Phạm Cao Hoàng
Phác thảo chân dung Phạm Cao Hoàng
Đinh Cường (2012)
Tiểu sử:
Sinh năm 1949 tại Tuy Hòa, Phú Yên.
Trước và sau 1975 dạy học (ở các tỉnh Bình Thuận, Phú Yên, Lâm Đồng).
Định cư ở Mỹ từ cuối năm 1999.
Hiện sống cùng vợ và ba cô con gái tại Virginia.
TÁC PHẨM ĐÃ XUẤT BẢN:
ĐỜI NHƯ MỘT KHÚC NHẠC BUỒN (Tập thơ, NXB Đồng Dao, Sài Gòn 1972)
TẠ ƠN NHỮNG GIỌT SƯƠNG (Tập thơ, NXB Đồng Dao, Sài Gòn 1974)
MÂY KHÓI QUÊ NHÀ (Tuyển tập thơ, NXB Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ 2010)
MƠ CÙNG TÔI GIẤC MƠ ĐÀ LẠT (Truyện & Tạp bút, NXB Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ 2013)
ĐẤT CÒN THƠM MÃI MÙI HƯƠNG (Tập thơ, NXB Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ 2015)
Phạm Cao Hoàng đã viết trước năm 1975. Ra hải ngoại anh lại tiếp tục. Thơ anh hồn hậu, giọng trầm ấm, như một lời tâm sự nhẹ nhàng mà sâu lắng. Phạm Cao Hoàng không có những thay đổi lớn về ngôn ngữ, nhưng trong một hình thức không quá mới, cũng không quá cổ điển, anh di chuyển dễ dàng giữa các đề tài, giữa quá khứ và hiện tại, một điều không phải ai cũng làm được. Sức tưởng tượng của anh được bộc lộ trong những bài viết gần đây, bởi cảnh vật và tình cảm từ quê hương mới, nơi anh định cư, có nỗi hạnh phúc và sự cay đắng được giấu kỹ. Những mối liên kết trong anh dày đặc nhưng không phải vì vậy mà bền vững. Sự cởi mở, khoáng đạt, sự nhạy cảm, tinh tế làm nên sức mạnh của ngôn ngữ Phạm Cao Hoàng. Mặc dù hầu hết các bài thơ đều có yếu tố tự sự, thơ anh không phải là một bản ghi chép có tính nhật ký, mà là sự thăng hoa từ đời sống, sự thần thoại hóa. Chúng ta mong anh có những sáng tác dồi dào, với những biến đổi về ngôn ngữ, trong khi vẫn hy vọng rằng giọng nói đầy tâm sự, ít tranh cãi, ít hài hước, lúc nào cũng có mặt.
Văn Việt trân trọng giới thiệu.
THỨC CÙNG EM ĐÊM NAY
thức cùng em hết đêm nay
chia nhau hơi ấm chờ mai lên đường
là khi mình xa quê hương
ra đi cùng với nỗi buồn Việt Nam
là khi chia tay Langbiang
chia tay những đám mây bàng bạc trôi
là khi từ biệt núi đồi
những con đường của một thời thanh xuân
là khi mắt lệ tần ngần
đứng bên con dốc Nhà Làng ngẩn ngơ
là khi sương đẫm mặt hồ
nơi còn dấu vết bài thơ ban đầu
là khi chân bước qua cầu
mắt còn nhìn lại phía sau quê nhà
là khi mình sẽ đi xa
sẽ phiêu giạt mãi như là mây bay
thức cùng em hết đêm nay
chia tay Đà Lạt rồi mai lên đường
Đà Lạt, 1999
KHI DỪNG LẠI BÊN DÒNG POTOMAC
khi dừng lại bên dòng Potomac
em bên tôi vẫn rất dịu dàng
gió lồng lộng cả một trời đông bắc
tóc em bay trong nắng thu vàng
và như thế mình đi và đã đến
mình đã tìm và gặp được dòng sông
tôi ngồi xuống để nghe sông hát
và đứng lên ôm lấy mặt trời hồng
và như thế mình đi và đã đến
đã bên nhau thủy tận sơn cùng
tôi nằm xuống để nghe đất thở
tạ ơn đời độ lượng bao dung
