Có bao nhiêu s? th?t trong bài th? Tình già c?a Phan Khôi?

Nh�n 85 n?m phong tr�o Th? m?i (1932 – 2017)

Phan Nam Sinh

VNTN – H?n m??i n?m tr??c, c� ng??i h?i t�i: C� bao nhi�u s? th?t trong b�i th? T�nh gi� c?a Phan Kh�i? C�u h?i ?� ?� theo t�i trong su?t m?t th?i gian d�i. C?ng c�u h?i n�y n?u ?em h?i cho m?t b�i th? t�nh n�o ?� c?a Xu�n Di?u hay c?a Nguy?n B�nh th� c� h?i ng? ng?n, ch?ng ?�ng t?n th?i gian ?? suy ngh?, b?i hai nh� th? n�y c� t?i h�ng ch?c, th?m ch� h�ng tr?m b�i th? t�nh; t? duy ? c�c �ng l� t? duy c?a nh� th?, t? duy ngh? thu?t; s? th?c hay h�nh m?u ???c s? d?ng cho t�c ph?m bao gi? c?ng g?n li?n v?i h? c?u, t??ng t??ng. Trong khi ?�, T�nh gi� l� b�i th? t�nh duy nh?t c?a Phan Kh�i. H?n n?a, Phan Kh�i tuy c� l�m th?, vi?t truy?n ng?n, ti?u thuy?t nh?ng tr??c h?t �ng l� nh� b�o; t? duy ? �ng l� t? duy c?a nh� b�o, ch? y?u l� t? duy lu?n l�, lu�n l?y ti�u ch� trung th�nh v?i s? th?c l�m t�n ch? cho s�ng t�c c?a m�nh. V� v?y, con s? hai m??i b?n hi?n di?n t?i hai l?n trong b�i th? kh�ng ai d�m n�i ch?c l� con s? phi?m ch?. V?y th� con s? n�y c� hay kh�ng li�n quan t?i Phan Kh�i? N?u c� th� li�n quan t?i s? ki?n n�o trong cu?c ??i �ng? Cu?c t�nh ???c �ng k? l?i trong T�nh gi� c� ph?i l� cu?c t�nh c?a ch�nh �ng hay c?a m?t ai kh�c? N?u ?� l� cu?c t�nh c?a �ng th� n� di?n ra ?�ng nh? trong b�i th? hay c� g� kh�c? T�m hi?u ?i?u n�y ch?c ch?n s? r?t th� v? v� n� gi�p ta kh�ng ch? hi?u r� h?n cu?c ??i Phan Kh�i, m?t nh� b�o l?ng danh c?a n?a ??u th? k? tr??c, m� c�n bi?t th�m lai l?ch T�nh gi�, m?t b�i th? ?i ti�n phong, m? ??u cho th?i k? Th? m?i.

N?m 2003, Nh� xu?t b?n ??i h?c Qu?c gia Th�nh ph? H? Ch� Minh cho ?n h�nh Phan Kh�i – Ti?ng Vi?t, B�o ch� v� Th? m?i. Trong t�c ph?m n�y, nh� nghi�n c?u Vu Gia ?� d?n l?i t? truy?n T�nh trong t� c?a Phan Kh�i ??ng tr�n ?�ng D??ng t?p ch� c?a Nguy?n Giang s? Xu�n n?m 1939 t? b�i vi?t Phan Kh�i qua m?t chuy?n t�nh trong t� c?a nh� v?n Th? Phong tr�n Gi�o d?c ph? th�ng s? Xu�n, xu?t b?n t?i S�i G�n n?m 1960. T? khi ???c soi s�ng b?i c�c th�ng tin t? T�nh trong t� c?a Phan Kh�i, nh?ng nghi v?n v? �ng qua b�i th? T�nh gi� d??ng nh? ?� ???c h� m? v� c�i � ??nh tr? l?i c�u h?i t? h?n m??i n?m tr??c l?i th�i th�c t�i�

