Trao ??i: V?n h?c và s? m?nh hòa gi?i dân t?c (8) – Nh?n th?c và nh?ng gi?i pháp c? th? cho v?n ?? “hòa h?p dân t?c” ? Vi?t Nam hi?n nay

Nguy?n Tr?ng Bnh

Tr??c h?t ph?i ni r?ng, th?c hi?n bi vi?t ny b?n thn ti lun th?c ?y l v?n ?? r?t kh kh?n v ph?c t?p v ? ???c nhi?u nhn s?, tr th?c trong v ngoi n??c bn b?c, th?o lu?n su?t 40 n?m qua nh?ng nhn chung v?n l m?t s? b? t?c. V l? ?, hon ton khng c ma ru qua m?t ti?u phu, tuy nhin, n?u v th? m b?n thn khng dm ni ra nh?ng ?i?u mnh ngh? th ch?ng khc g ?ang l?a d?i chnh mnh? Th?t kh ch?u v b?c r?c v cng n?u c? ph?i s?ng trong tm tr?ng nh? v?y!

I. NH?N TH?C CHUNG

Lu nay khi bn ??n v?n ?? ha h?p dn t?c, nhi?u ng??i ch? y?u ch? quan tm ??n chuy?n lm sao ?? hn g?n nh?ng v?t th??ng lng t? cu?c chi?n hai m??i n?m (1954-1975) gi?a bn th?ng cu?c v bn khng th?ng cu?c. C? th?, ? l lm sao ha gi?i lng th h?n gi?a m?t bn l nh?ng ng??i ?ang n?m quy?n lnh ??o, ?i?u hnh ??t n??c (c?ng l ??i di?n cn st l?i ho?c l h?u du? tr?c ti?p c?a bn th?ng cu?c) v m?t bn l ph?n l?n ki?u bo ?, ?ang (bu?c) ph?i tha h??ng, l?u l?c kh?p n?i trn th? gi?i ??i di?n cho bn khng th?ng cu?c t? sau ngy 30/4/1975 cho ??n nay.

Tuy v?y, trong ci nhn c?a ring ti th ngay lc ny ?y v?n ?? ha h?p dn t?c ? Vi?t Nam cn m?t chuy?n v cng c?p bch v quan tr?ng khc, ? l ph?i lm sao k?t n?i v ?n ??nh l?i lng dn trong n??c. B?i, hi?n nay c th? th?y, s?i dy lin h? gi?a ??ng, Nh n??c VN v?i ??i b? ph?n nhn dn ?ang ngy m?t tr? nn c?ng th?ng v mong manh h?n bao gi? h?t. Ng??i dn ph?n ?ng tuy khng tr?c ti?p ni ra (ho?c ? r?t nhi?u l?n ni ra trong m?t khng gian v hon c?nh kn ?o c?a ring h?) nh?ng n?u ch?u kh quan st bi?u hi?n, thi ?? c?a h? trong cu?c s?ng s? th?y h? ?ang v cng hoang mang v th?t v?ng n?u khng mu?n ni b?t mn v hon ton m?t ni?m tin vo s? lnh ??o c?a ??ng v chnh quy?n. V v?y, n?u khng ch v?n ?? ny v tm cch ha gi?i n th tnh hnh ??t n??c s?p t?i ?y s? r?t nguy hi?m.

T? ?y, v? m?t nh?n th?c chung, ti cho r?ng tr??c h?t ??ng, Nh n??c Vi?t Nam ph?i d?ng c?m ??i m?t v?i hai v?n ?? trn; ??ng th?i ph?i nghim tc t? ki?m ?i?m v sao ? 40 n?m r?i nh?ng chuy?n ha gi?i h?n th gi?a hai bn th?ng cu?c v khng th?ng cu?c v?n khng c ti?n tri?n g ?ng k?; v t?i sao gi? ?y lng dn ngy m?t thm b?c b?i, khng yn? T?t c? s? ki?m ?i?m ny ph?i trn n?n t?ng c?a s? chn thnh v ch? ??ng ??i tho?i v?i m?i t?ng l?p nhn dn trong v ngoi n??c ch? khng ch? ??c tho?i m?t chi?u nh? th?i gian qua.

V ?? c c? s? php l v?ng ch?c cho v?n ?? ny, ??ng, Nh n??c Vi?t Nam c?n nhanh chng ra m?t b?n Ngh? quy?t m?i cho v?n ?? ha h?p dn t?c, ph h?p v?i ?i?u ki?n v tnh hnh m?i hi?n nay. Ph?i xem ?y l nhi?m v? chnh tr? quan tr?ng hng ??u c?a ??t n??c v dn t?c trong m?t vi n?m t?i.

II. NH?N TH?C V GI?I PHP CHO V?N ?? HN G?N V?T TH??NG CHI?N TRANH V?I ??NG BO NGOI N??C

V? chuy?n ny, r rng ai c?ng th?y ? 40 n?m tri qua, th? nh?ng, nh?ng v?t th??ng lng do cu?c chi?n hai m??i n?m (1954-1975) gy ra cho c? bn th?ng cu?c v bn khng th?ng cu?c v?n ch?a hon ton ro m?. Cng b?ng m ni, th?i gian qua bn th?ng cu?c khng ph?i khng c nh?ng b??c ?i, nh?ng ??ng thi nh?m hn g?n v xoa d?u v?t th??ng ny. Tuy v?y, nhn chung nh?ng ??ng thi ny l ch?a ?? v ti?n ?? th?c hi?n th khng nh?ng r?t ch?m m cn r?t qua loa; trong t?ng vi?c lm c? th? v?n ch?a cho th?y m?t thi ?? c?u th? v chn thnh nh?t; c v? nh? ch? c m?t s? t ng??i th?t lng mu?n hn g?n v?t th??ng chi?n tranh nh?ng ti?c thay ti?ng ni c?a h? l?i khng ?? tr?ng l??ng…

