(từ tập Ngón tay, NXB Hội Nhà văn và Công ty Sách Phương Nam, 2011)
Khe thoát hiểm
Mỗi sáng tỉnh dậy, hắn lại ngồi tỉ mẩn nhặt nhạnh và chắp nối những hình ảnh xiêu vẹo, ngẫu nhiên, kì dị của những cơn mộng đêm. Hắn biết, công việc cần mẫn này hết sức nguy hiểm. Đầu óc hắn thường bị kéo trĩu như đeo đá, người gây gây sốt, ngấy ăn và không thể làm gì tiếp theo nếu phải chắp nối quá nhiều cơn mộng ác. Cũng có những giấc mơ hạnh phúc quá đỗi làm hắn cười rộn và xốn xang nỗi thèm thuồng được trở lại, tựa nương suốt đời ở đó, chìm đắm mãi mãi trong khoái lạc của đêm khuya.
Hắn luôn phải tìm cách kể lại những cơn mộng, cho một con người bất kì, hay thậm chí cho một cái lá cây, đó là cách duy nhất đưa hắn thoát khỏi nỗi ám ảnh về thế giới mộng và hiện diện bình yên trong đời sống của ban ngày. Câu chuyện nhiều khi biến cơn mộng thành thật, còn điều đang diễn ra lại không sao chạm được vào hắn nữa. Những người nghe hắn kể chuyện đều bị mắc chứng bệnh lạ, y học gọi là bệnh astresbecteamsa (*), đại loại là chứng bệnh mộng-vạ-lây. Người mắc bệnh tìm mọi cách bắt chước các cơn mộng mà hắn kể, thường là với nỗi ngây ngất rồ dại như các tín đồ shaman giáo. Có lần, hắn bị trét cứt vào mặt và nhét đầy miệng trong giấc mơ vì phỉ báng thần linh, người nghe câu chuyện này lập tức bốc cứt ăn ngấu nghiến. Lần khác, trong mơ, hắn cần mẫn vớt từng gương mặt người chết ở một cái giếng sâu để tìm bằng được gương mặt người bạn thân đã chết buổi ấu thời. Hắn vớt lên không biết bao nhiêu gương mặt, nhưng mỗi gương mặt cứ vừa đặt lên tay lại rã dần thành dòng chất sền sệt có màu sắc và mùi vị khác nhau và không thể phân biệt được khuôn dạng nữa. Người nghe chuyện, ngẫu nhiên là một gã trai hắn gặp bên đường, đã hút cạn nước ở giếng nhà, lao xuống sục vào bùn tìm các gương mặt chết. Gã tìm thấy một xác người dưới đáy giếng. Sau đó, gã cứ tiếp tục sục sâu vào bùn, ngạt thở và chết. Người ta lôi lên cả hai cái xác nhưng cơ quan điều tra không ai biết được căn nguyên tai họa này. Nhất là, thật lạ lùng, mặc dù cơ thể hai xác chết còn nguyên vẹn nhưng gương mặt cứ rã dần ra, chảy thành dòng đen đặc sệt, làm trơ lại hai hốc sọ trống trơn. Sau lần ấy, không bao giờ hắn dám kể các cơn mộng cho những người xung quanh nữa. Hắn mang giữ trong người một khối nội tâm rồ dại, bỏng rát và nhức nhối, mang giữ một khối u ác.
Bức bối và chật căng những cơn mộng trong đầu, tim, phổi, da thịt…, hắn ngồi viết lại. Hắn viết những chữ cái rời rạc, khó nhọc. Hắn viết những chữ chưa ai thấy bao giờ, những chữ đã đi thẳng ra từ đêm khuya, những màu sắc, những hình dung hỗn độn. Hắn viết ngay khi những cơn mộng còn nóng rẫy trong cơ thể lò nung thủy tinh… Cuối cùng, hắn đã tìm được cách an toàn để thoát ra khỏi những cơn mộng mà Số Phận bắt hắn ôm mang.
Những câu chuyện-mộng là khe thoát hiểm, hắn đã len qua đó, nhè nhẹ, bằng những bước chân chập chững và đơn độc, trong bóng tối đang tan dần, bóng tối tan dần, mà thực ra nó nép sau mặt lá, trong một góc hang, trong vỏ một con ốc sên đã chết ruột, dưới đáy một hồ sâu, trong bóng mắt một con chim, trong tóc người đàn bà lặng lẽ… Bóng tối ở đó, đợi hắn, dành cho hắn một đặc quyền êm ái, để mỗi sáng, hắn lại biết đó là một hiểm nguy và khẽ len bước chân ra ngoài bằng một khe hẹp tăm tối, lạnh lẽo, khe hẹp của những câu chuyện chập chờn mộng mị được kể lại.
