L?i gi?i thi?u cu?n “LU?T S? V? TR?NG KHÁNH, B? TR??NG B? T? PHÁP ??U TIÊN”

GS. Tr?n ?nh Bt

image

n c? nhi tri tn, kh? d? vi s? h?, c ngh?a l xem vi?c ??i x?a m hi?u vi?c ??i nay, th c th? lm th?y v?y. Ng??i x?a ? ni v?y. n c? khng ph?i l nh? v hi?u v? qu kh? c?a m?t con ng??i hay m?t dn t?c, m?t c?ng ??ng dn c?, ?? tho? mn tr t m, m ?i?u quan tr?ng h?n nhi?u l ?? tm ra nh?ng bi h?c b? ch, t? l?ch s? nh?m pht huy nh?ng kinh nghi?m qu bu, trnh nh?ng khi?m khuy?t, sai l?m c?a qu kh?, gip cho ti?n trnh pht tri?n hm nay v ngy mai c?a m?i c nhn, c?ng ??ng hay m?i dn t?c ??t hi?u qu? cao h?n tr??c. Trong ti?n trnh pht tri?n, m?i ng??i, m?i dn t?c c?n v c th? rt kinh nghi?m t? nh?ng bi h?c th?t b?i, thnh cng trong l?ch s? khng ch? c?a chnh mnh m cn c?a ng??i khc, dn t?c khc. S? ki?n l?ch s? ch? x?y ra duy nh?t m?t l?n, nh?ng ng??i ta l?i c th? c nhi?u cch vi?t th? hi?n nh?ng quan ?i?m, nh?n th?c khc nhau v? cng m?t s? ki?n, ty theo gc nhn c?a ng??i vi?t. Do v?y, ng??i ta c?ng khc nhaukhi rt ra nh?ng bi h?c t? cng m?t s? ki?n l?ch s?.

Trn c?n b?n nh?n th?c nh? v?y, nhm tc gi? ? s?u t?m, bin so?n v nh xu?t b?n Tri Th?c ? cho ?n hnh cu?n sch: Lu?t s? V? Tr?ng Khnh, B? tr??ng B? T? php ??u tin.

image

Cu?n sch bao g?m 2 ph?n l?n: Ngoi l?i gi?i thi?u, ph?n 1 l nh?ng bi vi?t t? thu?t c?a lu?t s? V? Tr?ng Khnh v? l l?ch gia ?nh, qu trnh ho?t ??ng x h?i c?a lu?t s? t? thu? thi?u th?i ??n nh?ng ngy thng cu?i ??i; cc bi vi?t tranh lu?n v? v?n ?? t? php v?i ng Quang ??m trn bo S? Th?t trong nh?ng n?m thng ??u c?a th? ch? Vi?t Nam dn ch? c?ng ho; ph?n 2 l nh?ng bi vi?t c?a nh?ng ng??i ???ng th?i v? lu?t s? V? Tr?ng Khnh. H? l nh?ng ??ng mn, ??ng nghi?p, nh?ng ng??i thn, ng??i b?n, hay h?c tr c?a lu?t s?.

L?ch s? ? ch?ng minh r?ng, ??t n??c trong th?i k? th?nh v??ng bao gi? c?ng ??u do nh?ng ng??i thu?c t?ng l?p tinh hoa nh?t c?a dn t?c lnh ??o, qu?n l, t? c?p cao nh?t ??n c?p c? s?. Trong ch? ?? qun ch?, ??c ti, ??t n??c th?nh tr? nh? c minh qun v gi?i s? phu, tr th?c do minh qun quy t? xung quanh mnh ?? cai tr?. Theo ?, dn t?c ch? c th? trng ch? vo s? may m?n c?a s? xu?t hi?n minh qun. V theo truy?n th?ng cha truy?n con n?i, th??ng l nh?ng k? cai tr? cng v? sau cng suy thoi c? v? tri th?c v nhn cch, khi?n cho dn t?c ?iu tn, th?m ch r?i vo ch ? h? c?a ngo?i bang, chm ??m trong ?m tr??ng n l?. V nh? th?i h?u L, L Thi T?, L Thnh Tng l hai v? minh qun, nh?ng truy?n ngi ??n L Chiu Th?ng, th y l?i l m?t tn hn qun, ??n hn v bn n??c.