khi dừng lại bên dòng Potomac
tôi và em nhìn lại quê nhà
buồn hiu hắt thương về chốn cũ
phía chân trời đã mịt mù xa
Virginia, 2005
DÙ SAO VẪN CÁM ƠN ĐỜI
tặng anh Trần Hoài Thư
dù sao vẫn cám ơn đời
cỏ cây và gió mặt trời và hoa
cám ơn những đám mây xa
đang bay về phía quê nhà chiều nay
cám ơn những sớm heo may
lạnh se sắt lạnh bên này đại dương
cám ơn giọt nắng vô thường
lung linh ở cuối con đường khổ đau
mười năm nước chảy qua cầu
chuyện về đất nước là câu chuyện buồn
mười năm sống kiếp tha phương
thân nơi biển bắc mà hồn biển đông
mười năm thương ruộng nhớ đồng
lòng còn ở lại sao không quay về
mười năm nhớ đất thương quê
bước đi một bước nặng nề đôi chân
mười năm một thoáng phù vân
tiếng chim vườn cũ mùa trăng quê người
dù sao vẫn cám ơn đời
biển xanh và sóng núi đồi và em
cám ơn những sáng êm đềm
khói cà phê quyện bên hiên nhà mình
đứng bên bờ vực tử sinh
vẫn nghe em hát bản tình ca xưa
mười năm như một giấc mơ
Virginia, 2009
BÂY GIỜ
bây giờ nhớ núi nhớ rừng
nhớ sông nhớ biển nhớ trăng quê nhà
thương em ngày nắng Tuy Hòa
chiều mưa Đức Trọng, sáng Đà Lạt sương
thương em và những con đường
một thời tôi đã cùng em đi về
bây giờ lạ đất lạ quê
bước chân phiêu bạc biết về nơi đâu (*)
thương em nắng dãi mưa dầu
đau cùng tôi với nỗi đau riêng mình
chia cùng tôi một chút tình
của ngàn năm trước và nghìn năm sau
về đâu chẳng biết về đâu
thôi thì về lại buổi đầu gặp em
dòng sông xưa ấy êm đềm
mùa thu năm ấy bên thềm lá bay
bàn tay nắm chặt bàn tay
dìu nhau qua những tháng ngày gian nan
bây giờ ngồi nhớ Việt Nam
bên trời tuyết lạnh hai hàng lệ rơi
Virginia, 2009
(*) PHIÊU BẠC [飄泊]
ĐÃ QUA RỒI MỘT MÙA ĐÔNG
hôm em ở bệnh viện về
cụm hoa trước ngõ cũng vừa ra bông
đã qua rồi một mùa đông
và qua rồi những ngày không tiếng cười
em đi xe lăn mà vui
lăn đi em nhé cho đời bớt đau
tôi đưa em ra vườn sau
để nhìn lại mấy luống rau em trồng
hái tặng em một đóa hồng
và chia nhau nỗi long đong xứ người
em đi xe lăn mà vui
lăn đi em nhé cho vơi nỗi buồn
đưa em về phía con đường
có con sóc nhỏ vẫn thường chào em
hát em nghe bài Je t’aime
kể em nghe lại chuyện tình Cúc Hoa
em đi xe lăn về nhà
mùa xuân nhè nhẹ bước qua bậc thềm
Virginia, 2012
MƯỜI BA NĂM – QUI CỐ HƯƠNG
ngủ đi em, đêm khuya rồi
sớm mai thức dậy cùng tôi lên đường
mười ba năm – quy cố hương
có đi biền biệt vẫn thương quê nhà
vẫn thương dưa mắm tương cà
thương con cò trắng bay qua cánh đồng
vẫn mơ về một dòng sông
nơi cha thương mẹ nơi ông thương bà
vẫn mơ về đất và hoa
nơi tôi đã gặp em và thương em
những ngày những tháng êm đềm
em trao tôi cả trái tim thật thà
ngủ đi em, đêm đã khuya
sớm mai thức dậy mình về Việt Nam
Virginia, 2012
ĐI CÙNG EM
GIỮA ĐÀ LẠT SƯƠNG MÙ
rồi có lúc trở về chốn cũ
đi cùng em giữa Đà Lạt sương mù
hát cùng em bài tình ca thuở ấy
