Anatoly Tille
Ph?m Nguyn Tr??ng d?ch
Lao ??ng c??ng b?c
Lao ??ng c??ng b?c trong ngn ng? thng th??ng l lao ??ng b?t bu?c do b?n n c?a ta quy ??nh nh?ng v? nguyn t?c, s?n xu?t x h?i ch? ngh?a chnh l n?n s?n xu?t d?a trn lao ??ng c??ng b?c d??i nhi?u hnh th?c khc nhau. Lao ??ng l ngh?a v? ???c ghi trong hi?n php v ???c c?ng c? trong lu?t hnh s?, theo ? nh?ng k? ?n bm (xin nh? l?i tr??ng h?p nh th? ???c gi?i th??ng Nobel l Brodsky) ngh?a l nh?ng ng??i khng lm nh?ng cng vi?c h?u ch cho x h?i s? b? ?i ??y. Nh?ng bi?n php p bu?c nh? nhng nh?t ? ???c th?o lu?n trong ch??ng IX. ? ?y chng ta s? xem xt nh?ng bi?n php p bu?c nghim kh?c h?n.
Nh? ? ni bn trn, Marx, Lenin, Trotsky coi ngh?a v? lao ??ng b?t bu?c c?a ton dn l thnh t? quan tr?ng nh?t c?a h? th?ng t? ch?c lao ??ng trong ch? ?? x h?i ch? ngh?a. Sau ny ng??i ta ? ?o?n tuy?t v?i nguyn t?c ?, nh?ng ch? m?t ph?n m thi. Ch? ??n khi thng qua b? lu?t lao ??ng n?m 1972, ch??ng v? ngh?a v? lao ??ng m?i b? lo?i b?; nh?ng vi?c bu?c m?i ng??i ph?i lm vi?c, c? ? thnh ph? v nh?t l ? nng thn v?n ???c th?c hi?n d??i nh?ng hnh th?c khc nhau, m?c d ph?i cng nh?n r?ng ? khng cn th?nh hnh nh? h?i nh?ng n?m 1960 n?a. Cng vi?c lao ??ng c??ng b?c bao g?m r?t nhi?u l?nh v?c, t? khai thc g?, khai thc than bn cho ??n xy d?ng ???ng x. Nng dn th??ng b? ??ng vin l chnh, m?c d h? ch?ng c t?i g, c?ng ch?ng c b?n n no. Nh?ng ng??i t?ng tham gia khai thc than bn (ton l ph? n?) k?: lm t? sng s?m ??n t?i m?t, chn ng?p trong bn l?y. Chng ti lm t? thng 4 ??n t?n ??u thng 11, tr??c khi n??c ?ng b?ng. ??y ?ng l lao ??ng kh? sai Chng ti ch? c dp, chn ng?p trong n??c, ti ? b? l?i ?i chn ? ??y Ti khng c ch?ng. Thanh nin c?a lng th b? ?i?u ?i x? g? ? Kostroma v Viatka t? thng 10 ??n t?n ma xun n?m sau. Chng ti th tr? v? vo thng 11. Khng th? g?p nhau ???c. Nam n? khng c c? h?i g?p nhau (Tin t?c, ngy 31 thng 1 n?m 1990).
Trong s? nh?ng hnh ph?t b?ng lao ??ng th ?u?i kh?i n?i c? tr v l?u ??y l nh?ng hnh ph?t n?ng n? nh?t. ?u?i kh?i n?i c? tr l ?u?i ph?m nhn kh?i n?i ?ang c? tr cng v?i vi?c c?m c? tr ? m?t s? ??a ph??ng nh?t ??nh, ?i?u 26 b? Lu?t hnh s? vi?t nh? th?. Ng??i n??c ngoi c th? cho r?ng ?y l hnh ph?t r?t nh?, h?n n?a trong lu?t hnh s? l?i khng ni g ??n lao ??ng c??ng b?c c?. Nh?ng, th? nh?t, bn c?nh lu?t cn c h? kh?u, ng??i n??c ngoi khng th? no hi?u ???c ngh?a c?a h? kh?u. ?u?i kh?i n?i c? tr bao gi? c?ng ?i km v?i vi?c xa h? kh?u, m khng c h? kh?u th khng c ch? dung thn. H? kh?u ch? ???c cng an c?p khi c ch? ? v c vi?c lm. Nh?ng ng??i khng c h? kh?u th l?i khng ???c nh?n vo lm vi?c. Ch? ? th ngay c? nh?ng ng??i ?ang lm vi?c bnh th??ng c?ng ch?a ch?c ? c. Th? hai, ngoi lu?t hnh s? cn c lu?t c?i t?o lao ??ng, ?i?u ch?nh qu trnh ch?p hnh hnh ph?t. M?c d ng??i b? ?u?i kh?i n?i c? tr ???c quy?n t? ch?n n?i c? tr m?i, nh?ng do hon c?nh ? ni bn trn, anh ta b?t bu?c ph?i lm vi?c.
L?u ??y km theo bu?c ph?i s?ng ? m?t ch? nh?t ??nh (?i?u 25 lu?t c?i t?o lao ??ng), ch?c ch?n l t?o ra nhi?u h?n ch? h?n ??i v?i ph?m nhn v ng??i ? khng th? l?a ch?n ch? ?. V? nguyn t?c, ?u?i kh?i n?i c? tr v l?u ??y l t??c ?o?t ch? ? v h? kh?u c?a con ng??i, bi?n ng??i ? thnh n l?, khng cn t quy?n hnh no.
C? l?u ??y v ?u?i kh?i n?i c? tr ??u khng ???c p d?ng ??i v?i ng??i ph?m t?i ch?a ??n 18 tu?i, ph? n? c thai v ph? n? c con d??i 8 tu?i. ?i?u ny c th? ???c coi l lng nhn i c?a ng??i lm lu?t. Nh?ng v?n ?? ??n gi?n h?n nhi?u: nh?ng ng??i ny khng th? lm cng vi?c kh? sai ???c. H?n th? n?a, h? c th? tr? thnh gnh n?ng c?a chnh quy?n ??a ph??ng.