Cn trong ch? ?? c?ng ho, dn ch?, tnh tr?ng trn d? ???c kh?c ph?c. B?i nhn dn l ng??i duy nh?t c quy?n ch?n v thu nh?ng ng??i thu?c t?ng l?p tinh hoa lm nhi?m v? qu?n l ??t n??c cho mnh. N?u trong th?i ?i?m no ?, nhn dn ch?n l?m ng??i lnh ??o, h? c quy?n ph? tru?t theo lu?t ??nh. B?i nhn dn c quy?n ?u?i chnh ph? (l?i Ch? t?ch H? Ch Minh). Ch? khng ph?i l Qu?c h?i do dn b?u nn Qu?c h?i lm lu?t sai th dn ph?i ch?u, khng th? k? lu?t ???c ai (!).

V?y nh?ng ng??i thu?c t?ng l?p tinh hoa trong m?i th?i k? l?ch s? c?a ??t n??c sinh ra t? ?u? Ba y?u t? gia ?nh (gene di truy?n, truy?n th?ng v?n ho gia t?c), h?c ???ng v x h?i ???ng th?i k?t t?o nn nh?ng con ng??i, xt trn cc kha c?nh tr tu?, s?c kho?, t? ch?t v nhn cch.

Trong h?i k c?a mnh, lu?t s? V? Tr?ng Khnh t? nh?n l ng??i khng ham m quy?n l?i ring t?, danh v?ng, ??a v? s?ng nh??ng nh?n, nh?n nh?n, ?n lnh nh?ng chu?ng l? ph?i, say m khoa h?c, k? thu?t, v?n h?c, ham ti?n b?. Nguyn nhn t?o nn tnh cch ?y tr??c tin l tnh n?t b? m? ti hi?n lnh, lm ?n m?t cch bnh th??ng, s?n lng ch?u ??ng thi?u th?n, v?t v? ?? ti ch? ??ng trong tr??ng thnh. Trong 12 n?m h?c ? tr??ng Lyce Albert Sarraut, ng ???c h??ng chnh s? gio d?c ?o t?o cc tr? em Php. Cc b gio, ng gio l ng??i Php ??u gi?i gi?ng d?y v?i th?c trau d?i ki?n th?c ??i x? cng minh, khng phn bi?t tr? Php v tr? Vi?t Nam. C th?y gio cn khen: Khnh h?c ?? hi?u bi?t, ch? khng v ?i?m. Cn khi h?c ??i h?c Lu?t H N?i, m?t phn hi?u c?a tr??ng ??i h?c Paris, khng ph?i l s?n ph?m c?a thu?c ??a Cc th?y gio t? Paris sang gi?ng d?y v ch?m thi, trnh ?? qu?c t?, ??m b?o ch?t l??ng khoa h?c, khng s? chnh quy?n thu?c ??a km hm t? ch?c thi ??m b?o trnh ?? v cng minh. Quy?n t? ch? c?a tr??ng ??i h?c l m?t nguyn nhn ??m b?o ch?t l??ng ?o t?o cao.

Trong n?a ??u th? k? 20, gi?i tinh hoa Vi?t Nam ???c hnh thnh nh? n?n gio d?c c?a v?n minh v v?n ho Php, khng ph? thu?c vo chnh sch cai tr? ph?n ??ng c?a ch? ?? th?c dn, ??ng th?i nh? truy?n thng yu n??c, kht khao ??c l?p dn t?c, nn lun lun nung n?u ch tm ???ng ??u tranh ?? Vi?t Nam thot kh?i ch n l? c?a th?c dn Php. H? ? th? nhi?u con ???ng, cu?i cng g?p tro l?u Mc-xt ?ang n? r? trn th? gi?i ? gi?a th? k? 20. C th? ni lng yu n??c n?ng nn, ch ??c l?p dn t?c ? d?n h? ??n v?i ??ng C?ng s?n, M?t tr?n Vi?t Minh v nh yu n??c Nguy?n i Qu?c – H? Ch Minh, ?? cng v?i gi?i c?n lao lm nn cu?c Cch m?ng thng 8, ginh chnh quy?n t? pht-xt Nh?t v chnh ph? Tr?n Tr?ng Kim m h? cho r?ng thn Nh?t, theo thuy?t ??i ?ng . V ph?n l?n nh?ng b? tr??ng, cng ch?c trong chnh ph? Tr?n Tr?ng Kim, thu?c t?ng l?p tinh hoa c?a dn t?c, sau Cch m?ng thng 8, ? ?i theo Vi?t Minh v Ch? t?ch H? Ch Minh. ?i?u ? d??ng nh? l m?t ??nh m?nh l?ch s? c?a dn t?c. Lu?t s? V? Tr?ng Khnh l m?t trong s? ng??i ?.