T? ?y, ti cho r?ng ?? t?o ra b??c ngo?t nh?m ha gi?i, ch?a lnh v?nh vi?n v?t th??ng lng cho c? hai bn, tr??c h?t bn th?ng cu?c nh?t ??nh ph?i g?t b? nh?ng suy ngh? b?o th? v ??nh ki?n h?p hi ??c bi?t l suy ngh? th?ng lm vua nn mu?n ni g th ni m khng thm quan tm ??n c?m nh?n c?a bn khng th?ng cu?c

Trn tinh th?n nh? v?y, ti m?o mu?i ?? xu?t 5 nhm gi?i php c? th? cho v?n ?? ny nh? sau:

1. NHM GI?I PHP TH? NH?T

Thnh l?p ban ch? ??o v? v?n ?? hn g?n, ha gi?i h?n th, ha gi?i dn t?c (c s? tham gia c?a ??i di?n bn khng th?ng cu?c) nh?m ?nh gi khch quan trung th?c t?t c? cc v?n ?? ? lm ???c v ch?a lm ???c k? t? sau khi n??c nh th?ng nh?t ??n nay. T? ? tham m?u, ?? xu?t nh?ng chnh sch c? th? nh?m cho ?n t?t c? cc th? h? ng??i Vi?t trn kh?p n?m chu b?n bi?n trn tinh th?n gc l?i qu kh?, tn tr?ng s? khc bi?t, khng nghi k?, khng kch ??ng th h?n ?? cng chung tay xy d?ng m?t Vi?t Nam th?nh v??ng, hng c??ng trong t??ng lai.

2. NHM GI?I PHP TH? HAI

??ng, Nh n??c Vi?t Nam c?n ch?m d?t nh?ng ho?t ??ng tuyn truy?n m?t chi?u lin quan ??n l?ch s? v? cu?c chi?n gi?a hai mi?n Nam B?c giai ?o?n t? 1954 ??n 1975 trn t?t c? cc ph??ng ti?n truy?n thng trong d?p 30/4 hng n?m. B?i ?y l nguyn nhn ch? y?u lm cho ci h? ng?n cch gi?a hai bn ngy m?t tr?m tr?ng h?n.

Theo quan st c?a ti, m?i n?m t? thng 3 d??ng l?ch tr? ?i th trn kh?p cc ph??ng ti?n truy?n thng c? n??c (bo in, bo m?ng, cc truy?n hnh t? trung ??ng ??n ??a ph??ng) l?i ??ng lo?t m? mng chi?n d?ch tuyn truy?n v? ??i th?ng ma xun n?m 1975 b?ng cch cho pht ?i pht l?i nh?ng b? phim ti li?u v?i n?i dung v quan ?i?m, gc nhn r?t l?c h?u, c? k?. ??c bi?t c nhi?u b? phim, bi bo ch? thu?n ng?i ca, k? l? m?t chi?u v? v s? nh?ng chi?n cng oanh li?t c?a qun v dn ta ??ng th?i khng qun ln n t?i c c?a ??ch trong s? h? h, khoi tr m khng ngh? g ??n tm tr?ng v n?i ni?m c?a ng??i anh em bn kia chi?n tuy?n.

Ngoi ra, l v s? cu?c mt – tinh l?n nh? ???c t? ch?c r?m r? trn kh?p c? n??c nh?m m?c ?ch n l?i truy?n th?ng v gio d?c th? h? tr? v? lng yu n??c. Theo ti, trong hon c?nh hi?n nay, ?y l vi?c lm r?t thi?u thi?n ch n?u nh? lnh ??o ??ng v Nh n??c hi?n nay th?c s? v quy?t tm mu?n ha gi?i h?n th, ha h?p dn t?c.

Th?t ra, chng ta c nhi?u cch ?? tuyn truy?n gio d?c lng yu n??c cho l?p tr? ch? khng nh?t thi?t ph?i ni ?i ni l?i nh?ng v?n ?? lin quan ??n cu?c chi?n ny v?i quan ?i?m, gc nhn, tm th? v thi ?? k? th? v h? h, vui s??ng nh? v?y.

Cn nh? sinh th?i, c? Th? t??ng V V?n Ki?t t?ng ni: L?ch s? ? ??t nhi?u gia ?nh mi?n Nam r?i vo hon c?nh c ng??i thn v?a ? pha bn ny, v?a ? pha bn kia, ngay c? h? hng ti c?ng nh? v?y. V th?, m?t s? ki?n lin quan ??n chi?n tranh khi nh?c l?i c hng tri?u ng??i vui m c?ng c hng tri?u ng??i bu?n. ? l m?t v?t th??ng chung c?a dn t?c c?n ???c gi? lnh thay v l?i ti?p t?c lm n thm r? mu. V v?y, n?u khng nhanh chng thay ??i quan ?i?m trong vi?c tuyn truy?n ny th cu ningy 30/4 hng n?m c hng tri?u ng??i vui nh?ng c?ng c hng tri?u ng??i bu?n c?a c? Th? t??ng V v?n Ki?t s? khng bao gi? ???c gi?i quy?t trong tnh ?on k?t, yu th??ng, mu m?, ru?t r…

Tr??c ?y, c ki?n ?? ngh? ??ng, Nh n??c Vi?t Nam khng nn t? ch?c l? k? ni?m ngy 30/4 hng n?m, tuy v?y v?i quan ?i?m c nhn, ti cho r?ng chng ta c?n ph?i t? ch?c l? k? ni?m ny nh?ng l t? ch?c v?i tinh th?n nh? sau:

Th? nh?t, trong hon c?nh hai bn cn t?n t?i nhi?u quan ?i?m khc bi?t v? cu?c chi?n ny, cch t?t nh?t l hy t?m th?i gc n l?i, ?? cho l?ch s? v th? h? chu con ??i sau nhn nh?n v phn xt.