?i?u 83 lu?t c?i t?o lao ??ng vi?t: Vi?c c?i t?o v gio d?c nh?ng ph?n t? b? l?u ??y ph?i ???c th?c hi?n trn c? s? bu?c h? ph?i lm nh?ng cng vi?c c ch cho x h?i (!), c tnh ??n kh? n?ng lao ??ng v cng tc gio d?c chnh tr? ??i v?i h? Ng??i b? l?u ??y m khng ch?u lao ??ng s? ph?i ch?u trch nhi?m trn c? s? php lu?t, ngh?a l ch?u trch nhi?m hnh s? nh? nh?ng k? ?n bm.
Ti khng th? khng nh?c ??n tr??ng h?p Vi?n s? Andrey Sakharov, ng ? b? ??y ??n thnh ph? Gorky ?? c?i t?o v rn luy?n. Khng c m?t b?n n no.
Khng th? khng so snh lu?t php Lin X v?i c?nh l?u ??y c?a ng??i thnh l?p nn nh n??c X vi?t do chnh ng ta m t?. Th? nh?t, ng??i b? l?u ??y khng b? bu?c ph?i lm vi?c, chnh ph? Sa hong m h? ch?ng l?i cn cho h? ti?n, ?? ??, theo l?i Lenin l s?ng khng ??n n?i no. S? ti?n c th? thay ??i ty t?ng ng??i (ng Prominsky b? gi?m t? 31 rub xu?ng cn 18 rub m?t thng; Bazil ch? ???c 24 rub, cn v? Bazil th khng ???c ??ng no v h? c??i nhau trong t). ?y l cu chuy?n ???c vi?t trong t?p 55, trang 53 v 56, Ton t?p c?a Lenin. Th? l t hay nhi?u? Lc ? h? ?ang s?ng ? vng Sibiri h?o lnh, cn trong m?t b?c th? g?i m? tr??c ?, Lenin ni r?ng m?t thng ? thnh ph? Saint Peterbourg ng?n c?a ng ta nh?ng 38 rub (trang 16). T? Sibiri ng ta vi?t: Con s?ng khng ??n n?i, ch? y?u l ?i s?n ch? ?i l?i loanh quanh ch? khng lm g씅 mu?n thay ??i tr gi?i tr: ma ?ng t?i con s? khng ?i s?n n?a m s? ?i tr??t b?ng. ng ta ???c t? do th? t?, ???c nh?n sch bo, k? c? bo ch n??c ngoi, ng ta ? vi?t h?n 30 tc ph?m trong khi l?u ??y trong ? c c? tc ph?m S? pht tri?n c?a ch? ngh?a t? b?n ? n??c Nga, ???c ti?p t?c ho?t ??ng chnh tr?. Ch? l? khng c v?n ?? g sao? C: ? ?y khng th? tm ???c ng??i gip vi?c! Nh?ng sau ? v?n c ng??i gip vi?c. ng ta ? tm ???c!
? Lin X, lao ??ng c??ng b?c theo b?n n c?a ta ? t?n t?i t? lu. Theo b? lu?t hnh s? n?m 1926, lao ??ng c??ng b?c ???c chia lm hai lo?i: t?i c? s? ?ang lm vi?c v theo quy?t ??nh c?a Dn ?y n?i v?.
Khi thi hnh c??ng b?c lao ??ng t?i c? s? ?ang lm vi?c th ngoi nh?ng kho?n kh?u tr? khc t? ti?n l??ng, cn ph?i gi? l?i, tr??c ?y l t? 10 ??n 20% v nay l t? 5 ??n 20% ti?n l??ng ?? n?p cho chnh ph?. Nh?ng th? ch?a ph?i l h?t: th?i gian ch?u n ph?t khng ???c tnh vo thm nin l c? s? ?? ngh? php, h?u tr hay cc kho?n ?u tin ?u ?i khc. Ng??i lao ??ng c th? b? chuy?n sang lm b?t k cng vi?c g, nh?ng anh ta khng c quy?n b? vi?c. N?u b? ban lnh ??o cho thi vi?c, anh ta ph?i tm ngay cng vi?c khc trong vng 15 ngy, n?u khng Dn ?y n?i v? s? tm vi?c cho anh ta. B? n?i v? l?i th??ng tm vi?c ? r?t xa n?i c? tr.
Trong b? lu?t t? do n?m 1960 thu?t ng? cng tc lao ??ng ? b? lo?i b?. By gi? n ???c g?i nh? ? Trung Qu?c l C?i t?o lao ??ng m khng b? t??c quy?n t? do (?i?u 27 b? lu?t hnh s?). Hai hnh th?c c? v?n ???c gi? nguyn, nh?ng n?m 1977 ng??i ta ? ??a vo lu?t m?t ?i?u kho?n m?i ?nh d?u vi?c ti?n g?n ??n ch? ngh?a c?ng s?n trong l?nh v?c hnh lu?t, ??y l ?i?u 242 b? lu?t hnh s? n treo v bu?c ph?m nhn ph?i lao ??ng c?i t?o. Hnh th?c ny ???c b?t ??u p d?ng m?t cch r?ng ri, hng ?on ph?m nhn ???c ??a ??n cc cng tr??ng xy d?ng ch? ngh?a c?ng s?n. V ??ng sng su?t nh?n ra r?ng thu?c tr? b b?nh c?a n?n kinh t? chnh l ha h?c ha cho nn ph?n l?n cc cng trnh l thu?c ngnh cng nghi?p ha ch?t. V v?y, dn chng g?i nh?ng b?n n ki?u ? l ??a vo ngnh ha, cn cc ph?m nhn th ???c l cc nh ha h?c. ?i?u ? l do thi?u nhn cng trong cc x nghi?p n?ng. Sng ki?n ? ? ?em l?i cho nh n??c hng tr?m t? ??ng. Nh?ng ng??i b? n treo ? xy d?ng nh?ng cng trnh l?n nh? nh my ch?t d?o Prikumski ? Stavropol, nh my Metanol-750 ? t?nh Perm (Tin t?c, ngy 12 thng 9 n?m 1990). T? n?m 1977 ??n n?m 1989 ? c 3 tri?u 35 ngn ng??i b? c??ng b?c ??a ??n cc cng tr??ng (x nghi?p) khc nhau Ngy 1 thng 9 n?m nay trn cc cng tr??ng c t?t c? 129,5 ngn ng??i (bi bo ni trn).
