Pháp Hoan tên thật là Mai Công Lập, sinh ngày 08.11.1992 tại Bình Thuận. Quê gốc Quảng Trị. Năm 15 tuổi (2007) bỏ học giữa chừng, chuyển hướng một cách đột ngột để trở thành một tu sĩ. Tu viện tọa lạc tại thị xã Bảo Lộc, Lâm Đồng. Là trung tâm lớn nhất của truyền thống Làng Mai tại VN trong thời gian đó. Đến năm 2009 xảy ra Pháp nạn Bát Nhã, các tăng ni sinh không được phép sinh hoạt ở đó nữa. Sau đó Pháp Hoan sang Thái được hơn một năm và đến năm 2011 thì qua Đức, với visa tị nạn tôn giáo, và trở thành một thành viên của Viện Phật học ứng dụng châu Âu. Thơ Pháp Hoan hầu hết được sáng tác khi anh ở châu Âu, nơi anh dự định sẽ quay lại lâu dài
Pháp Hoan có thời gian tu học Phật giáo ở trong nước và ở Đức. Ngoài văn chương, anh say mê hội họa, âm nhạc. Như vậy, khía cạnh tôn giáo, các xu hướng tâm linh, năng khiếu về âm nhạc và hội họa, chắc chắn đã để lại dấu ấn của chúng lên thơ Pháp Hoan. Có một sự tái phối hợp đẹp đẽ, mặc dù chưa đều, của các kinh nghiệm trên đây trong sáng tác của anh. Thơ Pháp Hoan là thơ đương thời, diễn tả đúng những điều anh đang sống và anh thấy, trình diện đến mức cao khả năng sống còn của một người trẻ tuổi.
Hiện thực của Pháp Hoan là hiện thực bị tra vấn. Anh có khuynh hướng thẩm mỹ mới nhưng không đi quá xa cổ điển; anh tìm được cho mình giọng riêng, giọng suy tư, của một người đắm chìm trong thiên nhiên của tâm linh, tức tâm cảnh. Anh cũng là nhà thơ của ý thức xã hội. Ngay trong những bài thơ cá nhân, giàu xúc cảm, người đọc vẫn có thể lấp loáng thấy ánh sáng của ý thức vượt ra khỏi mê ám, bóng tối, như thể ở đó các xung đột bắt đầu tìm ra hòa điệu mới. Lòng yêu thiên nhiên tạo ra một ngôn ngữ vừa gần gũi vừa khoáng đạt, nhiều quan sát, đồng thời có tính hướng đạo. Thơ tự do giàu vần điệu, nhịp độ trôi chảy linh động; đôi khi có khả năng hóa trang năng lượng mà nó mang theo, cũng như vẻ ngoài điềm tĩnh tương thích với một thiền sinh, làm che mờ sự chiếu sáng của tâm thức phản kháng. Anh có khả năng chuyển đổi các hình ảnh giản dị và đời thường và làm bộc lộ tính chất huyền thoại ở những kinh nghiệm quen thuộc. Như vậy kinh nghiệm cá nhân qua cái nhìn của nhà thơ đã biến thành hậu cảnh của bức tranh. Anh trầm lặng độc thoại nhưng đôi khi vẫn mời gọi, tra hỏi.
Thơ của tuổi trẻ hôm nay bộc lộ một đời sống nội tâm khác, và tính nổi loạn trong tác phẩm của họ ngày càng tinh tế hơn, khó nhận ra hơn. Nói cho cùng đó là sự trả lời của thế hệ tiếp sau đối với thế hệ đi trước, những người chịu ảnh hưởng trực tiếp hơn họ từ bi kịch dân tộc và bi kịch chiến tranh. Thế hệ của những nhà thơ hải ngoại như Lê Đình Nhất Lang, Đỗ Lê Anh Đào, Trang Đài Glassey Trầnguyễn, Lưu Diệu Vân, Như Quỳnh de Prelle, Pháp Hoan, Nguyễn Linh Quang vân vân. Dù sao Pháp Hoan cũng đang đi những bước đầu tiên, năng lực và khiếm khuyết của một người viết chưa có thời gian bộc lộ hết. Sự thay đổi đột ngột giữa các bài thơ thành công và những bài không thành công, giữa những câu thơ gây ấn tượng mạnh mẽ và những câu lập lại, đôi khi dễ dãi. Sự tập hợp của các hình ảnh thiếu chủ đích, tính đơn điệu trong cấu trúc của toàn bài làm cho thơ anh di chuyển chậm chạp và, do đó, trở nên mất thăng bằng.