Theo l?i k? c?a ch�nh Phan Kh�i th� v�o n?m 1908, khi ch?a ??y 21 tu?i, do c� li�n quan t?i phong tr�o kh�ng thu?, c�n g?i l� phong tr�o xin x�u ? Trung K?, �ng ?� b? ch�nh quy?n th?c d�n k?t �n ?? ba n?m v� giam t?i nh� lao Qu?ng Nam trong qu�ng th?i gian t? n?m 1908 ??n n?m 1911. V�o t�, �ng m?i t?nh ng??i ra b?i m?t c�u than th? trong l� th? c?a th�n ph? vi?t cho �ng: l?p th�n nh?t b?i, v?n s? ng�a gi?i, ngh?a l�: l?p th�n m� ?� h?ng ?i r?i th� v?n s? c?ng theo ?� m� tan n�t. Qu? ?�ng th?, ch? m?t th�ng sau, �ng ?� nh?n ???c l?i th?i h�n c?a cha m? ng??i v? ch?a c??i. ?i?u n�y tuy kh�ng l�m Phan Kh�i b?t ng? (b?i tr??c ?� �ng c?ng ?� t?ng d? ?o�n C�i t� t�i m?i ??u xong ?� b? t??c kh?, v? sau c�n kh�ng ???c ?i thi, nh? th? con ???ng l�m quan h?n c?t r?i, kh�ng kh�o v? n?i v? con s? c�n l�i th�i n?a), nh?ng c� l? ?� ?nh h??ng kh�ng �t t?i ???ng t�nh duy�n s?p t?i c?a �ng.

M?t ng�y sau ?� kh�ng l�u, do ???c th?y ??i ?? lao v� ?�m t� nh�n ?�nh ti?ng, �ng Ch�, m?t vi�n quan v� h�ng t? ph?m ?� sai l�nh t?i nh� lao ??a Phan Kh�i v? nh� y vi?t c�u ??i. M?c d� ng??i ?ang h�m h?p s?t nh?ng l?y s? ???c ra ngo�i l�m sung s??ng n�n Phan Kh�i ph?ng m?ng theo ch�n ng??i l�nh t?i nh� vi�n quan v�. Cu?c g?p m?t l?n ?� ???c ch�nh �ng thu?t l?i nh? sau:

??n n?i, th?y m?t ??ng c?ng ??n ch�n m??i c�n l?a ?? b? ng?n ngang tr�n chi?u gi?i d??i ??t v� m?t nghi�n m?c l?n m�i s?n. M?t ng??i ?�n �ng ch?ng n?m m??i tu?i to l?n, m?t ?en, m?i to ng?i tr�n s?p gi?a nh� ?y l� �ng Ch� h?t h�m ch�o t�i. M?t thi?u ph? c�n tr? l?m, tr?c tu?i t�i, ng??i tr?ng tr?o, khu�n m?t tr�i xoan, c? ??u l?n c? qu?n c�i kh?n nhi?u ?i?u ng?i b�n kia s?p.

Nh� kh�ng c� c�i gh? n�o c?, t�i ng?i ngay tr�n c�i chi?u d??i ??t, ch? ?? nghi�n m?c. �ng Ch� b?o t�i:

– C� bi?t u?ng r??u kh�ng th� (�) u?ng m?y ch�n m� vi?t cho d?a tay.

– B?m c� th� c?ng ???c.

– Nh� c�n n??c kh�ng m�nh?

�ng Ch� x�y h?i ng??i thi?u ph?. T�i nghe m?i bi?t ng??i ?y l� b� Ch� v? �ng.

– C� hi?m m?y.

V?a n�i thi?u ph? v?a ??ng d?y ?i v�o b�n trong c?m ra m?t chai r??u thu?c v� m?t c�i c?c r�t ??a cho t�i m?t c?c ??y.

T�i u?ng c?n c?c r??u r?i tr?i l?a ra vi?t. �ng Ch� s? t�i vi?t qu?y, c? theo nh?c t?ng ch?. T�i l?y l�m b?c m�nh m� kh�ng ti?n n�i th� �ng l?i c�n v? cho t�i ch? n�y vi?t th? n�y, ch? kia vi?t th? kia. T�i ch?ng mu?n ph�t c�u. Ng??i thi?u ph? xu?ng kh?i s?p (�) n�i c�ng �ng Ch�:

– T�i xem ng??i n�y c?m b�t l� ng??i vi?t th?o, xin �ng ?? cho ng??i ta vi?t t? do.

– B� n�i l?. C�u ??i l?a �t ti?n l?m sao?

– Nh?ng ?� c� ai l�m h? c?a �ng ?�u? Ng?i ki?m m?t b�n th� c�n ai vi?t ???c n?a ch??

�ng Ch� h�nh nh? ch?u v? n�i ph?i, b??c ra kh?i chi?c chi?u r?i hai v? ch?ng ??ng coi t�i.