Nh n??c khng ph?i nui h?, khng ph?i t?o ?i?u ki?n cho h?, khng ph?i b?o v? h?; h? ph?i lm vi?c trong m?i ?i?u ki?n, ph?i lm nh?ng cng vi?c ??c h?i v nguy hi?m, t?t c? ??u ph?i nh?n nh?c ch?u ??ng v s? b? ??a vo tr?i. ?i?u duy nh?t c?n l c? quan qun qu?n ??c bi?t ?? qu?n l cc ??n v? lao ??ng ??c bi?t. T?ng c?c 5 B? n?i v? chuyn theo di cc nh ha h?c hi?n c 1.047 ban qun qu?n ??c bi?t, cc ban ny k h?p ??ng cung c?p cc nh ha h?c v?i cc x nghi?p v nh?n ti?n t? cc x nghi?p ?, ngh?a l h? bun bn cc n l?, nh?ng n l? cm l?ng, nh?n nh?c, khng c t quy?n hnh no.
?i?u ny c ph h?p v?i hi?p ??nh c?a ILO? Ti ngh? r?ng n?u chuy?n ny x?y ra ? Anh, th ti khng th? t??ng t??ng n?i s? t?c gi?n c?a ILO! Nh?ng n?u chuy?n ? x?y ra ? n??c x h?i ch? ngh?a th tnh hnh hon ton khc!
C?n ph?i ni r?ng v? m?t php l, c hai lo?i nh ha h?c: ng??i b? n treo (theo ?i?u 242 b? lu?t hnh s? v ng??i ???c tha tr??c th?i h?n nh?ng b? bu?c ph?i lao ??ng c?i t?o (theo ?i?u 53 b? lu?t hnh s?). S? khc nhau gi?a h? l lo?i th? nh?t b? t treo v ???c ??a vo ngnh ha, n?u vi ph?m h? s? b? ??a vo tr?i giam ?? ch?u ph?t t th?i gian cn l?i, cn lo?i th? hai ???c ??a t? tr?i giam sang ngnh ha v c?ng c th? b? ??a tr? l?i tr?i. V v?y, trn th?c t?, gi?a h? khng c s? khc nhau no.
K?t lu?n
Nh?ng cu?n sch gio khoa th??ng ??a ra nh?ng ch? d?u hay ??c tr?ng c? b?n c?a n?n php lu?t phong ki?n nh? sau:
Php lu?t phong ki?n l php lu?t ??c quy?n ??c l?i, php lu?t mang tnh giai t?ng. ?y l ??c tr?ng ch? y?u. M?i giai t?ng: qu t?c, t?ng l?, ??a ch?, nng dn ??u c quy?n v trch nhi?m ??c bi?t, ???c chnh th?c xc nh?n b?i lu?t php. Trong nh?ng ?i?u ki?n ngy nay, sau cc cu?c cch m?ng t? s?n h?i th? k? XVI-XVIII kh c th? quy ??nh nh?ng ?i?u b?t bnh ??ng nh? th? ???c. H?n n?a, cc n??c x h?i ch? ngh?a cn tuyn b? khng cn giai c?p ??i khng v s? bnh ??ng c?a m?i cng dn tr??c php lu?t. Nh?ng s? b?t bnh ??ng, lu?t php ??c quy?n ??c l?i ? ???c ch?ng minh m?t cch r rng. ? ?y s? t?m t?ng k?t nh?ng ?i?u ? ???c trnh by. Stalin ni ??n s? t?n t?i c?a ??i gia ?nh giai c?p cng nhn v nng dn, nh?ng vi?c ng ta cho p d?ng h? th?ng c?n c??c, nh?ng nng dn l?i khng c c?n c??c, ??ng ngh?a v?i vi?c h? khng c quy?n s?ng trong thnh ph?.
Cc ??ng vin ??ng C?ng s?n Lin X l m?t giai t?ng ??c bi?t. Ph?i ???c s? ??ng c?a c?p ?y ??ng th ??ng vin m?i c th? b? b?t. M?t s? ch?c v? ph?i l ??ng vin m?i ???c lm (gio vin mn chnh tr? kinh t? h?c, l?ch s? ??ng, tri?t h?c, cn b? trung v cao c?p, nhn vin KGB, cc nh ngo?i giao v.v.). B? khai tr? kh?i ??ng c?ng c ngh?a l b? ?u?i vi?c. T?ng l?p qu t?c m?i, t?c l t?ng l?p cn b? ???c chia ra thnh huy?n, t?nh, khu v?c v?i m?t lo?t ??c quy?n ??c l?i: m?u xe, nh ngh?, s? nhn vin ph?c v? v.v
Ti bi?t v? m?t th? tr??ng, c l?n b ta g?i ?i?n vo V? hnh chnh c?a B? ?? l?y phi?u ?i ngh? mt vo ngy cu?i tu?n th ???c tr? l?i: C quy?t ??nh cho ch?ng b thi vi?c r?i. Nh?ng ng ?y v?a ???c b? nhi?m ch?c b? tr??ng!. Khi no quy?t ??nh c hi?u l?c th b s? ???c phi?u ?i ngh? t?i an d??ng ???ng khc. Nh?ng lu?t php mang tnh giai t?ng ny l ti li?u m?t.
Hy ?? cho nh?ng ng??i ph?n ??i ch?ng minh r?ng ph? n? thnh ph? (n? ti?u th?) hng n?m c?ng b? ??a ?i khai thc than bn nh? cc b nng dn, cn thanh nhin thnh th? (thanh nin ti?u t? s?n) c?ng b? ??a ?i ??n g? vo ma ?ng nh? thanh nin nng thn.
Hy ?? cho nh?ng ng??i ph?n ??i ch?ng minh r?ng con c?a b th? t?nh ?y c?ng b? x? v t?i hnh s? nh? con m?t ng??i cng nhn bnh th??ng. Chnh ng b th? t?nh ?y s? khng bao gi? b? x? t?i hnh s?. ng ta l ng??i ??ng trn php lu?t. Cc bin b?n c?a B? chnh tr? ??ng C?ng s?n Lin X v?a ???c ??a ra cng khai cho th?y ng??i ta ? cho chm xu?ng nh?ng nhn v?t tham nh?ng n?i c?m nh? Medunov (thnh ph? Rostov trn sng ?ng) v Iunak (thnh ph? Tula) nh? th? no. V by gi?, khi m?i s? ? r, h? c?ng khng b? ??a ra ta. T?i sao?