Những kiến tạo kiên cố sẽ tồn tại. Cũng vậy, những quan hệ và tư tưởng. Công việc, đời sống, một môi trường có tính ủng hộ, những hỗ trợ về sáng tạo sẽ giúp tạo ra bền vững. Sự mất niềm tin, hoàn cảnh sống thiếu tự do tạo ra môi trường không ổn định ở người viết. Lạc đường, mất mát, lấy lại lòng tự tin. Đó là những ám ảnh thấp thoáng hiện ra trong thơ Pháp Hoan.
Pháp Hoan có ý thức về giấc mơ văn chương của mình, và có lẽ anh sẽ chọn đi với nó lâu dài, và đó là lời cầu chúc của chúng ta. Chúc cho anh tránh khỏi những chặng dừng lại quá lâu, sự khủng hoảng của sáng tác và của đời sống, và mau chóng đạt được động năng, bằng chính khả năng sáng tạo của mình, đi xuyên qua giữa những đau khổ và hạnh phúc, giữa may mắn và nghịch cảnh, và chiếu sáng ở một nơi khác, có lẽ, nhưng không nhất thiết là, ngoài đất nước.
Văn Việt trân trọng giới thiệu.
BAY
“Gửi những người dân chủ”
Những con người bay rợp bầu trời
Paris, London, Sài Gòn…
họ bay qua mọi mái nhà, thôn quê, thành phố
họ cười đùa cùng gió và mây,
họ bay qua những tán lá cây,
bay trong đêm đầy sao,
trên sóng biển thét gào.
Họ bay như những con người tự do
trên những nhà tù, trại tập trung,
qua những nghĩa trang,
giữa quảng trường Ba Đình, trên dinh Độc Lập
họ bay đi như những linh hồn bất khuất
kêu đòi cách mạng, tự do và sự thật.
Mở tung đôi cánh của tình yêu
chắp tay nguyện cầu cho chân lý
họ nâng lên cao mặt trời của lý trí
soi qua mọi vùng đất điêu linh
và trong nỗi khắc khoải, mỗi con tim
là chiều sâu của niềm tin và lòng nhân ái.
Những con người trong không gian bay mãi
đập tan bất công và nỗi sợ hãi
sấm sét vang rền khắp nơi
xiềng xích rơi đầy mặt đất
và con người thở lấy không khí của tự do
trên những vùng đất họ bay qua.
7.10.2015
ĐÁP ỨNG
Khát
cầu xin một bát nước
chúng mang cho ta một bát máu tươi
Đói
cầu xin một nắm cơm
chúng ném vào mặt ta một nắm đá
Lang thang
cầu xin một nơi trú ẩn
chúng xây cho ta những dãy ngục vững chắc
Sống
đòi hỏi chút Tự Do
chúng cho ta một viên đạn chì ngay vào giữa trán.
HỒI SỨC
em trở về lần nữa trong chiếc gương soi sáng nay
anh mỉm cười cùng nắm bụi trong lòng bàn tay thả gió
trong giấc mộng đêm qua có đàn cá bơi lượn giữa sóng ngân hà
ta đã bay về quê hương như hai con thú hoang trên trời đêm rượt đuổi
hai vì sao tan vào cốc rượu trên môi nữ thần canh giữ tháng ngày.
anh là người buồn bã đợi chờ dưới bóng cây tuổi tác
âm nhạc đo lường kỷ vật trái tim
em hóa thành xương khô loài thú dữ
anh hóa thành sa mạc chôn kín mộng dòng sông.
em trở về lần nữa trong điệu nhạc sáng nay
có bài ca trên nụ hôn tháng bảy
cây trên trời sẽ giữ lời ta ở lại
trong vòng xoáy đợi chờ đã thức dậy nỗi ngờ vực một bàn tay.