Th? hai, chng ta ch? nn lm sao ?? t?t c? ??ng bo trong v ngoi n??c hi?u ngy 30/4/1975 l ngy k?t thc cu?c chi?n gi?a hai mi?n Nam – B?c; l ngy giang s?n Vi?t Nam ? thu v? m?t m?i; dn t?c ???c sum h?p m?t nh. Ch? v?y thi v khng bn tn g thm n?a nh?m trnh cho nh?ng v?t th??ng c?a c? hai bn khng b? nh?y nh?a thm ra.

V ?? trnh nh?ng mu thu?n lin quan ??n v?n ?? gy tranh ci hi?n nay l: ai gi?i phng ai?sau ngy 30/4/1975, ti ?? ngh? ??ng Nh n??c t?m th?i khng s? d?ng cu Ngy 30/4/1975 l ngy gi?i phng hon ton mi?n Nam th?ng nh?t ??t n??c ?? tuyn truy?n n?a, m thay vo ? l cu: Ngy 30/4/1975 l ngy k?t thc chi?n tranh gi?a hai mi?n Nam – B?c, th?ng nh?t ??t n??c. V?n ?? ny c?n ghi vo b?n Ngh? quy?t v? Ha h?p dn t?c (nh? ti ?? c?p ? ph?n Nh?n th?c chung) ?? tri?n khai th?c hi?n trong ton dn chng.

Th? ba, n?u c?n ph?i n l?i truy?n th?ng ??u tranh ch?ng gi?c ngo?i xm c?a cha ng cho th? h? mai sau th ch? nn n l?i nh?ng bi h?c v? 1000 n?m ch?ng gi?c ngo?i xm ph??ng B?c ? ???c ghi l?i trong s? sch v khng c g ?? tranh lu?n, bn ci…

3. NHM GI?I PHP TH? BA

C? th? ha t??ng xy d?ng m?t ngh?a trang chung cho nh?ng ng??i lnh ch?a xc ??nh ???c danh tnh c?a c? hai mi?n Nam B?c (c?ng l t??ng v ??c m? c?a C? th? t??ng V V?n Ki?t tr??c ?y). T?o ?i?u ki?n, h? tr? cho cc gia ?nh c ng??i thn l nh?ng ng??i lnh mi?n Nam ? hy sinh trong chi?n tranh ??n nay c?ng ch?a tm ???c hi c?t gi?ng nh? vi?c h? tr? cc gia ?nh c ng??i thn l nh?ng ng??i lnh ? mi?n B?c.

Ni cho cng th trong cu?c chi?n tr??c ?y, nh?ng ng??i lnh khng may ? ng xu?ng ? c? hai bn tham chi?n, t?t c? h? ??u l nh?ng cng dn yu n??c. C ?i?u do hon c?nh x h?i, do th?i cu?c nghi?t ng nn m?i bn ? ra s?c chi?n ??u v ph?ng s? cho quan ?i?m v l t??ng ring m h? theo ?u?i. Gi? th t?t c? ? khng cn n?a th h c? g chng ta – nh?ng ng??i cn s?ng ?y c? k? th?, phn bi?t lnh Qu?c gia hay lnh C?ng s?n?

N?u lm ???c ?i?u trn, ti tin l nh?ng ng??i Vi?t (nh?t l ki?u bo ? kh?p n?i trn th? gi?i) c thn nhn l nh?ng ng??i lnh mi?n Nam ? tham chi?n v hy sinh s? v cng vui s??ng. V ?y m?i th?t s? l nt ??p v?n ha ngn ??i c?a dn t?c:nhi?u ?i?u ph? l?y gi g??ng/ng??i trong m?t n??c ph?i th??ng nhau cng…

Nhn ?y, ti c?ng ?? ngh? cho t?c vo t??ng ?i M? Vi?t Nam anh hng ? Qu?ng Nam hi?n nay b?n cu th? nh? sau:

M? ch?ng bi?t trong nh?ng ??a con c?a b

??a no l qu?c gia, ??a no l c?ng s?n

M? ch? bi?t c nh?ng bu?i chi?u r?t tm

V mu th?ng anh c?ng ?? nh? mu th?ng em!

?y l 4 cu th? ti tnh c? ??c ???c trong quy?n Khi t?a g?i khi cu?i ??u c?a GS Cao Huy Thu?n khi ng bn v? chuy?n ha h?p dn t?c cch ?y ? kh lu. Cho d t??ng ?i M? VN anh hng hi?n nay ???c ??ng v Nh n??c Vi?t Nam xy d?ng l?y c?m h?ng t? nguyn m?u l m? Nguy?n Th? Th? ? Qu?ng Nam (c 11 ng??i con, chu thu?c bn th?ng cu?c ? hy sinh trong chi?n tranh) nh?ng ai c?ng bi?t ngh?a c?a vi?c xy d?ng t??ng ?i ny l nh?m d?ng nn m?t bi?u t??ng v? m?t b m? VN chung cho c? dn t?c. V v?y, theo ti, b?n cu th? trn khng nh?ng th? hi?n r?t r tinh th?n ha gi?i h?n th m cn l m?t bi h?c r?t c ngh?a cho th? h? con chu mai sau v? t?m lng, s? yu th??ng, ??c hy sinh c?a ng??i M? Vi?t Nam; ??ng th?i c?ng l bi h?c v? tnh ru?t r mu m?: C khn ??i ?p ng??i ngoi/ G cng m?t m? ch? hoi ? nhau!