Vào một ngày nắng lên, người ta thấy một gã trai trẻ tuổi ngồi phơi những trang giấy nhòe nhoẹt những vệt đen, những vết ố, những lốm đốm chữ cái nhảy múa lạ lùng như những đốm lửa ma trơi trên bờ biển vắng.
(*) Tên bệnh hoàn toàn vô nghĩa, tác giả ghép ngẫu nhiên các chữ cái.
Lí do để sống
1
Giữa đám đông đang nở ra ngàn ngạt người, gã đứng im lặng, vừa như dửng dưng vừa bối rối vì thấy mình thừa thãi. Đôi chân trên mặt đất như hai cái cây gầy khẳng, không gió và khắc khổ.
Trong đám tang, gã lạc ra như đứa trẻ không thuộc một nhóm chơi nào, không cười không nói, không biết lộ vẻ buồn đau. Cả trong nỗi buồn đi đưa tiễn một người, người ta cũng cần có nhóm. Không dễ gì sống và biểu lộ cảm xúc của mình thuần giản như một niềm yêu mến.
Gió thổi qua tai nhẹ như một nụ cười, một hơi sương, một tiếng nói vừa vỡ ra. Những tiếng nói ly biệt chỉ là một đảo ngược, một cái bóng của niềm vui gặp gỡ.
Gã thấy phơ phất cái miệng cười của Thần Chết, với chính gã. Tay Thần Chết này chuyên đến các đám tang để đi săn những người mơ, nên chỉ những người mơ mới nghe được tiếng nói của hắn.
Thần Chết nói, chỉ có giấc mơ là đáng kể.
Vậy là gã không còn Người Bảo Trợ. Nhà thơ ra đi bất ngờ khi chưa kịp viết lời giới thiệu cho tập thơ đầu tay trong tương lai của gã. Mà nếu không có lời giới thiệu ấy, gã cảm thấy tập thơ trở nên xoàng xĩnh, vô vị, nhất là dễ dàng chìm lỉm trong hàng vạn tập thơ khác.
Cái đầu gã bay bay.
2
Nụ cười của tử thần
bằng miệng
bằng mắt
nếu quay nghiêng trong ánh sáng
một loang loáng nắng hoen
Cái chết nào có đáng gì, Thần Chết nói, nhà thơ là ai? Đó là kẻ rộn ràng trong đám đông, ríu rít như con chim chích chòe chỉ để tự vệ. Đó là kẻ sợ đám đông như sợ một cơn lũ cuốn. Đó là kẻ ngồi rũ mỏi, một mình, mắt vô hồn. Đó là kẻ xa lạ hoàn toàn với tất cả cái đời sống thường nhật đang bày ra kia. Đó là kẻ nhận lấy sự bất động trong cỗ áo quan không một hối tiếc vì số phận. Đó là kẻ chỉ tìm cuộc sống thực sự của mình dưới những trang giấy. Cậu phải vật lộn với đời sống để giữ được giấc mơ, vậy thì tại sao không chết đi? Đó là lí do duy nhất để ta săn cậu lúc này.
Sao ông không đợi đến khi tôi thành danh?
Nhạt hoét. Như với nhà thơ mà cậu yêu mến này, khi ông ta đã nổi tiếng, đã là nhà thơ lớn, các giấc mơ cũng không còn đáng kể lắm đâu. Ta để ông ấy chết, là
vì chính ta cũng vì yêu mến quá mà muốn giấc mơ thi sĩ của ông ta thành sự thực. Nhưng khi thành rồi, thì đâu còn là giấc mơ nữa?
3
Những ngón tay di qua di lại trên tấm kính của bàn cà phê. Có bóng con chim lộn nhào vào đám lá rụng theo gió. Giấc mơ nào buồn nhất trong đời? Rồi người ta cũng phải quên các giấc mơ đi?
Trên tấm cửa kính của quán cà phê, thấy mờ mờ hình ảnh gã vò chiếc đầu như vò một búi cỏ. Trên búi cỏ đó, cái miệng của Thần Chết mỉm cười.
4
Những giấc mơ bị quên nhưng người trong giấc mơ vẫn loanh quanh đâu đó.
Gã khiêm nhường cúi chào nhà thơ mà gã yêu mến. Ông cười ha hả.