GIẤC MỘNG ĐẦU ĐÔNG
Thiên nhiên đang nhẹ nhàng chuyển động
Mặt trời đang chậm chạp quay vòng
Trong cái bóng quá lớn của mùa thu
Bên của sổ, hướng vào khu vườn bóng tối
Ánh sáng đang trở nên tinh khiết lạ thường
Tôi thiếp ngủ
Ngoài xa một người chăn ngựa đang đi đến
Chàng mở cửa chiếc chuồng của những giấc mơ
Bầy ngựa trắng được thả tự do
Đang lao ra ngoài thế giới
Với tiếng hí vang vọng tới bên kia vùng thảo nguyên rộng lớn
Kêu gọi giờ phút nghỉ ngơi cho cuộc đời
Bất chợt có tiếng sấm động trên bầu trời
Bầy ngựa trắng vội vàng trở lại bên trong những giấc mơ
Nhưng con bé nhất chậm chân không về kịp
Trước khi tôi thức giấc
Nó chồm lên trong dáng vẻ hãi hùng
Rồi hóa thành bông tuyết đầu tiên rơi vào bầu trời mùa đông
Đức Quốc 2011-2012
BIẾN CỐ MÙA ĐÔNG
Mùa đông khắc nghiệt đột ngột tràn về trong không gian
bẻ cong những tiếng động
xóa nhòa thời gian
làm chậm những dòng suy nghĩ
Tôi lang thang trong rừng buổi sớm mai
một thân cây già đổ xuống trên mặt hồ đóng băng
làm nên một vết nứt chạy dài
Và khi những cơn gió lạnh thổi về
mặt hồ phát ra từng tiếng động đứt đoạn
giòn và khô
như tiếng xương gãy
Vết nứt lớn thêm ra, phân thành nhiều nhánh nhỏ
trong khi linh hồn cổ thụ đang chậm chạp trôi ra ngoài
Deutschland- Winter- 2012
GIẤC MƠ CỦA NGƯỜI MÙ
Thế giới mở ra trong giấc mộng giữa đêm thu
Thế giới của trăm ngàn dải lụa trắng và đen,
Thế giới cầu vòng đen, thế giới của lưỡi đen, thế giới của trăng đen.
Những hàng cây lặng lẽ cháy trong mơ
Những con đường cong đi trong trí nhớ
Những ngọn cỏ ngã ngiêng theo hơi thở.
Từng đôi ánh sáng quấn chặt lấy nhau giao động trong không gian
Cả vườn hoa đang nở rộ và lụi tàn nhanh chóng
Cuộn tròn lên không trung theo những cơn lốc của gió
Nhuộm trắng cả chân trời bầm đen.
Thi thoảng, nếu may mắn
Ta có thể thấy những vệt sáng trong mắt những người mù
Khi họ mở mắt giữa lưng chừng giấc chiêm bao.
XUÂN SỚM
Báo đài đưa tin anh đào ra hoa
khi ta bận đóng mấy chiếc hòm gỗ trong khu vườn vắng.
Mùa xuân đến bất thường như cơn bão
gom lá khô ném vào khung cửa sổ
mèo con sợ hãi leo lên cây mận trước nhà.
Nắng tắt–
Chú sóc nhỏ ló đầu ra khỏi tán cây dẻ
con sáo đen ngưng hót bên kia hàng rào
tiếng ấm trà reo trên bếp.
Đôi ba hạt mưa rơi nhẹ trên mặt nước
những đóa hoa vàng nở ra trước cơn giông
người đưa thư trước ngõ vội vàng rời đi trong gió.
ĐỐI THOẠI
Hai người đàn ông treo cổ trên cây
đương mở mắt nhìn nhau
họ trò chuyện mãi về cuộc sống
mây bay trên đầu
cỏ hát dưới chân
và ánh sáng trôi nhanh qua cành cây dương liễu
Hai người đàn bà bốc cháy trong lửa dữ
đương ôm chặt lấy nhau
họ thỏ thẻ về bí mật tình yêu
mỗi phút trôi qua
ký ức chói lòa
họ trao cho nhau những nụ hôn hóa đá
Hai đứa bé song sinh trong bụng bà mẹ trẻ
đương ngủ say trong thiên đường sứt mẻ
vòm trời xanh cao
thế giới đón chào
chúng chia nhau hơi thở từ những người đã chết
XUÂN
Thiên nhiên sáng nay tụ tập quanh vườn lắng nghe hoa táo nở
có con rắn lục thay da bên hòn đá
lũ bướm trắng bay qua làng như một cơn lốc hoa.
không nhà, không quê hương
thiền tăng ngủ quên bên bờ suối
mơ thấy mình là cây anh đào
nở ra dưới bầu trời đầy sao.
bên trời phương ngoại linh hồn bay đi như một cánh bướm
để cảnh giới mộng cứ mãi lượn lờ trên mặt hồ.