tìm lại dấu chân mình trên những lối đi xưa
tìm lại mùi hương bên chiều Thủy Tạ
theo em về những hò hẹn ngày mưa
và thương nhớ một thời tuổi trẻ
chỉ có hoa hồng và chỉ có mộng mơ
tìm lại giọt sương trên đồi buổi sớm
bước cùng em trên ngọn cỏ hồng
và thương nhớ một thời lãng mạn
chỉ có tình yêu bát ngát mênh mông
rồi có lúc trở về chốn cũ
đi cùng em giữa Đà Lạt sương mù
quên đi một đoạn đời lận đận
quên đi những ngày khốn khó gian nan
Đà Lạt, 17.1. 2012
CHIA TAY ĐÀ LẠT
và tôi lại chia tay Đà Lạt
trở lại quê người với những cơn bão tuyết mùa đông
tôi mang theo nỗi buồn xa xứ
và nỗi hoài hương nặng trĩu trong lòng
tôi lại thấy bóng tôi bên dòng Potomac
bên bờ Đại Tây Dương nghe quê hương réo gọi trái tim mình
đi không phải là đi biệt xứ
thương quê nhà còn lại phía sau lưng
lại cùng em lang thang bên hồ Thạch Thảo
nói với em về một đoạn đời buồn
nói với em về những dòng sông lưu lạc
trôi về đâu rồi cũng muốn trở về nguồn
và tôi lại chia tay Đà Lạt
chia tay những con đường in dấu chân xưa
chia tay rừng thông và cỏ cây sương khói
chia tay mây trời và gió núi Langbiang
mong bình yên đến với Kim Huê (*)
và những người ở lại
mong một ngày về…
dù chưa biết khi nào…
Đà Lạt, 27.1. 2012
(*) Kim Huê, nhân vật trong truyện Về Chốn Cũ
ƯỚC MƠ CỦA NGƯỜI HỌA SĨ
tặng anh Đinh Cường
chàng ngã xuống
vào một đêm mùa đông ở miền đông bắc
sau những tháng năm miệt mài vẽ
vẽ chân dung những người chàng yêu quí
vẽ những kỷ niệm
ở Huế,
ở Đơn Dương,
ở Lạc Lâm,
ở Đà Lạt
vẽ tiếng kèn trong gió xoáy
vẽ cành cây chảy máu trong mùa đông
vẽ người ngồi trên chiếc ghế cũ
vẽ mùa thu chết
vẽ những tấm lòng
độ lượng
bao dung
chàng ngã xuống
sau khi đã đi nửa vòng trái đất
và dừng chân bên khu rừng Burke
nghe tiếng chim hót buổi sáng
nghe tiếng lá xào xạc buổi chiều
những ngày mưa hiu hắt
những ngày bão tuyết hoang mang
trong garage
đằng sau giá vẽ
chàng lặng lẽ
vẽ chân dung mình
và nỗi nhớ quê hương
chàng bất ngờ ngã xuống
vào một đêm rất lạnh ở miền đông bắc
trực thăng cấp cứu đưa chàng chuyển viện
phải cứu lấy người họa sĩ này
phải cứu lấy những bức tranh còn dang dở
bạn bè âu lo
người thân khắc khoải
khi tỉnh lại
trong hơi thở mệt nhọc
chàng nói về một ước mơ:
mong sao sớm trở lại với giá vẽ
Virginia, 14.1.2013
Ghi chú: chữ in nghiêng là tên
một số bức tranh của họa sĩ Đinh Cường
NGÀY TÔI TRỞ LẠI MIỀN ĐÔNG
ngày tôi trở lại miền đông
tôi mang theo một nụ hồng cao nguyên
vẫn là tôi, vẫn là em
vẫn khu vườn cũ, vẫn thềm nhà xưa
đi cùng tôi nhé, Cúc Hoa
trên con đường mịt mù mưa xứ người
và xin cảm tạ đất trời
đã cho em lại nụ cười hồn nhiên
đi cùng tôi, giọt sương đêm
nhẹ nhàng như nhạc và hiền như thơ
mơ cùng tôi nhé, Cúc Hoa
giấc mơ Đà Lạt thời chưa biết buồn
vẫn là tôi, vẫn là em
vẫn khu rừng lạnh tiếng chim gọi đàn