4. NHM GI?I PHP TH? T?

Vi?c bin so?n SGK, gio trnh cc mn khoa h?c x h?i (??c bi?t l l?ch s?, v?n h?c) ?? gi?ng d?y cho h?c sinh, sinh vin lin quan ??n giai ?o?n 1954-1975 ph?i trn tinh th?n nhn v?n, nhn i; khng nh?m m?c ?ch tuyn truy?n m?t chi?u ki?u ??ch thua, ta th?ng, ??ch tn b?o d man, ta nhn h?u, anh hng… m ph?i lm sao cho gi?i tr? hi?u s? tn kh?c c?a chi?n tranh t? ? bi?t qu tr?ng, gn gi? nh?ng pht giy ha bnh, yn ?n c?a ??t n??c. Ph?i lm sao cho th? h? tr? hi?u r?ng, ng??i Vi?t Nam, dn t?c Vi?t Nam ch? c m?t k? th duy nh?t l b?n xm l??c ngo?i bang ch? khng c k? th no khc. Anh em trong nh tuy c lc r?y r v x?y ra va ch?m nh?ng mi mi v?n l anh em ch? khng ph?i l k? th.

Nh?ng ng??i vi?t s? hm nay khng nn ti?p t?c gieo vo ??u th? h? mai sau nh?ng h?t m?m ??nh ki?n, s? h?p hi, nh? nhen, ch k? m ph?i lm sao vun ??p, nui d??ng lng bao dung v nhn i. L?ch s? dn t?c cho th?y, ng??i Vi?t ? t?ng r?t bao dung v?i chnh nh?ng k? th mang qun xm l??c v giy xo qu h??ng mnh th khng c l do g ng??i Vi?t hm nay l?i thi?u s? bao dung v?i nhau…

Nh?t ??nh nh?ng bi h?c l?ch s? lin quan ??n giai ?o?n ?au th??ng ny c?a dn t?c v ??t n??c ph?i ???c nhn l?i, vi?t l?i v?i tinh th?n nh? th?.

5. NHM GI?I PHP TH? N?M

Mu?n ha gi?i h?n th, ha h?p dn t?c th?t s? th c? hai bn ph?i chn thnh v c qua c l?i. V th?, ? ?y (hon ton khng c ln l?p hay d?y ??i), ti cho r?ng v? pha bn khng th?ng cu?c c?ng nn chn b? lm m??i n?u nh? bn th?ng cu?c ? ch? ??ng th? hi?n s? chn thnh ?? ha gi?i. B?i l?, n?u ng??i ta ? chn thnh cha tay ra nh?ng anh kin quy?t t? ch?i khng ch?u b?t th c?ng khng th? trch ng??i ta mi ???c.

Ngoi ra, thi?t ngh? bn khng th?ng cu?c c?ng khng nn v chuy?n y?u km c?a bn th?ng cu?c trong lnh ??o ?i?u hnh ??t n??c 40 m??i n?m qua ?? r?i kh??c t? ci b?t tay ha gi?i h?n th trong s? nghi k? ho?c cng kch b?ng nh?ng l?i l? nhi?u khi c?ng r?t c?c ?oan, th b?o. B?i ni cho cng ?y l hai v?n ?? hon ton khc nhau nn c?n c s? r?ch ri ?? tm ra gi?i php ch? khng nn ?nh ??ng ?? r?i cu?i cng ch?ng c v?n ?? no ???c gi?i quy?t r?t ro. C cu chng ta khng th? gi?i quy?t v?n ?? no ? b?ng nh?n th?c sai l?m c?a chnh nh?ng k? ? gy ra ra n.

Tm l?i, trong v?n ?? ny n?u m?t trong hai bn khng chn thnh, khng tn tr?ng s? khc bi?t c?a nhau th ch?c ch?n m?i gi?i php s? ch? l m? l thuy?t mu xm khng h?n khng km.

III. V? V?N ?? XY D?NG L?I NI?M TIN V ?N ??NH LNG DN TRONG N??C

?y l v?n ?? m ti tin l ??ng, Nh n??c VN hi?n nay ? nhn th?y t? lu. Tuy v?y, d??ng nh? ?ang c tm l ch? quan th?m ch c? tnh b?ng tai gi? ?i?c c?a khng t ng??i nn h? v?n ch?a nhn th?y nguy c?t?c n??c v? b? hay con giun xo l?m c?ng o?n… trong dn chng hi?n nay.