AVALOKITESHVARA
(NGƯỜI CAI TRỊ BIỂN KHƠI)
Đặt bàn tay vào mây đen
mây tan thành gió
thả một chân vào sóng cả
sóng nở thành hoa
Bà nhặt trái tim của mình sáng nay lên quan sát
tiếng đập vẫn đương nhộn nhịp trong lòng bàn tay
Ngày nắng đẹp
bà hóa thân thành nghìn bông hoa sóng
tan mất vào lòng biển xanh
mãi hội tụ ở bến bờ xa xôi nhất
Ngày biển động
gió giật mạnh trước trận cuồng phong
bà phân thân thành nghìn cánh chim trắng
bay vào bốn phía mênh mông.
NGỤC THẤT
(3 bài thơ cho anh Hoàng Ngọc -Tuấn)
“Người đã đặt tên cho kẻ nô lệ đầu tiên
và ban phát cho hắn một con đường”
Từ phía sau lưng con nghe một tiếng động phát ra dữ dằn
tiếng cánh cửa nặng nề vừa mới đóng
cùng âm thanh sắc lạnh của ngọn gió thời xưa cũ
vừa mới trở lại khu vườn
giá rét lại trở về giá rét
hờn căm lại uống lấy hờn căm
trên những hàng cây Chúa đã xây ngục thất
kiên cố hơn những tảng đá nghìn năm
nằm chiêm nghiệm dưới đáy sâu lạnh giá.
———–
“Tất cả những gì con đã làm là cho Người, Chúa của con!
tất cả những gì con đã cố gắng nắm bắt là hoa khói giữa không trung
là sương vàng trong chiều hoang trở lạnh.”
“Con đã đi theo con đường mà Người đã vạch ra
như món quà, không một lời than thở
tuyết trên ngọn đồi xa và hoa trong đôi tay bé nhỏ
đã rữa tan trong thung lũng ướt át những vì sao.”
“Con đã xoay sở với những lời nói dễ thương
con đã khóc lên để nhìn nhận con đường
nhưng mùa xuân đã cài hoa khô lên mái tóc
còn có gì để cho và để nhận,
còn có gì để hận thù và thương yêu,
còn có gì để nguyện cầu và tha thứ?”
“Dưới những cây cầu cháy lên theo lửa dữ
dưới những cây cầu hơi thở mãi mãi lìa xa!”
“Con đã bay cao như chim chiều trước gió
dưới đôi cánh mềm là triệu triệu mũi tên
máu đã làm trời chiều sụp đổ
con đã chìm sâu như mũi neo cắt bỏ
trong biển đêm không một chút dịu yên
và con đã tìm kiếm cho mình một cái tên
cùng mục đích tồn tại trong thế giới.”
“Nhưng Người đã nối những con đường lại với nhau
xoay tròn trong mê cung của sương mù và bóng tối.”
———
“Con giờ không mong mình khôn ngoan hơn thú vật
Con đã biết quá nhiều hạnh phúc để rồi phải khổ đau
Có những con đường con phải bước qua mau
Nhưng lạy Chúa! con sẽ không nuối tiếc.”
Niềm vui của con giờ không được phép bay lên đuổi kịp ánh sáng
tháng năm còn phải đợi chờ rửa tội
con cô đơn, con một mình bên bờ biển.
Những con sóng ngày xưa không còn nặng nề uốn éo
và những cơn gió buồn không cánh lướt bay qua.
Nhưng con sẽ cố gắng đợi chờ
hoang mang và nhẫn nại
giữa đêm tối đời con
cho đến khi ánh chớp lần nữa làm sáng rõ con đường
và con cất bước.
2013
SINH LÝ CỦA CƠN ĐAU
Mùi nước hoa đang triệu tập cái ác từ khắp nơi
trong thành phố của những buổi dạ hội chết người.
Như một bàn tay vô hình giữ lấy vũ trụ không để rơi rớt một vì sao
trời đêm với những con cá đen bơi lội.
Mùi mồ hôi phả ra từ nách Chúa trời
trên cánh đồng nằm sấp một trăm lời thú tội.
Trên phố có kẻ rao đang rao bán cơn đau
1 hào 3 xu và một chén máu.
