Phan Nam Sinh
Ti khng c trong tay cu?n Ghi, 1954 – 1960 c?a nh v?n Tr?n D?n do nh v?n Ph?m Th? Hoi hi?u ?nh, xu?t b?n t?i Paris n?m 2001 nn ch? ???c ??c ?i ?o?n Tr?n D?n vi?t v? Phan Khi ??ng trn trang Facebook c?a nh nghin c?u – ph bnh L?i Nguyn n.
L con trai Phan Khi, ti t? th?y mnh c trch nhi?m ni l?i ?i ?i?u ?? b?n ??c cu?n sch ???c r. Nh?ng g ti vi?t ra ?y l d?a vo nh?ng hi?u bi?t c?a chnh ti v? Phan Khi trong qung th?i gian t? n?m 1955 t?i ??u n?m 1959, t?c tr??c khi Phan Khi m?t, b?o ??m hon ton trung th?c, cn tin hay khng l ty b?n ??c.
Ngy 19-4-1958, th?y Tr?n D?n ghi v? Phan Khi nh? sau:
P Khi th ?ng c?a, n?m khn, khng ??c bo, t?c l tr?n cu?c ??u tranh, ch? ??c cc truy?n v sch v? v?n gi?i tr.
Ph?i kh?ng ??nh r?ng t? ??u n?m 1958, t?c l t? lc phong tro ??u tranh ch?ng Nhn v?n – Giai ph?m ? mi?n B?c ln t?i h?i cao tro cho ??n khi Phan Khi r?i kh?i 51 Tr?n H?ng ??o – H N?i, m?y ng trong Giai ph?m v Nhn v?n ch?ng ng no dm m?t l?n bn m?ng ??n ?? g?p Phan Khi ch? ??ng ni th?m, v Phan Khi c?ng ch?ng h? ti?p ai.
Ni nh? th? ?? th? r?ng Tr?n D?n c?ng ch? n?m ? nh ??… phn.
1. Phan Khi th ?ng c?a, n?m khn, khng ??c bo. ?i?u Tr?n D?n ni ? l hon ton ?ng. N?m 1965, khi lm th? m?c cho s? sch v? Phan Khi ?? l?i, ti ch?ng th?y t? bo no, tr? 5 s? Nhn v?n v m?y t?p Giai ph?m ? ?ng thnh m?t cu?n dy v?i duy nh?t m?t s? bo V?n, trong c ??ng truy?n ng?n ng N?m Chu?t c?a ng. Cn cc t? bo trong c ??ng bi ch?i b?i ng th m?t t? c?ng ch?ng tm th?y. Trong th?i gian ny Phan Khi ??c nh?ng g, th?c tnh l ti khng r l?m, nh?ng ch?c ch?n nh?ng th? Phan Khi ??c khng ph?i l th? sch v? v?n ch? ?? gi?i tr nh? Tr?n D?n ni. Ti thu?c lu t? sch c?a Phan Khi nh?ng ch?a h? b?t g?p m?t cu?n no l v? v?n c?. Ti?u thuy?t ti?ng Vi?t th hnh nh? ch?ng c cu?n no, ch? c cu?n Tranh t?i tranh sng c?a Nguy?n Cng Hoan ???c m?t d?ch gi? ng??i Trung Qu?c d?ch ra ti?ng Trung l L minh chi ti?n (? ? ? ?), nh?ng v ? lu nn qun tn ng??i d?ch. Th? th ch? c Bn kia sng ?u?ng c?a Hong C?m t?ng, c c? bt tch v ch? k c?a ng ?y. Cn l b? L Th??ng Ki?t c?a Hong Xun Hn, m?y b? L? T?n ton t?p (? ? ? ?), T? tr? thng gim (? ? ? ?), S? t? nghin c?u lu?n v?n t?p (? ? ? ? ? ? ?) ng mang v? t? chuy?n sang Trung Qu?c d? ??i h?i k? ni?m 20 n?m ngy L? T?n t? tr?n. Ch?ng l? ? l?i l nh?ng th? m Tr?n D?n g?i l sch v? v?n, ch? ??c ?? gi?i tr thi sao?