Khi n??c Vi?t Nam Dn ch? C?ng ho ???c thnh l?p, d??i s? ch? huy c?a Ch? t?ch H? Ch Minh, h? h? h?i tham gia ki?n qu?c b?ng t?t c? tr tu? v tm huy?t c?a mnh, ?? Vi?t Nam c th? s?m snh vai v?i cc c??ng qu?c n?m chu (l?i H? Ch Minh).

Ring gi?i lu?t gia, b?ng ki?n th?c chuyn mn ???c ?o t?o bi b?n, ??t trnh ?? qu?c t?, ti?p thu n?n v?n minh v v?n ho u chu, h? h? h?i b?t tay vo xy d?ng th? ch? Vi?t Nam Dn ch? C?ng ho, m?t ki?u nh n??c php quy?n. V th?, trn c??ng v? b? tr??ng B? T? php trong Chnh ph? lm th?i Vi?t Nam Dn Ch? C?ng Ho, ng V? Tr?ng Khnh (lc ny khng cn l lu?t s? n?a) ? tch c?c mang h?t tm huy?t v tr tu? tham gia xy d?ng n?n ? (theo V? Tr?ng Khnh) c?a nh n??c php quy?n, ni chung v h? th?ng t? php dn ch? c?ng ho, ni ring. Ch? trong 181 ngy trn c??ng v? B? tr??ng B? T? php, ng ? so?n th?o 32 s?c l?nh trnh Chnh ph? tho? thu?n (thu?t ng? th?i ?) r?i ???c Ch? t?ch chnh ph? H? Ch Minh k v ng ti?p k, ?ng d?u ?? ban hnh. Nh? v?y, bnh qun 6 ngy, ng so?n th?o 1 s?c l?nh. C?ng c?n m? ngo?c m?t cht ? ?y l, khi ch?a c Qu?c h?i (Ngh? vi?n) nn ch?a c lu?t, chnh ph? ph?i qu?n l ??t n??c b?ng s?c l?nh. B? tr??ng no c trch nhi?m so?n th?o v th?c thi n?i dung c?a s?c l?nh no th ph?i v c quy?n ti?p k v ?ng d?u c?a B? ? sau ch? k c?a Ch? t?ch Chnh ph?. ?i?u ? th? hi?n trch nhi?m v quy?n h?n c?a B? tr??ng trong vi?c so?n th?o v th?c thi s?c l?nh ? tr??c Chnh ph? v tr??c qu?c dn (ch? khng ph?i ch? k nhy hay k ru?i nh? by gi?).

ng V? Tr?ng Khnh ? b?c b?ch l khi so?n th?o cc s?c l?nh ny c?ng nh? khi th?c thi cng v?, ng ? d?a vo kinh nghi?m t? ch?c nh n??c c?a Php, khoa h?c php l v kinh nghi?m hnh ngh? lu?t s?. ng nh?n th?c r?ng khng th? b nguyn xi cy lu?t php c?a n??c ngoi vo tr?ng ? Vi?t Nam, m ph?i bi?t ch?n nh?ng nhnh cy ph h?p v?i kh h?u n??c ta. M?t khc, Vi?t Nam c?ng l m?t ph?n c?a nhn lo?i cng chung xu h??ng x h?i nh? cc n??c, nn ph?i th?a k? nh?ng ci chung c?a th? gi?i. Nh?n m?nh thi qu ci ring s? lm cho Vi?t Nam ??ng ngoi nhn lo?i v?n minh. Khi tranh lu?n v?i ng Quang ??m, ng vi?t: Ti t??ng nhi?u cy chnh tr? m?c trong v??n ta thu?c cng m?t lo?i v?i cc cy ? v??n n??c khc, b?i v khng l no ta l?i g?t b? nh?ng kinh nghi?m c?a n??c b?n, n l kho tng chung c?a nhn lo?i ch? khng ring g c?a m?t n??c. Ch? kh l hi?u ???c ci g h?p, ci g khng h?p v?i hon c?nh n??c ta. Chnh v th?, ngy 10/10/1945, ng ? trnh Chnh ph? v Ch? t?ch H? Ch Minh k ban hnh S?c l?nh s? 47 quy ??nh vi?c T?m th?i gi? nguyn nh? c? lu?t l? ? B?c, Trung, Nam B? cho ??n khi ban hnh nh?ng b? lu?t php duy nh?t cho ton ci Vi?t Nam, n?u nh?ng lu?t ?y khng tri v?i nh?ng ?i?u thay ??i trong s?c l?nh ny. Nh?ng b? lu?t hi?n hnh ?y bao g?m lu?t h?, lu?t th??ng m?i, lu?t hnh, lu?t t? t?ng, chi ph?i ?i?u ch?nh h?u h?t cc hnh vi c?a ng??i dn v cc t? ch?c c?a qu?c gia. ??ng th?i, s?c l?nh cn ghi r ? ?i?u 12: Nh?ng ?i?u kho?n trong cc lu?t l? c? ???c t?m gi? l?i v?i s?c l?nh ny, ch? thi hnh khi no khng tri v?i n?n ??c l?p c?a n??c Vi?t Nam v chnh th? dn ch? c?ng ho. Ngy 20/10/1945, m?t s?c l?nh quan tr?ng khc ???c ban hnh l S?c l?nh s? 53 quy ??nh v? qu?c t?ch Vi?t Nam. C th? ni 2 s?c l?nh ny quan tr?ng v s?m ???c ban hnh v n chi ph?i h?u h?t cc ho?t ??ng kinh t? – x h?i c?a qu?c gia theo ch? ?? php tr? dn ch?, c?ng ho.