B?y gi? t�i th?y d? ch?u, h??i c�y b�t nh? r?ng bay ph??ng m�a, h?t ?�i n�y ??n ?�i kh�c, c�ng vi?t c�ng th?y t?t. Ng??i thi?u ph? c? ??a con m?t theo ng�i vi?t t�i. C�n h?n ?�i n?a th� h?t, �ng Ch� b?o v?:

– M�nh ?i m�nh. R�t th�m cho va c?c n?a ?i!

Ng??i thi?u ph? ngoan ngo�n, r�t c?c r??u ??t tr??c m?t t�i v� n�i:

– Ngh? tay u?ng r??u ?� th?y.

T�i v�ng l?i nh? c�i m�y. Vi?t xong, t�i cung k�nh ch�o �ng Ch…:

– B?m quan l?n�

�ng g?t. T�i l?i h??ng v? ng??i thi?u ph?:

– B?m b� l?n t�i v�o.

Th� ng??i ??ng d?y:

– T�i kh�ng d�m, th?y l�n.

C� t?t c? ba nh�n v?t hi?n di?n trong ?o?n tr�ch v� c? ba ??u ?�ng ???c quan t�m n?u mu?n t�m hi?u m?i quan h? gi?a cu?c ??i Phan Kh�i v� b�i th? �T�nh gi��. �ng Ch�, m?t vi�n quan v� h�ng t? ph?m c� nhi?m v? tr�ng coi nh� lao m� Phan Kh�i l� t� nh�n. L�c Phan Kh�i v�o t�, �ng n�y ?� tr�n d??i n?m m??i, thu?c lo?i ??ng tu?i. Nh�n b? ngo�i, �ng h?i d? t??ng v?i th�n h�nh to l?n, m?t ?en, m?i to, s?ng m?i ??, ti?ng n�i ? ?. Trong quan h? v?i ng??i ??i di?n, d� l� v? hay ng??i t� c?y t?i nh� vi?t c�u ??i, �ng ??u t? ra k? c?, tr?ch th??ng; thi?u h?n c�i t? nh? c?a ng??i ?�n �ng l?ch l�m, hi?u bi?t. Trong khi ?�, b� Ch� ch? m?i hai m??i, tr?c tu?i Phan Kh�i, l� m?t thi?u ph? tr? ??p v?i n??c da tr?ng h?ng v� khu�n m?t tr�i xoan ?a nh�n. ? b� c� c�i m?m m?ng, nh?n nh?n l?i c� c? c�i l?ch s?, t? nh? c?a ng??i ph? n? c� gi�o d?c; ph?c s?c k�n ?�o, sang tr?ng m� kh�ng di�m d�a, m?t h�nh ?nh ho�n to�n tr�i ng??c v?i ch?ng. Nh?ng quan tr?ng h?n h?t, b� l� ng??i r?t t? tin v� c?ng r?t t? ch? b?i lu�n � th?c ???c kh? n?ng v� v? th? c?a m�nh trong quan h? v?i ch?ng. C�n Phan Kh�i m?i hai m??i m?t tu?i, c?ng c? tu?i b� Ch� D?u ? v? tr� m?t ng??i t� nh?ng �ng v?n r?t ??nh ??c, t? tin, kh�ng ch�t e d�, kh�ng xun xoe tr??c k? quy?n th?. �ng c�n c� bi?t t�i vi?t c�u ??i v?a nhanh v?a ??p m� kh�ng ph?i b?t c? ai ? tu?i �ng l�c ?� c?ng c� ???c. D??ng nh? n?i �ng ti?m ?n m?t ch�t ki�u sa th?m k�n c?a m?t m?u ng??i mang trong m�nh tinh hoa m� t? bi?t v?y. Cho n�n kh�ng n�i, ai c?ng bi?t ?i?u g� s? x?y ra�

Qu? nh? d? ?o�n, ch?ng n?a th�ng sau ng�y Phan Kh�i t?i nh� vi�n quan v�, t�n Tr?ng, m?t t� nh�n ???c bi?t ?�i t?i ? h?u h? t?i nh� �ng Ch� mang cho Phan Kh�i m?t c�i g�i. �ng ng? v?c, c� � ?? ph�ng, ??nh kh�ng nh?n nh?ng r?i nghe t�n Tr?ng ph�n bua, �ng ?� ??i �. H�y nghe �ng k? l?i vi?c n�y:

T�i m? c�i g�i ra tr??c m?t Tr?ng. ?? ai ?o�n bi?t ???c g�i g�? Tr?i ?i! G�i tr?u cau! M??i mi?ng tr?u t�m ki?u Hu? v?i m??i mi?ng cau b?a d�nh, m?i d�y n?m mi?ng ch?ng nanh s?u l�n nhau th�m m??i m?n v? chay v� m?y ch�m hoa s�i. C�i g� l?! Th?c t�nh t�i kh�ng hi?u, h?i Tr?ng:

– C?a ai th? n�y?… M� l?i ??a cho t�i?