Cn nh? b?o Phan Khi tr?n cu?c ??u tranh nh? Tr?n D?n ni th c?ng ?ng nh? v?y th?t! Cc ng Nhn v?n, Giai ph?m t? to t?i nh?, t? c? b? t?i c? tp riu t?i lc ?y ??u ? ki?m ?i?m, ? ph?n t?nh h?t ro c? r?i, ??ng bo nh?n l?i tr??c ??ng, tr??c nhn dn h?t ro c? r?i, ch? cn tr? tr?i m?i mnh Phan Khi m ??u tranh ???c sao?
2. Ngy 22-4-1958, l?i th?y Tr?n D?n ghi v? Phan Khi nh? sau:
L?n ny Ph Khi khng cn chy b??ng ???c n?a, ph?i b? ci bu?ng ? H?i Nh V?n, ?i sang Nguy?n Th??ng Hi?n, d?p ny ch?c lo ta l?i t?c c?nh nn vi cu th? ai on!
C? theo Tr?n D?n th Phan Khi r?i 51 Tr?n H?ng ??o, H N?i d?n v? 10 Nguy?n Th??ng Hi?n vo ngy 22 thng 4 n?m 1958. Xin h?i nh v?n ? n?i su?i vng r?ng: ?i?u ny c l th?c khng ?, th?a nh v?n? N?u l th?c th xin cho ti ???c g?i l?i chn thnh cm ?n nh v?n. V, c? gia ?nh Phan Khi c l? ch?ng ai cn nh? chnh xc ci ngy Phan Khi r?i kh?i 51 Tr?n H?ng ??o, ch? cn nh? ang ng ?u nh? c?ng ? vo ci qung th?i gian nh v?n ni.
Nh?ng t?i L?n ny Ph Khi khng cn chy b??ng ???c n?a, ph?i b? ci bu?ng ? H?i Nh V?n, ?i sang Nguy?n Th??ng Hi?n th ti khng tin! B?i v, ti t?ng bi?t Phan Khi b??ng, khng ch?u ng? mi ??ng qu?n ch? ?? vi?t nh?ng dng ki?m th?o theo c?p trn. Nh?ng ti ch?a th?y tr??ng h?p no Phan Khi chy nh? nh v?n ni c?. C l? ch? t?i ng??i ta ch?a tm ???c n?i no thch h?p ?? ?y Phan Khi nn Phan Khi ch?m ra kh?i 51 Tr?n H?ng ??o ? thi! Ch?ng c? l ch? m?y thng sau ??y, Phan Khi l?i b? chuy?n t? 10 Nguy?n Th??ng Hi?n v? 73 Ph? Thu?c B?c m ng c chy pht no ?u! ?y l ng v v? ng l b Nguy?n Th? Hu? ch? ???c bo tr??c c m?t, hai ngy thi ??y. M c?ng nn nh? r?ng ci phng ? 73 Ph? Thu?c B?c t? g?p ch?c l?n ci phng ? 10 Nguy?n Th??ng Hi?n v cn t? g?p 100 l?n so v?i ci phng ? 51 Tr?n H?ng ??o, H N?i.
Cn nh? nh v?n ?on d?p ny ch?c lo ta l?i t?c c?nh nn vi cu th? ai on th sai ??t ?ui con nng n?c r?i! Trong tr?m bi th? c? Hn l?n Nm c?a Phan Khi, r?t t th?y bi c gi?ng ai on. Ngay trong B?y m??i t? th? vi?t tr??c khi Phan Khi qua ??i hai n?m c?ng ch? th?y no nh?ng S?ng thm cho k? ?a m?i chn, Cho k? khng ?a m?t c? gai hay Gi?t mnh tr??c m?t n?n dn ch?, H?t ci bia ?i k?o tri ma. Ch? c m?i bi H?t tc trong b?nh vi?n qun y, ng vi?t n?m 1952, lc cn ? Vi?t B?c l c gi?ng h?i ai on, nh?ng ? l?i l bi th? hay nh?t trong s? cc bi th? hay nh?t c?a ng:
Tu?i gi thm b?nh ho?n
Khng chi?n th?y th?a ta
M?i s?u nh? tc b?c
C? c?t l?i di ra.
N?u nh v?n Tr?n D?n ?on ?ng th ngy nay con chu Phan Khi l chng ti ?y c thm m?t bi th? hay c?a ng ?? ??c, c ph?i l s??ng h?n khng no?
20-11-2021