Hy ?? h? gi?i thch v sao ti l?i khng c quy?n b??c vo m?t s? c?a hng n?u khng c t?m th? C?a hng ??c bi?t?
Lu?t php phong ki?n l lu?t php c?a k? m?nh, lu?t php c?a ??a ch?.
Ti ngh? r?ng khng c?n ph?i ch?ng minh r?ng lu?t php Lin X c?ng nh? lu?t php b?t c? n??c x h?i ch? ngh?a no c?ng c tnh ch?t nh? th?. Ai c?ng bi?t nh? th? v ?i?u ? ???c th? hi?n trong cu ng?n ng?: Ng??i c l l ng??i c nhi?u quy?n h?n. D?a trn c? s? no m ng??i ta x? sng vo nh?ng ng??i cng nhn mt tinh ph?n ??i vi?c t?ng gi ? Novotrerkask? Ng??i ta k?t n t? hnh v ??a vo nh t nh?ng ng??i tham gia cu?c mt tinh ny (v sau ? l nh?ng ng??i k? l?i cu chuy?n ?) l d?a trn c? s? no? Do nh?ng hnh ??ng c? th? no? Ngay hi?n nay c?ng khng ai vi?t v? chuy?n ny. Th? m theo ti bi?t, ng??i ta ch?n trong s? nh?ng ng??i b? gi? nh?ng k? c ti?n n v ??a ra xt x? nh? nh?ng k? t? ch?c v? l?n x?n. M?c ?ch l ?? ch?ng t? r?ng bu?i t? t?p l do nh?ng tn t?i ph?m t? ch?c. Nh?ng v? l?n x?n khng ph?i l hnh ??ng t? pht, n ???c t?o ra theo ch? ??o c?a Ban ch?p hnh trung ??ng. M?y ngy tr??c ? ng??i ta ? ??a qun ??i t?i v Mikoyan, ?y vin B? chnh tr? c?ng ? t?i t?n n?i ?? ch? ??o, c?ng nh? sau ny Primakov ???c Gorbachev c? ?i nh?n gi?i th??ng Nobel ?? ng ta r?nh tay t? ch?c v? chm gi?t ? Bacu.
Lu?t php phong ki?n l v? kh kh?ng b? v ?e d?a nhn dn lao ??ng. B?t k s? xm ph?m no, d nh? t?i ?u, ngay c? m?t v? n nh?, c?ng b? tr?ng ph?t n?ng n?, th?m ch t? hnh v.v. [1].
C c?n bnh lu?n khng? C c?n nh?c l?i lu?t b?y trn tm v nh?ng v? t? hnh nh?ng ng??i nng dn mt la khng? R?i nh?ng b?n n 10 n?m t v m?t chuy?n ti?u lm, chuy?n c??i n?a?
Tnh ch?t d man, b?n ch?t k?t t?i c?a qu trnh xt x?, ngay lu?t s? bi?n h? c?ng b? cc ph?m nhn g?i l cng t? vin th? hai. Ti cn nh? nh?ng bi pht bi?u c?a cc lu?t s? n?i ti?ng nh?t trong cc phin ta h?i n?m 1937. H? khng ti?c l?i tha m? thn ch? c?a mnh, khng c m?t l?i bi?n h? no m ch? xin ta tha th?. Ai c?ng bi?t vi?c tra t?n v ?nh ??p trong qu trnh ?i?u tra di?n ra th??ng xuyn.
??a ph??ng ch? ngh?a, ngh?a l lu?t php m?i n?i m?t khc. Chnh Lenin t?ng ni v? lu?t php vng Kaluga v lu?t php vng Kazan. 70 n?m sau, tnh hnh c?ng khng c g thay ??i, th?i gian g?n ?y hi?n t??ng ??a ph??ng ch? ngh?a ? ??t ??n nh?ng hnh th?c c?c ?oan nh?t. Ch? khc l hi?n nay n ???c g?i l t? ch?.
Truy?n th?ng l m?t trong nh?ng ngu?n g?c c?a lu?t php. ? n??c ta ch? c ch? th? v ?i?n tho?i l ??ng trn truy?n th?ng m thi.
M?t trong nh?ng ??c tr?ng c?a php quy?n phong ki?n l lu?t php mang tnh tn gio. Nh?ng ti cho r?ng s? ??c quy?n c?a t? t??ng mc-xt c?ng l m?t th? tn gio. B?t k m?t s? l?ch l?c no kh?i gio ?i?u Marxism-Leninism, ph phn cc gio ?i?u ?y khng ch? d?n ??n vi?c b? khai tr? kh?i ??ng m cn c th? ??a ng??i ta ??n tr?i giam n?a.
D? nhin l php quy?n phong ki?n ngy nay khc v?i php quy?n phong ki?n truy?n th?ng. Nh?ng ngay trong th?i Trung c? ? Anh, ? ??c, ? Nga, ? Th? Nh? K ??u c cng m?t lo?i lu?t php ??
Ti khng nghi ng? g r?ng cu?n sch ny c?a ti s? b? nhi?u ng??i ln n l vu kh?ng, khng khch quan v m?t chi?u. V h? s? h?i m?t cu ch?t ng??i: Ch? l? trong n?n t? php Lin X khng c ?i?m tch c?c no ??
D? nhin l c, th d? chng ta c th? ??ng x?p hng v mua ???ng hay bnh m (n?u c?a hng cn nh?ng th? ? v chng ta c ?? ti?n). Nh?ng t? th?i Trung c? c?ng ? c qu?y bn hng r?i.
Nh?ng ??i ??ch v?i ti l m?t kh?i l??ng v cng to l?n sch v? v? n?n php l Lin X, ai c?ng c th? tm ??c v t?t c? ??u mang tnh bi?n h?, ??u trnh by php lu?t Lin X l hi?n thn c?a l t??ng c?a qu?n chng v? k? c??ng, cng b?ng v lng nhn i (xem bn trn). Khng nhi?u h?n, c?ng khng t h?n! V v?y, nh?ng ai cn kht khao nh?ng ?i?u trong s?ch v t??i sng ??u c th? ???c th?a mn c?n kht c?a mnh b?ng cch ??c b?t k cu?n sch gio khoa hay bi bo no ? v? lu?t php, ch? xin h? ??ng ??c nh?ng tc ph?m trung tnh v? chnh tr?, th d? nh? ?i?u ki?n cung c?p hng ha.