?? b?o v? quy?n l?i h?p php c?a cng dn v cc t? ch?c, tr?ng tr? k? x?u, vi ph?m php lu?t m?t cch cng minh, nhn b?n v trnh oan sai, ng?n ch?n s? l?ng hnh c?a quan cch m?ng (l?i H? Ch Minh), ba s?c l?nh lm n?n t?ng c?a h? th?ng t? php dn ch? c?ng ho c?ng ? s?m ???c ban hnh. ? l S?c l?nh 46 ngy 10/10/1945 quy ??nh cch t? ch?c cc ?on th? lu?t s? c?a n??c Vi?t Nam Dn ch? C?ng ho; S?c l?nh s? 13 ngy 24/01/1946 quy ??nh cch t? ch?c to n v cc ng?ch th?m phn trong n??c g?m 114 ?i?u; S?c l?nh s? 21 ngy 14/02/1946 v? t? ch?c to n qun s?.

By gi? chng ta ?ang bn v? c?i cch c?a lu?t php ni chung ?? xy d?ng nh n??c php quy?n v c?i cch t? php ni ring, thi?t ngh? nh?ng kinh nghi?m v? php l t? nh?ng n?m ??u c?a th? ch? Vi?t Nam Dn ch? C?ng ho v?n cn c gi tr? th?i s?. Thng 5/2015, Qu?c h?i Vi?t Nam bn lu?n v? vi?c c hay khng ghi vo lu?t r?ng to n v th?m phn khng c quy?n t? ch?i xt x? nh?ng v? vi?c ch?a c lu?t ?i?u ch?nh. Cn trong S?c l?nh s? 13 ngy 24/01/1946, ?i?u 80 ? ghi r?t r rng l cc th?m phn khng th? l?y c? g, ngoi tr??ng h?p co t? v h?i t? [thu?t ng? php l: co t? l s? v?ng m?t v?i l do chnh ?ng c?a th?m phn; h?i t? l s? trnh m?t hay trnh ra c?a th?m phn v ??i t??ng b? x? c quan h? huy?t th?ng v?i mnh] m t? ch?i, khng xt x? m?t vi?c no. Chnh v c quy ??nh ny, n l? m?i n?y sinh trn c?n b?n ??o l, l??ng tm, kinh nghi?m, b?n l?nh c?a th?m phn. ?i?u ? ??m b?o cng l cho m?i ng??i, m?i t? ch?c.

n ho trong x? s? nh?ng vi?c c? th?, nh?ng khng tho? hi?p trong nh?ng v?n ?? nguyn t?c (l?i V? ?nh Ho). Cho nn ? khu 10, khi ng V? Tr?ng Khnh lm Gim ??c T? php trong cc n?m 1947 v 1948, s? xung ??t gi?a t? php (to n) v hnh php (U? ban Khng chi?n Hnh chnh) trong khi x? l cc v? vi?c ? khng x?y ra gay g?t nh? cc ??n v? hnh chnh khc. Cn trong tranh lu?n v? t? php v?i ng Quang ??m trn bo S? Th?t n?m 1948 v 1949, lu?t s? V? Tr?ng Khnh ? kin quy?t s?c s?o b?o v? quan ?i?m c?a mnh. Trong h?i k c?a mnh, ng V? ?nh Ho cn vi?t: Chnh ng Quang ??m, b?n ch?c n?m sau ? th?a nh?n r?ng quan ?i?m php l c?a ng lc ?y [n?m 1948 v 1949 khi tranh lu?n v?i ng V? Tr?ng Khnh] v? l thuy?t c ph?n ??n gi?n v siu hnh.