Đám mây vô thức bay qua
khi họa sĩ già vừa bán thân mình cho quỷ dữ.
THU
tôi nằm yên nghe gió cuốn lá rơi trên đầu
tôi nằm yên nghe lời thở than từ biển cả
dưới lòng đất sâu nước đang reo lên vui sướng
có tiêng súng nổ đâu đó trong rừng khô mùa thu
và đâu đó tiếng dã thú kêu gọi cái ác trong lá mục
tôi đợi chờ cái chết của tuổi trẻ
tôi đợi chờ ngày mưa
tôi đợi chờ tháng nắng
và chờ đợi trên con đường cùng với tôi
là cây táo dại
với những cành khô đã hóa thành gai nhọn
đâm sâu vào những quả chín cuối mùa.
NGÀY LÀM BIẾNG
Tôi sinh ra giữa vùng đất hoang dã ngập tràn trong đá, hoa và nắng
Tôi lớn lên cùng những lọn tóc xoăn trắng mềm giữa sóng nước đại dương
Tôi cư ngụ dưới lớp vảy đỏ của loài cá biết ca hát trước rạng đông
Biển cả là nơi tôi ghi chép những huyền thoại về loài hải âu đen nghèo đói
Bức tường đá vây kín lối đi nhỏ dần dẫn vào vườn cam đang rộ chín
Tôi bắt gặp chính tôi khi con chim đầu tiên cất tiếng hót đầu tiên.
Sương khói sinh ra giữa chiều tháng tám sau hơi thở vào vừa đủ sâu
Và hơi thở ra vừa đủ mạnh để tạo thành cơn gió mát xua tan mọi nỗi muộn phiền
Bờ đá bằng phẳng cho ta giấc ngủ lặng yên từ cơn bão lớn phương xa
Thông điệp duy nhất từ Thượng Đế là chính bản thân ông đang già cả
Ta phải sống vui lên cuộc đời cho ta hy vọng tình yêu cho ta lẽ sống
Những đám mây bắt đầu nóng chảy giữa đôi tay chín mềm đầy vết cắn mùa thu
Thủy triều tràn qua lòng ngực xóa đi những con đường chưa một lần cất bước
Những trang sách cổ xưa mở ra trong lòng biển cả
đôi chiếc lá nhỏ rung rinh trong lòng người khách biển
một ngọn hải đăng rực rỡ chói sáng bay lên
giữa tiệc cưới sao băng nóng bỏng.
Một màu xanh tin cậy của trời đêm
Đủ sức tranh giành với màu đen của cuộc sống!
Đức Quốc . 2013
BÃO ĐÊM
Cơn bão chậm chạp trôi đến gần nơi ước hẹn
Tôi nằm yên đợi chờ ở điểm cuối con đường
Giường là tử huyệt được đặt dưới vòm đêm
Hơi thở – tòa tháp chậm đổ dần xuống vực thẳm
Bầy thiên thần trắng bay vòng quanh mắt bão
Gió giật tung cờ hiệu từ bàn tay trắng bạch những vì sao
Những hạt mưa đâm thẳng vào mặt nước lao xao
Căn nhà động đậy thả mũi neo đớn đau xuống lòng đất
5h sáng sau cơn bão đêm
Thế giới đang trong cơn tĩnh mịch
Tôi thức giấc và thấy đau nơi lồng ngực
Máu đêm qua đã chảy xuống đáy vực và lấp đầy bình minh
CHIỀU NGANG CỦA CUỘC ĐỜI
chiều ngang cho cảm xúc thanh cao và chiều dọc cho lý trí đẹp đẽ !