– C?a b� Ch�

Tr?ng v?a n�i v?a c??i ng?n ngo?n.

– ??a cho t�i? T�i bi?t b� ?y l� ai?

– ?y th? m?i l?. Th?y m?i c� chuy?n l?, t�i ?� n�i.

Tr?ng n�i c�u ?y ra d�ng ??c � l?m, v� h?n b?t ??u l�m nh? h?n l� ng??i c� c�ng ?n l?m v?i t�i.

Li?n tay g�i c�i g�i l?i, t�i trao tr? Tr?ng, th�m r?ng:

– Anh c?m l?y, t�i kh�ng bi?t.

Tr?ng xin t�i c? nh?n v� k? ??u ?u�i:

– L�u nay t�i ph?c d?ch h?ng ng�y trong nh� �ng Ch� v� t�i ?� ???c tin c?y n�n b� Ch� c� ?em t�nh ri�ng ng? v?i t�i nhi?u l?n. B� n�i b� th?y th?y th� th??ng l?m, h�m nay g?i v?t nh? m?n l�m tin, mong ng�y kh�c th?y cho b� g?p m?t ?? n�i chuy?n…

V?y l� sau c�i ng�y t?i vi?t c�u ??i, ng??i thi?u n? s?m tr? th�nh thi?u ph? n�y ?� c� t�nh � v?i Phan Kh�i. C�i g�i tr?u cau do t�n Tr?ng mang t?i ch?ng cho vi?c b� ??a duy�n l�m tin. R?i m?t h�m, nh�n �ng Ch� ?i v?ng, b� Ch� sai l�nh t?i nh� lao ??a Phan Kh�i v? nh� m�nh. V?n theo l?i k? c?a Phan Kh�i trong t? truy?n T�nh trong t�:

Nh� c� m?t m�nh b� Ch� B� ti?p t�i trong m?t ph�ng x�p. T�i ng?i tr�n c�i ch�ng nh?, b� ng?i gh? b�n c?nh, tay ??t l�n c�i g�y tr�n c? t�i, �m ??m n�i:

– Ch? anh l�m g� m� h? t� anh?

T�i g?ng m?m c??i n�i b�ng qu? m?t c�u:

– Th?a b�, b� c�n th??ng h?i t�i n?a sao? N?i m?t c�i (�) t�i d�m ??n ?�y c�ng b� l� c?ng ?? l?m r?i.

C�u chuy?n gi?a h? v?a m?i b?t ??u; nh?ng c? ch?, l?i n�i �u y?m, t�nh t? c?a b� Ch� ?ang d? dang th� �ng Ch� th�nh l�nh tr? v? do c�n n?a ti?ng n?a c�c quan m?i t?i, �ng kh�ng vi?c g� ph?i ??n s?m ?? ch?u ch?c. Nghe th?ng Tr?ng c?p b�o, b� v?i m? c?a cho Phan Kh�i xu?ng b?p, d?n c? ??ng y�n m?t l�c s? hay. Nh?ng khi nghe r� ti?ng n�i ? ? c?a �ng Ch… ? nh� tr�n, �ng ?� m? c?a tho�t ra ng�, t�m g?p l?i ng??i l�nh r?i v? th?ng nh� lao. V� vi?c n�y b� ?� tr�ch y�u �ng: sao ?� d?n ? ?� m?t ch�t n?a m� l?i b? v??