Hy nhn vo s? th?t v?ng v m?t ni?m tin c?a ng??i dn th? ? v?i lnh ??o chnh quy?n H N?i trong v? ??n h? cy xanh v?a qua th bi?t. Theo ti, qua v? vi?c ny (nh?t l khi ng??i dn t? gic xu?ng ???ng tu?n hnh ?? ph?n ??i), lnh ??o, chnh quy?n hi?n nay s? khng cn c? s? no ?? ni ?y l chi?n l??c di?n bi?n ha bnh c?a nh?ng th? l?c th ??ch ?ang ?in cu?ng ch?ng ph ta nh? m?i khi. V c?ng xin ??ng ?? oan cho gi?i truy?n thng, bo ch chnh th?ng ?chuy?n b x ra to. Trong chuy?n ny, ti tin l ngoi t? cch c?a m?t nh bo th v?i t? cch l m?t cng dn, nh?ng ng??i c?m bt chn chnh trong gi?i truy?n thng chnh th?ng hi?n nay ? khng cho php l??ng tm h? lm ng? v ti?p t?c im l?ng ?? b? mang ti?ng l kn ch?n ?? ti hay th?m ch l hn nht,… Do tnh ch?t ??c th c?a ngh? bo, h? ph?i ?i nhi?u, ti?p xc nhi?u, t?n m?t ch?ng ki?n nhi?u c?nh b?t cng, ngang tri c?a x h?i nh?ng v mi?ng c?m manh o ?i khi h? bu?c ph?i nh?m m?t lm ng? ch? khng ph?i h? khng bi?t tr?n tr? hay khng c b?c xc v? nh?ng ?i?u tri tai gai m?t…

Ngoi ra, ni cho cng, v?n ?? lng dn khng yn v?n c quan h? m?t thi?t v?i ph?m ch?t v ??o ??c c?a nh?ng ng??i lnh ??o v n?m quy?n ?i?u hnh ??t n??c hi?n nay. ?y l ?i?u m c? Nguy?n Tri ? ?? c?p cch nay ? m?y tr?m n?m:

Vi?c nhn ngh?a c?t ? an dn

Qun ?i?u ph?t tr??c lo tr? b?o

Ni cch khc, nguyn nhn c?t t? c?a v?n ??lng dn khng yn tr??c h?t l do nhi?u lnh ??o hi?n nay ? Vi?t Nam khng c t?m lng nhn ngh?a, khng bi?t v khng ch?utr? gian di?t b?o cho dn. Khng nh?ng v?y, nhi?u k? cn bi?n ch?t, sa ??a, lm quan ch? v?i m?c ?ch duy nh?t l ch?ng t? uy quy?n v ? ??u c??i c?, ?n khng ch?a m?t th? g c?a dn…

V v?y, n?u lnh ??o ??ng v chnh quy?n hi?n nay khng nhanh chng s?a ??i ?? c?ng c? v xy d?ng l?i ni?m tin trong nhn dn th ??ng mong g chuy?n n?i l?c dn t?c, n?i l?c qu?c gia s? m?nh thm ln; ??ng mong g m?t s? pht tri?n b?n v?ng v ?n ??nh c?a ??t n??c trong t??ng lai,… Khng ch? v?y, v? lu di n?u lng dn c? mi khng ynth ch?a bi?t chuy?n g s? x?y ra!

T? ?y, tuy ch?a th? g?i l gi?i php c? th? nh?ng v? m?t t??ng (c th? t nhi?u trng l?p v?i nhi?u ng??i ? ln ti?ng tr??c ?y) ti c?ng m?o mu?i nu l?i s? v?n ?? mang tnh nguyn t?c nh?t ??nh ??ng v Nh n??c hi?n nay ph?i th?c hi?n n?u mu?n ?n ??nh lng dn ?? ha h?p dn t?c nh? sau:

1. Th? nh?t: Thay ??i cch t? duy v? th? ch? chnh tr? hi?n nay; t?ng b??c xa b? t? t??ng ??c quy?n trong lnh ??o, ch? ??o c?a ??ng nh?m pht huy tinh th?n t? do, dn ch? th?t s? cho m?i t?ng l?p nhn dn trn t?t c? cc ph??ng di?n c?a ??i s?ng, x h?i. C?n ph?i t?o c? ch? v m?t hnh lang php l th?t c? th? ?? ng??i dn ???c ni ra t?t c? nh?ng g h? ngh? ch? khng ph?i ch? ???c php ni v ngh? trong nh?ng ?i?u ??ng ngh? . Hay ni nh? c? nh v?n Nguy?n Kh?i l ng??i dn c ci ??u ?? suy ngh? nh?ng c?ng b? tr?ng thu lun.

Nhn ?y, c?ng ni thm l lu nay nhi?u ng??i trong ??ng khi nghe dn chng ?? c?p ??n chuy?n xa b? t? t??ng ??c quy?n trong lnh ??o, ch? ??o c?a ??ng l l?p t?c n?i nng v quy ch?p b?ng nhi?u hnh th?c r?t n?ng n?. Tr??ng h?p nh bo Nguy?n ??c Kin b? sa th?i m?y n?m tr??c l m?t v d? ?i?n hnh nh?t cho v?n ?? ny.

Ai ??i s?ng trong m?t x h?i t? do, cng b?ng, dn ch?, v?n minh nh?ng ch? v by t? quan ?i?m c nhn qua m?t bi vi?t (trn trang blog c nhn) m s? ph?n m?t con ng??i l?p t?c b? thay ??i theo h??ng khng th? no chua cht v l? b?ch h?n? Th? h?i, cn g gi? d?i h?n khi m?t m?t anh c? h ho, ku g?i ng??i dn gp , by t? chnh ki?n c?a mnh nh?ng khi h? by t? th anh l?i quy k?t h? ph?n ??ng, ch?ng ph hay th?m ch xem h? nh? k? th c?n ph?i tiu di?t? V? nguyn t?c, m?t khi ng??i ta gp , anh c quy?n nghe ho?c khng nghe nh?ng anh khng ???c ty ti?n quy ch?p h? ny n?. V kinh khi?p h?n n?a l khng ch? c nhn h? b? quy ch?p m gia ?nh h? c?ng b? lin l?y l sao?