Gã nhìn bâng quơ để giấu sự bối rối.
Con nhện non buông tơ xanh lủng lẳng đu mình. Đó là tín hiệu của may mắn, Thần Chết nói.
Một con chó đi tơ để rong máu trên nền gạch vỉa hè bên ngoài. Những vệt máu sẫm màu lại thật nhanh. Đó lại là điềm báo, Thần Chết nói.
Nhà thơ cười ha hả và đi ra.
Tiếng nói của nhà thơ vọng lại: Tôi chết rồi, ai người ta còn cần coi trọng lời một người đã chết? Tôi không thể là Người Bảo Trợ cho cậu nữa, hiểu không? Chỉ có một cách: cậu đi cùng tôi, ngay bây giờ, thì người ta sẽ còn nhắc nhỏm đến cậu.
Thần Chết nói, tin ta đi, chỉ có giấc mơ là đáng kể. Hãy giữ gìn nó. Nếu cậu sống mà chẳng giữ được giấc mơ, thì đó chính là lí do để đi theo ta.
5
Gã thấy mình cố sức leo lên một cái cột nhà, bám vào trần như một con nhện hay con chuột bị truy đuổi run rẩy cố bám móng chân của mình vào và treo ngược mình trên đó. Lập tức, lũ thạch sùng cất tiếng cười nhạo báng vì cái vẻ cố sức tội nghiệp của gã, một cố sức để không chết.
Thần Chết đang ném ánh mắt tinh nghịch về phía gã.
Cơn sốt lên hầm hập. Gã sợ sệt. Gã muốn nổ tung. Muốn chối bỏ. Không, gã thề với Thần Chết, tôi chẳng có giấc mơ nào, chẳng có tham vọng nào.
Những vệt mần đỏ đang nổi mỗi lúc một dày đặc trên cơ thể gã. Thần Chết nói, những giấc mơ đang phát sốt.
Không, gã thét lên, ông là kẻ giả dối lừa bịp, ông đi săn người mơ, và ông đẩy tôi vào tình thế của giấc mơ bất lực. Ông tưởng tôi yếu đuối.
Không, Thần Chết nói, sống làm gì trên mặt đất, chỉ có giấc mơ là đáng kể, hãy tin ta.
Gã nghe tiếng nói của nhà thơ – Người Bảo Trợ phản trắc vì cái chết: Đúng thế đó, chỉ có giấc mơ là đáng kể. Cả đời ta chẳng còn gì. Cái tưởng là còn lại, là ngôn từ, cũng chẳng còn. Thực tế, chỉ còn lại một giấc mơ dài về ngôn từ mà thôi.
Không, gã nói, tôi còn muốn sống. Tôi còn muốn đi tìm cuộc sống.
6
Những cái chết đều vô lí, mọi cái chết đều vô lí theo một cách nào đó dù nó là không thể khác.
Từ quán cà phê, gã đứng lên, trúng gió rồi chết, khi chưa kịp để lại một tác phẩm để đời nào. Sau này, tất cả gia tài thơ ca của gã người ta tìm được chỉ là những bản nháp, những bản nháp mụ mị và bốc mùi phân chuột, phân gián, những bản nháp của một giấc mơ bị bỏ quên.
7
Đêm hư không và mênh mông. Lang thang cùng Thần Chết, kẻ săn người mơ, lần đầu tiên, gã cảm thấy ý nghĩa của việc ngắm nhìn người sống sau khi chết. Gã đã thành người bạn đồng hành của Thần Chết.
Cậu thấy chưa, Thần Chết nói, đôi khi người ta vẫn nhắc về cậu như một thiên tài không may ra đi quá sớm, khi muốn điểm lại lịch sử văn học. Người ta đã gom những bản thảo nhàu nát của cậu để in một tập thơ trang trọng và tiếc nuối. Có những người đang nghiên cứu về cậu. Đó, cái còn lại của cậu, chính là một giấc mơ chưa thành. Đó cũng là điều ý nghĩa nhất cậu làm được trong đời sống.
Giả sử không chết vì trúng gió, có lẽ một đêm nào đó, gã cũng bật dậy, lao đi tìm một gương mặt trong mơ đi theo một câu chuyện trong mơ một tiếng gọi một chỉ dẫn của một cái gì vô hình.
Cái chết nào có đáng gì.
Thần Chết nói, tiếc rằng đã quá lâu rồi chúng ta chẳng săn được giấc mơ nào đáng kể cả.
12.06.07 – 26.05.2010
Tác giả gửi Văn Việt.