T? b?a ?y, b?ng ?i m?t d?o kh� l�u, b� Ch� kh�ng tin t?c g� cho Phan Kh�i v� hai ng??i c?ng kh� c� d?p n�o ?? g?p nhau. �ng Ch� gi? r?t v? ch?ng kh�c n�o th?y ??i ?? lao gi? Phan Kh�i. M?i l?n c� vi?c quan, �ng th??ng ?i r?i v? ngay, kh�ng l?n n�o ?? b� ? nh� m?t m�nh qu� ba ti?ng. Th??ng nh? ng??i y�u, b� Ch� nhi?u l?n sai th?ng Tr?ng t?i nh� lao g?p Phan Kh�i, mong �ng ki?m c�ch ?i ngang qua nh� b� m?t l?n ?? b� tr�ng th?y. Qua th�ng t? n?m sau, �ng Ch� d?n v? ? tr?i l�nh, g?n nh� lao. T? ?� b� Ch� v� Phan Kh�i n?ng tr�ng th?y nhau h?n nh?ng v?n kh�ng th? c�ng nhau tr� chuy?n. ??n l�c th?ng Tr?ng m�n h?n t�, kh�ng c�n h?u h? ? nh� �ng Ch� n?a th� tin t?c gi?a hai ng??i c?ng th?a d?n�

R?i m?t ng�y th�ng ch?p, Phan Kh�i nh?n ???c th? b� Ch… Trong th?, b� n�i nh�n ?i ch?a l?i ?? n? trang, mu?n g?p �ng t?i nh� ng??i th? b?c. L�c Phan Kh�i ??n, ? ?� ?� r?t ?�ng ng??i, ch? nh�n nhau c?ng s? tai ti?ng c�n n�i chi ??n tr� chuy?n. V?y m� �ng Ch� ch? v? l�u ch?a th?y v?, ?� l� l� d?n x�c t?i. V?a tr�ng th?y c�i s?ng m?i ?? ch?n v?n tr??c c?a, Phan Kh�i ?� ??o ra ng� sau, th�nh ra �ng b� ch?ng n�i v?i nhau ???c l?i n�o. V? nh� lao, c�i c�u d� y�u nhau m� kh�ng ???c g?n nhau, th�i th� s?ng ?? d?, ch?t ?em ?i trong th? b� Ch� khi?n �ng suy ngh? m�i. Kh�ng ng? ?� l� l?n cu?i �ng ???c g?p b�. B?i qua th�ng gi�ng n?m sau, kh�ng bi?t t? ?�u ra m� c� tin b� Ch� l�m b?nh n?ng, ??a v? Hu? ?i?u tr? ???c m?y th�ng th� qua ??i. C�i tin b� Ch� ??t ng?t ra ?i kh�ng kh?i l�m Phan Kh�i ho�i nghi, ti?c nu?i, nh? l?i m?t chuy?n t�nh th?t ??p ?� qua ?i trong khi �ng kh�ng ph?i l� ng??i l�m n�n t?i l?i!

Tr�n ?�y l� c�u chuy?n t�nh gi?a Phan Kh�i v� ng??i v? tr? c?a vi�n quan v� tr�ng coi nh� lao ???c ch�nh �ng thu?t l?i trong t? truy?n T�nh trong t�. ??i chi?u v?i m?i t�nh trong T�nh gi�, ta c� th? kh?ng ??nh m?i t�nh trong b�i th? l� c?a ch�nh Phan Kh�i. B?i n� b?t ??u t? n?m 1908, cho t?i l�c T�nh gi� xu?t hi?n l?n ??u tr�n b�o, tr??c l� T?p v?n m�a xu�n c?a b�o ?�ng T�y ? H� N?i, sau l� Ph? n? t�n v?n t?i S�i G�n c�ng ra v�o n?m 1932 l� v?a ?�ng hai m??i b?n n?m. Con s? hai m??i b?n trong Hai m??i b?n n?m x?a� m? ??u T�nh gi� ?�ng l� con s? x�c ??nh m� kh�ng ph?i l� con s? phi?m ch?. M?i t�nh trong T�nh trong t� gi?a Phan Kh�i, m?t thanh ni�n v?a b? gia ?�nh nh� g�i th?i h�n v� b� Ch�, m?t thi?u ph? tr?, trong th?c t? ??y ngang tr�i ?� tr?i qua nhi?u b?t tr?c, khi?n c? hai ch?ng ai tin r?i s? k?t qu?. Ch�nh Phan Kh�i ?� c� l�c mu?n bu�ng xu�i nh?ng b� Ch� th� m?t m?c n�u k�o. T�m tr?ng hoang mang, tuy?t v?ng c?a c? hai ?� ???c �ng ghi l?i trong T�nh gi�:

– �i ?�i ta, t�nh th??ng nhau th� v?n n?ng, m� l?y nhau h?n ?� kh�ng ??ng

?? ??n n?i t�nh tr??c ph? sau, chi cho b?ng s?m li?u m� bu�ng nhau!

