Le Pays số ra ngày 9/11/1863 (*)
Phạm Phú Cường dịch
Tờ báo Moniteur* mới đăng hôm nay dành chỗ trang trọng trong trang chính tường trình về việc tiếp đón trịnh trọng của Hoàng đế Napoléon phái đoàn ngoại giao Việt Nam. Mặc dù tờ báo của chúng ta đã nhắc đến sự kiện quan trọng này ngày hôm kia nhưng chúng tôi muốn ghi lại rõ hơn sự kiện này trong tờ báo chính thức của nền Cộng hòa Pháp. L. Chauvet.
Hoàng đế Pháp và Hoàng hậu đã long trọng đón tiếp hôm nay ở cung điện Tuileries, Paris, ngài Phan Thanh Giản, Chánh sứ của vua Việt Nam, Hiệp biện Đại học sĩ, Kinh lược sứ Nam Kỳ, 68 tuổi, quê ở Vĩnh Long; ngài Phạm Phú Thứ, Phó sứ, Tả Tham tri Bộ Lại, 44 tuổi, quê ở Quảng Nam; ngài Ngụy Khắc Đản, Bồi sứ, Án sát sứ tỉnh Quảng Nam, 48 tuổi, quê Nghệ An.
Tháp tùng phái đoàn của ba ngài này còn có nhiều quan lại văn võ, có người đảm trách việc dâng quà tặng cũng như giúp các việc khác.
Bên cạnh Hoàng đế và Hoàng hậu bên ngai vàng, còn có Thái tử. Xung quanh là những quan chức quan trọng của triều đình, Tổng tư lệnh quân đội bảo vệ hoàng gia, những phụ nữ danh dự của Hoàng hậu, những quan chức và phu nhân trong triều.
Ngài Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Pháp cũng có mặt trong buổi tiếp đón.
Ngài Phan Thanh Giản đã đọc diễn văn ngỏ lời tới Hoàng đế bằng tiếng Việt và được dịch ra tiếng Pháp bởi thiếu tá hải quân, chỉ huy chiến hạm, Louis Gabriel Aubaret, người đại diện cho Bộ Ngoại giao, đặc trách để giải quyết công việc với các vị sứ giả Việt Nam.
Và sau đó ngài Chánh sứ đã trao cho Hoàng đế những quốc thư của vua Việt Nam gửi cho người đứng đầu Vương quốc Pháp.
Sau khi Hoàng đế trả lời đáp lễ, ngài Chánh sứ đã trân trọng trao quà của vua Việt Nam, Tự Đức, tới Hoàng đế và Hoàng hậu. Những món quà này đã được vận chuyển tới cung điện Tuileries vào buổi sáng cùng ngày.
Về phía Pháp, người chủ trì nghi lễ cùng người cấp dưới của ông ta đến đón phái đoàn sứ giả Việt Nam trú ngụ ở khách sạn với những xe danh dự của Vương quốc để đưa họ vào cung điện Tuileries.
Phái đoàn sứ giả Việt Nam tiến vào sảnh của cung điện Tuleries qua cửa khải hoàn môn. Một tiểu đoàn danh dự bộ binh của Hoàng gia đứng chào theo nghi lễ từ cổng đến giữa tòa nhà.
Những vị sứ giả Việt Nam và phái đoàn của họ đã được đưa trở về khách sạn sau buổi tiếp đón tương tự như với nghi thức long trọng lúc họ đến cung điện Tuileries.
Chú thích:
*Báo Moniteur thành lập năm 1789 và tồn tại đến năm 1901, trong một thời gian dài là tờ báo chính thức của chính phủ Pháp, thường xuyên đưa tin những sự kiện diễn ra ở Quốc hội Pháp. Bài này không có nhan đề.
*Báo Le Pays có quá trình xuất bản từ năm 1848 đến năm 1914. Đây là tờ báo chính thức và làm công việc ngôn luận của nền đệ nhị cộng hòa Pháp kéo dài đến năm 1870.