L?y th d? (xin th? l ti khng c? tnh l?a ch?n, ch? ??n gi?n l ti v?a ??c t? t?p ch v ch ??n ??u ?? bi bo m thi) bi bo ??y tinh th?n ng?i ca c?a N. Vasiliev v?i ??u ??: V? tnh nhn ??o c?a lu?t php n??c ta m c? th? l lu?t hnh s?. Tc gi? vi?t: T??c quy?n t? do l hnh th?c tr?ng ph?t cao nh?t (c th? l ng ta ch?a t?ng nghe ni ??n n t? hnh ho?c khng coi l hnh ph?t cao nh?t tc gi?) ???c quy ??nh trong m?t ph?n ba cc ?i?u kho?n; trong cc ?i?u kho?n khc, hnh ph?t khng bao g?m t??c ?o?t t? do. V r?i tc gi? reo ln: ??y khng ph?i l ch? d?u c?a tnh nhn ??o c?a lu?t php n??c ta hay sao?. (Php lu?t x h?i ch? ngh?a, 1990, s? 5, trang 58). Ti c?ng khng hi?u ng ta tnh nh? th? no (g?n nh? m?i ?i?u kho?n ??u g?m m?y ph?n v?i m?c ?? tr?ng ph?t khc nhau), nh?ng theo cch tnh c?a ti th trong s? 274 ?i?u c?a ph?n ??c bi?t ch? c 32 ?i?u khng quy ??nh n ph?t t, nh?ng l?i c 24 ?i?u ph?t t? hnh. Cn tnh ch?t nhn ??o c?a n ph?t khng t??c quy?n t? do nh?ng d??i s? gim st c?a cc ban qun qu?n ??c bi?t th ? ???c trnh by bn trn, d cn r?t h?n ch?.
N. Vasiliev ??i l?p tnh ch?t phi nhn c?a lu?t php cc n??c t? b?n v?i cc n t chung thn, trong khi ? n??c ta n ph?t t cao nh?t l 15 n?m. Nh?ng ch? c nh?ng ng??i c s?c kh?e ??c bi?t m?i c th? ch?u ??ng n?i 15 n?m t ??y, trong ?i?u ki?n chung (??y l cch g?i nh?ng cng vi?c, th d?, nh? ??n g?). Sau khi TV chi?u c?nh nh t Th?y ?i?n th nh ?i nh?n ???c hng lo?t th? t? c?a cc cng dn t? do xin ???c ??a vo nh t bn ?.
Ti khng cn mu?n phn tch v ph?n bi?n nh?ng ?i?u d?i tr c?a cc nh khoa h?c-v?n n n?a, ??y l vi?c lm v ngh?a v ??c gi? c th? t? lm l?y. Tnh ch?t nhn ??o c?a n?n php lu?t Lin X ???c cc v?n n ng?i ca t? th?i Stalin, m lc ? h? ca ng?i cn hay h?n by gi?.
Cn m?t ??c ?i?m n?a c?a ch? ngh?a phong ki?n m ch?a ? ?u, ch?a ai ni t?i, dng knh lp c?ng khng soi th?y, ??y l ch? ?? qun ch? chuyn ch?, ??c ti khng th? no che d?u ???c. Ch? t?ch H?i ??ng b? tr??ng, T?ng b th? ??ng, T?ng th?ng l nh?ng ng??i c quy?n l?c tuy?t ??i, khng b? ai ki?m sot v ch? ch?u trch nhi?m tr??c Cha v l?ch s?. Cc c? quan ??i di?n ch? l nh?ng bung xung, ch?ng c m?t cht ngh?a no.
Ti coi nhi?m v? c?a mnh l nghin c?u b?n ch?t c?a nh n??c v n?n php lu?t x h?i ch? ngh?a, tm ra ngh?a trong ton b? ci phi l, s? ?in r? c?a c?n c m?ng x h?i ch? ngh?a-phong ki?n. V ?i?u quan tr?ng l ti lun t? ra khch quan. ?i?u ch? y?u ? n??c Nga l s? ty ti?n v quy?n l?c v h?n c?a cc cha ??t (cn b?) v tnh tr?ng v quy?n c?a t?ng l?p nng n (ng??i lao ??ng). Hi v?ng r?ng ?i?u ? ? ???c ti ch? ra v ? ???c ch?ng minh.
Hi?n nay b?n ch?t ? v?n ch?a thay ??i, m?c d ng??i ta khng cn ni ??n ch? ngh?a x h?i n?a. Thay v xy d?ng ch? ngh?a c?ng s?n th ngy nay ng??i ta ni ??n xy d?ng ch? ngh?a t? b?n v?i b? m?t con ng??i m?c d s? ty ti?n trong l?nh v?c lu?t php ? v??t m?i gi?i h?n.
L?i cu?i sch
Trong ph?n ni ??u ti ? tuyn b? r?ng ti gi? n nguyn v?n nh? ti ? hon thnh n tr??c khi di?n ra cu?c cch m?ng nh?ng n?m 1990, ti ch? lo?i b? ph?n ph bnh ch? ngh?a Marx v thay ??i cht t thnh ph?n c?a cu?n sch. ? ?y ti mu?n phn tch nh?ng thay ??i c?a th?i k h?u X vi?t v ti ch?a th?y ai c ??nh lm ?i?u ?.
Trong cc mn khoa h?c x h?i ? n??c Nga ? di?n ra m?t s? ??o l?n ch?a t?ng c so v?i l?ch s? cc n??c khc: t?t c? cc lu?t s?, cc nh kinh t? h?c, cc tri?t gia ??u theo m?nh l?nh t? trn ban xu?ng v quay ngo?t 1800, h?t nh? bi ht m cc sinh vin v?n ht th?m d??i th?i Stalin:
V?t ch?t c tr??c,
Tinh th?n c sau
C sau, c sau.
