Nguyễn Trọng Tạo
Nhà thơ Hữu Thỉnh và Nguyễn Trọng Tạo thăm mỏ muối Kracop, Ba Lan 2004.
Văn Viêt:Một hội nghề nghiệp đi thăm hội viên của mình đang bị tù giam. Trong một xã hội bình thường, cái “tin” này thậm chí không thể gọi là tin: không báo nào đăng vì không độc giả nào lại cho đó là một cử chỉ đặc biệt gì. Ở Việt Nam ta, cũng sẽ không có báo (lề phải) nào đăng cái tin Hội Nhà văn Việt Nam sẽ đi thăm nhà văn Phạm Viết Đào nhưng vì một lý do khác hẳn: đây là một tin “nhạy cảm”. Nhà nước đã kết án tù, mà Hội còn (dám) đi thăm ư? Ý hẳn Hội muốn ngầm nói rằng Hội Nhà văn ủng hộ tay tội phạm kia à? Muốn phản đối Nhà nước hay sao? Mỗi năm, Hội nhận của Nhà nước bao nhiêu tỷ đồng, làm quan chức Hội đồng nghĩa với làm quan chức Nhà nước, mà vẫn cứng cổ thế ư? Người đứng đầu Hội, nhất là những hội quan trọng như Hội Nhà văn, đều được “trên” chọn lựa cẩn thận, cơ mà!
Cho nên dễ hiểu là từ xưa đến nay bao nhiêu nhà văn nhà báo bị tống một cách oan uổng (và có khi trắng trợn) vào tù, mà cấm có Hội Nhà báo, Hội Nhà văn đứng ra bảo vệ. Không vào hùa, ra tuyên bố hắn/thị ta là phản động, đã là may phúc. Nhà văn Phạm Viết Đào chỉ vì viết blog mà bị tù tội suốt 9 tháng trời, các nước phương Tây thù địch gọi đó là vi phạm quyền tự do ngôn luận, Hội Nhà văn im thít. Nay, ông Chủ tịch Hội Hữu Thỉnh cuối nhiệm kỳ thứ ba của mình bỗng cắn rứt lương tâm, gạt qua một bên mọi sự sợ hãi, quyết định làm một cú đột phá, đi thăm hội viên Phạm Viết Đào đang bị giam trong tù.
Muộn còn hơn không! Hoan hô Chủ tịch Hội Hữu Thỉnh!
Văn Việt
Trưa qua tôi đến Hội Nhà Văn ghé thăm Nhà thơ Hữu Thỉnh. Ông đang nói chuyện điện thoại với ai đó, thấy tôi vào liền bảo người đầu kia sẽ gọi lại sau, và niềm nở tiếp tôi cùng Nhà văn Nguyễn Ngọc Quế. Tôi nói với ông Chủ tịch là Nhà văn Phạm Viết Đào vừa bị Toà Hà Nội xử 15 tháng tù giam vì viết blog… thì có cô nhân viên của hội đưa giấy tờ vào cho ông ký. Hữu Thỉnh nói ngay là ký mấy triệu để Hội đi thăm Nhà văn Phạm Viết Đào.
Thì ra ông Chủ tịch đã biết việc này và đã có một quyết định thăm hỏi hội viên của mình. Một quyết định hơi bất ngờ với tôi, vì từ ngày Nhà văn Phạm Viết Đào bị bắt, không thấy Hội tỏ thái độ gì công khai với toàn thể hội viên.
Hôm kia, tôi định viết một bài kêu gọi BCH hội Nhà Văn và các nhà văn có điều kiện nên đến Toà Hà Nội dự vụ sơ thẩm đồng nghiệp của mình, nhưng rồi lại ngồi viết một bài thơ về việc này. Tôi cũng có nhắn trên Facebook Nhà thơ Văn Công Hùngbảo anh nên ra Hà Nội dự phiên Toà, anh nói là nếu ở Hà Nội, anh sẽ đến. Thì ra các nhà văn vẫn nghĩ về nhau, vẫn thấy áy náy về việc đồng nghiệp phải ra Toà với cái “tội” không đáng tội, nhưng rồi hầu hết giữ thái độ im lặng (đáng sợ). Cái thời buổi thông tin đầy trời, mà các nhà văn vẫn phải ngậm miệng trước nỗi đau của đồng nghiệp, thì kể cũng khí không phải.
Giờ thì Nhà văn Phạm Viết Đào vẫn tiếp tục ngồi tù 6 tháng nữa. Một ngày tù nghìn thu ở ngoài. Thơ Cụ Hồ cũng nhắc câu này. Ông Đào lại phải chịu đến 180 lần nghìn thu trong tù thì cũng thật là đau. Có lúc tôi nghĩ, ra tù, ông Đào có thể trở thành nhà tiểu thuyết, như Bùi Ngọc Tấn, nhưng không phải là “Chuyện kể năm 2000″, mà là “Chuyện kể thế kỷ XXI”. Biến bĩ cực thành thái lai, biết đâu đó, nhà văn mà.
Khi chia tay Nhà thơ Hữu Thỉnh, ông có vẻ băn khoăn: Trọng Tạo phải uống chút gì chứ nhỉ? Và ông lấy ra chai rượu vang tặng tôi. Nhưng tôi thật thà cười: Tôi chỉ thích rượu mạnh, Whisky chẳng hạn. Tiếc là trong phòng Hữu Thỉnh không có chai rượu mạnh nào. Ông hẹn tôi, lần sau vậy.
Khi ra về tôi nghĩ, biết đâu đấy, ông Chủ tịch sẽ mang chai rượu vang ấy vào trong tù uống cùng Phạm Viết Đào thì thật tuyệt vời. Hơn 9 tháng nay, Đào không được uống giọt bia rượu nào…
