?ng nh? nay, ??u coi ??y ??i l?p ?i l?u vong la? m?t gia?i pha?p ?? ba?o t?n quy?n l??c?

Ph?m Th? Hoi: Voltaire, Nh?t Linh, Karl Marx, Phan B?i Chu, Phan Chu Trinh, H? Ch Minh, K? Ngo?i h?u C??ng ??, Lenin, Trotsky, Charles de Gaulle, Tn Trung S?n, ??c Dalai Lama, Edward Snowden, Mahatma Gandhi Khng th? k? h?t nh?ng ng??i b?t ??ng chnh ki?n v ho?t ??ng ??i khng t? ch?n l?u vong. Hai m??i n?m l?u vong c?a Gandhi ? Nam Phi ? ??t n?n t?ng cho s? nghi?p chnh tr? c?a ng ? ?n ?? sau ny.

Ph?m H?ng S?n: L?u vong v?n va? se? ma?i la? m?t gia?i pha?p ch?? th??i cu?a nh??ng con ng???i b?t ??ng v??i ca?c th? l??c c?m quy?n. Nh?ng ch?p nh?n t?ng xu?t la? m?t v?n ?? r?t kha?c. ??u tranh ch?ng ??c ta?i khng chi? la? vi?c t? ca?o, chuy?n ho?a hay l?t ??, ?o? co?n la? m?t cng cu?c thu phu?c y? chi? cu?a ke? c?m quy?n cu?ng la? nh??ng con ng???i co? b? o?c va? tra?i tim va? thuy?t phu?c lo?ng dn. Nh??ng ??i t???ng va? con ng???i c?n thu phu?c hay thuy?t phu?c ?o? se? nghi? sao v? m?t xu h???ng ?ang ?i?nh hi?nh trong gi??i ??u tranh: ln ti?ng, co? ti?ng, va?o tu? va? ln ma?y bay thoa?t sang th??ng nh??ng qu?c gia ?ang la? ni?m m? ???c cu?a ha?ng tri?u ng???i Vi?t. Chu?ng ta pha?i du?ng ca?m nhi?n th?y nh??ng th?t vo?ng, nu?i ti?c khng d? bi?u to? cu?a nh??ng ng???i ?? la?i, cu?a nh??ng ng???i h??ng do?i theo, tin t???ng, trng ???i nh??ng t?? t?, t?t ?e?p se? ??n t?? nh??ng con ng???i da?m ln ti?ng, tranh ??u.

Theo ti, vi?c ch?p nh?n t?ng xu?t khng hay h?n vi?c thu? t?i khi bi? b??t. ?o? ??u la? nh??ng ha?nh ??ng xu?t pha?t t?? cu?ng m?t nguyn nhn: khu?t phu?c th?? tha?ch. Tuy nhin, d???i go?c ?? nhn quy?n, ?o? la? nh??ng quy?n m??c nhin cu?a m?i ca? nhn. Nh?ng, khi ?o?, chu?ng ta pha?i qun h??n ?i nh??ng gi? thu?c v? tra?ch nhi?m, danh d?? cu?a m?t phong tra?o hay m?t ly? t???ng.

Ph?m Th? Hoi: Cn tr??ng h?p c?a anh? Anh c c?m th?y mnh ?ang l?u vong, d ra ?i khng ph?i v b? t?ng xu?t?

Ph?m H?ng S?n: N?m 2009, sau khi h?t ha?n qua?n ch? 3 n?m va? theo l??i h??a cu?a B? Cng an co? ??ng cng khai trn ba?o, ti ?i la?m h? chi?u, ?? sang My? la?m nghin c??u theo m?t ho?c b?ng, nh?ng bi? t?? ch?i m??c du? tr???c ?o? chi?nh quy?n ?a? nhi?u l?n g??i y? ti va? gia ?i?nh nn ra ?i. K? t?? ?o? ti xa?c ?i?nh khng bao gi?? nghi? ??n vi?c la?m h? chi?u ch??ng na?o ch? ?? ??c ta?i toa?n tri? na?y co?n t?n ta?i. L?n ra ?i na?y, h? chi?u cu?a ti ????c c?p la? do ta?c ??ng cu?a m?t nho?m s?? qua?n ph??ng Ty, ???ng ??u la? Pha?p. Tr???c khi c?m h? chi?u, ti ????c cho bi?t kha? n?ng quay v? Vi?t Nam co? th? khng co?. C?n c?? va?o ca?ch ha?nh x?? cu?a chi?nh quy?n ??i v??i nhi?u ng???i kha?c va? ba?n thn, khi l?y quy?t ?i?nh ra ?i ti ?a? xa?c ?i?nh ro? ?y la? m?t cu?c l?u vong ?? gia?m t?i ?a mo?i c? h?i chi?nh quy?n co? th? l??i du?ng ?? m??c ca?, gy a?p l??c nh? ?a? xa?y ra.