N?u c?p trn b?o,
N?u c?p trn l?nh
Th ta s? ht, ng??c l?i hon ton:
V?t ch?t c sau,
Tinh th?n c tr??c,
C tr??c, c tr??c t? lu.
? x?y ra ?ng nh? th?. Nh?ng k? th khng ??i tr?i chung c?a ch? ngh?a t? b?n v n?n h?c thu?t d?i tr c?a b?n t? s?n, nh?ng ng??i ??a tin nhi?t thnh c?a ch? ngh?a c?ng s?n quay sang ng?i ch? ngh?a t? b?n v t? co nh?ng khi?m khuy?t c?a ch? ngh?a x h?i. Khng h? x?u h? v nh?ng cu?n sch cn ch?a ro m?c, khng h? x?u h? v nh?ng t?m b?ng ti?n s? do ? li?t k hng lo?t tnh ?u vi?t c?a ch? ngh?a x h?i. Nh?ng ?i?u k qu?c l h? v?n ti?p t?c l nh?ng ng??i truy?n b cho ???ng l?i chnh sch c?a ??ng v chnh ph? y nh? c?. Cc ??ng phi v ng??i c?m quy?n d ? thay ??i, chnh sch d ? ??i mu, nh?ng thi quen b?o v? ???ng l?i c?a ??ng th v?n cn, d ???ng l?i ?y ? m?y l?n thay h??ng th c?ng m?c.
Khi b?c mn s?t ???c d?ng ln, cc cng dn Lin X ch? bi?t r?ng ? ph??ng Ty, bn h?, lun c kh?ng ho?ng kinh t?, ng??i lao ??ng b? bc l?t th?m t?, bi cng v ?n p di?n ra th??ng xuyn, cn bn ta th lao ??ng l vinh quang, ??i s?ng ngy cng ???c c?i thi?n. Thng tin b? ch?n ??ng ? c? hai ??u.
Nh?ng cc lnh cha phong ki?n c?m quy?n, t?c l t?ng l?p cn b? c?ng th??ng ?i ra n??c ngoi, chnh m?t h? nhn th?y tnh ?u vi?t c?a ??i s?ng ? ph??ng Ty, h? khng ch? thch nhn m cn thch n?m th? n?a. M?c d hon c?nh v?t ch?t c?a h? t?t h?n c?a cc ng ch?, c?a ng??i lao ??ng nhi?u l?n, h? bu?c ph?i s? d?ng cc ti?n nghi ?y m?t cch b m?t, ??ng sau hng ro cao v v?i l?c l??ng b?o v? hng h?u. Khrushchev ? h??ng th? nh?ng ti?n nghi h?n ch? ? m?t mnh v ? t? k b?n n cho chnh mnh. Brezhnev, sau khi ginh ???c quy?n l?c, ? h?c ???c t? sai l?m c?a Khrushchev. D??i th?i ng ta, c?a c?i ???c ban pht m?t cch c?c k ho phng, F. Burlatsky, m?t cn b? c?a Ban ch?p hnh trung ??ng ? vi?t nh? th?.
Chuyn vin gy ?nh h??ng Gorbachev cn ?i xa h?n: m? nh?ng cnh c?a ??u tin cho dng t? b?n ch?y vo v t?t nhin l dn ch? ha n?a. Nh?ng s? ki?m sot c?a ??ng th v?n cn v t?ng l?p cn b? v?n c kh? n?ng b? t??c th? ??ng, c?ng c ngh?a l t??c thi ?p, m c th? l m?t m?ng n?a. Th? l trong cu?c ??u tranh ginh quy?n l?c Yeltsin cng v?i cc ??i cng t??c c?a cc n??c c?ng ha ph v? Lin X v tiu di?t ??ng C?ng s?n Lin X.
? di?n ra cu?c cch m?ng t? bn trn, cu?c cch m?ng c?a cc lnh cha phong ki?n. ?y khng ph?i l cu?c cch m?ng t? s?n v cc lnh cha v?n gi? ???c quy?n l?c chnh tr?, h? ch? thay m?i tn g?i. Anh hai c?a n??c c?ng ha tr? thnh t?ng th?ng, anh hai khu v?c tr? thnh th?ng ??c, m?t s? ng??i (th d? Volsky) tr? thnh nh t? s?n. ?a s? v?n gi? ???c thi ?p c?a mnh (xin nh?c l?i r?ng trch nhi?m ch? y?u c?a ?i?n ch? l gi? lng trung thnh v?i v??ng tn c?a mnh) ho?c l chuy?n sang lm ch? thi ?p m?i. Th d?, ?y vin ban ch?p hnh trung ??ng ??ng, anh hai c?a B?c Osetia, d b? qu?n chng ph?n ??i sau v? Beslan v?n ti?p t?c gi? ???c thi ?p c?a mnh.
By gi? nhi?m v? l bi?n ti s?n cng thnh ti s?n t?. Vi?c ? ???c th?c hi?n b?ng bi?n php g?i l t? nhn ha, ???c nhn dn g?i l t? nh?n ha, t? nh?n ti s?n nh n??c lm ti s?n c?a mnh. Th?c ch?t ?y l m?t v? c??p bc ti s?n qu?c gia m?t cch tr?ng tr?n nh?t. Cc quan ch?c ? ?em nh my, m? d?u ?i t?ng cho nh?ng k? g?n g?i v?i chnh quy?n. Chnh trong th?i gian ny m Berezovsky, lnh ??o m?t phng th nghi?m v hai cn b? ?on l Potanin v Khodorkovsky v nhi?u ng??i khc ? tr? thnh t? ph. Trubais bn cc nh my v?i gi 3,6% gi tr? m l?i cn cho thanh ton b?ng voucher. Khng c ti?n v?n c th? th?c hi?n nh?ng v? mua bn tr? gi hng tri?u ??ng. ng ta ???c thanh ton vo ti kho?n ? n??c ngoi m?t ph?n gi tr? c?a x nghi?p ho?c ph?n tr?m l?i t?c ..v.v..