– Hay! N�i m?i b?c l�m sao ch?! Bu�ng nhau l�m sao cho n??

Th??ng ???c ch?ng n�o hay ch?ng n?y, ch?ng qua �ng Tr?i b?t ?�i ta ph?i v?y!

Ta l� nh�n ng�i, ?�u c� ph?i v? ch?ng m� t�nh vi?c th?y chung?

V?y l� ? n?a tr�n b�i th?, Phan Kh�i ch? gi? vai tr� m?t nh� b�o, ghi l?i trung th�nh cu?c t�nh c?a ch�nh m�nh. V?y c�n ? n?a sau b�i th? th� sao? B?i theo tin Phan Kh�i nh?n ???c th� ch? sau m?t n?m �ng v�o t�, b� Ch� ?� l�m b?nh n?ng r?i qua ??i. N?u qu? th? th� l�m g� c� chuy?n Hai m??i b?n n?m sau nh? trong b�i th?? Trong tr??ng h?p n�y, Phan Kh�i ?� t?m qu�n vai tr� nh� b�o ?? l�m nh� th? v?i kh�ng ch? hi?n th?c ???c t�n tr?ng nh? ta v?n bi?t m� c�n th�m h? c?u, t??ng t??ng n?a. V� �ng ?�ch th? ?� l� nh� th? v?i c�u th? th?t hay k?t th�c T�nh gi�:

Hai m??i b?n n?m sau, t�nh c? ??t kh�ch g?p nhau:

?�i c�i ??u ??u b?c. N?u ch?ng quen lung, ?? c� nh�n ra ???c!

�n chuy?n c? m� th�i. Li?c ??a nhau ?i r?i! Con m?t c�n c� ?u�i.�

Nh?ng d� cho c� c? tin c?ng kh�ng ai tin ngay l� b� Ch� ?� ??t ng?t qua ??i n?u kh�ng ph?i l� b� quy�n sinh m� ch? v� b?nh n?ng. B?i ai ch?ng bi?t �ng Ch� c? ghen. R?t c� th? c�i tin b� Ch� qua ??i l� do �ng tung ra nh?m ?�nh l?a t�nh ??ch, tr�nh c�c cu?c g?p m?t c� th? c� v? sau n�y gi?a Phan Kh�i v� v? �ng. N?u c�i tin b� Ch� qua ??i l� th?t thi?t m� s? th?c l� b� v?n c�n s?ng, c�n y�u Phan Kh�i v� hai ng??i ?� g?p l?i nhau sau hai m??i b?n n?m xa c�ch nh? trong b�i th? th� Phan Kh�i l�c n�y ?� tr? l?i l� nh� b�o, t�n tr?ng s? th?t nh? v?n c�, cho d� �ng ?� vi?t ???c c�u cu?i c?a b�i th? m� nh?ng ng??i ch� th? Phan Kh�i tr??c nay c?ng ph?i th?a nh?n l� hay.

V?y c�u h?i C� bao nhi�u s? th?t trong b�i th? T�nh gi� c?a Phan Kh�i? gi? t�i ?� c� th? tr? l?i nh? sau: N?u cu?c t�i ng? ? cu?i b�i th? T�nh gi� l� cu?c t�i ng? c� th?c trong cu?c ??i Phan Kh�i th� to�n b? T�nh gi� l� s? th?t, v� khi ?� Phan Kh�i l� nh� b�o. Nh?ng c?ng cu?c t�i ng? ?y n?u ch? c� trong T�nh gi� m� kh�ng c� trong cu?c ??i th?c c?a Phan Kh�i th� m?t n?a tr??c T�nh gi� l� s? th?t c�n n?a sau l� h? c?u, t??ng t??ng v� khi ?� Phan Kh�i l� nh� th?. Cho d� c� th? ?i n?a, t�i v?n tin ? Phan Kh�i c�i ch?t nh� v?n, nh� b�o nhi?u h?n ch?t nh� th?. V� v?y t�i lu�n g?i �ng l� nh� v?n – nh� b�o Phan Kh�i m� kh�ng l� nh� th? Phan Kh�i nh? c� ng??i ?� g?i. M?c d� t�i v?n bi?t, khi s�ng t�c b?ng c�c th? th? d�n t?c hay th? lu?t, �ng ?� ?? l?i cho h?u th? nh?ng b�i th? hay ho?c r?t hay!

Ngu?n: http://vannghethainguyen.vn/ctview/id/7905