vẫn là mây trắng ngàn năm
Virginia, 17.3. 2013
CHIA TAY NGỰA Ô
ở lại nhé, Ngựa ô thương mến (1)
tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này
nơi bạn bè tôi một thời ấm áp
chia cùng nhau nỗi buồn lưu lạc
nơi anh Đinh Cường viết Đoạn Ghi Đêm Centreville
nơi em trở về sau lần ngã gục
tôi dìu em lên những bậc thềm đớn đau và hạnh phúc
gần ba trăm ngày em mới tìm lại được những bước chân
mới biết quê người không chỉ có hoa hồng
mà có cả những cơn lốc dữ
mới hiểu không có nỗi buồn nào hơn nỗi buồn viễn xứ
nhớ và thương mây khói quê nhà
ở lại nhé, Ngựa ô thương mến
tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này
nơi những ngày mưa em cùng tôi nhắc chuyện ngày xưa
ngày xưa, ngày xưa, ngày em và tôi lang thang trong sương mù Đà Lạt
ngày xưa, ngày xưa, ngày em đạp xe chở con đi học
ngày xưa, ngày xưa, bữa ăn chín phần mười là bắp
đêm em nằm trằn trọc
vì không đủ sữa cho con
rồi cũng qua đi những tháng năm buồn
giờ nhớ lại
thôi thì cũng cứ cho là kỷ niệm
ở lại nhé, Ngựa ô thương mến
tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này
sẽ nhớ từng ngọn cỏ hàng cây
khu vườn phía sau nhà
và tiếng chim buổi sáng
những chiếc lá vô tình rơi trên mái tóc
tiếng cười của các con những chiều Chủ Nhật
chút khói cà phê quyện ở hiên nhà
và những giọt sương đêm
những giọt sương đêm em và tôi thấm đẫm
những giọt sương đêm dịu dàng như tiếng nhạc Cortazar (2)
Virginia, 17.6.2013
(1) Ngựa ô (Black Horse): tên một con đường ở thành phố Centreville, Virginia
(2) Ernesto Cortazar (1940-2004) : nhạc sĩ dương cầm người Mỹ gốc Mexico
ĐÀ LẠT
VÀ CÂU CHUYỆN VỀ KHU VƯỜN THI SĨ
và bài thơ tôi viết đêm nay
là bài thơ sau bốn mươi năm
kể từ hôm tôi nắm tay em
chầm chậm đi qua Khu Hòa Bình
xuống con dốc Duy Tân
rẽ sang Hai Bà Trưng
và dừng lại nơi chiếc cầu Vĩnh Viễn
đêm ấy
Đà Lạt có một chút mưa bay
có tiếng hát của Lê Uyên Phương, của Phụng, của Tiên
của Nhượng, của Phong, của Triền, của Chức
em mặc chiếc áo dài màu xanh của miền đồi núi
đôi mắt hồn nhiên như một bài thơ tình
đi bên em trong đêm cao nguyên
tôi nói với em về ước mơ của chàng lãng tử
chàng lãng tử đưa em đến một khu rừng
và dừng lại bên dòng suối
nói với em rằng tôi yêu em
nói với em rằng tôi sẽ không xa em
đi bên em trong đêm cao nguyên
tôi nói với em về câu chuyện thần tiên
tôi và em đi đến một khu vườn
nơi mọi người chỉ biết yêu nhau
chỉ biết tặng nhau hoa, nụ cười và những bài thơ
tôi gọi đó là vườn thi sĩ
em gật đầu cười rất nhẹ:
“em sẽ ở cùng anh trong khu vườn đó”
và bàn tay tôi vừa chạm trái tim em
Virginia, Thanksgiving, November 28, 2014
SCIBILIA, NGÀY CUỐI THU
Scibilia, ngày cuối thu
tôi đuổi theo những đám sương mù
và khi quay lại tôi nhìn thấy
một giọt sương buồn trong mắt em
giọt sương đọng suốt mười lăm năm