Berezovsky t?ng ni ? Israel: ? di?n ra qu trnh ti phn ph?i ti s?n ch?a t?ng c trong l?ch s?. N?m 1991 c ??n 90% ti s?n l c?a nh n??c. Hm nay 75% ti s?n c?a m?t ??t n??c r?ng l?n v gi?u c ny ? khng cn l ti s?n nh n??c n?a. Berezovsky ni ti?p: M?c ?? tham nh?ng ? Nga t??ng ?ng v?i m?c ?? c?i t?o, khng t h?n m c?ng khng nhi?u h?n. Ti khng ngh? r?ng cc vin ch?c ? Israel c c? h?i ti phn ph?i ti s?n tr? gi hng ch?c tri?u v hng t? ??ng. Khng c ti s?n nh? v?y, ??y l ti s?n khng thu?c v? ai, ti s?n v ch?. Th? l vin ch?c c th?, ch? b?ng m?t ch? k, quy?t ??nh ti s?n ? thu?c v? anh hay khng thu?c v? anh. Chng ta s? khng th?o lu?n xem c? ch? t? h?u ha nh? th? l t?t hay x?u. Quan ?i?m c?a ti l khng th? t?t h?n ???c.
T?t nhin l cc quan ch?c k khng ph?i v ng??i ta c ?i m?t ??p, khng ph?i lm g m h? tr? thnh ngay tri?u ph, g?p hng ngn l?n gi c?a chi?c gh?-thi ?p. Theo s? li?u c?a qu? INDEM c?a Satarov th gi th? tr??ng l n?a tri?u dollar. Nh?ng l??ng c?a th? tr??ng l?i ch? c 200 dollar (2002). Khng ph?i ng?u nhin m th? t??ng l ng??i c h?n danh Misa hai ph?n tr?m.
C?n ph?i k? thm qu trnh c??p bc ton th? nhn dn c?a Gaidar, trn th?c t?, ng ta ? h?y b? t?t c? cc kho?n ti?t ki?m c?a dn chng v lm gia t?ng m?t cch ??t bi?n t?i ph?m c t? ch?c. Qu trnh ny ? ???c m t? r?t k? trong tc ph?m Cu?c cch m?ng t?i ph?m v? ??i ? Nga. Mafia n?m quy?n c?a ti. T? Mafia ph?i ???c hi?u theo ngh?a t?p h?p, theo ngh?a nh n??c mafia, v ngay trong ?i?n Kremlin c?ng c cc b?ng ??ng mafia khc nhau tranh ch?p v?i nhau.
Nh? v?y l, v? t?ng th?, cu?c cch m?ng t?i ph?m v? ??i ? hon thnh v?i vi?c t?o ra m?t con qu?, m?t ch? ?? ch?a t?ng c trong l?ch s? v t??ng ?ng v?i n l m?t nh n??c qui thai. Ng??i ta th??ng g?i ch? ?? ? l l?u manh hay l ch? ngh?a t? b?n hoang d. Nh?ng ??y khng ph?i l ch? ngh?a t? b?n v n cn thi?u m?t ??c tr?ng quan tr?ng, ??y l th? tr??ng lao ??ng, n?i ng??i lao ??ng c th? bn mnh cho nh t? s?n theo gi th? tr??ng, n cn thi?u s? c?nh tranh v nhi?u ??c tr?ng khc n?a.
N c?ng khng cn l ch? ?? phong ki?n, m?c d v?n cn pho ?i, ??y l h? th?ng c?n c??c tri ng??i cng dn vo ??t v t??c c?a h? quy?n t? do l?a ch?n ch? ?. ?a s? cng dn khng hi?u ???c s? khc nhau gi?a c?n c??c l ch?ng th?c thn nhn v?i c?n c??c bu?c ng??i ta ph?i ??ng k ? m?t ??a ph??ng nh?t ??nh. H? th?ng c?n c??c c?n tr? s? lun chuy?n c?a dng t? b?n ch? y?u: s?c lao ??ng.
C?n ph?i ni ??n m?t giai ?o?n ??c bi?t hi?n nay, c th? g?i ? l giai ?o?n gio quy?n ha nh n??c. Nh? ti ? ni, m?t trong nh?ng tnh ch?t c?a ch? ?? phong ki?n l vai tr c?a tn gio. Hi?n nay r rng l ?ang di?n ra qu trnh h?p nh?t gi?a nh n??c v Chnh th?ng gio. M?t m?t, nh th? ?ng h? nh n??c m?t cch cng khai v d?a vo s? gip ?? c?a nh n??c trong vi?c ?n p cc tn gio khc, ??c bi?t l thin cha gio, m?t khc nh n??c th? hi?n r s? ?ng h? c?a mnh ??i v?i nh th? Chnh th?ng gio Nga.
?y khng ph?i l ch? ?? chi?m n, m?c d s? ?ng dn chng ?ang ph?i lm vi?c nh? nh?ng ng??i n l?. Ch?ng c? hi?n nay: phng vin bo Ng??i ?on vin Moskva ??n th?m m?t s? ?on mang tn Derzhinsky, tr??c ?y thu?c KGB, nh?ng nay ? chuy?n sang B? n?i v?. Anh ta trng th?y nh?ng ng??i lnh lm vi?c trong cc b?nh vi?n v?i cc ch?c danh nh? y t, h? l. H? cn ???c cho cc c nhn thu v?i gi 100 rub m?t ngy. Lnh c tay ngh? ???c 300-500 rub. V?n cn nh?ng ??n v? xy d?ng, cc chng trai ?m y?u ???c ??ng vin ??n ?y v?i danh ngh?a b?o v? t? qu?c, nh?ng l?i b? bn cho cc ??n v? xy d?ng. Bo Commersant cn pht hi?n m?t tr??ng h?p b?t ng?: m?t ng??i lnh 19 tu?i, tn l O. Terekhov b? ??i ??i tr??ng bn lm n l? cho m?t ng??i nng dn (s? ra ngy 25 thng 3 n?m 2005).
By gi? chng ta c th? tr? l?i ???c cu h?i chnh m cu?n sch ? ??t ra. Chng ta ? bi?t v sao Lin X l?i l?c h?u h?n so v?i cc n??c t? b?n ch? ngh?a. Ph??ng th?c s?n xu?t phong ki?n, v? nguyn t?c, khng th? ?u?i k?p ???c ph??ng th?c s?n xu?t t? b?n ch? ngh?a.