phamhongson2006-rfa

Ph?m Th? Hoi: Khi quy?t ??nh t? n?n chnh tr? t?i Php n?m 1990, ? cao tro c?a s? s?p ?? c?a kh?i c?ng s?n ?ng u, c l? ng Bi Tn khng th? hnh dung r?ng cu?c ??i l?u vong ?y ko di 28 n?m v mnh s? vi thn n?i ??t khch. Cn kh? n?ng tr? l?i Vi?t Nam c?a anh? 

Ph?m H?ng S?n: Ti khng la?c quan nh? nhi?u ng???i kha?c. Ngay sau khi bi? b??t va?o n?m 2002 ti ?a? t?? nhu?, h? th?ng chi?nh tri? na?y d??t khoa?t khng th? ch?p nh?n, nh?ng thay ??i no? la? vi?c khng th? nhanh cho?ng. Khi ra tu? n?m 2006, th??i ?i?m khng khi? ??u tranh ch?ng ??c ta?i ca? trong va? ngoa?i n???c r?t r?m r? v??i ha?ng loa?t t? ch??c, ?a?ng pha?i, ?oa?n th? ??c l?p ra m??t hoa?t ??ng, co? nh??ng tri? th??c tre? cng khai tr?? v? n???c ?? ??u tranh, nh?ng ti cu?ng v?n nghi? ch?a th? co? nh??ng bi?n ??i l??n trong 10 n?m t??i.

Khi ma?y bay c?t ca?nh r??i xa Vi?t Nam, ti th?m no?i l??i ta?m bi?t v??i t?t ca? nh??ng gi? ?a? g??n bo?, thn th??ng, sa?t ca?nh, nui n?ng va? ?u?m bo?c mi?nh trong n??a th? ky?. Song, ti khng da?m he?n nga?y tr?? la?i. Sau m?t n?m s?ng xa x?? ti ca?ng hi?u va? chia se? n?i ni?m cu?a nh??ng con ng???i nga?y x?? ng???i, ?m ??t me? nh?ng d??t khoa?t khng tr?? v? ch??ng na?o chi?nh th? hi?n ha?nh khng thay ??i.

Ph?m Th? Hoi: Paris c?ng l l?a ch?n c?a nhi?u nh b?t ??ng chnh ki?n n?i ti?ng t? Vi?t Nam khc, nh? nh v?n V? Th? Hin, nh v?n D??ng Thu H??ng, ngoi ra cn l trung tm c?a T?p h?p Dn ch? ?a nguyn v ??ng Dn ch? ?a nguyn. Anh s? khng th?y mnh b? l? loi?

Ph?m H?ng S?n: Mo?i cu?c g??p m??t ?a? co? v??i nh??ng nhn v?t ??i kha?ng ?ang ly h??ng, khng chi? ta?i Pha?p, ??u cho ti m?t ca?m gia?c thn thi?t, ?m a?p, xu?c ??ng. T?t ca? c?ng ??ng ??u tranh ch?ng ??c ta?i, trong va? ngoa?i n???c, lun lun la? m?t ngu?n khi?ch l?, t?? ha?o cho cu?c s?ng hi?n ta?i cu?a ti trn ??t Pha?p.

Ph?m Th? Hoi: C?m ?n anh Ph?m H?ng S?n

Thng Ging 2019

Ngu?n: http://baotreonline.com/ngay-xu-nguoi-dem-dat-me/

Comments are closed.