long lanh từ thuở xa quê mình
và em nói rằng em rất nhớ
những bước chân về – đêm cao nguyên
giọt sương đọng suốt mười lăm năm
từ khi mình bỏ núi xa rừng
và em nói rằng em rất nhớ
một chút mây trời Lang Bian
giọt sương đọng suốt mười lăm năm
ừ, khóc đi em cho đỡ buồn
quê hương còn đó nhưng xa lắm
và biết ngày về kịp nữa không
Virginia, December 12, 2014
ĐÓA HOA HỒNG TRONG TUYẾT
thức dậy lúc ba giờ sáng
ngoài trời tuyết phủ mênh mông
tuyết ngập hồn người xa xứ
tuyết mù mịt cả miền đông
cùng em ra sân cào tuyết
gió đêm lạnh đến tê người
tuyết nhiều cào xong thấm mệt
và đôi chân bước rã rời
cùng em ra sân cào tuyết
biết là vất vả mà vui
chia nhau một đêm băng giá
ở vùng Bắc Mỹ xa xôi
cùng em ra sân cào tuyết
biết là vất vả mà vui
và cứ hồn nhiên em nhé
cùng tôi đi giữa cuộc đời
thức dậy lúc ba giờ sáng
ngoài trời tuyết trắng như bông
tôi yêu những bông tuyết trắng
và yêu em – đóa hoa hồng
Virginia, February 17, 2015
CŨNG MAY CÒN CÓ NƠI NÀY
rồi em và tôi đi xa
mang theo hình bóng quê nhà thân thương
bây giờ đời đã muộn màng
nửa vòng trái đất lang thang quê người
xa quê hương em và tôi
đã chia nhau những ngọt bùi đắng cay
cũng may còn có nơi này
có mây có khói có cây cỏ và
có rừng Scibilia
để tôi còn nhớ chút Đà Lạt xưa
để còn mơ một ngày về
đi về phía Ngã Ba Chùa cùng em
đi tìm lại chút êm đềm
đoạn serenade và đêm thơ tình
nụ cười em lúc bình minh
bàn tay rất ấm hôm mình quen nhau
và căn nhà thuở ban đầu
bức tranh và những gam màu tôi yêu
đi tìm lại những buổi chiều
qua cây cầu nhỏ tôi theo em về
đi tìm lại những đam mê
những hò hẹn những đợi chờ ngất ngây
cũng may còn có nơi này
để tôi còn có những ngày bên em
Virginia, March 2015
CHA TÔI
và bài thơ tôi viết đêm nay
là bài thơ sau bốn mươi năm
kể từ hôm vượt đèo Ngoạn Mục xuống Sông Pha
chạy ra Tuy Hòa
trở vô Sài Gòn
và nhận tin cha tôi đã chết
ông qua đời khi chiến tranh kết thúc
để lại trần gian nỗi nhớ khôn nguôi
để lại đàn con trên quê hương tan tác
để lại trong tôi vết thương mang theo suốt cuộc đời
bốn mươi năm rồi con vẫn nhớ, cha ơi!
ngày mùa đông cha mặc áo tơi ra ruộng
ngày nắng lửa cha gò mình đạp lúa
những sớm tinh mơ cùng đàn bò lầm lũi đi về phía bờ mương
rồi mùa thu cha đưa con đến trường
con thương ngọn gió nồm
mát rượi tuổi thơ những ngày đầu đi học
đi ngang qua Duồng Buồng bọn nhỏ trong thôn vẫn thường trêu chọc:
chiều chiều ngọn gió thổi lên
học trò Thầy Bốn Ngạnh chẳng nên đứa nào
thương cha một đời lận đận lao đao
cầm lấy chiếc cày để tay con được cầm cuốn sách
thương chiếc áo cha một đời thơm mùi đất
thương đất quê mình thơm mãi mùi hương
rồi mùa thu cha đưa con đến trường
con thương những con đường
cha đã dẫn con đi về phía trước
con vẫn còn đi sao cha đành dừng bước
bốn mươi năm trời con thương nhớ, cha ơi!
Virginia, March 2015