Trong những ngày tháng được đẻ ra từ bệnh tật
Tôi cật lực tranh đấu với cảm giác được quên đi
Mệt mõi trong từng hơi thở
Hăm hở trong từng vết thương
Tôi nhắm mắt, nằm yên và nhẹ nhàng cảm thấy
Cuộc đời của tôi đang lớn lên, mở rộng theo chiều ngang
Bao la là cánh đồng ngập chìm trong tuyết trắng
Mênh mông là bãi biển xanh tươi ngập tràn trong nắng ấm
Tôi muốn tha thứ cho bản thân
Tôi muốn ôm chầm lấy tất cả
Và sau những gì tôi hằng mong mỏi
Tôi đang thật sự muốn sống cho xứng đáng một con người
Cuộc đời tôi đang mở rộng theo chiều ngang
Ôi sa mạc và hành trình muôn đời của cát
Cuộc đời tôi đang mở rộng theo chiều ngang
Ôi dòng sông và tiếng ca muôn đời làm tôi kinh ngạc
BỨC CHÂN DUNG CUỘC ĐỜI
Tôi nhìn vào khuôn mặt anh bằng chính đôi mắt của anh
Tôi nhìn thấy những ký ức màu xanh
Chảy ra từ khóe mắt
Tôi thấy cả chân trời sự thật
Lấp lánh giữa làn môi
Khi anh thầm gọi tên tôi trong bóng tối
Màu sắc đã đánh mất quyền lực thẳm sâu nhất của mình
Lịch sử khuôn mặt vừa trải qua một trăm năm đầy bi thảm
Giấc mộng giờ đang mở tiệc tưng bừng
Trên chòm râu phát sáng
Sau những biến chứng của thời gian
Cả gian phòng phút chốc ngập tràn trong dòng ánh sáng mơ màng
Như bên trong ngôi đại giáo đường trước giờ thánh lễ
Khi những người xem tranh thận trọng trở về với bản thân
Trong những bức chân dung của chính cuộc đời họ
Khuôn mặt anh chìm dần vào bóng tối
Cho đến khi chỉ còn lại đôi mắt xanh thẫm buồn
Đang lặng lẽ nhìn tôi
Trong khoảnh khắc hai linh hồn đối mặt
Bất chợt tôi nhìn thấy đường bay của loài hải âu đen trước bão
Và tôi nghe thấy tiếng từng cơn gió đang thét gào trên sóng
Và tôi nhìn thấy cánh buồm nỗi đau khổ đời tôi
Đang đi vào đại dương của mắt anh – không bờ bến.
2012
ĐỂ NÓI
để nói nửa sự thật
ta cần nuốt trôi nửa phiến đá
và phải biết chắc rằng nó sẽ không làm ta rách cuống họng
để nói trọn sự thật
ta cần đối mặt với cả bầy đàn chó sói
và phải biết chắc là ta không đi một mình dưới trăng
để sống với sự thật
ta cần giữ thăng bằng
trên cây cầu Tự Do
bắc qua vực thẳm vô hình của sự sợ hãi.
RỒI SẼ ĐẾN MỘT NGÀY
Người vợ quên đi người chồng đã mất, bà chi còn nhớ đến nước mắt
kẻ cắp quên đi nỗi nhục, hắn chỉ còn cơn giận sôi sục
người già quên đi chiến tranh, họ chỉ còn nghèo đói
đàn bà quên đi thời thanh xuân, họ chỉ còn cái bóng quạnh hiu
Trẻ con quên đi dòng sông, chúng chỉ còn nỗi hoài mong
người chết quên đi cuộc sống, họ chỉ còn lại trong trí nhớ
triết gia quên đi câu hỏi, ông chỉ còn lại một mình với ngọn đèn chong
thi sĩ quên đi bài thơ, hắn chỉ còn nhịp điệu thổn thức trong lòng
Đất nước quên đi Tự Do, nó chỉ còn cái chết
và sự hủy diệt đang âm thầm từng bước đi lên
ĐÂU ĐÓ TRÊN BẢN ĐỒ CỦA LƯƠNG TÂM
Đâu đó trên bản đồ của lương tâm
Một vùng đất đã từng là chốn nương thân
Một vùng đất đã từng làm ta khổ đau cùng tận
Đâu đó trên bản đồ của lương tâm
Một vùng đất bé nhỏ xanh tươi uốn lượn
Đó là sự chuyển động nhịp nhàng của những dối trá thường nhiên
Là chiếc lưỡi cứng cong vòng không thốt lên được sự thật
Là sự co mình chịu đựng từ những ký ức đớn đau
Là vết nứt muôn đời giữa Đông và Tây
Ánh sáng và bóng tối
Đam mê và tội lỗi
Là vết sẹo chưa lành hẳn giữa biển cả và đất liền
Giữa con người và con người
Hòa bình và chiến tranh
Tình yêu và thù hận
Là gánh nặng của bao thế hệ tìm kiếm Tự Do
Một thứ Tự Do
Còn xanh hơn cả cỏ trên nấm mồ của họ.
2012