Thng 4/1961, ? tu?i 49 ?ang cn ??y s?c s?ng v n?ng l?c, ng V? Tr?ng Khnh khng cn gi? ch?c v? Ph Ch? t?ch U? ban Hnh chnh thnh ph? H?i Phng, ngh?a l khng cn ?i?u ki?n tham gia vo vi?c qu?n l ? t?m v? m ?? ti?p t?c xy d?ng th? ch? dn ch? c?ng ho. Nh?ng ng khng ng?ng ngh? lm vi?c c?ng hi?n, khng t? nh?ng vi?c nh? v kh kh?n, mi?n l n ?em l?i l?i ch thi?t th?c cho ng??i dn. Th? r?i chi?n tranh ph ho?i c li?t b?ng khng qun c?a M? ngy cng m? r?ng ra kh?p mi?n B?c, v ch? ?? qu?n l bao c?p, t?p trung quan liu ?n su, bm r? vo m?i m?t ??i s?ng kinh t?, x h?i. Kh kh?n mun vn, nh?ng ng v?n c? tm cch ?? lm nh?ng vi?c c ch. ng tr? l?i lm lu?t s? (khng ph?i hnh ngh? lu?t s?), ch? lm bo ch?a vin khng ???c nh?n th lao t? thn ch?, m ch? nh?n ph? c?p t? to n, tr? theo ??n gi do B? Ti chnh quy ??nh (gi?ng nh? ti?n th lao lm thm gi? c?a cng ch?c). B?ng uy tn v ti n?ng, tm huy?t c?a mnh, ng ? bo ch?a c?u ???c m?t s? dn oan. M?t khc, ng nh?n th?y mn v?n tr h?c (ton kinh t?), mang l?i l?i ch thi?t th?c tr?ng cng tc qu?n l, c?n v c th? p d?ng ? cc ??n v? c? s?, nh? x nghi?p, h?p tc x. Khng n? h, ng sng l?p v nh?n ch?c Tr??ng Ti?u Ban V?n tr h?c, thu?c H?i Ph? bi?n Khoa h?c K? thu?t, sau ? thu?c Ban Khoa h?c K? thu?t thnh ph? H?i Phng (ti?n thn c?a S? Khoa h?c Cng ngh? ngy nay). Ch? c ng m?i ?? uy tn, kh? n?ng t?p h?p v t? ch?c m?t s? gio vin ton v thuy?t ph?c nh?ng nh qu?n l x nghi?p, h?p tc x p d?ng v?n tr h?c.

Th? l ng ? t? B? tr??ng B? T? php, Ph Ch? t?ch U? ban Hnh chnh thnh ph? H?i Phng ??n Tr??ng Ti?u ban V?n tr h?c thu?c Ban Khoa h?c K? thu?t thnh ph? H?i Phng (t??ng ???ng c?p tr??ng phng c?a m?t s? c?a thnh ph?). ? c??ng v? no, lu?t s? V? Tr?ng Khnh ??u ? c?ng hi?n h?t minh cho s? nghi?p pht tri?n ??t n??c. ?i?u ? khng ch? ni ln tm huy?t, tr tu? m cn th? hi?n n?ng l?c t? ch?c th?c hi?n c?a ng, t? vi?c ? t?m qu?c gia (v? m) ??n nh?ng vi?c ? t?m ??n v? c? s?, x nghi?p, h?p tc x, ph??ng, x (vi m).

C? V? ?nh Ho k?t lu?n: D??i nh sng c?a cng cu?c ??i m?i hm nay m ??ng lnh ??o, kh?i x??ng n?m 1986 v v?n ?ang ph?n ??u th?c hi?n, quan ?i?m c?a lu?t s? V? Tr?ng Khnh khng ph?i l php l t? s?n m l chn l v v?n ?ang nng b?ng tnh th?i s?. Cn trong ?i?n chia bu?n lu?t s? V? Tr?ng Khnh t? tr?n, ??i t??ng V Nguyn Gip vi?t: Anh ? h?t lng ph?c v? nhn dn, c c?ng hi?n x?ng ?ng v?i s? nghi?p ?on k?t ton dn v xy d?ng n?n lu?t h?c c?a n??c ta (Tr?n ?nh Bt nh?n m?nh). Vng, th?a ??i t??ng, ? l n?n lu?t h?c lm c? s? khoa h?c cho vi?c xy d?ng v hon thi?n khng ng?ng h? th?ng php lu?t c?a th? ch? dn ch?, c?ng ha, v?i 3 b? ph?n c?u thnh l nh n??c php quy?n c?a dn, do dn v v dn, kinh t? th? tr??ng v x h?i dn s?.

n c? nhi tri tn, kh? d? vi s? h? l v?y.

Gia ?nh Lu?t s? V? Tr?ng Khnh g?i V?n Vi?t.

Comments are closed.