T? ?y, v?i quan ?i?m c nhn, ti cho r?ng, xa b? t? t??ng ??c quy?n c?a ??ng tr??c h?t l ph?i tr? ??ng v? ?ng v?i v? tr c?a ??ng. ??ng hi?n nay ??ng ?ang n?m quy?n lnh ??o duy nh?t nh?ng ni cho cng ??t n??c ?ang trong th?i bnh, ??ng c?ng ch? l m?t t? ch?c chnh tr? bnh th??ng. V th?, ??ng khng th? ??ng trn php lu?t (cao nh?t l Hi?n php) v cng khng th? ??ng trn T? qu?c.

Dn s? Vi?t Nam hi?n nay kho?ng 90 tri?u ng??i trong ? c kho?ng 4 tri?u ??ng vin th? nh?ng suy ngh? c?a 4 tri?u ??ng vin ny l?i quy?t ??nh suy ngh? v s? ph?n c?a 86 tri?u ng??i cn l?i th v? l thuy?t khng th? ni ?y l s? ha h?p hay th?ng nh?t gi?a ??ng lng dn ???c (n?u ch?a c m?t cu?c tr?ng c?u dn khoa h?c v nghim tc). Ph?i ni ?y l s? b?t cng, s? duy ch v p ??t th b?o c?a 4 tri?u ng??i trong ??ng ln 86 tri?u dn chng ngoi ??ng th ?ng h?n.

Cho nn, theo ti ?? xa b? t? t??ng ??c quy?n ny vi?c quan tr?ng nh?t l ph?i tri?t ?? thay ??i v? t? duy v nh?n th?c ?? c m?t n?n t? php ??c l?p.

Bn c?nh ? c?n r sot ?? s?a ??i t?t c? nh?ng quy ??nh php lu?t ?i ng??c l?i v?i nh?ng ?i?u ? ghi trong hi?n php v? quy?n con ng??i, quy?n t? do t? t??ng, t? do ngn lu?n, t? do bi?u tnh, l?p h?i… Song song v?i ? l xa b? t? t??ng v? ch? ngh?a l l?ch cng nh?ng quy ??nh ng?m ph?i l ??ng vin m?i ???c ?ng c? hay ???c phn cng, b? nhi?m n?m gi? nh?ng ch?c v? lnh ??o trong b? my Nh n??c.

Lm ???c ?i?u ny ngoi chuy?n gp ph?n c? th? ha quy?n t? do, dn ch? th?t s? c?a ng??i dn ?i?u quan tr?ng h?n l khuy?n khch ng??i ti tham gia vo b? my cng quy?n ?? ph?ng s? cho ??t n??c; gp ph?n kh?c ph?c v xoa d?u n?i b?t bnh, b?t mn c?a ??i b? ph?n ng??i dn hi?n nay (nh?t l gi?i tr?) trong v?n ?? tm vi?c lm trong b? my cng quy?n (h? l?y c?a v?n ?? l l?ch v con ng chu cha).

2. Th? hai: ??ng, Nh n??c Vi?t Nam ph?i chn thnh nhn nh?n m?t cch khch quan v trung th?c ?? thay ??i v pht huy vai tr c?a l?c l??ng bo ch truy?n thng chnh th?ng trn tinh th?n t?ng b??c tho d? nh?ng ro c?n v? ki?m duy?t, ti?n t?i t? nhn ha ho?t ??ng bo ch. Trong xu th? hi?n nay, n?u c? ti?p t?c ??t ra nh?ng ro c?n ?? h?n v? vai tr v ti?ng ni c?a l?c l??ng bo ch ch?ng khc no ??ng, Nh n??c ?ang t? v? nh? bi h? vo m?t mnh.

Tr??c n?m 1945, ??t n??c b? cai tr? b?i ch? ngh?a th?c dn th? nh?ng ng??i dn c?ng khng b? chnh quy?n th?i ?y c?m m? mi?ng v?i m?c ?? kh?t khe v nghi?t ng nh? by gi?. B?ng ch?ng l, th?i ?y, tuy c?ng ki?m duy?t nh?ng chnh quy?n th?c dn l?i cho php t? nhn ha bo ch v v?y m bo ch th?i ?y pht tri?n r?t r?m r? v tho?i mi. Chnh nh? v?y m nh?ng t? t??ng c?a ch? ngh?a mc-xt trn th? gi?i m?i c ?i?u ki?n xm nh?p v len l?i vo suy ngh? c?a ng??i dn, sau ? nhi?u ng??i ? chn thnh, t? nguy?n ?i theo ti?ng g?i c?a ??ng, ??ng ln ?nh Ty, ?u?i Nh?t gi?i phng dn t?c.

Trong ci nhn so snh, ??t n??c ? ???c ??c l?p 40 n?m v so v?i tr??c ? ? g?n m?t th? k? v?y m (nh? nhi?u ng??i ni vui) c? n??c hi?n nay c m?y tr?m c? quan bo ch truy?n thng nh?ng ch? c m?t ng t?ng bin t?p duy nh?t (ng Tr??ng ban t? t??ng v?n ha Trung ??ng) th th? h?i ?y l b??c s? ti?n b? hay thoi b? trong v?n ?? t? do t? t??ng, t? do ngn lu?n?