Th? th t?i sao 12 n?m sau cch m?ng, s?n xu?t c?a n??c Nga v?n km c? v? s? l??ng l?n ch?t l??ng? Cc l?nh v?c s?n xu?t v?i cng ngh? cao t?i cc n??c tin ti?n chi?m t? 60 ??n 70%, ? Nga ch? c 1%! N??c Nga s?ng ???c l nh? xu?t kh?u nguyn li?u th. S?n ph?m cng nghi?p khng th? c?nh tranh ???c v?i ph??ng Ty (?i?n hnh l ngnh ch? t?o t). Tnh c?nh c?a nhn dn th khng c?n ph?i ni, tu?i th? trung bnh c?a ?n ng ?an M?ch l 74, trong khi ? Nga l 55. ? Nga c c? tri?u ng??i ch?t m?t n?m. ?y l m?t cu?c di?t ch?ng th?t s?, m?t Holocaust chnh hi?u. Nh? nhi?u ng??i ? ni, n??c Nga ?ang ti?n d?n ??n s? di?t vong, ??n tan r. S? tan r Lin X ch? l kh?i ??u.
N?u tn d? c?a ch? ?? phong ki?n v chi?m n ? Nga khng b? lo?i b? b?ng cc bi?n php ph?u thu?t th s? di?t vong c?a n??c Nga l t?t y?u.
*
CU?I CNG TI MU?N ??A RA M?T CU H?I MANG TNH TON C?U V CU TR? L?I C?A TI: CH? NGH?A C?NG S?N (CH? NGH?A X H?I) L G V N C TH? TR? THNH HI?N TH?C KHNG?
Trong Tuyn ngn c?a ??ng c?ng s?n, cu?n kinh thnh c?a ch? ngh?a c?ng s?n khoa h?c, cc tc gi? ? vi?t: Nh?ng ng??i c?ng s?n c th? pht bi?u l thuy?t c?a mnh b?ng m?t cu thi: bi b? t? h?u. Chng ta ? ch?ng ki?n trong th?c t? t?t c? cc n??c x h?i ch? ngh?a, khng c ngo?i l?, vi?c tiu di?t s? h?u t? nhn t? li?u s?n xu?t ch? ??a ??n vi?c thnh l?p cc ch? ?? kh?ng b?, v?i nh?ng m?c ?? khc nhau, c th? man r? nh? n??c Campuchia th?i Pol Pot hay nh? nhng h?n nh? n??c Nam T? th?i B. Tito. Nguyn nhn: bu?c ng??i ta ph?i lm vi?c khng v ??ng c? kinh t?.
Ch? ngh?a c?ng s?n khoa h?c cho r?ng s? khc nhau gi?a ch? ngh?a x h?i v ch? ngh?a c?ng s?n: ch? ngh?a x h?i l lm theo n?ng l?c, h??ng theo lao ??ng; cn ch? ngh?a c?ng s?n l lm theo n?ng l?c h??ng theo nhu c?u. S? ph s?n c?a cng th?c ny ? ???c chnh T?ng th?ng Lin X Gorbachev cng nh?n, r?i sau ? l vi?n s? Vaslavskaia v hng ngn nh x h?i h?cchuyn ngh? ni leo v?i vng ch?p l?y: ? n??c ta ng??i lao ??ng nh?n ???c m?c l??ng khng ph?i t? lao ??ng m ra, ngh?a l nguyn t?c h??ng theo lao ??ng khng c gi tr?. C?n ph?i tr? theo k?t qu? lao ??ng. Th? l xu?t hi?n cu?c tranh lu?n v? tiu chu?n ?? tnh s? l??ng, ch?t l??ng v gi tr? c?a chng. Th d?, k?t qu? lao ??ng c?a ng??i lnh c?u h?a v nhn vin k? ton ???c tnh nh? th? no? Cu tr? l?i ty thu?c vo m?c ?? ??n ??n. Nguyn t?c h??ng theo nhu c?u cn m m? h?n n?a.
G. Lebon, nh x h?i h?c ng??i Php, cho r?ng s? b?t bnh ??ng x h?i, ??c mu?n lm gi?u c?a m?t s? ng??i v s? ngho ?i c?a m?t s? ng??i khc xu?t pht t? b?n ch?t c?a con ng??i v s? v?nh vi?n nh? th?” (“N?u Cha tr?i ton n?ng khng thay ??i b?n ch?t c?a con ng??i) (1898), ni m?t cch khc, ch? ngh?a x h?i l b?t kh? thi.
Ti khng bi?t ch? ngh?a c?ng s?n (ch? ngh?a x h?i) c kh? thi hay khng. Ti ? th? hi?n quan ?i?m c?a mnh ??i v?i ch? ngh?a c?ng s?n trong bi bo: Ch? ngh?a c?ng s?n – ??c m? c?a nhn lo?i trn t? Duel ra ngy 3 thng 6 n?m 2003. ?i?u ?ng ng?c nhin l t? N??c Nga X vi?t, t? bo c?a ??ng c?ng s?n t? ch?i ??ng bi bo ny. N?i dung chnh c?a bi bo nh? sau: t?t c? cc tn gio ??u h?a h?n thin ???ng trn tr?i ?? ??n b cho nh?ng ?au kh? trn m?t ??t. Ch? ngh?a c?ng s?n l ??c m? v? m?t ch? ?? cng b?ng trn tri ??t. T? t??ng ny c tr??c c? Thin cha gio v con ng??i s? cn ??c m? nh? th? mi.
T? t??ng ny c kh? thi khng? Tr??c cng nguyn, ng??i Essey ? t?ng s?ng trong nh?ng cng x, nh?ng ng??i theo Tolstoi ? n??c Nga c?ng ? s?ng trong cc cng x, tr??c khi cng x b? nh?ng ng??i c?ng s?n tiu di?t, ? Israel cc cng x t? ra c hi?u qu?. Nh?ng t? t??ng ny c kh? thi trong m?t qu?c gia khng? Ch?a ai ch?ng minh ???c cu tr? l?i kh?ng ??nh hay ph? ??nh.
Ngu?n: Nguyn b?n ti?ng Nga: http://lit.lib.ru/t/tille_a/text_0010.shtml
[1] L thuy?t nh n??c v php lu?t, ?., 1963, trang 104.