Tm l?i, ? ??n lc ??ng, Nh n??c hi?n nay ph?i t? ph?n t?nh ch? khng nn ti?p t?c ng?y bi?n theo ki?u c? v l?p mi?ng em b?ng c?m t? so r?ng t? do trong khun kh? ?? r?i th? tiu vai tr quan tr?ng c?a bo ch chnh th?ng trong v?n ?? tham gia ??u tranh phng ch?ng tham nh?ng; hay v?ch tr?n s? hch d?ch, c?a quy?n, sa ??a c?a cc quan ch?c lnh ??o trong b? my cng quy?n trong quan h? v?i nhn dn…

3. Th? ba: ??ng, Nh n??c c?n xc ??nh nh?ng nhm v?n ?? ?ang gy nhi?u b?c xc, b?t mn nh?t trong dn hi?n nay ?? tho g? trn tinh th?n ??t quy?n l?i c?a ng??i dn ln trn h?t. Trong ci nhn ny, theo ti hi?n nay c 3 nhm v?n ?? c?n ph?i ???c nhanh chng gi?i quy?t ? l:

M?t, v?n ?? quan h? v?i Trung Qu?c trong tranh ch?p ch? quy?n trn bi?n ?ng; hai, v?n ?? ch?ng tham nh?ng v ba, v?n ?? thu h?i ??t c?a nhn dn trong cc d? n pht tri?n kinh t?, x h?i…

C th? ni, ?y l 3 v?n ?? gy b?c xc v m?t ni?m tin nh?t c?a nhn dn hi?n nay. N?u nh? ? v?n ?? th? nh?t, ng??i dn ho?c l m t?t ho?c r?t m? h? v ??ng, Nh n??c g?n nh? ch? m?i he h cho nhn dn v? chi?n l??c ??i ph v?i s? bnh tr??ng v hung h?ng c?a Trung Qu?c th hai v?n ?? cn l?i ch? y?u ch? ni v h ho ch? th?c lm th ch?ng ???c bao nhiu. ?? tho g? nh?ng v?n ?? ny, ti ?? ngh? nh?ng cch lm sau:

V? chuy?n quan h? v ??u tranh v?i Trung Qu?c v? ch? quy?n ? Bi?n ?ng, ?i?u quan tr?ng nh?t l ph?i d?a vo ch v nguy?n v?ng c?a 90 tri?u dn ch? khng ph?i ch v nguy?n v?ng c?a 4 tri?u ??ng vin; ph?i tri?t tiu quan ?i?m yu ??ng l yu n??c v ng??c l?i hay m?i chuy?n ? c ??ng v Nh n??c lo... Bn c?nh ?, ph?i tuy?t ??i tn tr?ng v nh?t l khng ???c tr d?p nh?ng ng??i yu n??c v khng cng quan ?i?m v suy ngh? v?i ??ng. ?i?u ny khng nh?ng lm cho h? b?t mn m cn nh?t ch khi T? qu?c ??ng bn b? nguy kh?n.

V? v?n ?? ch?ng tham nh?ng: Ng??i dn gi? ?y hay ni vui r?ng vi?c ch?ng tham nh?ng ? Vi?t Nam ch?ng qua l chuy?n quan tham c?p cao x? quan tham c?p th?p, ho?c khng c?ng l nh?ng chiu tr cu gi? ?? l? ?i nh?ng v? vi?c v? lin quan ??n nh?ng cn b? c?p cao, ??c bi?t l nh?ng ng??i trong ??ng. Hy th?t lng trao ??i v?i nhau v? chuy?n t?m ?nh oan nghi?t lin quan ??n ng nguyn T?ng B Th? v?a r?i. Ni cho cng, ngoi ch?c v? trong ??ng (v ? v? h?u) ng ?y c?ng l m?t cng dn bnh th??ng nh? m?i cng dn khc trn ??t n??c Vi?t Nam th? th t?i sao khi c d? lu?n khng hay v? ti s?n kh?ng nh?ng khng th?y php lu?t s? gy?

Cho nn, n?u th?t s? quy?t tm ch?ng tham nh?ng th tr??c h?t ??ng, Nh n??c ph?i bi?t x?u h? v? ?i?u ny n?u khng s? khng bao gi? ?n ??nh ???c lng dn. ??c bi?t theo ti, d?t khot ph?i xy d?ng m?t n?n t? php ??c l?p, c nh? v?y m?i x? l ???c t?i pham tham nh?ng b?t k? ng??i ? l ai. Ngoi ra, ti ?? ngh? c?n nghin c?u ??a vo b? lu?t hnh s? xem tham nh?ng nh? l t?i ch?ng ??i v ph ho?i ??t n??c…

V? v?n ?? thu h?i ??t c?a dn: c th? ni trong v?n ?? ny, nh?ng ng??i dn s?c y?u th? c bao gi? c?ng l ng??i thua cu?c v tr?ng tay do nh?ng quy ??nh v? chnh sch b?i th??ng, h? tr? khng nh?ng ch?ng cho m quan tr?ng h?n l thi?u s? minh b?ch khi Nh n??c quy ho?ch v thu h?i ??t. ?y l ?i?m m?u ch?t gy nn s? b?t bnh v ph?n u?t c?a dn chng.

?? kh?c ph?c v?n ?? ny, ti cho r?ng ?i?u quan tr?ng nh?t hi?n nay l ph?i ?i?u ch?nh l?i c? ch? b?i th??ng h? tr? cho ng??i dn c ??t b? thu h?i d?a trn nguyn t?c: cho d hi?n nay lu?t quy ??nh l??t ?ai thu?c quy?n s? h?u ton dn nh?ng m?t khi Nh n??c ? cng nh?n v giao quy?n s? d?ng ??t cho m?t c nhn no ? th khng c l do g Nh n??c l?i p ??t gi c? b?i th??ng m khng qua th??ng l??ng v?i h? d l v?i danh ngh?a no ?i n?a.

Ni cho cng, d l d? n v? an ninh qu?c phng hay cc cng trnh cng c?ng (giao thng, b?nh vi?n, tr??ng h?c…) th t?t c? ??u l gin ti?p ph?c v? cho l?i ch chung c?a ton dn t?c ho?c m?t c?ng ??ng dn c? no ?. V v?y, khng c l do g m?t d? n mang l?i l?i ch chung cho t?t c? m?i ng??i nh?ng ch? m?t s? t ng??i dn ph?i hy sinh quy?n l?i chnh ?ng v h?p php c?a h?. V cng b?t cng h?n l nh?ng d? n lin quan ??n v?n ?? pht tri?n kinh t? c?a ??a ph??ng (nh? xy d?ng khu cng nghi?p, khu ? th?, khu dn c?…) do Nh n??c giao cho cc t? ch?c t? nhn lm ch? ??u t? nh?ng l?i can thi?p vo v?n ?? gi c? b?i th??ng gi?a ng??i dn v ch? ??u t? ?y.

Th?c t? cho th?y, h?u h?t cc d? n nh? th? ny ??u b? chi ph?i b?i cc nhm l?i ch. Ni cch khc, ?y chnh l k? h? c?a lu?t ??t ?ai hi?n nay v tnh t?o ?i?u ki?n cho cc lin minh ma qu? gi?a nh?ng cn b? tha ha, bi?n ch?t v?i nh?ng k? ??u c? b?t ??ng s?n nh?m tr?c l?i trn x??ng mu ng??i dn. Th?c lng m ni, nhi?u ng??i g?i ?y l nh?ng d? n c??p ??t c?a dn gi?a ban ngy ???c th?c hi?n theo ?ng quy trnh v ph h?p v?i quy ??nh c?a php lu?tc?a khng c g l qu ?ng. Ng??i dn v th?, khng n?i khng v vng ln ch?ng ??i chnh quy?n m?i l chuy?n l?.

IV. THAY L?I K?T

Trong khi hon thnh bi vi?t ny, ti bi?t ? ngoi kia – trn kh?p cc n?o ???ng c?a ??t n??c ?ang t?ng b?ng chu?n b? c? hoa, b?ng- rn, kh?u hi?u cho ma k? ni?m ngy 30/4 s?p ??n. Th?t lng m ni, trong nh?ng ngy ny khng hi?u sao (t? khi hi?u chuy?n ??n nay), b?n thn ti ch?a bao gi? c ???c ci c?m gic ???c ha vo ni?m vui v ni?m t? ho chung c?a c? dn t?c d r?ng khng ph?i b?n thn khng ngh? ??n nh?ng ?i?u m v s? th? h? cha anh ?i tr??c ? lm cho ??t n??c ?? ti ng?i vi?t nh?ng dng hm nay.

Th? h?i, vui sao ???c khi v?ng v?ng bn tai mnh nh?ng ngy qua l v s? l?i ch?i r?a, l?ng m?, s? nh?c gi?a nh?ng ng??i Vi?t v?i nhau trn cc ph??ng ti?n truy?n thng chnh th?ng l?n khng chnh th?ng? Bn th t? cho mnh l anh minh, ti tnh, sng su?t v ch?i m?ng anh, em mnh l b?n ng?y qun, ng?y quy?n,b?n m chn M?, cc th? l?c th ??ch v ph?n ??ng cn m?t bn th ?p tr? l?i: c?ng s?n l qui thai c?a th?i ??i, m?t l? hn nht, l? bn n??c, dng ??t cho Tu…. Th? h?i, 40 n?m qua lng ng??i c? ngy m?t phn tn v chia c?t nh? th c g m vui v t? ho?

Khng nh?ng v?y, ??t n??c ha bnh ??c l?p ? 40 n?m r?i m v?n c? loay hoay ?i vay n? n??c ngoi ?? ?n, v?n loay hoay lm sao ?? thot ngho ch? ??ng ni g ??n chuy?n ha r?ng! ? l ni v? kinh t?, cn v?n ha gio d?c th i thi, t?t c? ??u ?ang xu?ng c?p ??n m?c ch?m ng??ng, ch?m ?y c?a s? tha ha… ??t n??c nh? th? th ph?ng c mu?n vui cho gi?ng thin h? c?ng kh m lm cho ???c. C ch?ng c?ng ch? vui l vui g??ng k?o l… m thi!

Ti bi?t, khi ni ra t?t c? nh?ng ?i?u trn h?n nhi?u ng??i s? kh ch?u v khng hi lng hay th?m ch s? nm ? v quy ch?p v? l?p tr??ng t? t??ng ny n?. Thi th, s?n ?y ti c?ng xin ni lun, trong cu?c s?ng ti ch? c m?t l?p tr??ng t? t??ng duy nh?t ? l chn thnh, nhn th?ng v ni th?t, ni nm na nh? ki?u ng??i Nam b? l c sao ni v?y ng??i ?i!. N?u v ci l?p tr??ng t? t??ng ny m b? ng??i ??i nm ? th ti c?ng xin php m??n m?t cu trong m?t bi ht c?a c? nh?c s? Tr?nh Cng S?n ?? g?i l?i ng??i ? nm ? mnh nh? sau:

…Cu?c ??i ? c bao lu m h?ng h?!

C?n Th?, 13/4/2015

N.T.B

Tc gi? g?i cho viet-studies ngy 13-4-15

Ngu?n: http://www.viet-studies.com/kinhte/NguyenTrongBinh_HoaHopDanToc.htm?fbclid=IwAR0Hku20IEs-Z7R8jdI76ahBWa_uQtf4wc8TJ2kDs2UKWPeWsX0wjmW5vcA

Comments are closed.